Ivyeo Vya Kuomvya Umu Kabuku Kakuti Swe Ina Klistu nu Mulimo Witu
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
JANUWALE 1-7
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | YOBO 32-33
Mwateekezya Yayo Ali na Masakamika
it-1 ifwa 710
Eliu
Eliu ataali na kapatulula, atalondanga ukuti ciloleke ukuti kwali ali wensi uwali umucindame ukucila antu yauze. Wamanyile ukuti wakwe Yobo, nawe kwene waumvilwe ukufuma uku lukungu nupya uwa Maka Yonsi ali Kaumba wakwe. Eliu atalondanga ukutiinya Yobo, lelo walandanga nawe wakwe cuza wa cumi nupya waomvyanga izina lyakwe. Lelo vii asi ali vino Elifazi, Bilidadi, na Zofali yacisile.—Yobo 32:21, 22; 33:1, 6.
w14 6/15 ifwa 25 mapa. 8-10
Uzye Mukalola Yayo Atonta Muli Vimwi Wakwe Vino Yeova Akayalola?
8 Ilingi tukaya sana nu luse ndi cakuti tukwiusya ukuti aina itu na ya nkazi yamwi yasiomba ningo muli vimwi pa mulandu ni ntazi zino yakwata. Wakwe, ndi cakuti yakalwalilila, ndi cakuti amu lupwa yasiikala pamwi, nanti limwi yakacula na masakamika. Limwi naswe kwene uwanda umwi tungakwata intazi zili zimwi. Lino Aina Izlaeli yatatala ingila umu mpanga iya ulayo, yayo aali apiina na yayo aatacitanga ningo muli vimwi lino yali mu Ijipti, yaiwisyeko ukuti yaalinzile “ukuya nu luse” ku yantu aali ni ntazi. Yeova walondanga ukuti antu yaa yalola ukuti cali icicindame ukwazwa apiina.—Malan. 15:7, 11; Levi 25:35-38.
9 Kucila ukulapingula nanti ukutunganya vimwi pa muntu wino iviipe vimwi ivicitikila, tulinzile ukumukomelezya ukuomvya malembo. (Yobo 33:6, 7; Mate. 7:1) Katulangilile: Tuti kapisya wakwe onda wazanwa umu uzanzo wa pa museo nupya wacisika sana icakuti yamutwala nu ku cipatala, uzye ya dokota yangatandika ukulondesya ukumanya ndi cakuti uwatacisika aliwe uwali walenga ukuti kucitike uzanzo? Awe, lilyo kwene sile yangatandika ukumulwazya. Kukolanako na vii, ndi cakuti intanzi zyatosya kapepa munji, cino tulinzile ukutandikilapo ukucita ukumwazwa ukuomvya malembo.—Belengini 1 Tesalonika 5:14.
10 Ndi cakuti tukukwata insita yakwelengaya pa ntazi zino aina na ya nkazi yakakwata, tungatandika ukwelenganya ivisuma pali aliyo usi umulandu na muno yatonta. Elenganyini pali nkazi aakazizimizya vino ya lupwa yakamucuzya pa myaka iingi. Yamwi yangaloleka ukuti aicefye nupya yatonta muli vimwi, nomba ala yaya nu utailo ukome. Uzye musiuvwa ningo ukulola vino umuvyazi umwanaci aatakwata iya akalanga ukuti waya nu utailo pali vino akaipeelesya ukwiza lyonsi mu kulongana na ana yakwe? Nupya mukauvwa uli pali vino acance yakatwalilila ukulondela icumi cino yasambilila usi umulandu ni vikayacitikila ukusukulu? Ukuicefya kulalenga twalola ukuti yano yakaloleka ukuya atonte muli vimwi, yangaya “aakankala umu utailo” kwati sile avino na yonsi ali mu cilongano yaya.—Yako. 2:5.
Uzye A Lilaci Lino Mulinzile Ukuvwanga?
17 Umonsi uwalenga 4 uwatandalile Yobo a Eliu, lupwa wakwe Abulaamu. Wakutikanga lino Yobo na onsi yatatu yavwanganga. Afwile wisile sana amano kuli vino vyalandwanga pano wizile alanda amazwi asuma nupya acumi nupya amazwi yaa yavwile Yobo ukusenuka muli vino welenganyanga. (Yobo 33:1, 6, 17) Cino Eliu wisileko sana amano, u kucindika Yeova, asi ukuicindika nanti muntu muze aliwensi. (Yobo 32:21, 22; 37:23, 24) Kuli vino Eliu wacisile tukusambililako ukuti kwaya insita ya kwikala cele ni ya kukutika. (Yako. 1:19) Tukusambililako nu kuti lino tukwazwa yauze, cino tulinzile ukwikako sana amano u kucindika Yeova asi sweineco foo.
18 Tungalanga ukuti twacindika uwila wa kuvwanga ndi cakuti tukulondela vino Baibo ikalanda pa nsita ya kuvwanga na vino tungavwanga. Umwene wa mano Solomoni walemvile amazwi yakuti: “Amazwi alondoloke yakolana ni viseekwa viyengese vyakwe zaabu, ivili pa mbale yakwe siluva.” (Mapi. 25:11) Ndi cakuti tukukutikisya lino yauze yakulanda nu kutala itwelenganya lino tutatala twalanda, amazwi itu yalaya wa viseekwa vyakwe zaabu kuli kuti ivicindame nupya ivisuma. Lyene nanti sile tukavwanga panono nanti sana, imvwango zitu zilakomelezya yauze nupya Yeova alaya ni nsansa. (Mapi. 23:15; Efes. 4:29) Ii ali nzila isuma ino tungalangilamo ukutaizya pa wila uu uno Leza watupeela!
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
w13 1/15 ifwa 19 pala. 10
Mwatwalilila Ukupalama Kuli Yeova
10 Icicindama ukwika mano kuli vino tukaloleka. Lelo tutalinzile ukuombesya pakuti sile tufumyepo vyonsi vikulangilila ukuti tukuya tukukota. Pano ukusenuka kuko kungalangilila sile ukuti itukula, itucindama nupya tuli ni miyele isuma. Wakwe, Baibo ikati: “Ukumela imvwi icilongwe cimwi icaucindami, cino cikazanwa umu nzila zya ulungami.” (Mapi. 16:31) Vikwene ali vino na Yeova akatulola, nupya naswe kwene avino tulinzile ukulaezya ukulailola wakwe vino akatulola (Belengini 1 Petulo 3:3, 4.) Uzye cingaya sile ningo ukwika umi witu mu uzanzo ukupitila mu kuomvya imilembo nanti ukuya uku opalesyoni mu kuzifilizya inkanda itu pakuti twaloleka wa mwance? ‘Luzango luno Yeova akatupeela’ ali ntulo ya kuyemba kwa cumi ukwaya mu mwenzo, asi mulandu nu kukota nanti ukulwalilila. (Neem. 8:10) Mu nsi ipya sile ali muno tulaya nu umi usuma nu kukwata inkanda isuma wa yance. (Yobo 33:25; Eza. 33:24) Ukuya na mano nu kuya nu utailo vingatwazwa ukutwalilila ukupalama kuli Yeova nu kulaomvya ningo umi uno twakwata ndakai kufikila ivintu vikaziipe uku nkoleelo.—1 Tim. 4:8.
JANUWALE 8-14
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | YOBO 34-35
Vino Mungacita Nga Mukuyuvwa Ukuti Iviipe Vikacitikila Antu Akacita Ivisuma
wp19.1 ifwa 8 pala. 2
Uzye Leza Waya Uli?
Leza lyonsi akacita ivilungame. Nupya, “Leza asicita icintu iciipe, awe. Wa Maka yonsi asifyenga umuntu foo.” (Yobo 34:10) Upinguzi wakwe Leza walungama, wakwe viivi kwene vino kalemba wa masamu wanenyile Yeova ati: “Ukalinganya apakupingula antu.” (Masamu 67:4) Vino Yeova ‘akalola ivili mu mwenzo’ pasi wino angamutumpoka, lelo lyonsi akamanya icumi nu kupingula mu mulinganya. (1 Samueli 16:7) Ni cacindama sana icakuti Leza akalola ulufyengo na mafisakanwa ivikacitika pano nsi, nupya walaya ukuti likwene sile ‘alafumya ya kaifya umu mpanga.’—Mapinda 2:22.
I Vyani Ivilafumiziwapo Lino Uwene Wakwe Leza Uliza?
5 I vyani vino Yeova alacita? Pali ino nsita Yeova wapeela antu yaa aipe insita yakuti yasenuke. (Eza. 55:7) Antu yaa yatatala yapingulwa wenga wenga. I vicitwa sile ivya mu nsi ii i vyapingulwa. Nomba cilaya uli kuli yayo akakana ukusenuka, aalatwalilila ukutungilila ivintu ivipe ivikucitika umu nsi ii ukufika na lino ucuzi ukulu cuze ulatandika? Yeova watulaya ukuti alonona antu aipe yonsi aya umu nsi ii. (Welengini Masamu 37:10.) Antu aipe yangaelenganya ukuti casila yapusuka yatalapingulwa. Aingi yakafisa ivicitwa vyao, nupya lino yali umu nsi ii yakalola kwati yapuuka upinguzi nupya kusi ivipe ivingayacitikila. (Yobo 21:7, 9) Baibo ikatwiusyako ukuti: “Wene [Leza] akaceceta imipitile ya muntu, nu kulola cila lutampulo lwakwe. Kutaya ukwafisama, nanti ukwazika, kuno kacita wa viipe angafisama.” (Yobo 34:21, 22) Kutaya icafisama kuli Yeova Leza. Kutaya umusomvi angasomba Leza, nupya kutaya ukwazika nanti ukwafisama kuno atange alole vyonsi ivikucitika. Lyene, pacisila ca Alamagedoni tulalola pano aipe yaali tulazana yatayapo. Yalafumiziwapo amanda pe!—Masa. 37:12-15.
Uzye Mulaleka Icili Consi Ukumulesya Ukulondela Yesu?
19 Uzye vikwene i vikacitika na ndakai? Ee. Aingi ndakai yakatukaana pa mulandu wakuti tusiika umu vikanza vya miteekele. Yakalonda ukuti twavoota. Nomba tukaiusya ukuti nga twasoolola antu ukuti ayano yatutungulula ala twakana Yeova. (1 Sam. 8:4-7) Antu yangaelenganya ukuti tulinzile ukukuula amasukulu, ivipatala nanti ukupanga utuungwe twa kwazwilizya antu yauze. Yakatukaana pa mulandu wakuti twika mano uku mulimo wa kusimikila ilandwe lisuma ukucila ukwika amano ku kumala intazi zya mu nsi.
20 I cani icilatwazwa ukutwalilila ukuya nu utailo? (Belengini Mateo 7:21-23.) Tulinzile ukwika sana mano uku mulimo uno Yesu watunenyile ukuomba. (Mate. 28:19, 20) Tutalinzile ukupamviwa uku kwezya ukumala intazi zya mu nsi ii. Twatemwa antu nupya tukasakamala pa ntazi zino yakapitamo, nomba twamanya ukuti inzila ino tungayazwilamo u kuyasambilizya pa Wene wakwe Leza nu kuyazwa ukuya ya cuza yakwe Yeova.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
Lekini Ukuipeelesya Kwinu Kwalenga Yeova Ukulumbanyiziwa!
3 Yeova atakalipile Eliu pali vino uzizye ukuti: “Ndi cakuti ukazifya, i vyani vino ukamupeela, vino [Leza]; angapokelela ukufuma uku makasa yako?” (Yobo 35:7) Uzye Eliu walanzile ukuti imilimo ino tukaombela Leza iya sile sile? Awe. Walozyanga umu kuti Yeova asiya ni nsansa pa mulandu sile wakuti tukaamupepa. Yeova wamalilika. Tutange tuleke ukuti aye umukankala nanti uwa maka. Lelo vyonsi vino twakwata kuli kuti imiyele isuma, milimo ino twamanya ukuomba, alino na maka vyafuma kuli Leza, nupya akalola vino tukaomvya ivintu vii.
JANUWALE 15-21
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | YOBO 36-37
Mulandu Uno Mungatailila Vino Leza Watulaya Ukuti Tulikala Manda Pe
Uzye Mungamanya Ningo Leza?
LEZA WAYAKO AMANDA PE: Baibo ikatusambilizya ukuti Leza ‘akuno wali nupya wayelelela.’ (Masamu 90:2) Mu mazwi yauze tungati, Leza atakwata intandikilo nupya atakwata impela. Swe yantu tutange tukwanisye “ukupenda imyaka ino Leza ali nayo.” (Yobo 36:26)
Visuma vino mulaipakizya: Leza walaya ukumipeela uumi wa pe ndi cakuti mwamumanya umu cumi. (Yoani 17:3) Uzye ulayo uu ungaya uwa cumi ndi cakuti Leza atayako amanda pe? “Mwene wa manda pe” aliwe sile anga fikilizya ulayo uu.—1 Timoti 1:17.
Uzye Mukataizya pa Vintu Visuma Vino Leza Wamupeela?
6 Pa mulandu wakuti insi iikala pa ncende isuma, calenga tukwate manzi asuma ku umi. Ndi cakuti yapalamileko sile panono ukwi lanzi, manzi yonsi nga yakakaya iyakama nu kukama icakuti patanga paye ni ca umi icingatwalilila ukuyako. Nupya ndi cakuti insi yatalwikeko panono sile ukwi lanzi, amanzi yonsi nga yazuuka icakuti ni insi ikoma. Pa mulandu wakuti Yeova wika insi pa ncende isuma, vino manzi yakazinguluka cikalenga twaya nu umi. Ilanzi likakavya manzi muli viyemba na pa musili nupya yakatandika ukukwela umupela nu kupanga amakumbi. Cila mwaka manzi akakwela umupela yakacila pa manzi aya muli ya yemba yonsi pano nsi. Manzi yaa yakaikala umulwelele pa manda umupipi na 10 lino yatatala yaya imvula nanti usu wa mvula. Manzi yakasuka iyaswilila muli viyemba nanti kuze, nupya iyaswilizya ukucita ivili vimwi nga yakaya. Yeova wapanzile ukuti vii vyacitika pakuti pano nsi paya manzi lyonsi na cii cikalangilila ukuti Yeova wakwata amano na maka.—Yobo 36:27, 28; Kasa. 1:7.
Twalililini Ukukomya Upaalilo Winu
16 Upaalilo wa kwikala manda pe, uupe ucindame ukufuma kuli Leza. Tukalonda ukwizaikala umi usuma sana uno twasininkizya ukuti umu cumi Leza alatupeela. Upaalilo witu uwaya wa nanga ukutwazwa ukuzizimizya intazi, ukuzizimizya lino yakutucuzya nu kutwalilila ukuya ni nsansa na lino tuli umupiipi nu kufwa. Nupya waya wa cisote pano ukatucingilila uku melenganyo aipe nu kutwavwa ukucita ivyololoke. Upaalilo uno Baibo ikalandapo ukatwazwa ukumanya ningo Leza nu kutulanga vino watutemwa. Ivintu vikatuzipila ndi cakuti twatwalilila ukuya nu upaalilo ukome.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-1 ifwa 492
Kulanzyanya
Kwali inzila izingi zino antu aliko mpiti aikalanga umu ncende izyalumbulwa muli Baibo yaomvyanga pa kumanyisya auze ivikucitika. Inzila yonga ino yaomvyanga sana pa kulanzyanya na antu ali mupiipi alino na ali ukutali, ukuya kuno yali nu kuya yanena ivyativicitika. (2 Sam. 3:17, 19; Yobo 37:20) Alendo yano ilingi yapitanga nu tu mang’anda utwakulalamo (tuno yakaama ukuti caravan) lino yakutwala malyasi uku mpanga zya kutali, yatalanga iyapuza mumwi ndi cakuti yakulonda ukulya ivyakulya nanti ukumwa amanzi. Nupya yimililanga nu kucita ivintu vyuze umu musumba nanti muno yakupita. Pa kupita mu ncende zimwi izya mu Asia, mu Africa, nu mu Europe alino nu mu ncende zya mu Palestine yapitanga nu tumang’anda twakulalamo. Fwandi cangukilanga antu aikalanga umu ncende zii ukupokelela amalyasi afumanga umu mpanga zyuze. Ilingi pa maketi ali pano yapokelelanga malyasi amu mpanga yao alino na malyasi afumanga ukumpanga zyuze.
JANUWALE 22-28
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | YOBO 38-39
Uzye Mukapatulako Insita Yakusambilila pa Uumbo?
Uzye Mukaitemelwa Ukuloleela Ukuti Yeova Acitepo Cimwi?
7 Baibo ikalondolola vino Yeova wapanzile insi, ikati wapimile “ukulu wa nsi,” wasimfile “incesi” nu kwika “iwe lyakufikilizya apa kuitungilila.” (Yobo 38:5, 6) Nupya wasileko ni nsita iya kuceceta ivintu vino wapanzile. (Utan. 1:10, 12) Elenganyini pali vino ya malaika yayuvwanga nga yalola ivipya vino Yeova waumba. Yafwile yatemwanga sana. Na cico calenzile yatandike “ukumulumbanya umu nsansa ala yakupunda.” (Yobo 38:7, NWT.) I vyani vino tukusambililako? Papisile imyaka iingi sana pakuti Yeova aumbe insi, intanda ni vya umi vyonsi, nomba lino Yeova waweni vyonsi vino waumvile nu kuviceceta watiile, “i visuma wakwe cimwi.”—Utan. 1:31.
Ukutuutuluka Kukalanga Vino Leza Waya nu Kutemwa, Amano na Vino Wateekela
2 Pa kutandika, Yeova waumvile Umwanakwe, Yesu. Lyene Yeova na Yesu yaumvile “ivintu vyonsi” ukwikako sile na angeli. (Kolo. 1:16) Yesu watemilwe sana ukuombela pamwi na isi. (Mapi. 8:30) Na angeli kwene yatemilwe sana. Yalolangako lino Yeova na Ciinda wa Milimo Yesu yaumbanga iyulu ni nsi. Uzye yacisile uli? Lino Yeova waumvile insi “yatandike ukumulumbanya umu nsansa ala yakupunda,” nupya yatwalilile ukumulumbanya lino yaweni waumba ivintu vyuze ivyasyala sana sana lino waumvile antu. (Yobo 38:7, NWT; Mapi. 8:31) Vyonsi vino Yeova waumba vikalanga vino waya nu kutemwa na mano.—Masa. 104:24; Loma 1:20.
Mwasambilila Ivingi Pali Yeova Nga Mwalola Vino Waumba
8 Tulinzile ukutaila Yeova. Yeova wazwile Yobo ukutwalilila ukumutaila. (Yobo 32:2; 40:6-8) Lino Leza walandanga na Yobo wamulanzile ivintu ivingi vino waumba ukwikako sile ni ntanda, makumbi, alino nu kumyantula kwa mvula. Nupya Yeova walanzile na pa nyama, wakwe imbo ni mfwalasi. (Yobo 38:32-35; 39:9, 19, 20) Ivintu vyonsi vii vino waumba visilangilila sile ukuti wakwatisya amaka lelo vikalangilila nu kuti wakwata ukutemwa na mano. Ukulanzyanya kuu kwalenzile Yobo ataile sana Yeova ukucila vino cali pa kutandika. (Yobo 42:1-6) Naswe kwene nga tukuisambilizya pa uumbo, tulaiusya ukuti Yeova wakwatisya amano ukutucila. Angafumyapo iviipe vyonsi nupya alavifumyapo. Cii cingatwazwa ukukomya utailo witu muli aliwe.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-2 ifwa 222
Kapeela wa Masunde
Yeova Kapeela wa Masunde. Yeova ali kapeela wa masunde uwa cumi cumi. Aliwe uwakwata amaka akutungulula ivitakwata uumi (Yobo 38:4-38; Masa. 104:5-19), alino ni inyama. (Yobo 39:1-30) Pa mulandu wakuti nu muntu kwene Yeova uwamuumvile, akalondekwa ukuvwila masunde yakwe. Nupya pa mulandu wakuti umuntu wakwata amaka akulanga imiyele ino wakwata, amaka akwelenganya, nu kutungululwa nu mupasi, cikalenga aya na melenganyo yakwe Leza. (Loma 12:1; 1 Kol. 2:14-16) Kulunda pali vii, masunde yakwe Yeova yakatungulula ni viumbwa vya mupasi kuli kuti ya malaika.—Masa. 103:20; 2 Pet. 2:4, 11.
Masunde yakwe Yeova yayako amanda pe (Yele. 33:20, 21) Umu nsi yonsi amasunde ya kwe Yeova yatwalilila ukuyako manda pe nupya yaya atailwe. Ndi cakuti ya sayansi yamanya vino vimwi vikatungululwa wakwe umwezi, mapulaneti, alino ni vintu vyuze ivya mwiyulu, cikayazwa ukumanya zuwa vino ivintu vii vikazinguluka. Ndi cakuti umwi wakana ukuvwila amasunde pali vino ivintu vii vika tungululwa ala papokwene ivintu vimamwipila. Kukolanako na vii, masunde yakwe Yeova yasisenuka nupya tutange tuyutuke nanti ukukanafululwa ndi cakuti tutakuyalondela. Tulinzile ukulondela masunde yakwe Leza pano nga tutacisile vivyo tungafululwa, nanti icakuti tutange tufululwe papokwene. Baibo ikati: “Leza asibepwa. Pano consi cino umuntu akukomela, acino alazombola.”—Gala. 6:7; 1 Tim. 5:24.
JANUWALE 29–FEBULUWALE 4
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | YOBO 40-42
Vino Tungasambilila Kuli Vino Vyacitikiile Yobo
w10 10/15 mafwa 3-4 mapa. 4-6
“Uzye a Weni Uwamanya Melenganyo Yakwe Yeova?”
4 Ndi tukwelengaya pa milimo yakwe Yeova tutalinzile ukulamupingula kulingana na vino antuze yakaelenganya. Pano ali vino ni izwi lyakwe Yeova lyalanda pa Masamu 50:21 ukuti: “Uzye mukuti nani naya wakwe mwemwe?” Ipapita imyaka ukucila pali 175 kufuma pano umwi uwasambilila sana pali Baibo walanzile ati: ‘Antu yakapingula Leza kulingana na vino yakaelenganya, nupya yakalola ukuti Leza akaumilila uku masunde, yakacita vivyo ukulingana na vino aineco yakulola ivintu.’
5 Tulinzile ukucenjela pakuti tutasenula vintu vya cumi vino twamanya pali Yeova pakuti sile viye ukulingana na vino tukwelenganya nanti vino tukulonda. U mulandu ci uno icicindamila ukucita vivyo? Insita zimwi lino tukuisambilizya Baibo, tungalola kwati ivintu vimwi vino Yeova akacita vitaaya ningo pa mulandu wakuti tutamalilika. Vikwene ali vino Aina Izlaeli yelenganyanga nupya calenzile yapeela Yeova umulandu pali vino wayacitilanga. Yeova wayanenyile ati: “Mwemo mukavwanga muti, ‘Ivikacita Yawe awe vitalolamo.’ Uvwini kuno mwe, mwe ina Izlaeli. Fwandi mwemo mukati musango uno nemo nkacitilamo ivintu utalolamo. Ala awe, imisango inu ali ino italolamo.”—Ezek. 18:25.
6 Icintu icicindame icingatwazwa ukukaanapeela Yeova umulandu, ukumanya ukuti vino tukalola ivintu vyapusana na vino wene akavilola nupya insita zimwi tukaluvyanya sana. Yobo walondekwanga ukumanya icisinka cii. Lino Yobo waculanga wali sana nu ulanda icakuti watandike ukwika sile mano kuli vino walondanga. Nupya watiile ukwika amano ku vintu vicindamisye. Lelo Yeova walangizye ukutemwa lino wamwazwile ukusenuka muli vino welenganyanga. Nupya Yeova wazwile Yobo ukumanya ukuti myelenganyizizye yakwe itaali ningo lino wamuzizye mauzyo 70 apusanepusane, alino kutaali iuzyo nanti alimwi lino Yobo waswike. Yobo waicefizye nupya wasenwike muli vino welenganyanga.—Belengini Yobo 42:1-6.
Mwaika Mano pa Mulandu Ucindame
12 Uzye Yeova ataali ni cikuuku lino walungike Yobo ukwaula ukumupita umumbali nanti icakuti wazizimizye amezyo yonsi yano wapisilemo? Awe foo, na Yobo kwene atelenginyepo ivya musango uwo. Yobo uvwile umulandu uno Yeova wamunenyile amazwi yayo nu kutandika ukutaizya. Nupya watiile: “Nawezya umuvwango wane onsi.” Avino amazwi yakwe Yeova yalenzile ukuti Yobo acite. (Yobo 42:1-6) Lino Yeova atatala walungika Yobo, Eliu u watandikilepo ukumulungika. (Yobo 32:5-10) Lino Yobo uvwile ukusoka kwakwe Yeova wasenwile amelenganyo yakwe, nupya Yeova walenzile yauze ukumanya ukuti watemilwe pali vino Yobo wacisile.—Yobo 42:7, 8.
“Uwataila Yeova”
17 Yobo waya pa yaomvi yakwe Yeova atwalilile ukuya asipe nupya akome lino yali ni ntazi. Muli kalata ino umutumwa Paulo walembiile Aebele walanzile pa yaomvi aingi yano wamile ukuti “iumba lyakwe ya kambone.” (Aeb. 12:1) Yonsi kwene yakweti intazi nomba yatwalilile ukuya acisinka kuli Yeova. (Aeb. 11:36-40) Uzye vino yazizimizye nu kuombesya vyali ivya sile sile? Awe foo. Nanti cakuti lino yali nu umi yataweni amalayo yakwe Leza yonsi yafikiliziwa, yatwalilile ukutaila Yeova. Nupya pa mulandu wakuti yasininkizye ukuti Yeova wataizyanga pali vino yamuombelanga, yasininkizye ukuti yali nu kulola kuno amalayo yakwe yakufikiliziwa. (Aeb. 11:4, 5) Vino yacisile vingatwazwa ukutwalilila ukutaila Yeova.
18 Ndakai tukwikala umu nsi muno ivintu vikuya vikwipilako sile. (2 Tim. 3:13) Satana atatala wata ukwezya antu yakwe Leza. Asi mulandu ni ntazi izili uku nkoleelo, lekini twatwalilila ukuombesya umu mulimo wakwe Yeova nu kusininkizya ukuti “twapaalila Leza wa umi.” (1 Tim. 4:10) Iusyini ukuti vino Leza wacitiile Yobo vikalangilila sile ukuti “Yeova waya sana nu kutemwa nu luse.” (Yako. 5:11) Lekini naswe kwene tutwalilile ukuya acisinka kuli Yeova nu kusininkizya ukuti alalambula “yayo akamulondesya.”—Belengini Aebele 11:6.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-2 ifwa 808
Kuponta
Yobo watwalilile ukuya uwakaele nanti icakuti yamutumfyanga sana. Nomba watandike ukwelenganya iviipe nupya calenzile aluvyanye icakuti pa cisila wizile alungikwa. Eliu wamunenyile ati: “Uzye mwemo mwatala mwalola umuntu uwaya wakwe Yobo? Yobo wii acivwangevwange kuli Leza.” (Yobo 34:7) Watandike ukuilola ukuti wali umulungami ukucila Leza. (Yobo 35:2; 36:24) Lino ‘auze’ yatatu yapontelanga Yobo, wene welenganyanga ukuti ali wino yatumfyanga asi Leza foo. Ukucita vii kwali kwati umuntu akuleka ukuti yamutumfya nu kuvwa ningo wa muntu akuipakizya ukumwa manzi. Pa cisila Leza wanenyile Yobo ukuti amutumfyanga yalandanga ivya ufi pali Leza. (Yobo 42:7) Yeova wanenyile kasesema Samueli vikolaneko na vii lino Aina Izlaeli yalondanga ukuikwatila umwene. Watiile: “Asi awewe yakanyile ukuya umwene wao, lelo anene nemuno yatiyakana ukuya umwene wao.” (1 Sam. 8:7) Nupya Yesu wanenyile asambi yakwe ati: “Antu amu nko zyonsi yalamupata [asi pa mulandu winu, lelo a] pa mulandu wi zina lyane.” (Mate. 24:9) Ukwiusya vii kungazwa Aina Klistu ukuzizimizya umu nzila isuma lino yakuyatumfya nupya kungalenga ukuti yakapokelele icilambu.—Luka 6:22, 23.
FEBULUWALE 5-11
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | MASAMU 1-4
Mwatungilila Uwene Wakwe Leza
“Indi nu Kusunkanya Imitundu ya Antu Yonsi”
8 Uzye antu yakacitapo uli api lyasi lii? Aingi yakakana. (Belengini Masamu 2:1-3.) Amu nko yasoka. Yakakana ukupokelela Kateeka wino Yeova wasoolola. Yasilola ilyasi lya Wene lino tukasimikila ukuti i “lyasi lisuma.” Nupya mauteeko yamwi yainda nu mulimo kwene uu. Nanti cakuti ya kateeka amu nko zii yakalanda ukuti yakaombela Leza, yasilonda ukufuma pa ivifulo vino yakwata. Fwandi wakwe vivi kwene vino ya kateeka yacitanga umu manda yakwe Yesu, ya kateeka ayako ndakai yakakana Umupakwe Wakwe Yeova lino yakuzanza alondezi yakwe acisinka.—Mili. 4:25-28.
Mutayika Umu Vikanza Vya Miteekele ya Nsi
11 Kulondesya ivyuma ni vikwatwa. Ndi cakuti impiya ni vikwatwa vino twakwata vyaya sana ivicindame umu umi witu, cingatutalila ukukanayika umu vikanza vya miteekele. Pacisila ca mwaka wakwe 1970 ya Nte aingi ku Malawi yali nu kusya ivikwatwa vyao vyonsi vino yakweti pa mulandu wakuti yakanyile ukwingila umu kaungwe kamwi aka miteekele. Icaifile icakuti, yamwi yakanyile ukusya ivikwatwa vivyo. Ruth nkazi uwa ku Malawi wiwisye ivyacitike watiile, “Yamwi twaile nayo umu cifungo lelo lino papita amanda izile yazumila ukwingila umu kaungwe kwene kako nu kutandika uku katungilila yaswilila nu ku mang’anda yao pa mulandu wakuti yatalondanga ukutandika ukwikala umu nkambi ya mbutusi.” Nomba antu yakwe Leza aingi asi vino yaya. Yakatwalilila ukukanayika umu vikanza vya miteekele nanti icakuti limwi cingalenga yasyale ukwaula nanti cimwi.—Aeb. 10:34
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-1 ifwa 425
Vipumbu
Vipumbu avivi ivikaya ukunzi ya mpeke wakwe ivikaya uku ngano na baale. Nanti icakuti Baibo nga yalanda pa vipumbu ala isikulanda pa vipumbu vya cumi cumi, ikalangilila vino yacitanga pa kwela pakuti yapatukanye ivipumbu kumpeke. Pa cisila cakuti yazombola, ivipumbu vitakwatanga incito, fwandi caya sile ningo vino Baibo yaomvya izwi lyakuti vipumbu pano vyaya ivya sile sile, vintu visilondekwa, nupya vino ungapalukanya ni vintu ivisuma nu kuvisumba nanti ukuvyoca.
Cakutandikilapo, ukwela kwalenganga yapatukanye ivipumbu kumpeke. Nupya kwalenganga ukuti ivipumbu vyulululwe nu muza wakwe vino ulukungu lukaululuka. Fwandi cii cikalangilila ningo vino Yeova Leza alapalukanya asangu ku yantu yakwe nu konona yakacita ya viipe ni nko izikamukanya. (Yobo 21:18; Masa. 1:4; 35:5; Eza. 17:13; 29:5; 41:15; Ose. 13:3) Uwene wakwe Leza ulasyunola alwani yakwe nu kuyululula wa vipumbu.—Dan. 2:35.
Ilingi ivipumbu yavikolonganikanga nu kuvyoca pakuti vitulukila mumpeke. Kukolanako na vii, Yoani kabatizya wasowile pali vino yakapepa ya ufi yalononwa, kuli kuti Yesu Klistu uwakwata umulimo wakwela alakolonganika ingano, “lelo ivipumbu vyene alavyoca umu moto uutanga uzimiiwe.”—Mate. 3:7-12; Luka 3:17.
FEBULUWALE 12-18
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | MASAMU 5-7
Mwatwalilila Ukuya Acisinka Usi Mulandu ni Viipe Vino Antu Yauze Yakacita
Vino Malembelo Yangamwazwa Ukuzizimizya Intazi
7 Uzye yatala yamusosyapo kuli cuza nanti lupwa winu? Ndi cakuti vyamucitikilapo, kuli vino mungasambilila kuli vino vyacitikile Davidi lino umwanakwe Absalomu wamusosizye nu kulonda kumupoka Uwene.—2 Sam. 15:5-14, 31; 18:6-14.
8 (1) Kupepa. Lino mukutandika ukubelenga ilyasi lino mukulonda, mwanena Yeova pali vino mukuyuvwa pa viipe vino yauze yakumicitila. (Masa. 6:6-9) Mwanena Yeova vyonsi vino mukuyuvwa. Lyene mwalenga Yeova ukumwazwa ukuzana ivisinte ivingamwazwa ukumanya ivya kucita.
Mwasininkizya Ukuti Vino Mwazumilamo I Vya Cumi
3 Utailo witu ulinzile ukuluta pa kutemwa kuno antu yakwe Yeova yatemwana. U mulandu ci? Tuti limwi uwa mu cilongano eluda nanti painiya wacita uluyembu ulwipisye. Nanti limwi umwina nanti nkazi wamuluvyanya umu nzila imwi. Limwi umwi waya umusangu, watandika ukutwisika ukuti vino twamanya visi vya cumi. Ndi cakuti vya musango uwo vyacitika, uzye mungatoovoka nu kuta ukuombela Yeova? Vino tukusambililako: Ndi cakuti mwakwata utailo pa mulandu na vino antu yauze yakacita asi pa mulandu wakuti mwakwata ucuza na Yeova, utailo winu utange ukome. Vino mukayuvwa pali Yeova na antu yakwe vingamwazwa ukukomya utailo, nomba icicindama nu kubelenga Baibo, ukuvwikisya vino mukusambilila nu kulondelezya pakuti musininkizye ukuti icumi cino mwasambilila pali Yeova i ca cumi. Mulinzile ukusininkizya ukuti Baibo ikatusambilizya icumi pali Yeova.—Loma 12:2.
4 Yesu walanzile ukuti yamwi yalapokeelela icumi “nu luzango,” nomba yalatonta pa mulandu ni ntazi zino yalakwata. (Welengini Mateo 13:3-6, 20, 21.) Limwi yatamanyile ukuti yayo aalakonka Yesu yalakwata intazi. (Mate. 16:24) Nanti limwi yelenganyanga ukuti ukuya Umwina Klistu kukapiliula ukukanakwata intazi zili zyonsi nu kuti u kulapaalwa sile. Nomba umu nsi ii, tulaakwata intazi. Ivintu vimwi vingasenuka umu umi witu nu kulenga tute ukuya ni nsansa pa nsita imwi.—Masa. 6:6; Kasa. 9:11.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-1 ifwa 995
Malindi
Pali Loma 3:13 paya mazwi yano umutumwa Paulo wakopolwile pa Masamu 5:9, lino wakolinye imikolomilo zya antu aipe ku “malindi ayulike.” Wakwe vino malindi ayulike yakaomviwa kukwikamo ivitumbi, ali vino nu mu mikolomilo ya antu aipe mwaya amazwi aipe.—Loliniko na Mate. 15:18-20.
FEBULUWALE 19-25
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | MASAMU 8-10
“Namakutaizya we Yawe”!
Mwalola Ukuti Mwacindama Umu Lupwa Lwakwe Yeova
6 Yeova watupangiile insi isuma umwakwikala. Lino atatala waumba umuntu wa kutandikilapo, Yeova wapanzile insi umwakwikala antu. (Yobo 38:4-6; Yele. 10:12) Pa mulandu wakuti Yeova waya ni cikuuku na ukapekape, waumvile ivintu ivingi sana ivikalenga twaya ni nsansa. (Masa. 104:14, 15, 24) Insita zimwi, walolanga nu kwelenganya pali vino waumvile ukuti vyali ivisuma. (Utan. 1:10, 12, 31) Walangilila ukuti wacindika antu, pa kuyapeela “amaka a kuteeka” vyonsi visuma vino waumba pano nsi. (Masa. 8:6) Leza akalonda antu amalilike ukuipakizya ukusakamala vyonsi vino waumba amanda pe. Uzye lyonsi mukataizya Yeova pa ulayo uu usuma?
Uzye Mukataizya pa Vintu Visuma Vino Leza Wamupeela?
10 Umulandu onga uno tungalangilamo ukuti tukataizya pa wila wa kuvwanga, u kunenako yano yatamanya umulandu uno tutazumilila umu cizumilo cakuti ivintu vyasangwike sile nu kuzumila ukuti Leza akuno waya. (Masa. 9:1; 1 Pet. 3:15) Yayo aazumila umu cizumilo cii, yakalanda ukuti insi nu umi kusi uwavipanzile. Ndi cakuti twaomvya Baibo ni visinka vimwi vino itusambilila umu cipande cii, tungatungilila icumi pali Tata witu uwa kwi yulu nu kulondolwela yayo aakulondesya ukuvwa umulandu uno twasininkizizya ukuti Yeova ali Kaumba wi yulu ni nsi.—Masa. 102:25; Eza. 40:25, 26.
Uzye Mwaya “Icilangililo . . . Umu Milandile”?
13 Mwaimba nu mwenzo onsi. Mulandu ucindamisye uno tukaimbila inyimbo lino tuli pa kulongana, u kulumbanya Yeova. Nkazi umwi uwi zina lyakuti Sara akayuvwa ukuti atamanya ukwiimba ningo. Lelo akalondesya ukulumbanya Yeova umu nyimbo. Fwandi lino akupekanya ukulongana akapekanya ni nyimbo kwene. Akaezya ukwiimba inyimbo izilimo nu kulola vino ivisinka ivilimo vikuvwana na malyasi ali umu kulongana. Walanzile ati: “Cii cikangazwa sana ukwika amano uku mazwi ali umu lwimbo ukucila kuli vino nkaimba.”
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-1 ifwa 832
Munwe
Leza waomvile imilimo ukuomvya iminwe yakwe iya unkolanya, wakwe lino walemvile Masunde 10 pa mawe apapaatale (Kufu. 31:18; Malan. 9:10), lino wacisile ivizungusyo (Kufu. 8:18, 19), na lino waumvile mayulu (Masa. 8:3). Iminwe yakwe Leza ino waomvizye pa kuumba ivintu, ikalozya uku mupasi wa muzilo nanti maka yakwe. Vii vyalangililwa mwi lyasi ilyaya pa utandiko ilikalanda pa uumbo, pano Baibo yalanda ukuti “mupasi wakwe Leza wazingulukanga papela ya manzi.” (Utan. 1:2) Nomba Malembo ya Cigiliki aa Ina Klistu yakatwazwa ukuvwikisya muno mazwi yaa aunkolanya yakapiliula. Ibuku lyakwe Mateo likalanda pali vino Yesu wazinzile iviwa ukuomvya umupasi wamuzilo wakwe Leza, nupya futunoti iyaya mwi buku lyakwe Luka ikalangilila ukuti waomvizye umunwe wakwe Leza.—Mate. 12:28; Luka 11:20.
FEBULUWALE 26–MAACI 3
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | MASAMU 11-15
Mwaelenganya Ukuti Muli mu Nsi Ipya Yakwe Leza Iya Mutende
w06 5/15 ifwa 18 pala. 3
Visinka Ivyaya Umwi Buku Lya Masamu Lya Kutandikilapo
11:3—Imifula ci iyaongoloka? I vintu vino antu amuwikazi yasintililapo kuli kuti amasunde, kwikala ukwaula ivimvulunganya, nu mulinganya. Ndi cakuti antu amuwikazi yasikulondela ivintu vii, kukaya ivimvulunganya nupya kusiya umulinganya. Ndi cakuti vya musango uu vikucitika umu nsi, “yayo akacita ivyaololoke” yalinzile ukutaila sana Leza.—Masamu 11:4-7.
Uzye Unkalwe Uwaya Muno Nsi Ungasila?
Baibo yatulaya ukuti Leza wasya ace afumyepo unkalwe pano nsi. Insi yi umwazula unkalwe “yasungwa ukufika pa wanda uno yakaifya yalapingulwa nu kononwa.” (2 Petulo 3:5-7) Ankalwe yonsi pyu yatalatala yacuzye antu yauze. Uzye tungasininkizya uli ukuti Leza akalonda sana ukufumya unkalwe pano nsi?
Baibo ikatuneena ukuti, Leza “wapata uwatemwa ukang’ansi” nanti unkalwe. (Masamu 11:5) Kaumba watemwa sana umutende nu ulungi. (Masamu 33:5; 37:28) Ali cino atalazumilizizya ankalwe ukwikala amanda pe.
w17.08 ifwa 6 Pala. 15
Uzye Mukaitemelwa Ukuloleela?
15 U mulandu ci uno Davidi watekiile mwenzo lino walolelanga? Watuneena icasuko mwi buku lya masamu ilili limwi kwene muno uzizye ati: “U kufika lilaci?” Walanzile ati: ‘Lelo nemo nkutaila umu kutemwa kwako ukwa pe, we Yeova. Ungala uleke umwenzo wane uzangile uku wazwilizyo wako. Namaimbila Yeova, pano wene wancitila ivisuma.’ (Masa. 13:5, 6) Davidi wataile sana mu kutemwa kwakwe Yeova ukwa cumi. Walondesyanga ukukululwa, nupya waweni vino Yeova wamulambwile. Icumi kwene, Davidi waweni ukuti ukuloleela kuno waloleezile kwali kucindame sana
kr ifwa 236 pala. 16
Uwene wakwe Leza Ulafikizya Ukulonda Kwakwe Pano Nsi
16 Kucingililwa. Nu mukusyalikizya, amazwi asuma aya pali Ezaya 11:6-9 yalafikiliziwa. Aonsi, anaci, na ana yalaya acingililwe pano nsi kuli konsi kuno yalaya. Kutalaya icili consi icakutiinya ciye umuntu nanti inyama. Elenganyini pali vino mulikala umu nsi ipya, muno mulaowa muli yayemba, munguzi, kupita umu myamba, nu mu mpanga ala muli acingililwe ukwaula icili consi icakutiinya. Nupya mutalasakamala icili consi lino kwafiita. Amazwi aya pali Ezekelo 34:25 yalafikiliziwa, pakuti cikangukile antu yakwe Leza ukwikala “umutende mu lwanga nu kulala yalalala umu mitengo kwene, ni ntazi kutalaya.”
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
w13 9/15 ifwa 19 pala. 12
Uzye Mwasenuka?
12 Ca ulanda icakuti umu nsi yii, tukaikala na antu akacita ivintu vino Paulo walanzilepo. Yakaelenganya ukuti ivyampiti nupya utuutu ukulondela masunde nanti visinte. Ya mwalimu aingi na avyazi yakazumilizya nu kutungilila imyeleganizizye yakuti cila muntu angaicitila vino akulonda. Yene yakalola ukuti vyonsi vyaya sile ningo, nupya kusi cino yalesya. Na antu kwene aingi akati aakapepa yakaelenganya ukuti yakwata untungwa uwakucita vino yakwelenganya ukwaula ukuvwila Leza nanti ukulondela masunde yakwe. (Masa. 14:1) Miyele ya musango uu ingalenga Aina Klistu ya cumi ukuya umu uzanzo. Nga tutacenjile tungatandika ukulola ukuti utunguluzi uwaya umwi uvi utaya ningo nupya tungailizyanya pali vyonsi vino tutatemilwe. Nanti limwi tutangakana ukuvwila ukusunda ukwaya muli Baibo ukukalanda pa vyakuizanzya, pa miomvezye yakwe intaneti, na pa masambililo apapela.