Ivyeo Vya Kuomvya Umu Kabuku Kakuti Swe Ina Klistu nu Mulimo Witu
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
JANUWALE 6-12
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA MALUMB0 127-134
Mwe Yavyazi—Mwatwalilila Ukusakamala Ica Upyanyi Cinu Cicindame
Mwalola Ukuti Mwacindama Umu Lupwa Lwakwe Yeova
9 Yeova wapeela antu amaka ya kuvyala ana alino nu mulimo wa kuyasambilizya ukumutemwa nu kumuombela. Ndi cakuti mwemwe yavyazi, uzye mukataizya pa wila uu ucindame? Nanti cakuti Yeova wapeela ya malaika amaka ya kucita ivintu ivipusanepusane, atayapeela amaka ya kuvyala ana. Fwandi ndi cakuti mwemwe yavyazi, mwataizya pi syuko lino Leza wamupeela ilya kukuzya ana. Avyazi yapeelwa umulimo ucindame uwa kukuzya ana yao, kuyasalapula nu “kuyasambilizya ukulingana na vino Yeova akalanda.” (Efes. 6:4; Malan. 6:5-7; Masa. 127:3) Pa kwazwa avyazi, iuvi lyapekanya iviombelo ivingi vikalanda pali Baibo, wakwe impapulo, mavidyo, inyimbo alino ni vipande vya pa intaneti. Ukwaula nu kutwisika tata witu uwa kwi yulu nu mwanakwe yatemwa sana acance. (Luka 18:15-17) Ndi cakuti avyazi yakutaila Yeova nu kwezya na maka ukukuzya ana yao, Yeova akatemwa. Avyazi ya musango uu yakaazwa ana yao ukukwata upaalilo wa kuya umu lupwa lwakwe Yeova amanda pe.
Mwe Yavyazi Mwasambilizya Ana Inu Kutemwa Yeova
20 Mwamanya ningo ana inu. Masamu 127 ikakolanya ana uku nceto. (Welengini Masamu 127:4.) Wakwe vivi kwene vino inceto zikapangilwa ni vitu ivipusanepusane nupya zikapusana umu ukulu avino na ana kwene yakapusapusana. Fwandi avyazi yalinzile ukumanya ivya kusambilizya umwana wenga na wenga. Atwalane aku Israel azwilizye ana yao yaili ukuombela Yeova yalanzile icayazwilizye ukucita vivyo, yatiile: “Tutayatungulwilanga masambililo ya Baibo pali pamwi.” Ukuya kwene cila mutwe wa lupwa alinzile ukupingulapo ndi cakuti ukusambilila umu nzila iyo kukulondekwa nanti kungaomba.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-1 ifwa 543
Vilimwa Ivyalumbulwa Muli Baibo
Kalemba wa malumbo walondolwile ningo vino umuti wa muolivi waya lino walavile wensi aakatiina Yeova ukuti: “Ana yako yalaya wa tumisambo twa muolivi ukuzinguluka itebo lyako.” (Mlu. 128:1-3) Ndi cakuti mwakoma, nanti ukuwisya icimuti ca muolivi, ilingi cikatandika ukulemba. Kulunda pali cii, vimiti vya miolivi nga vyakulisya vikatandika ukufumya ana uku misisi, nupya cikalenga itwalilila ukukula. Wakwe vino tumisambo tukafuma uku cimuti, avino na ana yakaya umupiipi na avyazi yao, nupya cikalenga mu lupwa muye insansa.
JANUWALE 13-19
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA MALUMBO 135-137
“Mwene Witu Waluta Tuleza Tonsi”
it-2 ifwa 661 mapa. 4-5
Milimo Iya Kuzungusya
Leza wa cumi wene wakwata amaka yakutungulula iviumbwa vya maka. Pakuti Yeova alange ukuti aali Leza wa cumi, akatungulula iviumbwa ivya maka, nupya akacita vii ukulingana ni zina lyakwe. (Mlu. 135:5, 6) Vino kasanya, umwezi, mapulaneti, alino ni ntanda vikalondela utunguluzi, vino ivikacitika umulwelele (ivili wa muza imvula alino ni vintu vyuze) vikalondela utunguluzi, vino ya makanta yakapapuka na vino ivyunyi vikakuuka, alino ni vintu vyuze ivingi ivikacitika, visilenga yakakanya na yakapepa ya ufi yacindika izina lyakwe Leza.
Lelo, Yeova Leza angaleka uumbo uwa kuzungusya ulenge cimanyikwe vino waya nu kuleka uumbo uo ucite vino akulonda pakuti ufikilizye ukulonda kwakwe, nupya ilingi akacita vivyo pa nsita ilinge. Nanti sile ivintu vimwi wakwe, cilala, imvula ya cimuza icipisye, alino ni miceele yuze ikolineko, visiicitikila sile ivineco mu nzila iiyele, lelo vikacitika pakuti vifikilizye masesemo yakwe Yeova. (Loliniko 1 Yamw. 17:1; 18:1, 2, 41-45) Nomba insita izingi ndi cakuti ivintu vii vyaicitikila, vikaya ivikalamba pa mulandu na maka yano vikweti (Kufu. 9:24) nanti pa mulandu ni nsita ino vyacitikilapo nupya ukwaula ukwenekela.—Kufu. 34:10; 1 Sam. 12:16-18.
Uzye Ukutemwa Kwa Cumi Kwakwe Yeova Kukapiliula Cani Kuli Mwemwe?
16 Nga twataila ukuti Yeova angatucingilila, tungatekeziwa. Nomba, insita zimwi tungauvwa ukutoovoka nupya cingatutalila ukuta ukuyuvwa vivyo. I vyani vino Yeova angatucitila pa nsita zizyo? (Belengini Masamu 136:23.) Angatufukatila ningo mu makasa yakwe, kutunyemula nu kutwazwa ukuta ukuvwa uyi. (Masa. 28:9; 94:18) Vino ukumanya vii kukatwazwa: Twamanya ukuti lyonsi tungataila Yeova. Cii cikalenga twaiusya ukuti twapaalwa umu nzila ziili. Ca nkoleelo, asi mulandu na kuno tukaikala, twamanya ukuti Yeova alatwalilila ukutucingilila. Cakwe ciili, Tata witu uwa kwi yulu akatusakamala sana.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-1 ifwa 1248
Jah
Ilingi izwi lyakuti Jah likaomviwa pa kulumbanya, nanti pa kwimba inyimbo, na pa kupepa mapepo aakupapata, nupya ilingi likazanwa sana mu malyasi aakalanda pa nsansa zino yamwi yakakwata pa mulandu nu kucimvya alino nu kupusuka, nanti lino kwacitika vimwi ivyalenga cimanyikwe ukuti Leza wakwata amaka. Nupya kwaya umwingi muno yaomvya izwi lii. Amazwi aakuti, “Lumbanyini Jah!” (Haleluya) yaya inzila iyakulumbanyizizyamo Leza aaya umwi buku lya malumbo, nupya umu Mabaibo yamwi amazwi yaa akuti ‘Lumbanyini Jah, mwe yantu’ yatandikila pa Malumbo 104:35. Mu vikomo vimwi umwi buku lya malumbo limwi amazwi yaa yangazanwa sile pa kutandika kwa cikomo (Mlu. 111, 112), mumwi namo yangazwanwa sile pakasi ka cikomo (135:3), nupya muze namo yangazanwa sile pa mpela ya cikomo (Mlu. 104, 105, 115-117), lelo ilingi yangazanwa pa kutandika na pa kusyalikizya kwa cikomo (Mlu. 106, 113, 135, 146-150). Mwi buku lya Kusokolola iviumbwa vya kwi yulu vyaswilizyangapo amazwi yaa pa kulumbanya Yeova.—Kuso. 19:1-6
Nupya muze muno izwi lyakuti “Jah” likazanwa, likalangilila insansa zino umwi akakwata lino akwimba inyimbo alino nu kupepa mapepo aakupapata kuli Yeova. Kwayako nu lwimbo luno Mose wimvile ulukalanda pa kupususya. (Kufu. 15:2) Lyene muli vino Ezaya walemvile walumbwile izwi lyakuti “Jah” pamwi ni lyakuti “Yeova,” pa kukomya icisinka. (Eza. 12:2; 26:4) Lino Ezekiya wapoziwe mu cizungusyo pa nsita ino wali umupiipi nu kufwa, waswilizyepo izwi lyakuti Jah pa kulanga vino wali ni nsansa. (Eza. 38:9, 11) Paya upusano pa yantu afwe aasilumbanya Jah, na antu aumi aakwata isyuko lya kumulumbanya. (Mlu. 115:17, 18; 118:17-19) Nanti ciye vivyo malumbo yauze yalanda pa mapepo aakutaizya pa mulandu nu kupusuka, ku cingililwa, alino na pa kulungika.—Mlu. 94:12; 118:5, 14.
JANUWALE 20-26
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA MALUMBO 138-139
Mutaaleka Intete Zyamitoovola
Mwalumbanya Yeova Umu Cilongano
10 Uzye amaka yakasila cila nsita lino mukulonda ukukatusya ikasa pakuti mwasukepo? Nga vino caya, mutaya mwenga. Icisinka i cakuti sweingi tukauvwa intete zya kwasuka. Pakuti mucimvye intete zizyo izikalenga mutaasukapo, mulinzile ukumanya ningo icikalenga mwauvwa intete. Uzye mukatiina ukuti mumailila vino imukulonda ukulanda nanti ukuti mutamaasuka icasuko icikulondekwa? Uzye mukasakamala ukuti icasuko cinu citamaya ningo wakwe vino yauze yakaasuka? Intete zizyo zingamulangilila ukuti mukweti miyele imwi isuma. Cikulangilila ukuti mwaicefya nupya mukalola yauze ukuti yacindama ukumuluta. Yeova watemwa ukuicefya. (Masa. 138:6; Filipi 2:3) Nomba Yeova akalonda ukuti mwamulumbanya nu kukomelezya aina na ya nkazi pa kulongana. (1 Tesa. 5:11) Wamutemwa nupya alamulenga musipe.
Mwakomelezyanya Lino Muli pa Kulongana
7 Cingamwazwa sana ndi cakuti mwapituluka umu vipande ivya Lupungu Lwa Mulinzi vino twasambilile uku cisila. Wakwe, ukupekanya ningo. (Mapi. 21:5) Ndi cakuti mwapekanya ningo ukulongana, cilamwangukila ukuitemelwa ukwasukapo. Nupya, mwaipimpazya ivyasuko. (Mapi. 15:23; 17:27) Ndi cakuti mukwasuka ivyasuko iviipi, mutalauvwa sana intete. Icasuko iciipi icikweti icisinka conga nanti viili cingangukila aina na ya nkazi ukuvwikisya icikulandwapo ukucila icasuko icitali nupya icikweti ivisinka ivingi. Nga mukwasuka ivyasuko iviipi umu mazwi inu, mulalangilila ukuti imumanya ningo ivyeo nupya imupekanya ukulongana.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-1 ifwa 862 pala. 4
Ukwelela
Aina Klistu yakalondekwa ukwelela antu yauze ndi cakuti yayaluvyanya usi mulandu ni miku wingi ino yayaluvyanya. (Luka 17:3, 4; Efes. 4:32; Kolo. 3:13.) Leza asielela antu aasielela auze. (Mate. 6:14, 15.) Nanti icakuti kucita uluyembu ulwipisye kungalenga “kacita wa viipe” afumiziwe mu cilongano ca Ina Klistu, limwi ndi cakuti papita insita umuntu wiyo angelelwa ngawalanga ukuti umu cumi watalapila. Pa nsita iyo, yonsi mu cilongano yakalanga ukuti yamutemwa. (1 Kol. 5:13; 2 Kol. 2:6-11.) Lelo Aina Klistu yasyalondekwa ukwelela antu aakalenga yauze ukuluvyanya nanti aakacitila imembu kumufulo ukwaula ukulapila. Nupya antu ya musango uo yakaya aalwani yakwe Leza.—Aeb. 10:26-31; Mlu. 139:21, 22.
JANUWALE 27–FEBULUWALE 2
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA MALUMBO 140-143
Mwacita Ivintu Kulingana na Vino Mukupepelapo
“Mwakutika Uku Mazwi ya Mano”
13 Kusunda inzila ino Leza akalangilamo ukuti watutemwa. Yeova akalonda ukuti vintu vyatuzipila. (Mapi. 4:20-22) Pa mulandu wakuti Leza watutemwa, akatusunda ukuomvya Baibo, impapulo zitu, alino na ina Klistu yanji. Pa Aebele 12:9, 10 pakati “Akatusunda pakuti ivintu vituzipile.
14 Mwaika mano kuli vino yakumusunda asi uku nzila ino iyaomvya pa kumusunda. Insita zimwi, tutanga tuvwe ningo pa nzila ino yaomvya pa kutusunda. Ukuya kwene, wensi aakusunda umuze alinzile ukuomvya inzila ingalenga wino akusunda apokelele ukusunda kuko. (Gala. 6:1) Ndi cakuti yakutusunda tulinzile ukwika mano kuli vino yakutunena nanti cakuti tutatemilwe inzila ino yakutusundilamo. Limwi tungayuzya ukuti: Nanti cakuti ntatemilwe inzila ino inasundilwamo, uzye kuli vimwi vino ningasambilila uku kusunda kuu? Uzye ningasuulako sile kuli vino umuntu wii akaluvyanya pakuti mbomvye vino akunsunda? Kupokelela ukusunda ukuli konsi kungatwazwa sana.—Mapi. 15:31.
w10 3/15 ifwa 32 pala. 4
Twalililini Ukuya nu ‘Mwenzo Usanguluke’ mu Manda Yaa Atale
Aomvi yamwi yakwe Leza yakakwata intazi wakwe, ukuyakanya, ukuulizya impiya, alino nu kucuula ukundwala izipisye. Insita zimwi yakatandika ukwelenganya iviipe pa ntazi zino yakakwata. Vyamusango uu vyacitikilepo nu mwene Devedi. Watile: “Maka iyasila; Mwenzo wane iuta ukuomba.” (Mlu. 143:4) I cani cazwile Devedi ukuzizimizya? Devedi wiusyanga vino Yeova wazwanga aomvi yakwe na vino wamwazwilepo uku cisila. Welenganyanga pali vino Yeova wacita pa mulandu ni zina lyakwe likalamba. Nupya wiusyanga imilimo yakwe Leza. (Mlu. 143:5) Mu nzila ili imwi kwene, naswe kwene ndi cakuti tukwelenganya pali Kaumba witu na pa milimo ino waomba alino na vino watwalilila ukutucitila, cilatwazwa ukuzizimizya lino tuli ni ntanzi.
Uzye Ndakai Isunde Ilikalanda pa Kutwala nu ‘Kutwalilwa Umu Mwene’ Licili Likaomba?
Insita zimwi mungayuvwa wakwe vino Devedi kalemba wa malumbo wayuvwile, uwalanzile ati: “Ngasuke zuwa we Yeova; Maka yane iyasila. Utafisa icinso cako kuli nene.” (Mlu. 143:5-7, 10) Ndi cakuti caya vivyo, mwaleka Tata winu uwa kwi yulu aakwata insita iyakuti acite vino akulonda ukumicitila. Mungacita vivyo ndi cakuti mu kukwata insita ikalamba iya ku belenga izwi lyakwe alino nu kwelenganya pali vino mu kubelenga. Nga mu kubelenga Baibo mulamanya vino masunde yakwe Leza yaya nupya mulamanya na vino wazwanga antu yakwe aaliko mpiti. Ndi cakuti mukukutika kuli aliwe, mulaya na mano aakafuma umu kumuvwila.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-2 ifwa 1151
Usungu
Mazwi Aaunkolanya. Vino amazwi aufi yano antu aipe yakalanda yakaonona izina lya muntu, ali vino yayakolanya kuli vino usungu uwa nzoka iipisye waya. (Mlu. 58:3, 4) Baibo yalanda pa yantu ya ufi ukuti, “Imilomo yao yakwata usungu kwati inzoka,” nupya wakwe vivikwene vino usungu waya umu kanwa ka nzoka, aali vino yakolanya antu aakalanda iviipe. (Mlu. 140:3; Loma 3:13) Lulimi lwa muntu ulukalanda ivya ufi, lwambo, visambilizyo vya ufi, alino ni mivwangile yuze iipe, “lwakwatisya usungu ukakoma.”—Yako. 3:8.
FEBULUWALE 3-9
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA MALUMBO 144-146
“Uwa Nsansa Umuntu Wino Yeova Aali Leza Wakwe!”
MAUZYO YANO AAKABELENGA YAKAUZYA
2. Amazwi apitulukwemo yakauvwana sana na mazwi yonsi aya umu masamu. Imiomvezye yi zwi lyakuti “lyene” umu cikomo 12 ikalanga ukuti ukupolelelwa ukwalandwa umu vikomo 12 ukufika uku 14 kukalozya uku yantu aololoke, yaayo aakapepa ukuti ‘yapususiwe nanti ukutuulwa’ uku yantu aipe (icikomo 11). Imisenwile kwene ii ipya yaya nu mu cikomo 15, muno izwi lyakuti “ansansa” lyaomviwa imiku iili umu nzila isuma. Nupya ponsi poili, insansa zizyo zikalozya uku yantu aliyamwi kwene, kuli kuti “yano Leza wao a Yeova!” Nupya mwiusye ukuti amazwi ya Ciyebulai ukwafumile imisenwile ii mutaali utumanyililo twa kuomvya pa kuwelenga wakwe tuutu tuno yakaomvya pa kuyalila mazwi (“ “). Fwandi ya kasenula yalinzile ukuipingwila aeneco upiliulo wa mpomvu, kulikuti ukwelenganya pa milembele ya mazwi ya Ciyebulai, ukumanya ivikulandwapo, alino nu kulola pa vyeo vyuze ivikolaneko ivyaya muli Baibo.
3. Amazwi apitulukwamo yakauvwana na malyasi yauze amuli Baibo aakalanda pa malayo yano Leza walaya antu yakwe acumi. Pa mulandu wa kuomvya izwi lyuze api zwi lyakuti asher, lyene masamu yano Davidi walemvile yakalanga upaalilo wakuti pacisila cakuti Leza wakulula uluko lwa ina Izlaeli uku yalwani yao, wali nu kuyapaala pakuti yaye sana ni nsansa alino nu kuilyokezya ivintu ivisuma cuze. (Levi 26:9, 10; Malan. 7:13; Mlu. 128:1-6) Vikwene avino na mazwi aaya pali Malango 28:4 yakalanda ukuti: ‘Yeova alamupolelela nu kumupeela ana avule, ni vyakulya vivule cuze, nga ni ng’ombe ni mbuzi zivule.’ I cum icumi apa nsita ino Solomoni mwana Davidi watekaanga, uluko lwali pa mutende nu kuipakizya ivintu ivisuma cuze. Nupya, ivyacitikanga umu uteeko wakwe Solomoni vikalozya nu ku miteekele yakwe Mesiya.—1 Yamw. 4:20, 21; Mlu. 72:1-20.
Twalililini Ukukomya Upaalilo Winu
16 Upaalilo wa kwikala manda pe, uupe ucindame ukufuma kuli Leza. Tukalonda ukwizaikala umi usuma sana uno twasininkizya ukuti umu cumi Leza alatupeela. Upaalilo witu uwaya wa nanga ukutwazwa ukuzizimizya intazi, ukuzizimizya lino yakutucuzya nu kutwalilila ukuya ni nsansa na lino tuli umupiipi nu kufwa. Nupya waya wa cisote pano ukatucingilila uku melenganyo aipe nu kutwavwa ukucita ivyololoke. Upaalilo uno Baibo ikalandapo ukatwazwa ukumanya ningo Leza nu kutulanga vino watutemwa. Ivintu vikatuzipila ndi cakuti twatwalilila ukuya nu upaalilo ukome.
17 “Lino Paulo walembelanga Aina Loma kalata, wayakomelizye ukuti: “Mwazangila muli vino mulapokelela uku nkoleelo.” (Loma 12:12) Paulo wali nu luzango pa mulandu wakuti wasininkizye ukuti ndi cakuti watwalilila ukuya uwa cisinka, alaya nu umi wa pe ukwi yulu. Naswe kwene tungazangila muli vino tulapokelela uku nkoleelo pano twasininkizya ukuti Yeova alafikilizya vino watulaya. Kalemba wa masamu walemvile ati: “Aansansa antu . . . yano yakapaalila muli Yawe Leza wao, . . . akafikilizya amalayo yakwe pe.”—Mlu. 146:5, 6.
U Kutemwa ci Ukukalenga Umuntu Aye ni Nsansa Zya Cumi?
19 Insi ii yakwe Satana yalenga antu ukucula sana pa myaka 6,000 iyapitapo. Ndakai, mu manda yaa aakusyalikizya, umu nsi mwazuula sile antu aika sana mano ku kuisakamala sile aineco, nu kutemwa impiya, alino ni vyakuizanzya. Yakaelenganya sile pali vino yangakwata vino yakalondesya nu kulenga viye ivicindame mu umi. Nomba antu ya musango uwo yatange yaye ni nsansa zya cumi cumi! Baibo yene ikati: ‘Alongo antu yano Leza wakwe Yakobo ali kazwa wao, yano akapaalila muli Yeova Leza wao.’—Masa. 146:5.
20 Antu yakwe Yeova yakaya yakumutemelwako sile, nupya na antu yauze aakwiza mu kupepa kwa cumi yakuvuulilako sile cila mwaka. Cii cikulangilila sile ukuti Uwene Wakwe Leza ukuteeka nu kuti likwene sile uli nu kuzifya sana ivintu mu nsi. Insansa zya cumi zikafuma mu kucita vino Leza akalonda nu kumanya ukuti tukuzanzya Leza Wapapelapela. Nupya yayo yonsi aatemwa Yeova yalaya ni nsansa amanda pe! Umu cipande icilondelilepo, tulasambilila pa miyele ikafuma muli ukaitemwe nupya tulalola na vino imiyele iyo yapusana ni miyele ino aomvi yakwe Yeova yakwata.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-1 ifwa 111 pala. 9
Inyama
Baibo ikatwiusyako vino tulinzile ukuya nu luse uku viteekwa. Mu cumi Yeova umwineco akalanga vino waya nu kutemwa uku viteekwa pano akavipeela vino vikulondekwa nupya akalonda vyaya nu umi usuma. (Mapi. 12:10; Mlu. 145:15, 16) Masunde yakwe Mose yalandapo pali vino inyama zilinzile ukusakamalwa. Ndi cakuti umwi wazana iciteekwa cakwe umwi iciponga, walondekwanga ukucitwala uku mwineco; nupya ndi cakuti wazana iciteekwa cakwe umwi icipona ni cisendo walinzile ukucazwilizya. (Kufu. 23:4, 5) Ataalinzile ukulacicuzya. (Malan. 22:10; 25:4) Nupya wakwe vino antu yapuuzanga pa wanda uwi sabata, ali vino ni viteekwa vyalondekwanga ukulapuuza. (Kufu. 20:10; 23:12; Malan. 5:14.) Yalondekwanga ukusunga ningo inyama izikali nanti sile ukuzikoma. (Utan. 9:5; Kufu. 21:28, 29.) Yatayazumilizye ukuleka viteekwa ivyamisango ipusane vya kwelana.—Levi 19:19.
FEBULUWALE 10-16
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA MALUMBO 147-150
Kwaya Imilandu Iingi Ikalenga Twalumbanya Jah
U Mulandu ci Uno Tulinzile Ukulumbanyizizya Yeova?
5 Yeova wateekizye aina Izlaeli yonsi capamwi alino nu muntu wenga wenga. Vikwene avino caya na ndakai. Kalemba wa Masamu walanzile pali Leza ati: “Aliwe alapozya imyenzo yakwe yayo aculisye, alayanyepela ni vilonda vyao.” (Masa. 147:3) Ndi twalwala nanti ukusakamikwa sana, tungasininkizya ukuti Yeova alatuteekezya. Ndakai Yeova akalondesya ukututeekezya nu kutwazwa ukuya na melenganyo asuma. (Masa. 34:18; Eza. 57:15) Akatupeela amano na maka pakuti tungacimvya intazi izikatuponela.—Yako. 1:5.
6 Lyene kalemba wa masamu walanzile na pa vintu ivyaya ukwi yulu, nu kutunena ukuti Yeova “wapima impendwa ya ntanda” nupya “wazitemela na mazina longa longa.” (Masa. 147:4) U mulandu ci uno watandike ukulanda pa vintu vya kwi yulu? Kalemba wa masamu walolanga intanda, nomba atamanyile impendwa. Icipendo ca ntanda zino tukalola cikakulilako sana umukuya kwa myaka. Yamwi yakaelenganya ukuti umu cipinda usiku cino tukalola mwaya intanda amabilyoni aingi. Nupya umu uumbo onsi mufwile mwaya ivipinda usiku amabilyoni aingi sana! Fwandi swe yantunze tutanga tupende intanda! Nomba Kaumba wazitemela mazina zyonsi. Cii cikusenula ukuti ulutanda longa na longa lwaiyela kuli Yeova. (1 Kol. 15:41) Nga antu yano waumba aya pano nsi yene caya uli? Leza uwamanya mazina ya ntanda zyonsi, wamumanya namwe kwene palwinu, akamanya kuno muli pa nsita iliyonsi, vino mukuyuvwa, na vino mukulondekwa pa nsita iliyonsi!
U Mulandu ci Uno Tulinzile Ukulumbanyizizya Yeova?
7 Yeova akamusakamala sana nupya wakwata amaka ya kumwazwa ndi mwaya ni ntazi. (Welengini Masamu 147:5.) Limwi mungaelenganya ukuti mwemo intazi zyavulisya nupya cikamutalila sana. Leza wamanya vino mungakwanisya ukucita, ‘wamanya nu kuti mwemwe lukungu.’ (Masa. 103:14) Vino tutamalilika, tukaluvyanya umu vintu ivilivimwi kwene imiku iingi. Tukauvwa sana uyi pali vino tukaluvyanya umu mivwangile, umu micitile ya vintu, alino nu kukumbwa vino antu yauze yakwata! Yeova wene ivya musango uwo visimucitikila, nomba wamanya ningo sana vino tukayuvwa!—Eza. 40:28.
U Mulandu ci Uno Tulinzile Ukulumbanyizizya Yeova?
18 Kalemba wa masamu wamanyile ukuti Yeova wasoolwile uluko lwa ina Izlaeli ukuya antu yakwe. Ali luko sile luno Leza wapeezile izwi lyakwe na “masunde yakwe na malamulo yakwe.” (Welengini Masamu 147:19, 20.) Ndakai, twasyuka sana ukuti sweswe sile tukaamwa ukuomvya izina lyakwe Leza. Cikatuzanzya sana ukumanya Leza, ukukwata Baibo iikatutungulula, nu kuti sweswe ya cuza yakwe. Wakwe kalemba wa masamu 147, uzye namwe mutaakwata imilandu isuma iyakulandila imuti ‘Lumbanyini Yeova!’ nu kukomelezya yauze ukucita vivyokwene?
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-1 ifwa 316
Vyunyi
Kalemba wa malumbo walanzile ukulozya uku “ivyunyi ivikapapuka” ukuti, vikalumbanya Yeova (Mlu. 148:1, 10), ivyuni vikalumbanya Yeova umu nzila ino vyapangilwamo alino na vino vikaloleka. Icunyi conga limwi cingakwata mavumbu kutandikila pali 1,000 kufika kuli 20,000 nu kucilapo. Cila vumbu lyakwata iviputulwa ivingi sana, kwaya kano kaya pakasi aki vumbu, nako kakwata utumisambo utwingi sana, ku tumisambo tuto nako kwaya utuntu natuze utwingi sana. Cikatunganyiziwa ukuti ivumbu lyonga ilyatalimpa masentimita 15.24 lyakwata utumisambo masauzandi nupya utumisambo kwene tuto twakwata utuntu tumwi utunono sana utwaya mamilyoni. Vino maapa alino nu mwili wa cunyi vyapangwa, vyacila vino indeke izyayako ndakai zyapangwa. Nupya vino mafupa ya tunyi tumwi yapangwa cikalenga twabeeka, alino mafupa ya tunyi tumwi utwakwata maapa aatalimpa mamita yaili limwi yangafina sile magilamu 110. Mafupa aya ku maapa yatunyi tumwi yakalenga twapapuka sana umupela, wakwe vino masipiling’i aya uku maapa ya ndeke yakaazwilizya indeke lino ikupapuka.
FEBULUWALE 17-23
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA MAPINDA 1
Mwe yacance—Aweni Wino Mulinzile Ukuvwila?
Mutaleka Icili Consi Camulesya Ukwika Mano ku Cilambu
16 Nga ndi cakuti wewe wacance nupya ukulola ukuti avyazi yako Aina Klistu yasikukuvwikisya nupya ya kukupeela sana masunde? Ukuvwa sana uyi kungalenga utandike ukutwisika ngi cakuti ukuombela Yeova ali cintu cisuma ukucita mu umi. Nomba ndi waleka ukuvwa uyi ukukulesya ukuombela Yeova, patalalengela ulazana ukuti pasi nanti wenga angakusakamala ukuluta avyazi yako aakatiina Leza alino na amu cilongano
17 Ndi cakuti avyazi yako yasikukulungika, uzye ungati yakakusamala mu cumi? (Ayeb. 12:8) Vino yatamalilika, insita zimwi imisundile yao ingakusosya. Nomba utalinzile sile ukulalola pali vivyo, lelo ulinzile ukumanya umulandu uno yalandila nanti ukucita vimwi. Fwandi uwateekela nupya utaezya ukucita ivingalenga mupusane. Izwi Lyakwe Leza likati: “Akasunga ululimi lwakwe wacenjela wakwe cimwi. Umwiluke akateeka umwenzo.” (Mapi. 17:27) Ulinzile ukulwisya ukukula pakuti wapokelela ukusunda konsi nu kusambililako cimwi asi mulandu ni nzila ino yakukusundilamo. (Mapi. 1:8) Ukukwata avyazi atemwa sana Yeova ipaalo sana. Yakalondesya ukukwazwa ukwizapoka icilambu ca kwikala manda pe.
w05 2/15 mafwa 19-20 mapa. 11-12
Vino Tungacingilila Isyuko Lino Twakwata Ilyakuya Ina Klistu
11 Mwalondesya ukuzanzya Leza asi antu foo. Kwene caya sile ningo ukulalonda ukuya umwi umba limwi lya yantu. Swensi tukalondekwa ukukwata ya cuza, nupya ndi cakuti yamwi yakulonda ukuti tuye ya cuza yao tukauvwa ningo. Lino umwi acili umwance nanti lino akuya akukula, angapatikiziwa sana ukulacitako vino yauze yakucita nanti ukulalondesya ukuzanzya yauze. Nomba asi lyonsi lino ya cuza yangalonda ukucita ivintu ivingatuzipila. Insita zimwi yakalonda ukupanga ivyuza pakuti yacitila pamwi iviipe. (Mapinda 1:11-19) Ndi cakuti umwina Klistu watandika ukucita iviipe vino auze yakucita, akatandika ukuifisa. (Malumbo 26:4) Mutumwa Paulo watucelwile ukuti: “Tiini ukutungululwa nu wikazi wa ndakai.” (Loma 12:2) Yeova akatupeela amaka yano tukalondekwa pakuti twazizimizya ndi cakuti antu yauze yakutupatikizya ukuti twayakonkelezya.—Aebele 13:6.
12 Ndi cakuti yamwi yakulonda ukuti tucite vimwi ivipusine na vino swe Ina Klistu tukacita, icicindama ukwiusya ukuti ukuya acisinka kuli Leza ali cintu icicindamisye ukucila ukukonkelezya vino antu aingi yakacita. Pali Kufuma 23:2 paya icisinte icingatwazwa icakuti: “Utaakonkelela antu aingi umu kucita iviipe.” Lino iumba ilikulu ilya Ina Izlaeli lyatwisikanga ndi cakuti Yeova alafikilizya malayo yakwe, Kalebu watwalilile ukuya uwacisinka nu kukanakolanya vino iumba lyacisile. Kalebu wataile ukuti vino Leza walavile vilafikiliziwa, nupya walambwilwe pa mulandu na vino wacisile. (Mpendwa 13:30; Yoswa 14:6-11) Uzye namwe mukalondesya ukukanakonkelezya vino antu aingi yakacita pakuti mutwalilile ukucingilila ucuza winu na Leza?
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-1 ifwa 846
Uwelewele
Ilingi izwi lyakuti “awelewele,” ilyaomviwa muli Baibo lisilozya uku muntu asielenganya ningo pa mulandu wakuti wapena, lelo likalozya ku yantu akakaana ukulondela masunde yakwe Leza nu kutandika ikucita ivya uwelewele ivisiuvwana na masunde yakwe Leza alungame. Amazwi apusanepusane Aciebele akalanda pa yantu yamusango uu aeya; kesilʹ (‘umbulamano; Mapi. 1:22), ʼewilʹ (“iciwelewele”; Mapi. 12:15), na·valʹ (‘iciwelewele’; Mapi. 17:7), ni lyakuti lets (“uwacilumba”; Mapi. 13:1). Izwi lya Cigiliki lyakuti aʹphron likalozya uku “ciwelewele” (Luka 12:20), lyakuti a·noʹe·tos likalozya uku “yawelewele” (Gala. 3:1), ni lyakuti mo·rosʹ nalyo likalozya uku “viwelewele” (Mate. 23:17; 25:2).
FEBULUWALE 24–MAACI 2
IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA MAPINDA 2
U Mulandu ci Uno Mulinzile Ukuombesya Pakuti Mwaisambilizya Baibo?
“Twalililini Ukuya Umu Cumi”
16 Asi swensi swemuno twatemwa ukubelenga nu kuisambilizya. Nomba Yeova akutunena ukuti twalondelezya icumi ca muli Baibo pakuti tucuvwikisye. (Belengini Mapinda 2:4-6.) Ndi cakuti tukwika sana mano uku kucita vivyo, tukaipakizya. Umwina Koli walanzile ukuti lino akuisambilizya Baibo akaika mano uku cikomo conga na conga. Walondolwile ati: “Nkabelenga mafutunoti yonsi, ukulondelezya malembo aakuvwana ni lembo lino nkuisambilizyapo alino nu kulondelezya ivyeo na vyuze. . . . Inzila ii ikangavwa ukusambilila ivintu ivingi.” Nampo nga tukaomvya inzila ii nanti inzila zyuze, tukalanga ukuti tukataizya pa cumi lino tukupatulako insita ya kuisambilizya.—Masa. 1:1-3.
Amano Yakupunda
3 Amano yakalozya uku maka yano twakwata aakuomvya vino twamanya pa kupingula ningo pa vintu. Nomba mano ya cumi cumi yakalozya na kuli vyuze ukucila sile pali vii. Baibo ikati: “Ukoopa Yawe ili ntendekelo ya mano. Nu kumanya Wamuzilo Wilya, kuli kwiluka.” (Mapi. 9:10) Fwandi lino tukupingulapo pa vintu vimwi vicindame tulinzile ukumanya vino Yeova kuli kuti “Wamuzilo” akaelenganya. Tungacita vivyo ndi cakuti tukubelenga Baibo ni mpapulo izikalanda pali Baibo. Nga twacita vivyo tulalanga ukuti twaya na mano ya cumi cumi.—Mapi. 2:5-7.
4 Yeova sile aangatwazwa ukuya na mano ya cumi cumi. (Loma 16:27) U mulandu ci uno tungalandila ukuti amano ya cumi cumi yakafuma sile kuli Yeova? Ca kutandikilapo, pa mulandu wakuti aali Kaumba wamanya vyonsi pa viumbwa vyakwe. (Masa. 104:24) Cakwe ciili, vyonsi vino Yeova akacita vikalanga ukuti waya na mano. (Loma 11:33) Cakwe citatu, vyonsi vino Yeova akatunena vikaazwa yonsi aakavicita. (Mapi. 2:10-12) Pakuti tuye na mano ya cumi cumi, tulinzile ukuzumila ivintu vii vitatu nu kuleka kuti vyatutungulula lino tukupingulapo pa vintu na lino tukulonda ukucita vimwi
Mwe Yacance, Mwakomya Utailo Winu
2 Ndi cakuti wewe wacance akaombela Yeova nanti limwi alino ukusambilila pali Aliwe, uzye ukalola ukuti nawe ulinzile sile ukuzumila muli vino antu aingi yazumilamo, wakwe ukuzumila ukuti ivintu vyasangwike sile ukucila ukuzumila ukuti kwaya Kaumba? Ndi cakuti avino cili, kuli vino ungacita pakuti ukomye utailo wako nu kutwalilila ukuya nu utailo ukome. Icintu conga cino ungacita u kuomvya amaka ya kwelenganya yano Leza wakupeela, ‘aalakulinda.’ Mano yalakucingilila uku mano ya untunze aaya muno nsi aangonona utailo wako.—Welengini Mapinda 2:10-12.
3 Umuntu akaya nu utailo wa cumi lino wasambilila icumi pali Leza. (1 Tim. 2:4) Fwandi lino mukusambilila Izwi Lyakwe Leza alino ni mpapulo zitu, mutalinzile ukupitamo sile zuwa zuwa. Mwaomvya ukwiluka pakuti ‘mwauvwikisya nu kumanya’ vino mukuwelenga. (Mate. 13:23) Lekini tulole vino ukucita vivyo kungamwazwa ukukomya utailo winu muli Leza, Kaumba wa vintu vyonsi, alino na muli Baibo, umukazanwa ivingamwazwa ukuti ‘mutatwisika.’—Aeb. 11:1.
Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembo
it-1 ifwa 1211 pala. 4
Ukaele
Tungakwanisya ukutwalilila ukucita ivyaololoke, nomba asi uku maka itu, lelo icingatwazwa sile ukutaila sana Yeova na maka yano wakwata akupususya. (Mlu. 25:21) Leza walaya ukuti alaya ‘icisyangu’ nupya ‘kacingilila’ wakwe yayo akatwalilila ukucita ivyaololoke. (Mapi. 2:6-8; 10:29; Mlu. 41:12) Vino antu aakacita ivyaololoke yatwalilila ukwika mano uku kucita ivintu ivingalenga Leza ayatemwe, calenga yatwalilile ukuya akome nu kutwalilila ukupita umu nzila ya ku umi. (Mlu. 26:1-3; Mapi. 11:5; 28:18) Lino Yobo wavulunganyiziwe waweni ukuti, nanti icakuti umuntu aakacita ivyaololoke angacula pa mulandu na antu aipe nupya limwi angafwila pamwi nu muntu mwipe, Yeova wamanya ivikacitikila muntu aakacita ivyaololoke nupya walaya ukuti alatwalilila ukusunga ica upyanyi ca muntu wa musango uu, alino alaipakizya ivintu visuma. (Yobo 9:20-22; Mlu. 37:18, 19, 37; 84:11; Mapi. 28:10) Wakwe vino cali kuli Yobo, ukucita ivyaololoke kwacindama sana ukucila ukuya ni vyuma. (Mapi. 19:1; 28:6) Avyazi akatwalilila ukucita ivyaololoke yakalenga ana yao ukuya ni nsansa (Mapi. 20:7), kukwata isyuko lya kukolanya ivintu visuma vino avyazi yao yakacita umu umi wao, kuvwa ningo pa mulandu ni zina ilisuma lino avyazi yao yakwata na vino yacindikwa.