Twalililini Ukwikala Ukulingana nu Utailo

1. U mulandu ci uno Paulo wateekile umwenzo lino welenginye pali vino umi wakwe wali?

PA NSITA imwi umutumwa Paulo wamanyile ukuti wali umupiipi nu kukomwa, nanti ciye vivyo lino welenginye pali vino umi wakwe wali, watesile umwenzo. Watiile: “Indwa ulwi usuma, insimula ukufika nu ku mpela, intwalilila ukuya nu utailo.” (2 Tim. 4:​6-8) Paulo wasoolwilepo ukulaombela Yeova umi wakwe onsi, nupya wasininkizye ukuti Yeova wamutemilwe. Naswe kwene tukalonda ukulapingula ningo pa vintu alino nu kulazanzya Yeova. Tungacita uli vivyo?

2. Uzye cikapiliula cani ukwikala ukulingana nu utailo?

² Paulo walanzile pali aliwe alino na pa Ina Klistu yauze ukuti: “Tukaikala ukulingana nu utailo asi kulingana na vino tukalola.” (2 Kol. 5:7) Uzye walozizye mwi? Umuntu aakaikala ukulingana na vino akalola, akapingula pa vino ukulingana na vino akulola, vino akuvwa, na vino akuyuvwa. Nomba umuntu aakaikala ukulingana nu utailo, akaelenganya pali vino Yeova akaelenganya lino akupingula pa vintu. Vino akacita vikalanga ukuti wataila ukuti Yeova alamulambula nu kuti ndi cakuti akulondela ivyaya umwi Izwi Lyakwe Leza ivintu vilamuzipila.—Masa. 119:66; Aeb. 11:6.

3. I visuma ci ivikacitika ndi cakuti tukwikala ukulingana nu utailo? (2 Kolinto 4:18)

³ Swensi kwene insita zimwi tukapingula pa vintu ukulingana na vino tukulola, vino ituvwa, alino na vino tukuyuvwa. Lelo ukupingula pa vintu ivicindame ukulingana na vino tukulola, vino tukuvwa na vino tukuyuvwa kungalenga tukwate intazi. U mulandu ci? Pano vino tukalola nu kuvwa asi lyonsi lino vikaya ivya cumi. Nanti cakuti tutakweti intazi, ukwikala ukulingana na vino tukalola kungalenga ukuti tutaika mano ku kulonda kwakwe Leza na kuli vino akatusunda. (Kasa. 11:9; Mate. 24:​37-39) Nomba ndi cakuti tukwikala ukulingana nu utailo, cilalenga ukuti twapingula pa vintu “ivili ningo uku Mwene.” (Efes. 5:10) Ndi cakuti tukulondela utunguluzi wakwe Leza cilalenga ukuti tuye nu mutende nupya tulaya ni nsansa zya cumi. (Masa. 16:​8, 9; Eza. 48:​17, 18) Nupya ndi cakuti twatwalilila ukwikala ukulingana nu utailo, tulaya nu umi wa manda pe uku nkoleelo.—Belengini 2 Kolinto 4:18.

4. Uzye umuntu angamanya uli ukuti akwikala ukulingana nu utailo nanti ukulingana na vino akalola?

⁴ Tungacita uli pakuti tumanye ndi cakuti tukwikala ukulingana nu utailo nanti vino tukalola? Swensi kwene tulinzile ukuyuzya ukuti: I vyani ivikangazwa ukupingula ningo pa vintu? Uzye nkatungululwa sile ni vintu vino nkalola? Nanti nkaleka ukuti Yeova antungulula? Lekini tulande pa nzila zitatu izingatwazwa ukutwalilila ukulaikala ukulingana nu utailo, kuli kuti lino tukusoolola incito ino tungaomba, lino tukusoolola uwa kutwalana nawe, na lino twapokelela utunguluzi ukufuma umwi iuvi. Lino tukulanda pa nzila zii, tumalanda na pali vino tungacita pakuti twapingula ningo pa vintu.

LINO TUKUSOOLOLA INCITO INO TUNGAOMBA

5. I vyani vino tulinzile ukulaelenganyapo lino tukusoolola incito?

⁵ Swensi kwene tukalondekwa ukuisakamala alino nu kusakamala amu lupwa lwitu muli vino yakalondekwa. (Kasa. 7:12; 1 Tim. 5:8) Incito zimwi yakafolesya impiya izingi. Incito zimwi zikalenga umuomvi akwata impiya izya kusakamalilamo ulupwa lwakwe alino nu kusungako impiya zimwi izya kuomvya uku nkoleelo. Incito zimwi zyene zikalenga umuomvi ukukwata impiya izilinge sile izya kusakamalilamo ulupwa lwakwe muli vino lukalondekwa, ivili wakwe ivyakulya, umwakwikala, alino ni vyakuzwala. Ukuya kwene lino tukusoola incito ino tumaomba, tukaelenganya pa mpiya zino tulafola. Lelo vii nga ali vino tukaelenganyapo sile, ala tusikwikala ukulingana nu utailo.

6. Uzye tungalanga uli ukuti tukaikala ukulingana nu utailo lino tukusoolola incito? (Aebele 13:5)

⁶ Ndi cakuti tukwikala ukulingana nu utailo, tulaelenganya na pali vino incito ilakuma ucuza witu na Yeova. Tungayuzya sweineco ukuti: ‘Uzye incito ino indaomba ilalenga nacita ivintu vino Yeova wapata?’ (Mapi. 6:​16-19) Uzye ilalenga ukuti ntazanwa umu kulongana, umu kusimikila, kuisambilizya Baibo, alino nu kuya pamwi nu lupwa pa nsita iitali? (Filipi 1:10) Ndi cakuti mwasuka ukuti ee uku mauzyo yaa, cingazipa ukukana iingila incito iyo, nanti cakuti cikumitalila ukuzana incito. Pa mulandu wakuti tukaikala ukulingana nu utailo, vino tukapingulapo vilinzile ukulangilila ukuti twataila Yeova ukuti alatusakamala.—Mate. 6:33; belengini Aebele 13:5.

7-8. Uzye umwina uwa ku South America wikazile uli ukulingana nu utailo? (Loliniko ni cikope.)

⁷ Umwina Javier,a aakaikala uku South America, wamanyile vino cacindama ukulaikala ukulingana nu utailo. Watiile: “Nalondanga ukwingila incito iya kufola impiya izingi ukucila zino nafolanga nupya nali nu kuya ni nsansa.” Nomba ya Javier yalondesyanga ukutandika upainiya. Yalanzile nu kuti: “ Nepekinye ukuti nkalande na akaingizya incito. Lino ntatala naya, napefile kuli Yeova ukuti angazwe pano nasininkizye ukuti aliwe wamanyile ivingazipila. Nalondanga ukulaomba imilimo iingi pa ncito nu kulafola impiya izingi, lelo ntalondanga ukulaomba incito iyali nu kulenga imfilwe ukufikilizya mauyo yano nimike muli vyakwe Leza.”

⁸ Ya Javier yatiile: “Lino nalanzyanyanga na akaingizya incito, yanenyile ukuti lyonsi nali nu kulaomba maawazi aingi. Nayalondolwelile umu nzila isuma ukuti ntanga incite vii pa mulandu nu mulimo wa kusimikila uno nkaomba.” Ya Javier yakanyile ukwingila incito. Pa cisila ca milungu iili yatandike upainiya. Nupya pa cisila ca myezi imwi, yazanyile incito ino yaombanga sile amanda yamwi. Yatiile: “Yeova waswike ipepo lyane nupya wangazwile ukuzana incito iyali nu kungazwa ukulaomba upainiya. Naya ni nsansa ukulaomba incito iikalenga nakwata insita iya kuombela Yeova na ina na ya nkazi.”

9. I vyani vino tukusambililako kuli vino vyacitikile ya Trésor?

⁹ I vyani vino tulinzile ukucita ndi cakuti twiluka ukuti incito ino tukaomba ikulenga tutaikala ukulingana nu utailo? Elenganyini pali vino vyacitikile ya Trésor, aku Congo. Yatiile: “Incito ipya ino naombanga ali ncito ino nalondesyanga sana. Impiya zino nafolanga zingingilamo imiku itatu ngu kuzilinganya uku mpiya zino natandike ukufola, nupya antu yancindike.” Nomba ya Trésor yatazanwanga lyonsi umu kulongana pano yaombanga maawazi aingi uku ncito. Nupya insita zimwi yano yaombanga nayo yayapatikizyanga ukubepa pakuti antu yatamanya vino iyaluvyanya pa ncito. Ya Trésor yalondanga ukuta, nomba yasakamile ukuti yali nu kwikala ukwaula incito. I vyani i vyayazwile? Yatiile: “Ilembo lyakwe Habakuku 3:​17-19 lyangazwile ukumanya ukuti nga nata ukuomba incito ino naombanga Yeova wali nu kulansakamala. Fwandi napingwilepo ukuta.” Nupya yatiile: “Aomvi aingi yakaelenganya ukuti umuntu angata ukwika mano ku lupwa lwakwe na kuli vyakwe Leza pakuti sile akwata impiya izingi. Naya ni nsansa pa mulandu wakuti nacingilila ucuza wane na Yeova alino nu lupwa lwane. Lino papisile umwaka onga, Yeova wangazwile ukuzana incito isuma ikalenga nakwata impiya izilinge ni nsita iyakuombako imilimo yakwe Leza. Ndi cakuti tukwika Yeova pa nkoleelo, limwi tungakwata impiya izinono izyakutwazwa muli vino tukulondekwa, lelo Yeova alatwalilila ukutusakamala.” Fwandi ndi cakuti twataila utunguluzi wakwe Yeova na vino watulaya, tulatwalilila ukulaikala ukulingana nu utailo nupya alatupaala.

LINO MUKUSOOLOLA UWA KUTWALANA NAWE

10. I vintu ci ivicindame vino aakusoolola uwa kutwalana nawe yalinzile ukwelenganyapo, lelo i vyani vino yalinzile ukucenjelako?

¹⁰ Icupo upe ukufuma kuli Yeova, nupya caya sile ningo ukutwala nu kutwalwa. Nkazi aakwelenganya pali wino angatwalwako, angelenganya pali pali vino umuntu wiyo akaloleka, vino akacita, vino yauze yakamulola, vino akaomvya impiya, vino akasakamala amu lupwa, na vino akalenga ayuvwa.b Ivintu vii vyacindama. Nomba ndi cakuti wika sile mano uku vintu vii ala akwikala sile ukulingana na vino akalola.

11. Tungikala uli umu utailo lino tukusoolola uwa kutwalana nawe? (1 Kolinto 7:39)

¹¹ Yeova akaya ni nsansa ndi cakuti aina na ya nkazi yakulondela utunguluzi lino yakusoolola uno yangatwalana nawe. Wakwe, ndi cakuti yakulondela ukusunda ukukati yalinzile ukucila pa “musinku wa wance” lino yatatala yatandika ukwizizyanya. (1 Kol. 7:36) Yakasininkizya ukuti uno yakulonda ukutwalana nawe wakwata imiyele ino Yeova walanda ukuti ali ino iya nanti umuci alinzile ukukwata. (Mapi. 31:​10-13, 26-28; Efes. 5:33; 1 Tim. 5:8) Ndi cakuti asi Nte walanga ukuti watayatemwa, yasitandika ukwizizyanya nawe lelo yakalondela ukusunda ukukati yalinzile “ukutwalilwa umu Mwene,” ukwaya pali 1 Kolinto 7:39. (Belengini.) Yakacita vivyo pano yamanya ukuti Yeova wamanya vino yakayuvwa nupya alayazwa.—Masa. 55:22.

12. I vyani vino mukusambililako kuli vino vyacitikile ya Rosa?

¹² Elenganyini pali vino vyacitikile ya Rosa, ya painiya aku Colombia. Incito ino yaombanga yalenzile yaya sana pamwi nu monsi aatali Nte uwatandike ukuyatemwa. Ya Rosa yatemilwe umonsi wii. Yatiile: “Walolekanga ukuti waya ningo. Wazwanga antu aaku ncende kuno wikalanga nupya walolekanga ukuti wali u muntu umusuma. Natemilwe vino wali ni cikuuku kuli nene. Wakweti imiyele ino nkalonda iya ukukwata, lelo aatali a Nte.” Nupya yatiile: “Cantalile ukumunena ukuti nsikulonda ukulaizizyanya nawe pano ali vino nalondesyanga. Pa nsita iya, nazukilwanga nupya nalondanga ukutwalwa, lelo ntazanyile Nte uwa kutwalana nawe.” Lelo ya Rosa yatisile sile amano kuli vino yalolanga. Yelenginye pali vino ukwizizyanya nu monsi wiya kwali nu kukuma ucuza wao na Yeova. Fwandi yatile ukulazanwa nu monsi wiya nupya izile iyaya apamviwe umu mulimo wakwe Leza. Patalengile izile iyayama ukwi Sukulu Lyakwe ya Kasimikila ya Wene, nupya ndakai aa painiya aiyele. Ya Rosa yatiile: “Yeova walenga ukuti inje sana ni nsansa.” Asi lyonsi lino cangupala ukucita vino Leza akalonda, sana sana ndi cakuti ukulondesya vimwi. Lelo ndi cakuti twalondela utunguluzi wakwe Yeova, lyonsi ivintu vikatuzipila.

LINO TWAPOKELELA UTUNGULUZI UKUFUMA UMWI IUVI

13. Uzye limwi tunguvwa uli ndi cakuti twapokelela utunguluzi ukufuma umwi iuvi?

¹³ Ya eluda, umwangalizi wa ciputulwa, akwi ofesi lya musambo, alino ni Iumba Ilikatungulula, insita izingi yakatupeela utunguluzi uwa kutwazwa ukulaombela Yeova. Nomba insita zimwi tutanga tuvwikisye umulandu uno aina iyatupeelela utunguluzi umwi. Limwi tungatwisika ndi cakuti utunguluzi uwo uli sile ningo. Limwi tungatandika ukwika sile amano kuli vino aina aakutupeela utunguluzi yakaluvyanya.

14. I vyani ivilatwazwa ukuvwila utunguluzi uno tukapokelela ukufuma umwi iuvi? (Aebele 13:17)

¹⁴ Ndi cakuti tukwikala ukulingana nu utailo, tukataila ukuti Yeova aliwe akatungulula iuvi lyakwe nu kuti wamanya ivikatucitikila. Na cii, cikalenga twauvwila utunguluzi uno tukapokelela ukwaula ukuilizyanya. (Belengini Aebele 13:17.) Twamanya ukuti nga tuli ni cuvwila tukaya alemane umu cilongano. (Efes. 4:​2, 3) Nanti cakuti aina aakatungulula yatamalilika, tukataila ukuti Yeova alatupaala pa mulandu na vino twaya ni cuvwila. (1 Sam. 15:22) Nupya twataila ukuti ndi cakuti Yeova akulonda utunguluzi umwi ukusenuka, alalenga ukuti cicitike pa nsita ilinge.—Mika 7:7.

15-16. I vyani ivyazwile umwina ukulaikala ukulingana nu utailo nanti cakuti watwisikanga utunguluzi uno wapokelile? (Loliniko ni cikope.)

¹⁵ Elenganyini pa visuma ivikacitika ndi cakuti twalondela utunguluzi. Nanti cakuti umu Peru yakalanda sana ululimi lwa Cispanish, antu aingi yakalanda ni ndimi na zyuze. Ululimi longa pali zii i Ciquechua. Pa myaka iingi, aina na ya nkazi aakaomvya Iciquechua yalondanga antu akalanda Iciquechua umu cifulo muno yakaombela. Lelo pakuti tulondele masunde aa uteeko, kwali ukusenuka umu nzila zino tukaomvya pa kusimikila, yamwi yelenginye ukuti cali nu kuyatalila ukusimikila umu cifulo cii. (Loma 13:1) Lelo lino aina yuvwilile utunguluzi uu, Yeova wayapaazile nupya yazanyile antu aingi alandanga Iciquechua.

¹⁶ Ya Kevin, ya eluda aya umu cilongano icikaomvya Iciquechua, yali pali yayo asakamiile. Yatiile: “Nayuzizye ukuti, ‘Uzye lyene tumazananga uli antu aakalanda Iciquechua’?” I vyani vino ya Kevin yacisile? Yatiile: “Niwisye amazwi aaya pali Mapinda 3:5. Nupya nelenginye pali Mose. Yeova wamupeezile utunguluzi uwalolekanga kwati utanga uombe. Wanenyile Mose ukuti afumye Aina Izlaeli umu Ijipti nu kuyapisya pali Yemba Muyenzu, nupya lino yafisile pali Yemba Muyenzu yaweni kwati kutaali kuno yali nu kutuukila pano yalolanga ukuti Aina Ijipti yali nu kuyakoma. Lelo uvwilile nupya Yeova wamupaazile umu nzila iya kuzungusya.” (Kufu. 14:​1, 2, 9-11, 21, 22) Ya Kevin yaitemilwe ukulondela inzila ipya iya kusimikililamo. I vyani ivyacitike? Yatiile: “Nazungwike kulola vino Yeova watupaazile. Uku cisila, ndi cakuti twapita pa maawazi aingi umu mulimo wa kusimikila, twazananga sile umuntu wenga nanti yaili aalandanga Iciquechua. Nomba ndakai tukaya umu kusimikila umu vifulo umukazanwa antu aingi aakalanda Iciquechua. Ni vyacitika ivyakuti, tukalanzyanya na antu aingi, tukapanga ivipempu ivingi, alino na masambililo aa Baibo aingi. Nupya antu aingi yakazanwa umu kulongana.” Umu cumi, ndi cakuti tukwikala ukulingana nu utailo, Yeova akatulambula.

17. I vyani vino itusambilila umu cipande cii?

¹⁷ Itusambilila pa nzila zitatu icindame izingatwazwa ukulaikala ukulingana nu utailo. Lelo tulinzile ukutwalilila ukulaikala ukulingana nu utailo muli vyonsi vino tukacita, wakwe lino tukusoolola ivyakuizanzya na lino tukusoolola pa masambililo nanti pali vino tulinzile ukukuzya ana. Fwandi lyonsi lino tukupingula pa vintu tulinzile ukwelenganya pali ucuza witu na Yeova, pa utunguluzi wakwe na pali vino watulaya ukuti alatusakamala, asi kwika sile amano uku vintu vino tukalola. Ndi cakuti tukucita vivyo, tulapita na “Leza witu mpaka umuyayaya.”—Mika 4:5.