MWAHA WOOSOMIYA 42
“Ootteeliya phaale akhanle eemaani” uhoolo wa Yehova
“Ootteeliya phaale akhanle eemaani . . . , ale aneettela malamulo a Yehova.”—ISAA. 119:1, niwehero.
NCIPO 124 Nkhale ookhuluvelya
NINHALA WIITTHUCANI?a
Mayamunneehu ni mayanuunwiihu oolipa nrima yaatthukiye ni akiina nanlelo ari nkhattya nlattu wonvaresesa Yehova (Nwehe iparaagarafu 1-2)
1-2. a) Isiyani ikuvernu cikhwaawe inwiirihaaya Masaahiti a Yehova ni ayo ampanka isiyani? b) Unkhitirya cani hiiva ukhala ootteeliya hataa nilupatthiyaka? (Ntaphulele ciicammo ilatarato yo wakaapani.)
ULA ukatyuula, ilapo 30 co ntuninyani motheene cinawaakhottihera Masaahiti a Yehova uswali awula uvara miteko caya cikhwaawe. Nnyo ilaponnyo, mayamunneehu ni mayanuunwiihu akiina anaatthukeliya mmakhattya. Apankile isiyani yoonanara? Woonela wawe Yehova, ayo khiivo itthu yoonanara ipankilyaaya. Ayo antthukiya nlattu paahi woosoma Ibiiblya, waalalyeera atthu myaha ca Nluku ni nlattu woorwaa umikutthaanoni wiira yaswali ni mayamunnaaya. Ayo ciicammo anaakhotta wiikelakeliha isiyaasa. Hataa yalupatthiyaka cinene, ayo aswali a Nluku ookhuluvelyaayo khanhiya ukhala atthu eemaani,b ni anaathoonyera wiira hataa yiirannyaaka isiyani, ayo khanhala uhiya unvaresesa Yehova. Nlattu woopanka commo, unawaatteela nrima cinene!
2 Nyuuva atthunaka nhopaca woona ilatarato inkhumelaaya ayo mayamunna oolipa nrimaayo, ni mwahoona wiira hataa ukhalaka wiira anaalupatthiya, ayo akhumenle walataratoni yathyaaka. Ayo anthyaa kontha anaacuwela wiira Yehova naakhala ootteeliya nlattu wo woona unvaresesa waya. (1 Ikor. 29:17a) Yesu aheera: “Ootteeliya phaale anlupatthiya nlattu wo weettela isariya . . . Ntteeliye nrima ni ntthape, ukhala wiira utthuveliya winyu wiirimu khumala winciva.”—Mat. 5:10-12.
NTAKIHERO NINTTHAREEHU
Peturu ni Joau ahaavaha ntakihero nomaana makristau o mahukwaala anrwaa mmatiripunaali wiira yaakihere waamini waya (Nwehe iparaagarafu 3-4)
3. Toko cinthoonyeraaya Miteko 4:19, 20, isiyani maapostolu yaapankilyaaya ukati waalupatthiyaaya, ni nlattuni waapankilyaaya iyo itthwiiyo?
3 Itthu inwiirannyeela mayamunneehu ni mayanunwiihu inaalikanaca niitthu yaawiirannyenle maapostolu ukati waalupatthiyaaya nlattu woolalya moolumo a Yesu. Ikwaha cinci, masuwiisi otiripunaali yuulupale ya ayuuta ‘yahaaruma wiira ahuulume ni ahiitthucihe myaha ca Yesu.’ (Mite. 4:18; 5:27, 28, 40) Masi maapostolu yaapankile isiyani? (Nsome Miteko 4:19, 20.c) Peturu ni Joau yaholipa nrima ni yaheera wiira ayova nkhayi ni maapostolu otheene yaahala umwiiwelela Nluku uhiya uwiiwelela ayo masuwiisyaayo. Ni yaheera wiira khayaahala uhiya umuuluma Yesu. Waakhala khampa ayo yaawiirela masuwiisyaayo co: “Nyu nnooniha wiira malamulweenyu phiri moolupale uvikana malamulo a Nluku?” Maapostolu yaapankile commo kontha Nluku owaavikana ayo atthwaayo phaarumale wiira yaalalyeere apoovu ni ‘yaavahe usaahiti woomalela wa Kristu.’—Mite. 10:42.
4. Toko cinthoonyeraaya Miteko 5:27-29, ntakiheroni maapostolu nihiilyaaya wiira naatakihe?
4 Maapostolu ahonivaha ntakihero nomaana wiira otheene cihu naatakihe: ‘umwiiwelela Nluku khampa nhooleli, waahiya apinaatamu.’ (Nsome Miteko 5:27-29.d) Ninaacuwela wiira nlattu weemani yaathoonyihenryaaya, maapostolu yahoofulaciya, masi ayo yaakhumile ntiripunaali yuulupale ya ayuuta anari “ootteeliya nlattu wo wuupuwela wiira ayo waanaaphwanela woonihaciya ihaaya nlattu wo ncina na Yesu,” ni wahoolo ayo khayaahiile ulalya!—Mite. 5:40-42.
5. Makohoni anhaleehu waakhula?
5 Itthu maapostolu yaapankilyaaya atthunaka inaaniiriha wiikoha citthu cinci, toko co: Manannani maapostolu caahalaaya ukhitiri umwiiwelela Nluku khampa nhoolelyaaya, ni uwakati yooyo uwiiwelela ‘akhulupale yaahoolela ilapo’ yaakhalaaya? (Aroo. 13:1) Ni khampa cinryaawe apostolu Paulu, manannani hiiva cinlamuliyeehu uwiiwelela akhulupale anhoolela ilapo inkhaleehu ni uwakati yooyo ukhala atthu eemaani uhoolo wa nkhulupale muulupale Yehova?—Titu 3:1.
“AKHULUPALE ANHOOLELA ILAPO”
6. a) “Akhulupale anhoolela ilapo” anromoliya nhina Arooma 13:1 phaapani, ni isiyani inlamuliyeehu waathoonyihera? b) Ukhulupale urinaaya ahooleli apinaatamu otheene uri cani?
6 Nsome Arooma 13:1.e Nhina iyo iveeruswiiyo, nuulumo “akhulupale anhoolela ilapo” anaaciya akhulupale ookuvernu apinaatamu arina ukhulupale wiira yaahoolele atthu akhwaawe. Makristau ahaana yawiiwelelaka ayo akhulupale ookuvernwaayo, kontha ayo anaapanka malamulo anthotokaniha ilapo ni ukati nkhwaawe anwaakiha apoovu a Nluku. (Apoka. 12:16) Phimaana, nihaana nilivaka misokho ni waathoonyihera ihisima ayo akhulupalyaayo innilepelaaya. (Aroo. 13:7) Unookhalaru commo, ikuvernu co ntuninyani cirina ukhulupale kontha Yehova naahiya cikhalanaka uyo ukhulupalyooyo. Iyo phi itthu Yesu yoolumalyaawe ukati waakohakohiyaawe ni nhooleli o Roma eehaniya Pôncio Pilatos. Ukati Pilatos wenryaawe wiira ahaana ukhulupale wiira antaphule Yesu awula wiira amwiiviihe, Yesu ahomwiirela co: “Nyu khamwaahala ukhalana ukhulupale wookipanka hataa itthu unari wiira khanvahiye uyo ukhulupalyooyo ni Nluku.” (Joau 19:11) Khampa Pilatos, ukhulupale urinaaya ahooleli ookuvernu ni anasiyaasa uhaana mpika.
7. Ukatini hiiva uhinwiiweleleehu ahooleli ookuvernu, ni isiyani ayo inlamuliyaaya wuupuwela?
7 Khula uwakati, makristau ahaana yawiiwelelaka ahooleli okuvernu wakhalaka wiira malamulwaaya khanvirikaniha malamulo a Nluku. Masi hi khaninwiiwelela akhulupale ookuvernu yanikhanyererihaka upanka itthu Nluku inkhottihaawe, awula yanikhottihaka upanka itthu Nluku innirumaawe upanka. Wootakihera, ayo atthunakaka anaahala unikhanyereriha urwaa utoropani ilapo inkhaleehu.f Awula ayo pooti unikhottihera usoma Ibiibliyeehu, ilivuru cihu, uvara nteko woolalya ni urwaa umikutthaanoni. Akhulupale ookuvernu yavarelaka nteko pusya ukhulupale uvahiyaaya ni Nluku ni yanilupatthaka, ayo anaahala uhukhumwiya ni Nluku. Yehova nawoona citthu cotheene!—Ekles. 5:8.
8. Ukhulupale urinaaya ikuvernu ca apinaatamu unvirikana cani nuukhulupale wa Yehova, ni nlattuni unreeraaya ucuwela iyo itthwiiyo?
8 Ikuvernu ca apinaatamu cihaana ukhulupale. Masi ukhulupale urinaaya khunakhala ukhulupale wooverihela. Yehova phirina ukhulupale wooverihela. Mbiiblyani, ikwaha cinci uyo neehaniya “Nkhulupale Ooverihela.”—Dan. 7:18, 22, 25, 27.
“NKHULUPALE OOVERIHELA”
9. Iwoonini connyaawe porofeeta Daniele?
9 Porofeeta Daniele ahokhalana iwooni cinci cinoonihera wiira ukhulupale wa Yehova ukhanle wooverihela ni khunlikananiya. Woopacera, Daniele ahoona inama cese cuulupale cinlattaniheriya ikuvernu cuulupale cokhalayi—Babilônia, Medo-Pérsia, Grécia, Roma ni ikuvernu yuulupale yo mahukwaala ineehaniya Anglo-America. (Dan. 7:1-3, 17) Vano, Daniele ahomoona Yehova nonkomile wahiceni utiripunaali yo wiirimu. (Dan. 7:9, 10) Itthu porofeeta Daniele yonnyaawe wahoolo inaathoonyera isiyani inhala uwiirannyeela ahooleli o mahukwaala.
10. Toko cinthoonyeraaya Daniele 7:13, 14, 27, phaapani Yehova anaavahaawe ukhulupale wiira alamulele ituninya, ni iyo itthwiiyo inthoonyera isiyani?
10 Nsome Daniele 7:13, 14, 27.g Nhina iyo iwooniiyo, Nluku naawaakha ahooleli apinaatamu ukhulupale wotheene urinaaya ni nawaavaha atthu akhwaawe unaaphwanela uvahiya ukhulupale mwinci. Phaapani ayo atthwaayo? Uyo ukhulupalyooyo novahiya ntthu “oolikana ni mwaana a pinaatamu,” Yesu Kristu ni ciicammo anvahiya “atthu owaarya a Nkhulupale Ooverihela,” akhanle makristau oothanliya 144.000 anhala ulamulela nkhayi ni Yesu mpaka. (Dan. 7:18) Unawoonannya wiira Yehova khweeli phiri Nkhulupale Ooverihela kontha uyova paahi phinomphwanela upanka iyo itthwiiyo.
11. Isiyani Daniele yantikhilyaawe inthoonyera wiira Yehova khanle Nkhulupale Ooverihela?
11 Nnyo iwooninnyo cinawoonihera wiira itthu Daniele yoolumilyaawe yaari ikhweeli. Uyo aheera wiira Yehova, “Nluku owiirihu,” “nawaakha umwene ni naavaha umwene.” Uyo ciicammo aheera: “Nluku phiri Nhooleli o Umwene wa apinaatamu ni . . . , nanvaha uyo umwennyooyo ule nonthanlaawe.” (Dan. 2:19-21; 4:17) Masi niireke wiira Yehova hopaca umwaakha ntthu umwene ni unvaha ntthu nkhwaawe? Iyee, hopaca!
Yehova ahomwaakha umwene Belsazar ni ahaavaha atthu o Média ni o Pérsia (Nwehe iparaagarafu 12)
12. Nttonkace ikwaha Yehova caawaakhalyaawe atthu umwene. (Nwehe ilatarato.)
12 Yehova hothoonyera sana-saana wiira khanle Nkhulupale Ooverihela waavikana ahooleli apinaatamu. Nttwee noone mathoonyero mararu. Farawoo ahaakhaliha ipottha apoovu a Yehova Wiciipitu ni ikwaha cinci ahokhotta waataphula. Masi Yehova ahaataphula apoovwaawe ni ahomwiiva Farawoo mpahari ineehaniya Mar Vermelho. (Nkw. 14:26-28; Isaa. 136:15) Mwene o Babilônia eehaniya Belsazar ahopanka isukuhuulu ni “aheettitthimiha anrukunuwelaka Nluku owiirimu.” Uyo ciicammo, ahaattottopela “anluku oparaata ni owooru,” uhiya unttitthimiha Yehova. (Dan. 5:22, 23) Masi Nluku ahomoonihaca ihaaya uyo nlopwana owiicoonooyo. “Yoole uhiyuule” Belsazar aheeviya ni umwennyaawe yahovahiya atthu o Média ni o Pérsia. (Dan. 5:28, 30, 31) Mwene Herodes Agripa I o Palestina ahomwiiva apostolu Tiyaku ni ahokhitiri untthuka apostolu Peturu. Uyo ciicammo aapheela umwiiva Peturu, masi Yehova khanhiile Herodes apankaka iyo itthwiiyo. ‘Nlayikha na Yehova nahonrakaliha’ Herodes ni uyo ahokhwa.—Mite. 12:1-5, 21-23.
13. Nttonkace ntakihero ninthoonyera wiira Yehova ahokhitiri utthema ikhurupu colapo cinci.
13 Yehova ciicammo ahothoonyera wiira khanle Nkhulupale Ooverihela uvikana ikhurupu ca atthu awula colapo. Uyo ahowaakiha apoovwaawe asarayeli ni ahaakavihera umalamaliha ikhurupu yo mamwene 31 o Kanaa ni ahaakhitiriha apoovwaawe ukela ilapo yaakhuluvelihilyaawe. (Jos. 11:4-6, 20; 12:1, 7, 24) Yehova ciicammo ahaakavihera apoovwaawe untthema mwene Ben-Hadade ni ahooleli o Siriya 32.—1 Mam. 20:1, 26-29.
14-15. a) Isiyani mwene Nabukodonozor ni mwene Dario yuulumalyaaya yaacaka ukhulupale wa Yehova? b) Nasaalimu oolumale isiyani amwaacaka Yehova ni awaacaka apoovwaawe?
14 Ikwaha cinci, Yehova hothoonyera wiira khanle Nkhulupale Ooverihela. Uwakati mwene Nabukodonozor o Babilônia waathoonyenryaawe wiicoona ni weettottopenlyaawe nlattu wokuru cawe ni nlattu woottitthima wawe, uhiya ukupali wiira Yehova phinomphwanela uswaleliya, Yehova ahonvahusa. Uwakati waavonnyaawe, Nabukodonozor ahonttottopela Nluku ni ahokupaleela wiira Yehova ukhulupale wawe khummalela. Uyo aheera: “Khaavo ntthu nohala ukhitiri untthema.” (Dan. 4:30, 33-35) Uwakati Daniele woonihenryaawe unvaresesa Nluku ni woopoliyaawe ni Yehova munlikittini naakharamu, mwene Dario ahopanka nna nlamulonna: “Atthu otheene amoove cinene Nluku a Daniele, kontha khanle Nluku eekhweeli ni phi Nluku nohala ukhala mpaka. Umwennyaawe khunhala umalamalihiya ni ukhulupalyaawe unhala ukhala mapuro otheene mpaka.”—Dan. 6:7-10, 19-22, 26, 27, niwehero.
15 Nasaalimu hantikha co: “Yehova naatankanya miruku colapo co ntuninyani; khalokalokihile itthu apoovu yoopuwenlyaaya upanka.” “Ootteeliya phaale anompanka Yehova Nlukwaaya, atthu yaathanlalyaawe ukhala awawe.” (Isaa. 33:10, 12) Khweeliini, iyo phi itthu inlamuliya uniiriha ukhala atthu eemaani uhoolo wa Yehova!
IKHOTTO YOOMALELA
Ikhurupu yolapo cinci inhala waathuphela apoovu a Nluku khiivo inhalaaya upanka uhoolo waanatoropa a Yehova! (Nwehe iparaagarafu 16-17)
16. Isiyani inlamuliyeehu ukhuluvela wiira Yehova naahala upanka uwakati wo “masakha moolupale,” ni nlattuni? (Nwehe ilatarato.)
16 Mpaka va, niheetthuca itthu Yehova yaapankilyaawe khalayi. Vano isiyani inhalaawe upanka wahoolo? Pooti wankhuluveleehu wiira Yehova naahala uwoopola aswalyaawe anonvaresesa uwakati wo “masakha moolupale” waattamenle. (Mat. 24:21; Dan. 12:1) Uyo nhala uwoopola uwakati unhalaaya utupheliya niikhurupu yolapo co ntuninyani ineehaniya mbiiblyani Gogue o Magogue. Hataa ukhalaka wiira iyo ikhurupwiiyo inhala ukhala yolapo 193 cimpanka mphantte mumphwinkoni Nações Unidas, nnyo ilaponnyo khacinhala unkhitiri hataa vakaani Nkhulupale Ooverihela ni malayikhaawe o wiirimu! Yehova heera: “Mi khweeliini kinaahala wiittitthimiha, wiireeriha ni wiithoonya, wiira atthu olapo cinci akicuwele; ni ayo anaahala ukicuwela wiira mi ki Yehova.”—Ezek. 38:14-16, 23; Isaa. 46:10.
17. Isiyani Ibiiblya inhimyaaya wiira phinhala uwiirannyeela mamwene o watuninyani ni atthu eemaani uhoolo wa Yehova?
17 Ikhotto ya Gogue phinhala ukhumeleliha ikhotto yo Harmacetom, uwakati Yehova unhalaawe waamalamaliha “mamwene otheene o watuninyani.” (Apoka. 16:14, 16; 19:19-21) Masi, atthu aneettela isariya ni eemani phinhala ukhala watuninyani mpaka.—Miru. 2:21, niwehero.
NIHAANA NIKHALAKA ATTHU EEMANI
18. Isiyani makristau eekhweeli enci impankaaya ni nlattuni (Nwehe Daniele 3:28.)
18 Ukhuma nenne nokhalayi, makristau eekhweeli enci anawaamini utthukeliya nkhattya awula wiiviya nlattu wonfenta Yehova, Nhoolelyaaya Muulupale. Ayo anaathoonyera ukhala atthu eemani, khampa maberewu araru yaattikheliye wamooroni ni yoopoliye nlattu wonvaresesa Yehova.—Nsome Daniele 3:28.h
19. Toko cinthoonyeraaya Isaalimu 7:8, manannani Yehova cinhalaawe waahukhumu apoovwaawe, ni isiyani ninlamuliyeehu upanka nenna co?
19 Davidi ahohimya wiira ukhala atthu eemani uhoolo wa Nluku ikhanle itthu yofayita. Uyo enre co: “Yehova naahala waahukhumu apoovu. Sontte Yehova, ukihukhumu uwehaka citthu comaana cimpankaaka ni imaani inthoonyiheraaka.” (Isaa. 7:8) Uyo ciicammo ahantikha: “Imaani inthoonyeraaka ni citthu comaana cimpankaaka cikikhikicere.” (Isaa. 25:21) Itthu yooreera upanka muukumini wihu ukhanle unvaresesa Yehova woohinyiya, hataa inikhumelelaka isiyani. Napanka commo, ninaahala wiicoona khampa nasaalimu antikhile co: “Ootteeliya phaale akhanle eemaani . . . , ale aneettela malamulo a Yehova.”—Isaa. 119:1, niwehero.
NCIPO 122 Vamos Continuar Firmes!
a Ibiiblya ineera wiira makristau ahaana yawiiwelelaka akhulupale anhoolela—awula ikuvernu co ila ituninyeela. Masi ikuvernu cikhwaawe cinankhotta Yehova ni cinawaalupattha cinene aswalyaawe. Manannani hiiva ninlamuliyeehu wiiwelela ikuvernu ca apinaatamu ni ukati yooyo uhihiya ukhala atthu eemaani uhoolo wa Yehova?
b NUULUMO NOOTAPHULELIYA: Ukhala ntthu eemaani uhoolo wa Yehova maanaaya wiira uhihiya unvaresesa Yehova ni uhihiya uvaresesa ukhulupalyaawe, hataa waamini wihu uttehiyaka.
c Miteko 4:19 Masi Peturu ni Joau yahowaakhula co: “Nhukhumu mwaasineeneenyu, wakhala wiira ikhanle itthu yomaana, uhoolo wa Nluku, uwiiwelelani nyuuva uhiya umwiiwelela Nluku. 20 Hiivano, khaninlamuliya uhiya wuuluma citthu coonaleehu ni ciiwaleehu.”
d Miteko 5:27 Vano, ayo yahaawaana ntiripunaali. Ni nankuttho muulupale ahaakohakoha 28 ni aheera: “Hi khanireere wuukhottiihani wiitthuciha nincina nawe, masi, moone! Nyuuva nhocariha u Yerusalemu citthu cineetthuciheenyu, ni nholakela uniwaanela iphomyaawe uyo nlopwanooyo.” 29 Peturu ni maapostolu akina yahocipwa yeeraka: “Nihaana uhooleliha umwiiwelela Nluku khampa nhooleli waahiya apinaatamu.”
e Arooma 13:1 Atthu otheene awiiwelele akhulupale anhoolela ilapo, kontha khuuvo ukhulupale uhitthunihiye ni Nluku; akhulupale arivo yeesiye ni Nluku mapuro anhoolelaaya.
f Nwehe nhina ila irevisteela mwaha uneera “Kontha isiyani asarayeeli yaanaarwaa ukhottoni masi hiiva khaninrwaa?”
g Daniele 7:13 Koonaka iwooni uhiyu, woohipica kahomoona akhuruwaka wiirimu mmahutteni ntthu oolikana nimwaana a pinaatamu; ni uyo ahokela uphwanyannyaawe Humu o Mahuku Menci, ni ahopihiya mpaka nipuro naaryaawe. 14 Ni ahovahiya ulamulela, nttitthimiho, ni umwene, wiira apoovu, maloko, ni atthu oluuka cotheene anvarele nteko. Ulamulela wawe ukhanle ulamulela wo mahuku otheene, uhinhala umala-tho, ni umwennyaawe khunhala utankanyiya. 27 Ni umwene, ulamulela ni uttitthima waarinaaya mamwene otheene o watuninyani ahovahiya apoovu owaarya a Nkhulupale Ooverihela. Umwennyaaya ayo apoovwaayo khunhala umala-tho, ni atthu o ntuninyani motheene anaahala waavarela nteko ni uwiiwelela.
h Daniele 3:28 Vano, Nabukodonosor aheera: “Attottopeliye Nluku a Sataraki, Mesaki ni Apeteneeku, rumile nlayikha nawe ni wooponle aswalyaawe. Ayo ahonkhuluvela ni khayiiwelenle nlamulo na mwene; ni mpaka yahokupali wiiviya, uhiya unswalela nluku khwaawe hikhanle Nlukwaaya.”