Ivyeo Vya Kuomvya Umu Kabuku Kakuti Swe Ina Klistu nu Mulimo Witu
MAACI 4-10
IVYUMA IVYAYA UMWI ZWI LYAKWE LEZA | LOMA 12-14
“Vino Cikapiliula Kulanga Ukutemwa ku Ina Klistu Yanji”
(Loma 12:10) Mwatemwana cuze ndi vino Aina Klistu yalinzile kutemwana, nupya mwacindikana.
it-1 ifwa 55
Kutemwa
Ukutemwa aina (Gr., phi·la·del·phiʹa, cikapiliula ukuti, “ukutemwa aina”) kulinzile ukulolekela umu Ina Klistu yonsi amu cilongano. (Loma 12:10; Ayeb. 13:1; lolini na 1 Pet. 3:8) Fwandi amu cilongano yalinzile ukutemwana sana nu kuvwana wakwe vino cikaya umu lupwa. Nanti icakuti amu cilongano yatemwana, yakukomeleziwa ukulundako ukutemwana.—1 Tesa. 4:9, 10.
Izwi lya Cigiliki ilyakuti phi·loʹstor·gos, ilikapiliula ukuti “kumutemwa kuno twamutemwa” likaomviwa uku muntu wino yakauvwana sana nu muntu muze. Izwi lyonga kuno izwi lyakuti sterʹgo lyafuma likapiliula ukutemwa kwa civyalilwa ukwa mu lupwa. Umutumwa Paulo wakomelizye Aina Klistu ukuya ni miyele ii. (Loma 12:10) Paulo nupya walanzile pa cilangililo ca manda ya kusyalikizya ukuti antu ‘yatalaya nu kutemwa’ (Gr., aʹstor·goi) nu kuti antu ya musango uwo yalinzile ukufwa.—2 Tim. 3:3; Loma 1:31, 32.
(Loma 12:17-19) Umwi ndi wamucitila ciipe, namwe mutamucitila ciipe. Ezyini kucita vintu vino antu yonsi yalola ukuti visuma. 18 Citini vyonsi vingacitwa pakuti mwikale mu mutende na antu onsi. 19 Mutalandula, mwe yacuza yane, lelo lekini Leza aliwe acite cilanduzi. Pano calembwa mu malembelo vino Leza wati, “Ndalandula, nupya ndayawezezya vicitwa vyao.’”
w09 10/15 ifwa 8 pala. 3
“Muye Amutende na Antu Onsi”
3 Welengini Loma 12:17. Paulo walondolwile ukuti lino yamwi yatusosya tutalinzile ukulandula. Ukulondela ukusunda kuu kwacindama sana umu lupwa muno mwaya antu akapepa ukupusane pusane. Umwina Klistu umutwalwe nanti umutwale wakana ukulanda iviipe nanti ukucita iviipe vino umuze watamucita. Pasi ivisuma ivili vyonsi ivikacitika ndi cakuti ‘twalandula.’ Nupya ukucita vivyo kungalenga sile ivintu ukwipilako.
w07 7/1 mafwa 24-25 mapa. 12-13
“Umwi Ndi Wamucitila Ciipe, Namwe Mutamucitila Ciipe”
12 Nupya Paulo walanzile pali vino tungacita ku Ina Klistu yanji na kuli yano yasi Aina Klistu, watiile: “Umwi ndi wamucitila ciipe, namwe mutamucitila ciipe.” Amazwi yaa yakulangilila ivikacitika ndi cakuti twacita vino walanzilepo pa kutandikilapo ukuti: “Musuule vintu viipe vyonsi.” Nupya umuntu angalanda uli ukuti wapata iviipe ndi cakuti wacitanga iviipe kuli yano yamucitila iviipe? Ukucita vivyo ala muntu akulanga ukutemwa ‘ukwayamo usomvi.’ Nupya Paulo watiile: “Ezyini kucita vintu vino antu yonsi yalola ukuti visuma.” (Loma 12:9, 17) Uzye tungaomvya uli amazwi yayo?
13 Lino Paulo walemvile kalata uku ina Kolinto, walemvile pali vino atumwa yayacuzyanga. Watiile: “Tuli akutambwa ni viumbwa, asi antu yatupu, lelo na angeli kwene. . . . Lino antu yatutipwila, swemo tukalenga Leza kuti ayapolelele. Lino antu yatuzunya, swemo tukaposya. Lino antu yatutuka, swemo tukaasuka na mazwi ya mutembo.” (1 Kolinto 4:9-13) Avino caya nu ku Ina Klistu ndakai, yakatambwa na antu amuno nsi. Lino antu yano yakutulola yalola ivisuma vino tukacita nanti sile lino yatucitila iviipe, limwi yangakomeleziwa ukulonda ukuvwa kuli vino tukusambilizya.—1 Petulo 2:12.
(Loma 12:20, 21) Lelo mu cifulo cakwe cico, ndi vino calembwa mu malembelo cati, “Mwanisi wako ndi uvwa inzala, mwimule. Ndi uvwa lusala, mupeele manzi akumwa. Pano lino wacita vivyo ale wamulenga kuya ni nsonyi.” 21 Mutacimviwa ni nkota, lelo cimvini inkota pa kucita visuma.
w12 11/15 ifwa 29 pala. 13
Mwaelelana
13 Kukaya insita zimwi lino mukayuvwa ukuti mungazwilizya umuntu umwi wino wamusosya pakuti sile mulange imiyele ino Aina Klistu yalinzile ukukwata. Umutumwa Paulo walemvile ukuti: “‘Mwanisi wako ndi uvwa inzala, mwimule. Ndi uvwa lusala, mupeele manzi akumwa. Pano lino wacita vivyo ale wamulenga kuya ni nsonyi.’ Mutacimviwa ni nkota, lelo cimvini inkota pa kucita visuma.” (Loma 12:20, 21) Ndi cakuti muli ni nsansa lino mukuvwanga nu watasoka cingalenga ukali ucepeko ni vintu viye ningo. Ndi cakuti mukulanga ukutemwa kuli wino watamusosya, mungamwazwilizya ukusambilila icumi ca muli Baibo. Asi mulandu ni vyati vicitika, ndi cakuti mwasuka ningo kuli wino watamusosya ingaya insita isuma iyakulanga imiyele isuma.—1 Pet. 2:12; 3:16.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
(Loma 12:1) Caleka inane, pa mulandu uno Leza watuyela mizu cuze, nkumupapata kuti mupeele mili inu kunoli wa mpolelwa zya umi, nu kuipelesya mu kumuombela nu kumuzanzya. Kuu, kuli kupepa kwa cumi kuno mulinzile mwacita.
Vino Tungaasoolola Ningo Ivya Kutuzanzya
5 Vyonsi vino mukacita vyalemana na ukapepa winu. Paulo walondolwile vii lino walanzile ati: “Mupeele mili inu kunoli wa mpolelwa zya umi, nu kuipeelesya mu kumuombela nu kumuzanzya. Kuu, kuli kupepa kwa cumi kuno mulinzile mwacita.” (Loma 12:1) Yesu watiile: “Uwatemwa Mwene Leza wako nu mwenzo wako onsi, nu umi wako onsi, na mano yako onsi, na maka yako yonsi.” (Mako 12:30) Lyonsi tukalonda ukupeela Yeova ivisuma sana. Mu nsita ya ina Izlaeli, lino antu yapeelanga impolelwa zya nyama kuli Yeova, yalondekwanga ukupeela inyama isuma sana. Ndi umuntu wapeela impolelwa iisi ningo, Leza wakananga impolelwa iiyo. (Aina Levi 22:18-20) Naswe kwene Yeova angakana ukapepa witu. Nomba, angacita uli vivyo?
6 Yeova watunena ukuti: “Muye amuzilo pano nene wa muzilo.” (1 Petulo 1:14-16; 2 Petulo 3:11) Yeova alapokelela ukapepa witu ndi cakuti tuli amuzilo nanti asanguluke. (Malango 15:21) Ukapepa witu utange uye usanguluke ndi cakuti vino tukucita vikusosya Yeova, ivili wa ukucita viipe, unkalwe, nanti sile ukucita ivili vyonsi vikuvwana ni viwa. (Loma 6:12-14; 8:13) Nupya Yeova angasoka ndi cakuti tukuleka ivintu vya musango uwo viye ivya kutuzanzya. Cingalenga ukapepa witu ukuya ukowele nupya uno Yeova atange atemwe nupya cingalenga ucuza witu na Yeova ukononeka.
(Loma 13:1) Muntu wensi alinzile kuyela maka yakwe yakateeka, pano kutaya uteko utafuma kuli Leza. Mauteko yonsi ayako a Leza uwayazumilizya ukuti yayeko.
w08 6/15 ifwa 31 pala. 4
Vino Tukasambilila Umwi Buku Lyakwe Loma
13:1—U mulandu ci uno tungalandila ukuti mauteeko yonsi ayako ndakai a ‘Leza uwayazumilizya ukuti yayeko’? Mauteeko yonsi a ‘Leza uwayazumilizya ukuti yayeko’ pa mulandu wakuti wayapeela insambu zya kuteeka nupya yamwi yene wayaloliile limwi ukuti yalateeka. Vii vyasininkiziwa muli vino Baibo yasoowile pali ya kateeka yamwi.
Kuwelenga Baibo
(Loma 13:1-14) Muntu wensi alinzile kuyela maka yakwe yakateeka, pano kutaya uteko utafuma kuli Leza. Mauteko yonsi ayako a Leza uwayazumilizya ukuti yayeko. 2 Acino wino wensi uwatalamila uteko ulipo ala watalamila vino Leza wacita. Na wensi uwautalamila ala akuiletelela kupingulwa. 3 Antu akaifya ali yano yakaoopa maka ya uteko. Antu asuma akayela uteko yene yasyaoopa. Uzye ukulonda kuti utaopa kateeka? Uwacita visuma nawe alakutaizya. 4 Kateeka wene umuomvi wakwe Leza, wino wasonta kuti aombela antu visuma. Acino ndi wacita ciipe lyene uye ni ntete pano kateeka akweti nsambu zya kukupingula. Wene umuomvi wakwe Leza uwapeelwa mulimo wakupingula yampula masunde. 5 Acino mulinzile kuyela yakateeka, asi pa mulandu wa ukali wakwe Leza utupu lelo pa mulandu wakuti myenzo inu ikamunena kucita cisuma. 6 Nupya uli mulandu uno mukasonkela ni misonko, pano ya kateeka aomvi yakwe Leza. Na lyonsi lino yakufikilizya kuomba milimo yao ningo, ala yakuombela Leza. 7 Mupele uteko vyonsi vino muli nu kupeela, kuli kuti musonko wa mwili nu musonko wa vintu vino mwakwata, nupya mwafukila yakateeka yonsi nu kuyacindika. 8 Mutaya na nkongole ku muntu ali wensi suka sile kutemwana. Pano wino wensi uwatemwa umuze ala wayela vyalembwa mu mpapulo zyakwe Mose. 9 Pano mwaya Masunde wakwe yaa, “Utalongozya, utakoma, utaiya, utakumbwa vya muzo.” Masunde yaa yonsi pamwi nayauze asyala, yonsi yasintilila mwi sunde lyonga likati, “uwatemwa umuzo ndi vino waitemwa.” 10 Umwi ndi watemwa umuze ale wene atalamucitila ciipe. Caleka kutemwa kuli kuyela Masunde. 11 Mulinzile kucita cii, pano mwati mumanya vino kasita kati kafika kakuti muzyuke mu tulo. Pano uwanda lino tulatuulwa wati upalama kuluta lino twatandike kutaila. 12 Usiku uli pipi nu kusila, nu wanda uli pipi nu kuca. Caleka tute kucita milimo yamu mfinzi, tuzwale vya kulwila mu luswepo. 13 Caleka twapita ningo ndi vino antu yakacita musanya. Tutaya mu nsaka zya kuwowota nanti kuya akolesi, nanti kucita vya winyi, nanti ukakasi, nanti lwete, nanti uzuwa. 14 Lelo lekini Mwene Yesu Klistu aye pipi namwe wa visyangu vinu vino mukazwala. Tiini kusakamala musango wa untunze nu kuzanzya vilondwa vyauko.
MAACI 11-17
IVYUMA IVYAYA UMWI ZWI LYAKWE LEZA | LOMA 15-16
“Mwalenga Yeova Amwazwa Kuzizimizya nu Kuteekeziwa”
(Loma 15:4) Vyonsi ivyalembwa mu malembelo vyalemvilwe ukutusambilizya, pakuti tuye nu upaalilo kupitila mu kutekeziwa nu kukomeleziwa kuno malembelo yakutupela.
“Losyini Pamwi na Yao Akulosya”
11 Ilyasi ilikalanda pali vino Yesu uvwile uyi lino Lazalo wafwile a lyonga sile pa malyasi aingi akuteekezya aaya muli Baibo. Cii citanga cituzungusye, pano “vyonsi ivyalembwa mu malembelo vyalemvilwe ukutusambilizya, pakuti tuye nu upaalilo kupitila mu kuteekeziwa nu kukomeleziwa kuno malembelo yakutupeela.” (Loma 15:4) Ndi muli nu ulanda, namwe kwene mungateekeziwa lino mukuwelenga malembelo wakwe yaa pisika:
▪ ‘Yeova akaya umupipi sana na yayo ati yaputuka imisana. Wene akapususya antu yano yati yapelelwa amano. Ivikacula umuntu musuma ala ivingi wakwe cimwi. Lelo Yeova akamupususya kuli vyonsi sile.’ —Masa. 34:18, 19.
▪ “Amizu yane nanti yangamvulila uli, wemo [Yeova] ukantekezya nu kunsansamusya.”—Masa. 94:19.
▪ “Mwene witu Yesu Klistu, na Leza Tata wino watutemwa, nupya mu cikuku cakwe watupela ukomelezyo nu upaalilo, alukutukomelezya nu kutupela maka.”—2 Tesa. 2:16, 17.
(Loma 15:5) Leza, wino akatupeela maka akuteeka myenzo nu kukomeleka, amwazwe mwikale ni lango lyonga lino mukulondela mwata wakwe Klistu Yesu.
Twalililini Ukuzizimizya
5 Mwapepa kuli Yeova ukuti amukomya. Yeova ali “Leza, wino akatupeela maka akuteeka myenzo nu kukomeleka.” (Loma 15:5) Aliwe sile uwamanya ningo vino twaya, vino tukauvwa ni nkulilo itu. Fwandi wamanya ningo vino tukalondekwa pakuti tuzizimizye. Baibo ikati: “Wene akapeela ivikalonda akamoopa, akauvwa ukukuuta kwao nu kuyatuula.” (Masamu 145:19) Nomba uzye Leza angasuka uli amapepo itu yano tukapepa ukuti atukomye?
(Loma 15:13) Mwene Leza ali ntulo ya upaalilo, aleke muzange muye nu mutende cuze kupitila mu utailo winu munoli, pakuti upaalilo winu utwalilile kukula mu maka ya mupasi wa muzilo.
w14 6/15 ifwa 14 pala. 11
“Uwatemwa Mwene Leza Wako”
11 Yeova akatupeela ‘upaalilo ukalenga tuye nu luzango nu mutende cuze.’ (Loma 15:13) Upaalilo uno Leza akatupeela ukatulenga ukuzizimizya ivintu ivikaezya utailo witu. Apakwe akatwalililila ukuya ‘akutailwa mpaka ni mfwa, yalapeelwa icilambu cangala icili umi wape.’ (Umbw. 2:10) Antu akwata upaalilo wa kwikala pano nsi aakatwalilila ukuya ni cisinka yalaipakizya mapaalo umu nsi ipya iyalaiwa kuli kuti Paladaise. (Luka 23:43) Uzye tukaelenganyapo uli pa malayo yaa? Uzye tusiiya sana nu luzango nu mutende ndi tuvwa malayo yayo alino nu kutemwa sana Kapeela wa “wila usuma onsi ni cakupeelwa cifumaluke consi”?—Yako. 1:17.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
(Loma 15:27) Ku kwali kusola kwao. Lelo ukwankanya impiya zyao ku Ayuda cali wa kulipa inkongole, pano Ayuda yalanga yankanyako Akulukuwa kupolelelwa kwao kwa mu mwenzo.
w89 12/1 ifwa 24 pala. 3
“Nkwezya Kumanya Kutemwa Kuno Mwakwata Ndu Kwa Cumi”
Aina yao ataali Ayuda yafwile yalondesyanga ukuyazwa umu ntazi zino yakweti. Nupya yakweti “inkongole” iziiyele uku Ina Klistu aku Yelusalemu. Uzye asi ku Yelusalemu kuno ilandwe lisuma lyakosoozilwe ku antu ataali Ayuda? Paulo walemvile ukuti: “Lelo ukwankanya impiya zyao ku Ayuda cali wa kulipa inkongole, pano Ayuda yalanga yankanyako Akulukuwa kupolelelwa kwao kwa mu mwenzo.”—Loma 15:27.
(Loma 16:25) Katwalumbanya Leza! Wene ali na maka yakumukomya mu utailo winu kulingana ni Landwe Lisuma lino nkakosola pamulandu wakwe Yesu Klistu nga nu kulingana nu kusokoloka kwa nkama ya cumi icali icifiswe kufuma ku mikulo yampiti na mpiti.
it-1 ifwa 858 pala. 5
Ukumanyila Limwi, Ukusoolwelwa Limwi
Mesiya nanti Klistu wali ali Mwana uwalavilwe ukupitila umu antu acisinka aali aololoke muno antu yonsi pano nsi yali nu kupolelelwa. (Gala. 3:8, 14) “Mwana” wiyo walumbwilwe pa muku wa kutandikilako pa cisila lino antu ya nkoleelo yapondwike umu calo ca Edeni nomba ala Abeli atatala wavyalwa. (Utan. 4:2) Papisile imyaka 4,000 kuti “nkama ya cumi icali icifiswe” isokololwe pakuti Mesiya ‘umwana’ uwalavilwe amanyikwe ningo ningo. Fwandi mu cumi inkama iyo yafisilwe “kufuma ku mikulo yampiti na mpiti.”—Loma 16:25-27; Efes. 1:8-10; 3:4-11.
Kuwelenga Baibo
(Loma 15:1-16) Swe muno twakoma mu utailo twaazwilizya yano atali yakome pakuti yaposya mu macuzi yao. Tutacita vyakutuzanzya sweisikulu. 2 Lelo cila muntu aezya kuzanzya mwina atali akome pakuti akomelezye utailo wakwe. 3 Pano Klistu nawe kwene ataizanzyanga umwisikulu. Lelo cili ndi vino calembwa mu malembelo cati, “Antu amutuka ala nani kwene yantuka.” 4 Vyonsi ivyalembwa mu malembelo vyalemvilwe ukutusambilizya, pakuti tuye nu upaalilo kupitila mu kutekeziwa nu kukomeleziwa kuno malembelo yakutupela. 5 Leza, wino akatupeela maka akuteeka myenzo nu kukomeleka, amwazwe mwikale ni lango lyonga lino mukulondela mwata wakwe Klistu Yesu. 6 Lyene mwensi pamwi mwalumbanya Leza, Isi wa Mwene witu Yesu Klistu. 7 Mwazengelana mwensi ndi vino Klistu wamuzengile, pakuti Leza alumbanyiwe. 8 Pano nkumunena vino Klistu watumikilanga Ayuda pa kulanga ukuti Leza uwa cumi pa kufikilizya vino walavile vikolwe vyao, 9 alino na kuti Akulukuwa nao kwene yalumbanya Leza pa kuyayela mizu. Ndi vino calembwa mu malembelo cati, “Acino ndakulumbanya pakasi ka Akulukuwa ndaimba nyimbo zyakukulumbanya.” 10 Nupya calembwa mu malembelo pamulandu wa Akulukuwa cati, “Mwe Akulukuwa zangini pamwi na antu yakwe Leza.” 11 Nupya calembwa mu malembelo cati, “Lumbanyini Mwene mwe Akulukuwa mwensi. Mulumbanyini mwe antu onsi.” 12 Nupya kasema Ezaya akuti, “Umwi, cizikulula cakwe Yese aliiza. Wene aliiza mu kuteeka Akulukuwa, nga nao yalika upaalilo wao munoli.” 13 Mwene Leza ali ntulo ya upaalilo, aleke muzange muye nu mutende cuze kupitila mu utailo winu munoli, pakuti upaalilo winu utwalilile kukula mu maka ya mupasi wa muzilo. 14 Inane nemwisikulu nkusininkizya ndi vino mwensi mwemwe yasuma cuze, nu kuti mukweti kumanya konsi, nga na maka akusambilizyanya. 15 Lelo muli kalata wii napama pa kulemba pa milandu imwi ino nati imwiusya. Napama pa mulandu wi syuko lino Leza wampela, 16 lyakuya muomvi wakwe Yesu Klistu uwa kuombela Akulukuwa. Nkatumikila wakwe simapepo pa kukosola Ilandwe Lisuma kufuma kuli Leza, pakuti Akulukuwa yangaya wa mpolelwa iyapokelelwa kuli Leza, apalamikwa kunoli mu maka ya mupasi wa muzilo.
MAACI 18-24
IVYUMA IVYAYA UMWI ZWI LYAKWE LEZA | 1 KOLINTO 1-3
“Uzye Mukalondela Vilondwa Vya Mwili Nanti Ivilondwa Vya Mupasi?”
(1 Kolinto 2:14) Muntu wino asi nu mupasi, wene atangapokelela mawila ya mupasi wakwe Leza. Muntu uwa musango uu, atangiluka vintu vya mupasi. Kunoli visisenula cimwi, pano vikalondekwa kuya nu mupasi wa muzilo kuti muntu avyuvwe.
Uzye Calola Mwi Ukwika Mano Uku Vintu Ivicindamisye?
4 Mutale mwelenganye pa myelenganyizizye ya muntu akaika sana mano pa vilondwa vya mwili. Antu muno nsi yakasumba sana mano pa vintu vya ku mwili. Paulo walondolola imyelenganyizizye iyo ukuti u mupasi ukaomba “pa muntu wensi wino asyayela Leza.” (Efes. 2:2) Umupasi kwene uu ukatunka antu ukutandika ukwelenganya vino antu aingi yakaelenganya, kuli kuti ukulondela vino aingi yakacita. Yakasumba sana mano pa vilondwa vya mwili. Ni cikacitika icakuti, antu aingi yakacita vino yakulola ukuti vili ningo ukulingana na melenganyo yao nupya yasiezya nanti panono ukulondela masunde yakwe Leza. Umuntu uwasumba sana mano uku vilondwa vya mwili, ilingi akasakamikwa pakuya umucindame na pa kukwata sana icuma nanti ukucingilila insambu zino akwelenganya ukuti wakwata pali vimwi.
5 I vyani vyuze vino tungamanyilako umuntu uwika sana mano ku vilondwa vya mwili? Antu akacita “vino untuze ukacita” yaya umwi umba kwene lii. (Gala. 5:19-21) Kalata wakutandikilako wino Paulo walembiile aina Kolinto walanzile pa vintu na vyuze vino antu atemwa ivilondwa vya mwili yakaelenganyapo sana. Pa vintu vivyo paya na vii: Ukukana uvwana na yauze, ukutungilila umwi pali yano yasiuvwana, ukusongelekanya, ukutwalana uku vilye, ukukana cindika utunguluzi, nu kusumba sana mano uku vyakulya ni vya kumwa. Ndi cakuti umuntu uwasumba sana mano ku vilondwa vya mwili wakwata uwezyo, akafilwa ukucimvya uwezyo uwo. (Mapi. 7:21, 22) Yuda walanzile pali yayo aali nu kuya ni miyele iipe sana icakuti yatanga iike na mano uku vintu ivicindamisye.—Yuda 18, 19.
(1 Kolinto 2:15, 16) Muntu wensi akweti mupasi wa muzilo, wene angapingula umpomvu wa vintu vyonsi. Lelo kusi umuntu wino angamupingula. 16 Cili ndi vino calembwa mu malembelo cati, “Uzye aweni angamupanzya mano?” Lelo swemo twakwata kwelenganya kwakwe Klistu.
Uzye Calola Mwi Ukwika Mano Uku Vintu Ivicindamisye?
6 Uzye fwandi calola mwi ukwika sana mano uku vintu ivicindamisye? Umuntu akaika sana mano uku vintu ivicindamisye, akaika mano kuli Leza, lelo umuntu akaika mano uku vilondwa vya mwili wene akacita ivipusaneko. Antu akasumba sana mano uku vintu ivicindamisye yakaezya ‘kukolana na Leza.’ (Efes. 5:1) Cii cikupiliula ukuti yakaezya na maka ukwelenganya wakwe vino Yeova akaelenganya pali vimwi nu kuvilola vino akavilola. Leza u wa cumicumi kuli aliyo. Ukupusanako na antu akaika sana mano uku vilondwa vya mwili, yakaezya ukucita ivintu vyonsi ukulingana na masunde yakwe Yeova. (Masa. 119:33; 143:10) Umuntu akasumba sana mano uku vintu vicindamisye asisumba mano uku vilondwa vya mwili, lelo akaombesya pakuti alanga imiyele ino ‘umupasi wa muzilo ukatulenga ukukwata.’ (Gala. 5:22, 23) Pakuti muvwikisye vino umuntu aakaika sana mano uku vintu ivicindamisye waya, elenganyini pali vii: Umuntu uwacenjela umu vya uculuzi yakamulanda ukuti wika sana mano uku uculuzi. Umu nzila iliyonga kwene, umuntu uwatemwa sana vyakwe Leza nanti ivya mapepo, yakati wika sana mano kuli vyakwe Leza.
Uzye Calola Mwi Ukwika Mano Uku Vintu Ivicindamisye?
15 Uzye tungakolanya uli Klistu pa lwitu? Baibo pali 1 Kolinto 2:16 ikalanda ukuti tulinzile ‘ukwelenganya wakwe Klistu.’ Nupya pali Loma 15:5 pakalozya “mu kulondela mwata wakwe Klistu Yesu.” Fwandi, pakuti tuye wakwe Klistu, tulinzile ukumanya imyelenganyizizye yakwe alino na vino waya. Lyene tulinzile ukulondela umu ntampulo zyakwe. Yesu wika sana mano pali ucuza wakwe na Leza. Fwandi ndi tukukolanya Yesu ala tukukolanya Yeova. Fwandi ukwelenganya pa milandu kwene ii, kukutwazwa ukumanya vino cacindama ukusambilila ukwelenganya wakwe vino Yesu akaelenganya.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
(1 Kolinto 1:20) Caleka, uzye lyene yalikwi antu yamano? Nanti nkonkotela zyakwe ya kasambilizya ya Masunde? Nanti yao akaitumika mu kwasuka mauzyo ya muno nsi? Leza walanga vino mano amuno nsi yene uwelewele!
it-2 ifwa 1193 pala. 1
Amano
Fwandi antu ya mu nsi mu mano yao yakanyile vino Leza wapeekinye ukupitila muli Klistu nu kuvilola ukuti ivya kutumpa, nanti icakuti ya kateeka yali a kapingula nupya yakweti amaka ya kupingula, ‘yapopiile Umwene wa lulumbi.’ (1 Kol. 2:8) Nomba Leza wene walangilile ukuti amano ya antu amuno nsi yali akutumpa lino wazewanyizye antu yao yano yalolanga ukuti amano. Waomvizye ivintu vino yalolanga ukuti “uwelewele wakwe Leza” alino na antu yano yalolanga ukuti ‘atumpe, atonte nupya atutu,’ pakuti afikilizye ukulonda kwakwe ukusisenuka. (1 Kol. 1:19-28) Paulo wiwisye Aina Klistu aku Kolinto ukuti: “Mano ya antu amuno nsi [na] yakwe ya kateeka yakweyo,” yali nu kulowa lelo amano ya musango uwo yataalimo umwi landwe lino atumwa yakosoololanga. (1 Kol. 2:6, 13) Wacelwile Aina Klistu amu Kolose ukuti yatalinzile ukuleka umuntu aliwensi ‘ayatumpike na mazwi auwelewele [izwi lyakuti phi·lo·so·phiʹas, likapiliula ukuti, ukutemwa amano] nupya mazwi yayo yangaloleka kuya amano, lelo kusambilizya kwao u kwa misango ya vintu vyamu nsi.’—Kolo. 2:8; loliniko ni vikomo 20-23.
(1 Kolinto 2:3-5) Caleka lino nizile kunomuli, nali mutonte nu kuzakaza pamulandu wa ntete. 4 Kuvwanga kwane nu kukosola kwane kwa kumuongola kutali ukwakulanga mano yane, lelo kwali ukwakulanga amaka ya mupasi wa muzilo. 5 Utailo winu utimikwa pa mano ya untu, lelo pa maka yakwe Leza.
w08 7/15 ifwa 27 pala. 6
Vino Tukasambilila Umwi Buku Lyakwe Kolinto
2:3-5. Lino Paulo wasambilizyanga umu Kolinto umusumba muno Agiliki yasambilizyanga nu kusambilila amano ya antu, afwile wasakamile ndi cakuti wali nu kulenga yano yumuvwanga ukusininkizya vino wasambilizyangapo. Nomba atalesile ukuti utonte nanti intete vino wakweti vimulesye ukusimikila ilandwe lino Leza wamunenyile ukusimikila. Naswe kwene tutalinzile ukuleka ivintu vimwi ukutulesya ukusimikila ilandwe lisuma ilya Wene Wakwe Leza. Tulinzile ukulenga Yeova ukuti atwazwe wakwe vino Paulo wacisile.
Kuwelenga Baibo
(1 Kolinto 1:1-17) Kalata kufuma kuli ne Paulo, wino uwamwa ku kulonda kwakwe Leza kuti nje mutumwa wakwe Klistu Yesu, pamwi na Sositeni mwina witu. 2 Kwi uvi lyakwe Leza ilili mu Kolinto, na kuli yonsi yano aamwa kuti yaye antu yakwe Leza amuzilo, ali akwakwe mu kutaila kwao muli Klistu Yesu, pali pamwi na antu yonsi konsikonsi yano akapepa Mwene witu Yesu Klistu, Mwene witu nupya wakwao. 3 Leza Tata nu Mwene Yesu Klistu amupeele cikuuku nu mutende. 4 Lyonsi nkataizya Leza wane pa mulandu winu na pa cikuku cino wamupeela muli Yesu. 5 Pano mukutaila muli Klistu mwemo mwati muya akama mu vintu vyonsi, pamwi nu mu mvwango nga nu mu kumanya ivintu. 6 Pano mazwi ya umboni pali Klistu yakomeleka munomuli 7 cakuti kusi uwila nanti onga uwa mupasi uno mulilwa, lino mucili mukulolela Mwene witu Yesu Klistu kuti asokololwe. 8 Leza alamusunga mu kukomeleka kufika nu kumpelelekezyo, pakuti mutakaye amulandu pa wanda wa Mwene witu Yesu Klistu. 9 Leza uwakutailwa, nupya aliwe wamwamile kuti muye mu utandano nu Mwana wakwe Yesu Klistu, Mwene witu. 10 Inane mwi zina lya Mwene witu Yesu Klistu nkumupapata mwensi, kuti, mwazumilizyanya muli vino mwalanda, pakuti kutaya kupaatukana munomuli. Muye alemane cuze a mwenzo onga na melenganyo ali yamwi. 11 Pano antu yamwi kufuma ku amu ng’anda yakwe Koloe yatiyanena paswe ukuti pakasi kinu pali kulemanila. 12 Manye kandande ndi vii, cila muntu munomuli akulanda cimwi cipusane. Umwi ati, “Nemo nkalondela Paulo,” muze nawe ati, “Nemo nkalondela Apolo,” muze nawe ati, “Nemo nkalondela Petulo,” muze nawe ati, “Nemo nkalondela Klistu.” 13 Uzye Klistu wankanyiziwa? Uzye Paulo u wafwilile mwemwe pa cimuti? Uzye mwemo mwawatiziwe mwi zina lyakwe Paulo? 14 Nkutaizya Leza ukuti nemo ntawatizye umuntu namuze munomuli, suka sile Kilisipa na Gayusi. 15 Lyene kusi umwi angalanda ukuti wawatiziwe mwi zina lyane. 16 Endi nupya nawatizye Sitefano pamwi na amu ng’anda yakwe kwene. Lelo ntange niusye ndi nawatizye muntu na muze. 17 Klistu atantumile ku kuwatizya. Wene wantumile ku kukosola ilandwe lisuma kwaula kukovyanya mazwi, yano angalenga kuti imfwa yakwe Klistu ya pa cimuti itaya na maka.
MAACI 25-31
IVYUMA IVYAYA UMWI ZWI LYAKWE LEZA | 1 KOLINTO 4-6
‘Citutumusi Cinono Sile Cikatutumula Munya’
(1 Kolinto 5:1, 2) Ndakai, cikuvwika vino munomuli, muli ulenzyo uwipisye cuze kuluta uno antu atataila yakacita. Nuvwa ukuti umuntu akamanyana nu muci wakwe isi! 2 Uzye lyene mungaitumika uli? Mulinzile kuvwa ulanda pa cintu cii, nu kuzinga umuntu wiyo mu utandano, wino uwacita cintu cii.
(1 Kolinto 5:5-8) mulinzile kupeela umuntu wiyo kuli Ciwa pakuti mwili wa muntu wiyo uce ucuziwe, nu mupasi wakwe ukatuulwe pa wanda uno Mwene Yesu aliiza. 6 Cisi cisuma ukuti mwaitumika! Uzye mutamanya vino citutumusi cinono sile cingatutumula munya wa ngano? 7 Mulinzile kufumya citutumusi ca mpiti ci iifyo, pakuti muye aswepe muli vyonsi. Lyene mulakolana wa munya wa ngano upya uwaulamo citutumusi nanti cimwi ndi vino mu cumi imanyile avino muli. Pano Cimulo citu ca Ucilo cati citeyanyiziwa, nga Klistu, Mwana wa mfwele uwa ucilo watapeelwa impolelwa. 8 Caleka mutazevya cimulo cii lino mukucita viipe nu ukakasi. Cii cikoline wa kupeelwa kwa mukate usi ni citutumusi, uno ukaswefya mwenzo nupya uwa cumi.
(1 Kolinto 5:13) Cili ndi vino calembwa mu malembelo cati, “Zingini umuntu ali wensi mwipe uwa munomuli.”
it-2 ifwa 230
Citutumusi
Umutumwa Paulo waomvizye izwi ilililimwi lino wanenyile Aina Klistu mu cilongano ca mu Kolinto ukuzinga wensi mu cilongano uwacitanga iviipe, watiile: “Cisi cisuma ukuti mwaitumika! Uzye mutamanya vino citutumusi cinono sile cingatutumula munya wa ngano? Mulinzile kufumya citutumusi ca mpiti ci iifyo, pakuti muye aswepe muli vyonsi. Lyene mulakolana wa munya wa ngano upya uwaulamo citutumusi nanti cimwi ndi vino mu cumi imanyile avino muli. Pano Cimulo citu ca Ucilo cati citeyanyiziwa, nga Klistu, Mwana wa mfwele uwa ucilo watapeelwa impolelwa.” Lyene walangilile ningo muno walozizye pa kulanda ukuti “citutumusi,” watiile: “Caleka mutazevya cimulo cii lino mukucita viipe nu ukakasi. Cii cikoline wa kupeelwa kwa mukate usi ni citutumusi, uno ukaswefya mwenzo nupya uwa cumi.” (1 Kol. 5:6-8) Paulo paa walozyanga uku kuzevya Icimulo ca Yayuda Ica Mukate Usi Ututumuke kuno kwalondelilepo nu kuzevya kwa Ucilo. Wakwe vino umunya muno muli icitutumusi ukalenga icimukate consi ukututumuka, avino ni cilongano consi cingaya icikowele umu manso yakwe Yeova ndi cakuti yatazinzile umuntu akucita iviipe umu cilongano. Yalinzile ukuombelapo ukufumya “icitutumusi” mu cilongano wakwe vino aina Izlaeli yatakwatanga icitutumusi umu mang’anda yao pa wanda wa kuzevya.
it-2 mafwa 869-870
Satana
Uzye cikapiliula cani ‘kupeela umuntu kuli Ciwa pakuti mwili wa muntu wiyo uce ucuziwe’?
Pakunena amu cilongano ca mu Kolinto pali vino yalinzile ukucita uku muntu wa mu cilongano wino akucita ulalelale nu muci wakwe isi, Paulo walemvile ukuti: “Mulinzile kupeela umuntu wiyo kuli Ciwa pakuti mwili wa muntu wiyo uce ucuziwe.” (1 Kol. 5:5) Lii lyali isunde lya kuzinga umonsi wiyo umu cilongano nu kuta ukuvwana nawe. (1 Kol. 5:13) Ukumupeela kuli Satana u kumufumya umu cilongano nu kumutwala umu nsi ino Satana ali leza nupya kateeka. Wakwe vino “icitutumusi cinono” sile icili umu “munya” cikacita, umuntu wii “umwili wakwe” nanti ivicitwa vyakwe ivya mwili vyali umu cilongano, nupya ndi cakuti yafumya umuntu wiyo umu cilongano antu alondelanga ivilondwa vya mupasi yali nu konona “umwili wa muntu” wiyo umu cilongano. (1 Kol. 5:6, 7) Vivyo kwene avino na Paulo wacisile, wapeezile Imeneo na Alekizanda kuli Satana pa mulandu wakuti yatiile ukuya nu utailo na ya kampingu yasuma nupya yononyile utailo wao.—1 Tim. 1:20.
(1 Kolinto 5:9-11) Muli kalata wino nalemvile kunomuli namunenyile kuntaya mu utandano na antu yano yakacita ulenzyo. 10 Lelo ntamunenyile kuntaya mu utandano na antu yonsi amuno nsi, yano akacita ulenzyo nanti lwiswa nanti aivi nanti ya kapepa ya tuluwi. Kufumako ku antu yaa, suka mwafutata nu kufuma muno nsi. 11 Nkusenula ukuti mutalinzile kuya mu utandano nu muntu akaitaka vino wene umwina winu, lino wene akacita ulenzyo, nanti uwa lwiswa, nanti akapepa tuluwi, nanti uwa ntumpu, nanti umukolesi, nanti umwivi. Mutaikala pansi nu kulya pamwi nu muntu wa musango uu.
lvs ifwa 241, vyeo vya ku mpela
Ukuzingwa
Ndi cakuti uwataifya asikulapila nupya wakana ukulondela vino Yeova akalonda ukuti twacita, atange atwalilile ukuya umu cilongano. Alinzile ukuzingwa. Ndi cakuti umwi wazingwa, ala casila tutalinzile ukucita ivili vyonsi nu muntu wiyo nupya tulinzile ukuta ukuvwanga nawe. (1 Kolinto 5:11; 2 Yoane 9-11) Ukuzingwa, kukacingilila izina lyakwe Yeova ni cilongano. (1 Kolinto 5:6) Nupya ukuzingwa u kusundwa ukungaazwa umuntu ukulapila pakuti awelele kuli Yeova.—Luka 15:17.
▸ Cipande 3, palagalafu 19
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
(1 Kolinto 4:9) Pano kunondi caloleka ukuti Leza wapela cifulo cakusyalikizya kuli sweswe swe atumwa. Tuli wa antu avunukwa ku kukomwa pa swe, nupya tuli akutambwa ni viumbwa, asi antu yatupu, lelo na angeli kwene.
w09 5/15 ifwa 24 pala. 16
Angeli—“Mipasi Ino Ikatumikila Leza”
16 Aina Klistu akweziwa yaya ‘akutambwa na angeli kwene.’ (1 Kol. 4:9) Angeli yakalola vino tukacita na ucisinka nupya yakazanga pali yakaifya yano yakalapila. (Luka 15:10) Imiyele isuma ino Aina Klistu anaci yakwata angeli yakailola. Baibo ikalanga ukuti “Mwanaci alinzile kuvimba cimwi ku mutwe wakwe pakuti alange vino iya ali na maka panoli.” (1 Kol. 11:3, 10) Mu cumi angeli yakazanga ukulola Aina Klistu anaci na aomvi yauze yakwe Leza aya pano nsi yakulondela utunguluzi. Icuvwila ca musango uwo cikatwiusyako pa ana yakwe Leza akwi yulu.
(1 Kolinto 6:3) Uzye mutamanya ukuti swemo tulapingula angeli? Nga pali ufi umi wa pano nsi!
it-2 ifwa 211
Isunde
Isunde ku Angeli. Angeli yakwata amaka ukucila antu nupya yakalondela masunde yakwe Leza. (Ayeb. 1:7, 14; Masa. 104:4) Nupya Yeova wapeezile isunde na kuli Satana kwene umulwani wakwe nu kumupeela umwakupelela. (Yobo 1:12; 2:6) Mikaeli mungeli mukulu wamanyile nu kucindika icifulo Icikulu Cakwe Ukapingula cino Yeova wakwata pa nsita ino yalemanile na Ciwa lino walanzile ukuti: “Mwene [Yeova] akukalipile!” (Yuda 9; loliniko na Zaka. 3:2.) Yeova Leza wapeela Yesu Klistu amaka ya kutungulula angeli yonsi. (Ayeb. 1:6; 1 Pet. 3:22; Mate. 13:41; 25:31; Filipi 2:9-11) Fwandi Yesu Klistu watumile umungeli kuli Yoane. (Umbw. 1:1) Lelo pali 1 Kolinto 6:3 umutumwa Paulo walanzile pa Ina yakwe Klistu apakwe ukuti yapeelwa umulimo wakupingula angeli pa mulandu wakuti yalaombela pamwi na Yesu umu kupingula angeli aipe.
Kuwelenga Baibo
(1 Kolinto 6:1-14) Umwi uwa munomuli ndi yamutala mulandu ku mwina Klistu muze, uzye wene angasitaka muze uli ku cilye ca milandu cakwe yakapingula atataila? Uzye atange asitake ku antu yakwe Leza kuti yapingule mulandu? 2 Uzye mutamanya ukuti antu yakwe Leza yalapingula antu amuno nsi? Endi, ndi cakuti mulapingula antu amuno nsi, uzye mwemo mutangapingula tumilandu tunono? 3 Uzye mutamanya ukuti swemo tulapingula angeli? Nga pali ufi umi wa pano nsi! 4 Milandu ya musango uu ndi yacitika pakasi kinu, uzye mungasitaka uli ku antu asi amwi uvi kuti yapingule? 5 Cii ca nsonyi kunomuli! Cumi kwene, pakasi kinu palinzile kuya nanti umwi wenga uwa mano, wino angaputwila aina Klistu milandu. 6 Mu cifulo cakwe cii, cazanwa ukuti mwina Klistu wenga akasitaka umuze ku cilye ca milandu kuti apingulwe na asi a mwiuvi. 7 Kusitakana ku cilye ca milandu pakasi kinu, kukalanga paswe ukuti mwemo mwati mucimviwa. Cange cizipe ndi cakuti yauze yatala milandu kunomuli! Nupya cange cizipe ndi cakuti yauze iiya cimwi kunomuli! 8 Lelo mu cifulo cakwe cii, mweisikulu mukatalana milandu nga nu kwiyilana, nanti angala mwemwe ina Klistu! 9 Cumi mwamanya ukuti yakaifya yatalakumako ku Wene wakwe Leza. Mutaitumpoka! Antu akacita ulenzyo, nanti akapepa tuluwi, nanti akacita ivya winyi, 10 nanti akaiya, nanti a lwiswa, nanti akolesi, nanti akatumpwila auze, nanti aivi, pali yaa yonsi kusi alakumako ku Wene wakwe Leza. 11 Yamwi munomuli mwali wakwe yaa. Lelo mwaswefiwa kufuma ku maifyo, nupya mwaipelesya kuli Leza mu Mwene Yesu Klistu nu mupasi wa muzilo, nga lyene mwaya aololoke pa manso yakwe Leza. 12 Umwi angati, “Vintu vyonsi vyazumiliziwa kunondi.” Endi, asi vyonsi vingakwazwa. Nemo ningati, “Vintu vyonsi vyazumiliziwa kunondi.” Endi, lelo ntangazumilizya cimwi cincite uzya. 13 Umwi angavwanga ati, “Cakulya capangilwe kwingila munda, nga ni nda nayo yapangilwe kupokelela cakulya.” Endi, lelo Leza alonona vii vyoili. Umwili utalinzile kuomviwa mu kucita ulenzyo, lelo ulinzile kuomviwa mu kutumikila Mwene. Mwene aliwe akasunga mwili. 14 Leza wazyukwile Mwene kufuma ku afwe, nga naswe kwene alatuzyukula kupitila mu maka yakwe.