Ivyeo Vya Kuomvya Umu Kabuku Kakuti Swe Ina Klistu nu Mulimo Witu
NOVEMBA 2-8
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | KUFUMA 39-40
“Mose Wacisile Vivikwene Vino Leza Wamunenyile”
(Kufuma 39:32) Vii avino imilimo yonsi yakukuula Itaalu lya Ukongano yasizile. Aina Izlaeli iyacita vyonsi wakwe vino Yawe wapeezile ilamulo kuli Mose.
w11 9/15 ifwa 27 pala. 13
Uzye Yeova Wamumanya?
13 Ukupusanako na antu yauze, Mose “wali umuntu umwi mufuke cuze ukuluta antu yonsi amuno nsi.” (Mpe. 12:3) Walangilile ukuti wali umufuke nupya muicefye lino walondiile vyonsi vino Yeova wamunenyile ukucita. (Kufu. 7:6; 40:16) Kutaya iciliconsi icikalangilila ukuti Mose uzizye amauzyo apa miombele yakwe Yeova nanti ivikalangilila ukuti wasosile lino Yeova wamuninyile ivyakulondela. Wakwe, pa vintu ivyakulondela pa kukuula itenti lya kupepelamo, pali nu tuntu utunono sana wakwe, kaala ya nsalu ni mpendwa ya tumikowelo utwali nu kuomviwa pa kupanga insalu izya mwi tenti. (Kufu. 26:1-6) Ndi cakuti aina akatungulula umwi iuvi lyakwe Yeova yamupeela vimwi ivyakulondela ivikuloleka ukuti ivilondololwa sana, insita zimwi mungasoka. Lelo Yeova, i ntunguluzi imalilike, aakapeela aomvi yakwe imilimo nupya wayataila. Nga walondolola sana ivintu, ala pali mulandu usuma uno wacitila vivyo. Lolini ukuti, Mose atuvwile uyi pali vino Yeova wamulondolwelile nu tuntu utunono sana, nu kulola kwati Yeova wamusuzile nanti walolanga ati atanga aombe ningo nanti atamupeezile untungwa. Lelo, Mose wasininkizye ukuti aomvi “iyacita vyonsi” wakwe vino Leza wapeezile ilamulo. (Kufu. 39:32) Ala Mose wali umuicefye sana! Mose wamanyile ukuti uwa wali umulimo wakwe Yeova nupya wamanyile ukuti wali sile wa ciombelo ca kuomvya uku mulimo kwene uwa.
(Kufuma 39:43 ) Lyene Mose aceceta vyonsi vino vyapanzilwe nga lyene asininkizya ukuti iyavipanga wakwe vino Yawe wapeezile ilamulo. Lilyo kwene Mose apolelela antu onsi.
(Kufuma 40:1, 2) Lyene Yawe anena Mose ati, “Pa wanda wa kutandika uwa mwezi wakutandika, ukimike itaalu lya Ukongano.
(Kufuma 40:16) Mose acita vyonsi wakwe vino Yawe wamupeezile ilamulo.
w05 7/15 ifwa 27 pala. 3
Uzye Mwaya Acumi Muli Vyonsi?
3 Pa Ayebulai 3:5 pakati: “Mose wali muomvi uwa kutailwa.” I cani icalenzile kasesema Mose aye uwa kutailwa? Lino yakuulanga itenti lya kupepelamo, ‘Mose wacisile vyonsi wakwe vino Yeova wamupeezile ilamulo.’ (Kufuma 40:16). Swe yakapepa yakwe Yeova, tukalanga ukuti twaya acumi ndi cakuti tukuitemelwa uku muombela. Pa vintu vivyo paya nu kutwalilila ukuya acumi kuli Yeova na lino tuli ni intazi izpisye. Lelo, ukuzizimizya sile amezyo aipisye asi ukukalangilila ukuti umuntu uwa cumi. Yesu watiile: “wino ali uwa kutailwa mu vintu vinono alaya uwa kutailwa nu mu vintu vingi,” nupya walanzile nu kuti “wino asi wa kutailwa mu vintu vinono atalaya uwa kutailwa nu mu vintu vingi kwene.” (Luka 16:10) Tulinzile ukutwalilila ukuya acumi nu mu tuntu utunono.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
(Kufuma 39:34) Nupya yaleta cakuvimbila ca mukwela wa mfwele civumvunye mwi langi liyenzu, cakuvimbila ca mukwela wa mbuzi, insalu zyakucingilikizya,
it-2 ifwa 884 pala. 3
Impapa
Kuno Aina Izlaeli yafumizye impapa. Ndi cakuti izwi lya muli Baibo ilyakuti taʹchash likalanda pa musango umwi uwa mpapa uno yalondekwanga ukuomvya, ale lyene tungalonda ukumanya vino cali pakuti Aina Izlaeli yazane musango kwene uwo uwa impapa. Nanti icakuti inyama zimwi kuno yafumyanga impapa zikazanwa uku ncende izizuke sana izya ku Arctic nu ku Antarctic, inyama zimwi kuno yafumyanga impapa zikazanwa sana uku ncende ukwakaya. Ndakai inyama zino yakati ma monk zikazanwa uku ncende zimwi zyaya kuli yemba wa Mediterranean alino nu ku ncende zyuze. Pa myaka ingi antu yakoma sana inyama zii, lelo mu nsita ino ivyalumbulwa muli Baibo vyacitikanga kufwile kwali sana inyama zii kuli yemba wa Mediterranean na Yemba Muyenzu. Mu mwaka wakwe 1832 Calmet walemvile umwi buku lya cizungu lyakuti Dictionary of the Holy Bible (ifwa. 139) kuti: “Muvilila ivinono ivyaya kuli yemba Muyenzu alino ni citungu ca mpanga ya Sinai icingila sana muli yemba mukazanwa inyama zino yakafumyako impapa.”
(Kufuma 40:34) Lyene ikumbi livimba Itaalu lya Ukongano, nu luswepo luyengese lwakwe Yawe luyengesa mwi Taalu.
Uzye Cacindama Antu Ukumanya Umulimo Uno Mukaomba?
Lino yaamazile ukupanga itenti lya kupepelamo, ikumbi lyavimvile “Itaalu lya Ukongano, nu luswepo luyengese lwakwe [Yeova] luyengesa umwi Taalu.” (Kufu. 40:34) Icumi kwene Yeova watemilwe wakwe cimwi! Uzye mukwelenganya ukuti Bezalele na Ooliyabu yuvwile uli? Nanti icakuti yatalemvilepo amazina yao pali vino yapanzile, yafwile yuvwile ningo sana kumanya ukuti Leza wapaazile umulimo wao. (Mapi. 10:22) Lino papisile imyaka, yazanganga wakwe cimwi ndi yalola ukuti vino yaapanzile vyatwalilile ukuomviwa umu mulimo wakwe Yeova. Umu nsi ipya, lino Bezalele na Ooliyabu yalatuutululwa, yalatemwa cuze ukuvwa ukuti itenti lya kupepelamo lyaomviiwe apa myaka 500 umu kupepa kwa cumi!
Kuwelenga Baibo
(Kufuma 39:1-21) Lyene yapanga vyakuzwala vyakwe pamba vya cifungo, viyenzulukile ni viyenzu vyakwe ya simapepo vipikulwe, vyakuzwala lino yakutumikila mu ncende yamuzilo. Yapanga ni vyakuzwala vyamuzilo vyakwe Aaloni wakwe vino Yawe wapeezile ilamulo kuli Mose. 2 Yapanga cakuzwala ca efodi ni nsalu yakwe zaabu, ya cifungo, iyenzulukile ni iyenzu nga na yakwe bafuta mutelepe nupya mupangwe ningo. 3 Yasula zaabu, yamupapatalika, nga yaputolaputola tumpilinsya mpilinsya tuto uti uusavu kuti yatupikwile kumwi na pamba wa cifungo muyenzulukile nu muyenzu nga na wakwe bafuta mutelepe nupya mupangwe ningo. 4 Lyene yapanga tumakwelelo twapa viye twa cakuzwala ca efodi, yatulundinkanya ku mbali ziili zya cakuzwala kwene cii. 5 Nupya paali nu musipi, uuluke usaka, wakunyepela efodi, walukilwe kuli kumwi ni cakuzwala ca efodi, iciya icintu conga. Musipi uwo nao kwene wali wa nsalu yakwe zaabu, ni nsalu ya cifungo, iyenzulukile, ni iyenzu nga na bafuta mutelepe nupya mupangwe ningo, wakwe vino Yawe wapeezile ilamulo kuli Mose. 6 Lyene yateyanya amawe ya onikisi, nga yika amawe yaa mu vyakwikamo vyakwe zaabu. Alino yalemba wakwe vino yamusyanyi yakalemba pa mawe amutengo, yalemba ningo ningo mazina yonsi ya ana aonsi yakwe Izlaeli. 7 Alino yayanyepelela ku tumakwelelo twapa viye pa cakuzwala ca efodi, pakuti mazina yaa yaye ciusizyo ca ana aonsi yakwe Izlaeli, wakwe cino Yawe wapeezile ilamulo kuli Mose. 8 Pa cisila cakwe vii yapanga cakuzwala ca pacisao nu usaka cuze, wakwe vino yapanzile cakuzwala ca efodi. Yacipanga ni nsalu yakwe zaabu, ni nsalu ya cifungo, iyenzulukile, iyenzu nga na yakwe bafuta mutelepe nupya mupangwe ningo. 9 Cali icili conga mu mbali zyonsi. Mu utali wa cakuzwala ca pacisalo mwali masentimita 22, mu wipi namo mwali masentimita 22, nupya cali cipetwe lili. 10 Lyene yatantikapo milongo ini ya mawe amutengo ukulu. Pa mulongo wakutandika yika amawe yakwe lubi, topazi na belulo. 11 Pa mulongo wakwe ciili yika amawe yakwe emalodi, safilo na daimondi. 12 Pa mulongo wakwe citatu yika amawe yakwe asinti, agate na ametusto. 13 Lyene pa mulongo wakwe cini yika amawe yakwe belulo, onikisi na yaspele. Amawe yaa yaika mu vyakwikamo vyakwe zaabu. 14 Pali amawe ikumi na yaili yano yalemvilepo amazina ya mitundu ya Ina Izlaeli. Amawe ikumi na yaili yalemvilwe wakwe vino yamusyanyi yakalemba pa mawe amutengo nupya cila iwe lyali ni zina lya mutundu onga. 15 Yapanga tuminyololo twa cakuzwala ca pacisao twakwe zaabu musuma cuze, tupyatwe usaka ngati umwando. 16 Yapanga vyakwikamo viili vyakwe zaabu, ni vilemelo viili vyakwe zaabu, alino yanyepelela vilemelo vivyo viili ku masempele ku nkolelo ya cakuzwala ca pacisao. 17 Lyene imyando iili yakwe zaabu, iyailundinkanya ku vilemelo viili vivi. 18 Mpela ya myando iili yainyepa ku vyakwikamo. Vii avino yatulundinkinye ku tumakwelelo twapa viye twa cakuzwala ca efodi. 19 Lyene yapanga tumipeto twiili twakwe zaabu alino yatunyepelela ku mpela ya mbali ziili zya cakuzwala ca pacisao, kwi sempele lwa mukasi ya cakuzwala cico, pipi ni cakuzwala ca efodi. 20 Nupya yapanga tumipeto twiili twakwe zaabu yatulundinkanya ku nkolelo lwa mwisika ya tumakwelelo twapa viye twa cakuzwala ca efodi pipi nu musumo, papela ya musipi uno wapikulwa usaka, wa cakuzwala cakwe efodi. 21 Lyene yalundinkanya cakuzwala ca pacisao nu tumipeto twaciko ku tumipeto twa vilemelo vya cakuzwala ca pacisao ku vilemelo vya cakuzwala ca efodi. Yalundinkinye na kamwando ka cifungo pakuti cakuzwala ca pacisao caikala papela ya musipi uno wapikulwa usaka, wa cakuzwala ca efodi, nupya utasapuka, wakwe vino Yawe wapeezile ilamulo kuli Mose.
NOVEMBA 9-15
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | AINA LEVI 1-3
“Mulandu Uno Yapeleelanga Mawila”
(Aina Levi 1:3) “‘Muntu ndi cakuti akupeela uwila wakoca, apeele cipambasi wa ng’ombe uwaula ulema. Apeelele pa mulyango wi Taalu lya Ukongano pakuti Yawe apokelele uwila uwo.
(Aina Levi 2:1) “‘Lino umwi akupeela uwila wa usu kuli Yawe, uwila uwo ulinzile ukuya usu utonyoloke. Usu uwo atikinkanye na mafuta nu ubani.
(Aina Levi 2:12) “‘Amawila ya uzombozi wankolelo cila mwaka yalinzile kutwala kuli Yawe. Lelo utalinzile kuyocela pa kavuwa wa wila uwa mununko usuma ukazanzya Yawe.
it-2 ifwa 525
Mawila
Mawila yakoca. Mawila yakoca yapeelwanga yonsi kuli Leza; kusi inyama nanti aimwi ino umuntu wasendanga. (Loliniko na Yakapi. 11:30, 31, 39, 40.) Yapeelanga mawila yakoca pakuti Yeova apokelele uwila wao wa kwelela imembu uno insita zimwi yapeelelanga pamwi na mawila kwene yaa. Yesu Klistu wapeeziile umi wakwe onsi wa “wila wakoca.”
it-2 ifwa 528 pala. 4
Mawila
Mawila ya Usu. Mawila ya usu yapeelelwanga pamwi na mawila ya utandano, mawila yakoca, na mawila yakwelela imembu alino na mawila ya vizao vya kutandikilapo, lelo insita zimwi yapeelwanga sile yonga. (Kufu. 29:40-42; Levi 23:10-13, 15-18; Mpe. 15:8, 9, 22-24; 28:9, 10, 20, 26-28; cipa 29) Kucita vii kwalenganga ukuti Yeova ayapaale. Ilingi uwila uu yasankanyanga na mafuta nu ubani. Mawila ya usu yayanga usu utonyoleke, imbezu zisalule, mukate uwapangwa mu citofu, mukate wa mpanda upangwe ningo kuomvya cikombole nanti ukuomvya pani. Mawila yamwi ausu yaikanga pa ulambo wakocelapo uwila, umwi ya simapepo yalyanga, nupya uwila wa utandano antu yamwi yalyangako. (Levi 6:14-23; 7:11-13; Mpe. 18:8-11) Mu mawila ya usu yano yapeelanga pa ulambo mutayanga citutumusi nanti “uuci” (uno yapanganga ukuomvya vizao vya kumuti wa musavu).—Levi 2:1-16.
(Aina Levi 3:1) “‘Muntu ndi akupeela uwila wa utandano kuli Yawe, uwila uwo ndi acipambasi wa ng’ombe nanti indama, ulinzile ukuya uwaula ulema.
it-2 ifwa 526 pala. 1
Mawila
Mawila ya utandano (nanti mawila ya mutende). Mawila ya utandano yalenganga antu yaye pa mutende na Yeova. Umuntu uwapeelanga mawila na amu ng’anda yakwe yalyangako mawila yaa (api itenti lya kupepelamo; ukulingana nu lutambi yapanganga miputule ya kulilamo mwi itenti lya kupepelamo; mu ng’anda ikulu yakwe Leza namo kwene mwali imiputule yakulilamo). Simapepo uwapeelanga uwila na ya simapepo aombanga imilimo yuze yalyangako. Icunsi cisuma icafumanga ku mafuta ya nyama yano yocanga pa ulambo cayanga kuli Yeova. Uwazi uwimililangako umi, wapeelwanga kuli Leza. Fwandi ya simapepo, antu akupeela uwila alino na Yeova yayanga kwati yakuliila pamwi, ukulangilila ukuti yali pa mutende. Ndi cakuti umuntu aakulya uwila umu kowele (ukukowela kuli konsi ukwalumbulwa mu masunde) nanti ndi cakuti walya inyama iyati ikala ukucila pa insita ino yapimile (iyatitandika ukununka pa mulandu nu kwikala mukaye) wali nu kukomwa. Wononanga nanti atacindike ivyakulya, pa mulandu wakuti wali umukowele nanti walyanga ivyakulya ivitacindime mu manso yakwe Yeova na cii calangililanga ukuti atacindike ivintu vya muzilo.—Levi 7:16-21; 19:5-8.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
(Aina Levi 2:13) Amawila yako yonsi ya cakulya ulinzile wacemekamo musilya, utailila foo. Musilya uwo uwakulanga upangano pakasi kakwe wewe na Leza wako. Ulinzile kucemeka musilya mu mawila yako yonsi ya cakulya.
(Ezekelo 43:24) Ukavilete vyonsi kuli ne Yawe na ya simapepo yace yakavisanse umusilya, yakavituulile ne Yawe impolelwa ya koca.
w04 5/15 ifwa 22 pala. 1
Visinka Ivyaya Mwi Buku lya Ina Levi
2:13—U mulandu ci uno ikilanga umusilya “mu mawila yonsi” yano yapeelanga? Yatikanga umusilya pakuti malambo yano yapeelanga yauvwika ningo. Ukuzinguluka insi, umusilya ukaomviwa pa kucingilila ivintu kuti vitaola. Ilingi umusilya wapeelelwanga pamwi na malambo pa mulandu wakuti wimililangako ukuti umuntu watakululwa uku kukanaya na ucusinka nu ku mfwa.
(Aina Levi 3:17) “‘Kusi mwina Izlaeli angalya amafuta nanti uwazi. Ilamulo lii lilinzile kusungwa na Ina Izlaeli yonsi amanda pe, konsi kuno yalikala.’”
it-1 ifwa 813
Mafuta ya nyama
Mulandu uno kwayelile isunde. Kulingana ni Sunde lya upangano, uwazi na mafuta vyali i vyakwe Yeova. Uwazi ukaimililako umi, uno Yeova sile aliwe akapeela; fwandi umu cumi uwakwe. (Levi 17:11, 14) Mafuta yali acidame sana uku nyama. Ukupeela mafuta ya nyama kwalangililanga ukuti ivintu vicindame i vyakwe Yeova, wiyo aakapeela ivingi, nupya cali nu kulangilila ukuti muntu akalondesya kupeela ivintu vicindame kuli Yeova. Pa mulandu wakuti mafuta yayo imililangako vino Aina Izlaeli yalondesyanga ukupepa Yeova nu mwenzo onsi, mawila yao yali wa ‘vyakulya’ nupya wa “mununko usuma” kuli aliwe. (Levi 3:11, 16) Fwandi ukulya mafuta, kwali ukukanacindika ivintu ivyapeezilwe kuli Leza, kuli kuti kusaalula insambu zino Yeova wakwata. Umuntu nga walya mafuta wali nu kukomwa papo kwene. Ukupusanako nu wazi, amafuta yaomviwanga nu mu nzila yuze, wakwe ndi cakuti inyama yaifwila nanti yaliwa ni cilyanyi.—Levi 7:23-25.
w04 5/15 ifwa 22 pala. 2
Visinka Ivyaya Mwi Buku lya Ina Levi
3:17. Pa mulandu wakuti amafuta yali ali cintu cisuma sana nanti cicindamisye, vino Leza wakanyizye Aina izlaeli ukulya mafuta vikalangilila ukuti ivintu visuma sana i vyakwe Yeova. (Utandiko 45:18) Cii cikatwiusyako ukuti tulinzile ukulapeela Yeova ivintu visuma sana vino twakwata.—Mapinda 3:9, 10; Kolose 3:23, 24.
Kuwelenga Baibo
(Aina Levi 1:1-17) Lino Yawe ali mwi Taalu lya Ukongano, aama Mose nga amunena ati, 2 “Nena Aina Izlaeli uti, ‘Lino umuntu ali wensi akuleta amawila kuli Yawe, wene alinzile ukuleta ing’ombe nanti imfwele nanti imbuzi. 3 “‘Muntu ndi cakuti akupeela uwila wakoca, apeele cipambasi wa ng’ombe uwaula ulema. Apeelele pa mulyango wi Taalu lya Ukongano pakuti Yawe apokelele uwila uwo. 4 Lyene aike ikasa lyakwe pa mutwe uwa wila uwo uwa koca, alino Yawe alapokelela uwila uwo pakufuta amaifyo yakwe. 5 Alino umuntu wiyo afyule cipambasi pa manso yakwe Yawe. Lyene ya simapepo ana yakwe Aaloni aonsi yatole uwazi wa ng’ombe iyo yaukanyizye ukuzingulusya kavuwa kano kali ulunga nu mulyango wi Taalu lya Ukongano. 6 Lyene umuntu wiyo afuwe inyama iyo iya wila wa koca nu kuiputola mu vimpilinsya. 7 Lyene ana yakwe Aaloni simapepo yapembe umoto pa kavuwa nga yasonselepo inkwi. 8 Lilyo kwene ya simapepo ana yakwe Aaloni aonsi yike vimpillinsya vya nyama iyo, umutwe pamwi na mafuta kwene, pa moto wankwi uno uli pa kavuwa.’” 9 “‘Lelo wene alinzile ukufula ivyamunda pamwi ni myendo kwene mu manzi. Alino simapepo aocele inyama yonsi pa kavuwa. Yene uli wila wa koca. Uwila uu uwa mununko usuma ukazanzya Yawe. 10 Muntu ndi cakuti akupeela uwila wa koca uwa mfwele nanti imbuzi, uwila uwo ulinzile ukuya a suuku nanti sawe uwaula ulema. 11 Alinzile kuifyulila ku katutu ka kavuwa pa manso yakwe Yawe. Lyene ya simapepo ana yakwe Aaloni aonsi yatole uwazi wakweyo yaukanyizye ukuzingulusya kavuwa. 12 “‘Pa cisila cakwe vii ndi waiputola mu vimpilinsya, nga ya simapepo yike vimpilinsya vya nyama iyo, umutwe pamwi na mafuta kwene, pa moto wankwi uno uli pa kavuwa. 13 Lelo wene alinzile ukufula ivyamunda pamwi ni myendo kwene mu manzi. Alino simapepo atwale vyonsi vii pa kavuwa nu kuvyoca. Wene uli wila wakoca. Uwila uu uwa mununko usuma ukazanzya Yawe. 14 “‘Muntu ndi cakuti akupeela kuli Yawe uwila wakoca uwa tunyi, uwila uwo ulinzile ukuya icipeele nanti inkunda. 15 Simapepo atwale impolelwa ku kavuwa, ainyongotole insingo aputule umutwe nga aoce pa kavuwa. Uwazi aufenelele ku lung’umba lwa kavuwa. 16 Lyene asisye cizaizyo pamwi na mavumbu. Alino avisumbile pa citumba pano yakasumba itwi, ku nkolelo ya kavuwa, lwaku ufumondaka. 17 Pa cisila cakwe vii, alepule uwila uwo pakasi, lyapa limwi ku, ni lyuze ku. Lelo kusi kufumya maapa. Lyene aoce pa moto wa nkwi pa kavuwa. Cene uli wila wakoca. Uwila uu uwa mununko usuma ukazanzya Yawe.
NOVEMBA 16-22
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA
“Mwapeela Yeova Ivintu Ivisuma Sana Vino Mwakwata”
(Aina Levi 5:5, 6) “‘Lino muntu ali nu mulandu, wene alinzile kuilongwela iifyo lyakwe, wene alinzile ukuleta kuli Yawe uwila wa kwelela amaifyo, imfwele nanti imbuzi yakaci. Alino simapepo acite ulutambi lwa kufuta amaifyo ya muntu wiyo wataifya. 6 Na pa uvunuko wi ifyo lyakwe, wene alinzile ukuleta kuli Yawe uwila wa kwelela amaifyo, imfwele nanti imbuzi yakaci. Alino simapepo acite ulutambi lwa kufuta amaifyo ya muntu wiyo ataifya.
it-2 ifwa 527 pala. 9
Mawila
Mawila ya kweleela imembu. Mawila yakweleela imembu yapeelwanga pa mulandu nu luyembu lulilonsi luno umuntu wacita. Ndi cakuti umuntu wacita imembu, wapeelanga mawila kwene yaa, nupya mawila yaa yapusineko na mawila yauze yano yapeelanga pa mulandu nu luyembu, pano yalenganga insambu zyakwe Yeova nanti izya luko lwa Ina Izlaeli izyati zisaluulwa ukucindikwa nupya. Mawila yakweleelwa imembu yalenganga insambu zyakwe Yeova izyati zisaluulwa ukucindikwa nanti ukulenga ucuza wa muntu wiyo na Leza ukutwalilila nupya, alino umuntu wiyo atali nu kukomwa pa mulandu nu luyembu luno watacita.—Loliniko na Eza. 53:10.
(Aina Levi 5:7) “‘Lelo ndi cakuti umuntu atakweti umwana wa mfwele nanti wa mbuzi, lyene atoole ivipeele viili nanti utwana twa nkunda twili kuti viye ivyakupeela kuli Yawe, alipile pa maifyo yakwe. Conga ciye uwila wa kwelela amaifyo ni cuze ciye uwila wa koca.
w09 6/1 ifwa 26 pala. 3
Wamanya Vino Tungakwanisya Ukucita
Ukulozya kuli vino Yeova akatulangulukilako ni cikuku, isunde lyalanzilanzile ukuti: “Lelo ndi cakuti umuntu atakweti umwana wa mfwele nanti wa mbuzi, lyene atoole ivipeele viili nanti utwana twa nkunda twili kuti viye ivyakupeela kuli Yawe, alipile pa maifyo yakwe.” (Cikomo 7) Amazwi yakuti ndi cakuti “umuntu atakweti” yangasenulwa nu kuti ndi cakuti umuntu atangakwanisye ukupeela. Ndi cakuti Umwina Izlaeli atanga akwanisye kupeela imfwele, Leza wapokelelanga vino umuntu wiyo angakwanisya ukupeela kuli kuti ivipeele viili nanti utwana twa nkunda twili.
(Aina Levi 5:11) “Muntu ndi atakweti ivipeele viili nanti utwana twa nkunda twili, alete usu utonyoleke kulingana ni cipimo cakwe kilogalamu wenga. Usu uwo uye uwila wakwelela iifyo lino watacita. Atalinzile kuutikinkanya na mafuta nanti nu ubani, pa mulandu wakuti uu uli wila wa kwelela amaifyo.
w09 6/1 ifwa 26 pala. 4
Wamanya Vino Tungakwanisya Ukucita
Nomba nga ndi cakuti umuntu atangakwanisye nu kupeela utunyi twili? Umuntu wiyo wali nu kupeela “usu utonyoleke kulingana ni cipimo cakwe kilogalamu wenga.” (Cikomo 11) Yeova wazumilizye antu ali apiina sana ukulapeela mawila umutali uwazi. Umu Ina Izlaeli upiina utalesyanga umuntu ukupokelela ipaalo ilyakwelelwa imembu nanti ukupoka isyuko ilyakuya pa mutende na Leza
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
(Aina Levi 5:1) “‘Amawila akwelela amaifyo yakalondwa pa milandu ii. Ndu muntu yamwama kwi tengo kuti apeele umboni mwi tengo, lelo wakana kulanda vino waweni nanti vino uvwile, umuntu wiyo alinzile kuvunukwa.
Mwasambilila Uku Yaomvi Yakwe Yeova Acisinka
14 Namwe kwene mungaya na ucisinka kuli Yeova nupya mungaya na ucisinka kuli yauze lino muli ni cikuku kuli aliyo. Limwi mungasininkizya ukuti umwina umwi watacita uluyembu. Limwi mungalonda ukuya na ucisinka uku muntu wiyo sana sana ndi cakuti acuza nanti alupwa winu. Nomba mwamanya ukuti cacindama ukuya na ucisinka kuli Yeova. Wakwe vino Natani wacisile, mulinzile ukuya acisinka kuli Yeova lelo mulinzile ukuya a cikuku. Mulinzile ukumunena ukuti anene ya eluda pakuti yamwazwe zuwa zuwa. Ndi cakuti atacisile vivyo, mwemwe kwene mulinzile ukunena ya eluda. Ndi mwacita vivyo ala mukulanga ukuti muli na ucisinka kuli Yeova. Nupya ale muli ni cikuku ku mwina wiyo pano ya eluda yangamwazwa ukuya na ucuza usuma na Yeova. Yangamulungika cikuuku cikuuku.—Welengini Levi 5:1; Galatiya 6:1.
(Aina Levi 5:15, 16) Muntu umwi ndi watala mulandu mu kuntamanya, pa kuposiwa ukulipa ivyamuzilo kuli Yawe, wene alinzile ukuleta impolelwa kuli Yawe, suuku nanti sawe uwaula ulema, iye uwila wa cizumila mulandu. Umutengo wakweyo ulinzile kupimwa kulingana ni cipimo ca ku Ng’anda ikulu yakwe Leza. Ukwene uli wila wa cizumila mulandu. 16 Muntu wiyo alinzile ukulipa kuti aswilizye pa vintu vivi vino waposiwe ukulipa. Lyene aungilizyepo icintu conga pali cila visano. Alino avitwale kuli simapepo, nga simapepo wiyo acite ulutambi lwa kufuta amaifyo ya antu, lyene umuntu wiyo alelelwa.
it-1 ifwa 1130 pala. 2
Uumuzilo
Inyama nu Twana Twanyama. Amayeli a ng’ombe akalume, imbuzi, ni mfwele, zyali izya muzilo kuli Yeova nupya zitalinzile ukukululwa. Zyali nu kuzipeela malambo, lyene viputulwa vya nyama ivyasyalako yapeelanga ya simapepo. (Mpe. 18:17-19) Ivizao vyakutandikilapo vyali ivya muzilo, wakwe vino na malambo yonsi na mawila aomviwanga mu musolo wa ng’anda yakwe Yeova yali amuzilo. (Kufu. 28:38) Vintu vyonsi ivya muzilo vyali vicindame kuli Yeova nupya yatali nu kuvilola ukuti ivyasilesile nupya yatali nu kuviomvya munzila iipe. Icikulangilila vivyo isunde ilyalandanga pa cikumi. Ndi cakuti umuntu wika vimwi pambali vyakupeela wa cikumi, tuti limwi ingano, lyene wenga uwa mulupwa mukukana manya watolapo, muntu wiyo wali nukukwata mulandu wakukana cindika isunde lyakwe Leza ilyalandanga pa kucindika ivintu vyamuzilo. Isunde lyalondolwille ukuti muntu wiyo wali nu kupeela icikumi cuze alino nukungulizyapo navyuze pa cisila cakupeela imfwele iyaula ulema, iyakulangilila ukuti watazumila mulandu. Kucita vii, kwalenganga ukuti yacindika sana ivintu vya muzilo vyakwe Yeova.—Levi 5:14-16.
Kuwelenga Baibo
(Aina Levi 4:27–5:4) “‘Muntu uwasilesile ndi wifya ukwaula kumanya, wacita icintu cimwi icili consi cino Yawe wainda, ala lyaya iifyo. 28 Muntu wiyo ndi yamumanyisya iifyo lyakwe lilyo, alinzile ukupeela uwila wakwe uwa mbuzi yakaci, iyaula ulema, pa mulandu wi ifyo lyakwe lilyo. 29 Lyene aike ikasa lyakwe pa mutwe wa mbuzi ya wila wa kwelela amaifyo. Alino aifyulile pa cifulo cino yakapelelapo uwila wakoca. 30 Pa cisila cakwe vii, simapepo atimpike umunwe wakwe mu wazi umwi uwa wila wakwelela amaifyo. Lyene apake uwazi pa mpembe zya kavuwa ka kupeelelapo uwila wakoca. Uwazi uwo uno wasyala awitile mwisika ya kavuwa kako kwene. 31 Alino afumye amafuta yonsi ya mbuzi ndi vino yakafumya amafuta ya wila wa utandano. Lyene simapepo ayocele pa kavuwa kako, kuti viye uwila uwa mununko usuma ukazanzya Yawe. Mu musango kwene uu amuno simapepo ali nu kupeelelamo uwila wa kufuta amaifyo ya muntu uwasilesile, nga insita kwene iyo umuntu alelelwa. 32 “‘Muntu ndi waleta umwana wa mfwele kuti aye uwila wa kwelela amaifyo, imfwele iyo ilinzile ukuya iyakaci, iyaula ulema. 33 Lyene aike ikasa lyakwe pa mutwe wa mfwele iyo ya wila wa kwelela amaifyo. Alino aifyulile pa cifulo cino yakafyulilapo uwila wakoca. 34 Pa cisila cakwe vii, simapepo atimpike umunwe wakwe mu wazi umwi uwa wila wa kwelela amaifyo. Lyene apake pa mpembe zya kavuwa ka kupelelapo uwila wakoca. Uwazi wasyala aitile mwisika ya kavuwa kako kwene. 35 Lyene afumye amafuta ya mfwele yonsi, ndi vino yakafumya amafuta ya wila wa utandano. Lyene simapepo ayocele pa kavuwa pamwi na mawila yauze akocela Yawe. Mu musango kwene uu, ndi simapepo wamala ukucita ulutambi lwa kufuta amaifyo ya muntu uwasilesile, umuntu wiyo alelelwa.
5 “‘Amawila akwelela amaifyo yakalondwa pa milandu ii. Ndu muntu yamwama kwi tengo kuti apeele umboni mwi tengo, lelo wakana kulanda vino waweni nanti vino uvwile, umuntu wiyo alinzile kuvunukwa. 2 “‘Muntu umwi ndi mukuntamanya walema icintu cimwi cikowele, wa nyama yaifwila, nawe kwene ala wakowela. Nupya waya nu mulandu lino wamanya cino wacita. 3 Muntu umwi mukuntamanya ndi walema icintu cimwi cafuma ku mwili wa muntu, icamifitalila, camusango uli onsi, wene ali nu mulandu lilyo kwene lino wamanya cino watacita. 4 “‘Muntu umwi mukuitazyela ndi walapa, usi mulandu pa cintu icili consi, wene ali nu mulandu lino wamanya cino watacita.
NOVEMBA 23-29
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | AINA LEVI 6-7
“Kulanga Ukutaizya”
(Aina Levi 7:11, 12) Yaa, ali malamulo ya wila wa utandano uno ukapeelwa kuli Yawe. 12 Muntu ndi wapeela uwila uu kuti uye uwila wakutaizya kuli Yawe, apeelele inyama ya koca impolelwa pamwi nu mukate utikame usi na citutumusi, uno uwapangilwa nu usu utukinkanye na mafuta, nanti umukate wa mpanda upapatale usi na citutumusi nupya upake amafuta ya miolivi, nanti yakeke yano yapangwa nu usu utonyoleke, utikinkanye na mafuta.
Vino Tungasambilila Umwi Buku Lya Ina Levi
9 Cakwe ciili: Tukaombela Yeova pa mulandu wakuti tukamutaizya. Tumasambilila kuli vino Aina Izlaeli yacitanga pa kupeela mawila ya utandano. Umwi buku lya Aina Levi, tukasambilila ukuti Umwina Izlaeli wapeelanga uwila wa utandano pakuti uwila uu uye “u wila wa kutaizya” kuli Yeova. (Levi 7:11-13, 16-18) Wapeelanga uwila uu asi pa mulandu wakuti avino walinzile ukucita, lelo a pa mulandu wakuti walondanga ukucita vivyo kwene. Cila muntu waipeelesyanga ukupeela uwila uu pa mulandu wa kutemwa Leza wakwe, Yeova. Umuntu aakupeela uwila, ulupwa lwakwe, na simapepo yalyanga inyama ino yapeelanga impolelwa. Nomba ivilundwa vya nyama vimwi vyene, vyapeelwanga sile kuli Yeova. I vilundwa ci vivyo?
(Aina Levi 7:13-15) Ukungilizya pa wila wa utandano, alete umukate utikame umuli citutumusi. 14 Lyene atoole ciputulwa conga pa musango uli onsi wa mukate acipeele ciye uwila kuli Yawe. Ciputula kwene cico, cili ciputulwa cakwe simapepo wino amasansa uwazi uwa wila wa utandano. 15 Inyama ya wila wa utandano yakutaizya yalinzile yailye pa wanda kwene uno yapeela uwila. Yatasyako nanti kamwi kufika ku katondo ka wanda uwalondelela.
w00 8/15 ifwa 15 pala. 15
Malambo Akazanzya Yeova
15 Umusango uze uwa malambo ya kuitemelwa wali a mawila ya utandano, alondololwa umwi buku lya Ina Levi cipande 3. Izina lii lingasenulwa nu ukuti ‘malambo yakupanga umutende.’ Izwi ilya Ciyebulai lino yasenula ukuti mutende likalozya uku vintu ivingi ukucila sile pakuya nu untungwa uwakukana kwata inkondo nanti ivimvulunganya. Ibuku limwi (Studies in the Mosaic Institutions) likati: “Muli Baibo mwene, mutende ukasenula nu kuya na ucuza usuma sana na Leza, kwikala ningo, luzango alino ni nsansa.” Fwandi mawila ya utandano yapeelwanga, asi pa mulandu wa kucingilila umutende wao na Leza pakuti yamuzanzya, lelo a pa mulandu wa kulanga ukutaizya nanti ukuzanga pa mulandu nu mutende uno Leza akapeela yano wazumilizya. Ya simapepo na wino akupeela uwila yalyanga malambo pa cisila icakuti uwazi na mafuta vyapeelwa kuli Yeova. (Aina Levi 3:17; 7:16-21; 19:5-8) Cii, calangililanga ukuti kapeela wa wila, ya simapepo, na Yeova Leza, yakuliila pamwi icakulya cico, ukulangilila umutende uwali pakasi kao.
(Aina Levi 7:20) “‘Lelo umuntu wino wakowela ndi walya inyama ya wila wa utandano iyapeelwa kuli Yawe, umuntu wiyo alinzile kusukulwa mu Ina Izlaeli.
w00 8/15 ifwa 19 pala. 8
Malambo ya Kutaizya Aakazanzya Yeova
8 Cayanga uli ku muntu aakupeela ilambo? Isunde lyalanzile ukuti umuntu akuya uku cinso cakwe Yeova walinzile ukuya umusanguluke. Umuntu wensi uwatacita uluyembu wali nu kutandikilapo ukupeela uwila wa kwelela imembu pakuti aye umusanguluke umu manso yakwe Yeova, nupya cii cali nu kuleenga Yeova azumilizye uwila wa koca nanti uwila wa utandano. (Aina Levi 5:1-6, 15, 17) Uzye tukataizya pa ucindami uwa kutwalilila ukuya asanguluke umu manso yakwe Yeova? Ndi cakuti tukulonda azumilizye ukupepa kwitu, tulinzile ukulapila zuwazuwa ndi cakuti twatama masunde yakwe Leza. Nupya tulinzile ukuzumila uwazwilizyo ukufuma kuli Leza ukupitila mu “ikolo yi uvi” alino na ‘Klistu wino ali mpolelwa ya pa maifyo itu.’—Yakobo 5:14; 1 Yoane 2:1, 2.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
(Aina Levi 6:13) Umoto ulinzile kutwalilila kwaka pa kavuwa, kusi kuzima foo.
it-1 ifwa 833 pala. 1
Umoto
Umoto uno yaomvyanga pi itenti lya kupepelamo na pi tempele. Umoto uno yaomvyanga pa kupepa yatandikilepo kuuomvya pi itenti lya kupepelamo alino pa cisila yauomvyanga api tempele. Cila katondo alino na manguzi simapepo mukulu ocanga ivinunkile pa ulambo wa kocelapo ivinunkile. (Kufu. 30:7, 8) Isunde lyakwe Leza lyalondolwile ukuti umoto wa pa ulambo wa kocelako malambo utalinzile kuzima. (Levi 6:12, 13) Ayuda yelenganyanga ukuti Leza u wakozyanga umoto uno yaomvyanga pa ulambo mu cizungusyo, lelo vino yazumile, vitaali ivya mu Malembelo. Kulingana na vino Yeova wanenyile Mose, ana yakwe Aloni yali nu kupemba umoto pa ulambo nu kulasonsela inkwi lino yatatala ikapo ilambo. (Levi 1:7, 8) Cali a pa cisila ca kusonta ya simapepo aa mu mupanda wakwe Aloni, nu kupeela malambo aakuyasontelapo, alino Yeova watumile umoto uno ufwile wafumile umwi ikumbi ilyali pi itenti lya kupepelamo, ioca mawila aali pa ulambo. Kulingana ni vyacitike paa, umoto waliko mu cizungusyo ukwaula kuomvya inkwi izyali pa ulambo, lelo Yeova, watumile “umoto iwoca uwila wa koca ni viputulwa vya mafuta vino vyali pa kavuwa.” Fwandi umoto uwatwalilile ukwaka pa ulambo, wali u moto uwafumile kuli Leza alino nu moto uwali mpiti pa ulambo. (Levi 8:14–9:24) Ukukolanako na vii, umoto uwafumile kuli Yeova umu cizingusyo osile malambo pa cisila cakuti Solomon wapepa pa wanda uno yapeelanga ing’anda ikulu yakwe Leza.—2 Mila. 7:1; loliniko na Yakapi. 6:21; 1 Yamw. 18:21-39; 1 Mila. 21:26 pakuti mulole na pauze pano Yeova waomvizye umoto mu cizunguzyo pa kuzumila malambo yano aomvi yakwe yapeezile.
(Aina Levi 6:25) “Nena Aaloni na ana yakwe uti, ‘Malamulo ya wila wa kwelela amaifyo aeya. Pa cifulo cino yakafyulila uwila wa koca, apano yafyulila pa manso yakwe Yawe uwila wa kwelela amaifyo. Uwo kwene uli wila wa muzilo cuze.’”
si ifwa 27 pala. 15
Ibuku Lya Muli Baibo Ilyalenga 3—Aina Levi
15 (3) Uwila wa kwelela maifyo wapeelwanga ndi cakuti umuntu wacita uluyembu mukukanamanya. Inyama zino yapeelanga zyapusananga ukulingana nu muntu wino yakweleela imembu kuli kuti ngu muntu wiyo a simapepo, antu yonsi, intunguluzi nanti antu asilesile. Ukupusanako na mawila yakoca na mawila ya utandano apeelwanga mukuitemelwa, mawila ya kwelela imembu yapeelwanga lyonsi lino umuntu wacita uluyembu.—4:1-35; 6:24-30.
Kuwelenga Baibo
(Aina Levi 6:1-18) Yawe apeela malamulo yaa, ati, 2 “Mpolelwa ili nu kupeelwa ndi cakuti umuntu wifya kuli Yawe, pakukana wezezya umwina Izlaeli muze icintu cino wamusilile kuti aasunga, nanti pa kumwiila cimwi, nanti pa kumusomba, 3 nanti pa kumutumpoka ati caponga, alapa ukuti ataciweni. 4 Avino muntu ndi wifya mu musango umwi ndi uu, alinzile kuwezezya umuze consi cino watola mu ucenjezi. 5 Pa wanda uno akupeela uwila wa cizumila mulandu alinzile awezezye umweneco vintu vyonsi vino watozile. Lyene aungilizyepo icintu conga pali cila visano. 6 Alino alete uwila wa cizumila mulandu kuli simapepo, uye uwila kuli Yawe. Wene ulinzile uye suuku uwaula ulema, nga wewe kwene ulinzile kwika umutengo wakwe kulingana nu mutengo wa wila wa cizumila mulandu. 7 Lyene simapepo acite ulutambi lwa kufuta iifyo lino umuntu wiyo wacita.” 8 Yawe apeela Mose malamulo yaa kuti 9 anene Aaloni na ana yakwe, ati, “Lii, lili lamulo lya wila wakoca. Uwila wakoca onsi ulinzile kusyala pa moto pa kavuwa usiku onsi, mpaka kufika na katondo, nga nu moto utwalilile kwaka. 10 Lyene simapepo azwale mwingila wakwe bafuta, alino na kaputula wakwe bafuta. Alino atoole itwi lya nyama ya wila wa koca, aitile mu mbali ya kavuwa kako kwene. 11 Lyene azule vyakuzwala vyakwe vivi, azwale vyuze, alino azyole itwi nga alisende kunzi ya nsakwe, pa cifulo cino citakoweziwa. 12 Umoto pa kavuwa ulinzile kutwalilila ukwaka, kwaula kuzimiwa. Simapepo alinzile kusonsela nu kwikapo inkwi cila katondo, ateyanye nu wila wa utandano. 13 Umoto ulinzile kutwalilila kwaka pa kavuwa, kusi kuzima foo.” 14 Ilamulo lya wila wa cakulya aili. Ana yakwe Aaloni yalinzile yatwala uwila uwo pa manso yakwe Yawe ku nkolelo ya kavuwa. 15 Lyene simapepo atapulepo ikufi lyonga lya usu utonyoleke wa mawila yayo pamwi na mafuta nu ubani mwenemo, vino vili pa wila wa cakulya. Avyoce pa kavuwa pakulanga ukuti iciputulwa capeelwa kuli Yawe. 16 Lyene Aaloni na ana yakwe yalye vino vyasyalapo. Viye vyaulamo icitutumusi, nupya yaviliile pa ncende ya muzilo, kuli kuti pa musolo wi taalu lya Ukongano. 17 Pa kupanga umukate yatatikinkanyamo icitutumusi. Nayapeela ivyasyala kuti viye ciputulwa cao ca mawila yane akoca. Amawila yonsi yayo a muzilo cuze, wa mawila ya kwelela amaifyo nu wila wa cizumila mulandu. 18 Amu mupanda wakwe Aaloni aonsi yangalya ivya mawila akocela Yawe, wakwe vino calembwa ukuti cili nu kuya vivyo kwene amanda pe mu nkulo zinu zyonsi. Lelo wino wensi asi simapepo aalakumya kavuwa kako alailetela isyamo pa mulandu wa maka yakako amuzilo.
NOVEMBA 30–DIZEMBA 6
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | AINA LEVI 8-9
“Usininkizyo Uwakuti Yeova Wayapaalanga”
(Aina Levi 8:6-9) Lyene Mose aleka kuti Aaloni na ana yakwe iize nkolelo nga nu kufulala. 7 Lyene azwika Aaloni ilaya nu kumunyepela musipi mu musana. Alino amuzwika ni cakuzwala ca efodi, nga amunyepelela nu musipi upikule mu musana. 8 Lyene amuzwika cakuzwala ca pacisao, alino mu cakuzwala cico aikamo vintu vikaamwa Ulimu na Tumimu. 9 Lyene amuzwika tulibani ku mutwe. Aika impalata yakwe zaabu ku nkolelo yakwe tulibani, cimanyililo camuzilo wakwe vino Yawe wapeezile ilamulo kuli Mose.
(Aina Levi 8:12) Mafuta yamwi akusolwela aitila pa mutwe wakwe Aaloni, amupaka nu kumulenga kuti aye mupaatulwe.
it-1 ifwa 1207
Kusonta ya Simapepo
Mose wafuzile Aloni na ana yakwe Nadabu, Abiu, Eleaza na Itamali (nanti, wayanenyile ukuti yaifulalile) mu cakwikamo amanzi ica mukuwa nupya wazwisile Aloni icakuzwala icicindame ica usimapepo. (Mpe. 3:2, 3) Icakuzwala icisuma cino Aloni wazwite, calangililanga imiyele isuma ino wali nu kukwata alino ni milimo ino wali nu kuomba. Lyene Mose watozile mafuta akusolwela apaka itenti lya kupepelamo, ni vintu vyonsi ivyalimo, ulambo wa kocelapo uwila wa koca, cakwikamo manzi alino ni vintu ivyaomviwanga mu civiya kwene cico. Cii calenzile ukuti viye ivya muzilo nu kuti vyaomviwa mu mulimo wakwe Leza. Mu kusyalikizya Mose wapasile Aloni kupitila mu kumwitila mafuta pa mutwe.—Levi 8:6-12; Kufu. 30:22-33; Masa. 133:2.
(Aina Levi 9:1-5) Pa cisila ca manda cinimbali ya lutambi lwa kuteeka ya simapepo pa vilimba, Mose aama Aaloni na ana yakwe aonsi, nga ni ntunguluzi zya ina Izlaeli. 2 Alino anena Aaloni ati, “Tola kacipambasi ka wila wako uwa kwelela amaifyo nga na suuku uwa wila wako wakoca, vyonsi viye vyaula ulema. Upeele uwila kuli Yawe. Kacipambasi kaye uwila wa kwelela amaifyo, alino suuku aye uwila wakoca. 3 Lyene unene Aina Izlaeli uti, ‘Tolini sawe kuti mupeele uwila wa kwelela amaifyo. Nupya mutole umwana wa ng’ombe nu mwana wa mfwele, yoili yao yaye a mwaka onga nupya aula ulema, kuti yaye amawila ya koca. 4 Nupya mutole masaye na suuku kuti viye uwila wa utandano, wakuti mupeele pa manso yakwe Yawe pamwi nu wila wa cakulya, utikinkanye na mafuta. Pa mulandu wakuti ilelo Yawe amaloleka kunomuli.’” 5 Antu iyaleta pa mulyango wi Taalu lya Ukongano, vintu vyonsi vino Mose wapeezile ilamulo, nga ni iuvi lyonsi likongana ku kupepa Yawe.
it-1 ifwa 1208 pala. 8
Kusonta ya Simapepo
Pa wanda uwalenga 8, ya simapepo yaipekinye ningo ukuomba umulimo wao pa muku wa kutandikilako (ukwaula ukuti Mose ayazwilizye), yaomvile umulimo wakwelela imembu zya luko lwa Ina Izlaeli, asi pa mulandu sile ukwati yali ayembu, lelo na pa mulandu wakuti yatali ni cuvwila kuli Yeova lino yapanzile akana ka ng’ombe kakwe goldi, icalenzile ukuti Yeova asoke. (Levi 9:1-7; Kufu. 32:1-10) Lino umulimo uno ya simapepo yaomvile pa muku wa kutandikilako wali mu kusila, Yeova walangizye ukuti wayazumilizye ukuti yaye ya simapepo lino watumile umoto mu cizungusyo, uwafumile umwi kumbi lyali api itenti lya kupepelamo, nu koca amalambo yonsi asiile pa ulambo.—Levi 9:23, 24.
(Aina Levi 9:23, 24) Mose na Aaloni yingila mwi Taalu lya Ukongano. Lino yafuma yapolelela antu. Alino uluswepo luyengese lwakuyapo kwakwe Yawe luloleka ku antu onsi. 24 Mukupumikizya Yawe atuma umoto iwoca uwila wakoca ni viputulwa vya mafuta vino vyali pa kavuwa. Lino antu yalola cii, iyapunda pamwi yonsi nga yafukama pansi yafupime.
Vino Tungasambilila Umwi Buku Lya Ina Levi
13 Cakwe cini: Yeova akapolelela iuvi lyakwe lya pano nsi. Elenganyini ivyacitike mu 1512 B.C.E. lino itenti lya kupepelamo lyapanzilwe pisika lya Mwamba wa Sinai. (Kufu. 40:17) Mose watungulwile ukuzevya ukwaliko lino yasontanga Aloni na ana yakwe ukuya ya simapepo. Uluko lwa ina Izlaeli lwakolongine pamwi ku kulolako kuno ya simapepo yapeelanga impolelwa zya nyama umuku wa kutandikilako. (Levi 9:1-5) Uzye Yeova walangilile uli ukuti wapokeliile ya simapepo aasonsilwe? Lino Aloni na Mose yapoleelelanga antu, Yeova watumile umoto kufuma ukwi yulu uwosile vyonsi ivyasyazile pa kavuwa.—Welengini Aina Levi 9:23, 24.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
(Aina Levi 8:6) Lyene Mose aleka kuti Aaloni na ana yakwe iize nkolelo nga nu kufulala.
w14 11/15 ifwa 9 pala. 6
Cino Tufwile Ukuyela Amuzilo
6 Vino calondekwanga ukuti ya simapepo ya mu Izlaeli yaaya nu usaka, kwaya nu upiliulo uku yantu yakwe Yeova ndakai. Yaayo yano tukasambilila nayo Baibo ilingi yakalola vino ivifulo vitu ivya kupepelapo vikaloleka ivya usaka na vino naswe tukaloleka ausaka nu kuzwala ningo. Lelo, vino ya simapepo yaali nu usaka tukasambililako ukuti umuntu wensi uwatandika ukupepa Yeova alinzile ukuya nu “mwenzo uswepe.” (Welengini Masamu 24:3, 4; Eza. 2:2, 3.) Tulinzile ukuombela Leza nu mwenzo uswepe alino na melenganyo asuma, nupya imili itu ifwile ukuya iyausaka. Cii cikalondekwa ukuti twaiceceta lyonsi, lyene ndi pali pamwi apakulondekwa ukuzifya ukuti tuye asanguluke, itucita vivyo kwene. (2 Kol. 13:5) Ndi cakuti umuntu umwi uwawatiziwa akatamba ivikope vya uzelele alinzile ukuyuzya ati, ‘Uzye i cumicumi nene musanguluke?’ Lyene alinzile ukwavwiwa pakuti ate ivicitwa viipe.—Yak. 5:14.
(Aina Levi 8:14-17) Lyene Mose aleta cipambasi uwa wila wa kwelela amaifyo. Alino Aaloni na ana yakwe yika makasa yao pa mutwe wakwe cipambasi wiyo. Lyene Mose akoma cipambasi, atoola uwazi umwi nu munwe wakwe, alino apaka pa mpembe zya kavuwa, kukazingulusya, nga akaswefya. Nupya aitila uwazi uze mwisika ya kavuwa, alino akapaatula. Mu nzila ii akacitila ulutambi lwa kufuta amaifyo. 15 Lyene Mose atoola amafuta yonsi ukufuma ku vyamunda, aputula ni ciputulwa cisuma ca kwitima pamwi na mafuta. 16 Atola imfyo zyoili pamwi na mafuta kwene. Alino avyocela pa kavuwa. 17 Mose atoola viputulwa vyakwe cipambasi ivyasyala, mukwela, minyefu ni vya munda vyonsi. Alino aya avyocela kunzi ya nsakwe, wakwe vino Yawe wamupeezile ilamulo.
it-2 ifwa 437 pala. 3
Mose
Leza wapeezile Mose umulimo wa ukakundanya lino wapangananga na Aina Izlaeli upangano wi Sunde, uu wali umulimo ucindame sana uno atatazile apeela umuntu na muze, suka sile Yesu Klistu uwali kakundanya mu upangano upya. Mose wasansile uwazi wa nyama iyapeezilwe ilambo ukwi buku lya upangano, nupya wene wimilileko Yeova ku lusansa longa alino antu nayo (akalamba aimilikango antu yonsi) yali ku lusansa luze. Lino Mose wabelengiile antu ivyali umwi buku lya upangano, yaswike iyati: “Endi, tumacita vyonsi vino Yawe watavwanga.” (Kufu. 24:3-8; Ayeb. 9:19) Mu mulimo wakwe uwa kukundanya, Mose wapeezilwe isyuko lya kwangalila umulimo wa kukuula itenti lya kupepelamo nu wa kupanga iviya vyonsi ivyalimo kulingana na vino Leza wamunenyile, mulimo wa kusonta ya simapepo, kupaka itenti lya kupepelamo na Aloni simapepo ukuomvya amafuta aiyele yano yapanzile. Mose wapeezilwe nu mulimo wakulola vino ya simapepo asonsilwe yaombanga imilimo ino yapeezilwe pa muku wa kutandikilapo.—Kufu. vipa. 25-29; Levi vipa. 8, 9.
Kuwelenga Baibo
(Aina Levi 8:31–9:7) Lyene Mose anena Aaloni pamwi na ana yakwe aonsi ati, “Senda inyama pa mulyango wi Taalu lya Ukongano. Weleke nu kuilila papa kwene, pamwi nu mukate uno uli mu cimponda ca vyamawila yapa lutambi lwa kuteeka ya simapepo pa vilimba wakwe vino Yawe wapeezile ilamulo. 32 Inyama iyasyala pamwi nu mukate kwene, vyonsi muvyoce. 33 Mutakezye ukufumila panzi yi Taalu lya Ukongano pa manda cinimbali, mpaka amanda ya lutambi lwa kuteeka ya simapepo pa vilimba yakasile, pa mulandu wakuti ulutambi luu, ulwa manda cinimbali. 34 Yawe watupeezile ilamulo kuti tucite vino twatitucita kunoli ndakai, pakuti luye ulutambi lwa kufuta amaifyo inu. 35 Mulinzile mwaikala pa mulyango wi Taalu lya Ukongano, musanya nu usiku, amanda cinimbali ala mukuomba kulingana na vino Yawe wamupeela ilamulo. Ndi mutakucita vii, mulafwa. Lii lili lamulo lino Yawe wapeela kunondi.” 36 Caleka Aaloni na ana yakwe aonsi iyacita vintu vyonsi vino Yawe wapeezile ilamulo kupitila muli Mose.
9 Pacisila ca manda cinimbali ya lutambi lwa kuteeka ya simapepo pa vilimba, Mose aama Aaloni na ana yakwe aonsi, nga ni ntunguluzi zya ina Izlaeli. 2 Alino anena Aaloni ati, “Tola kacipambasi ka wila wako uwa kwelela amaifyo nga na suuku uwa wila wako wakoca, vyonsi viye vyaula ulema. Upeele uwila kuli Yawe. Kacipambasi kaye uwila wa kwelela amaifyo, alino suuku aye uwila wakoca. 3 Lyene unene aina Izlaeli uti, ‘Tolini sawe kuti mupeele uwila wa kwelela amaifyo. Nupya mutole umwana wa ng’ombe nu mwana wa mfwele, yoili yao yaye a mwaka onga nupya aula ulema, kuti yaye amawila ya koca. 4 Nupya mutole masaye na suuku kuti viye uwila wa utandano, wakuti mupeele pa manso yakwe Yawe pamwi nu wila wa cakulya, utikinkanye na mafuta. Pa mulandu wakuti ilelo Yawe amaloleka kunomuli.’” 5 Antu iyaleta pa mulyango wi Taalu lya Ukongano, vintu vyonsi vino Mose wapeezile ilamulo, nga ni iuvi lyonsi likongana ku kupepa Yawe. 6 Mose avwanga ati, “Yawe watapeela ilamulo kunomuli kuti mucite vikwene, pakuti mulole uluswepo luyengese lwakuyapo kwakwe Yawe.”7 Lyene Mose anena Aaloni ati, “Yanga pipi na kavuwa, upeele uwila wa lutambi lwa kufuta amaifyo yao, wakwe vino Yawe wapeezile ilamulo.”