Watchtower LAIBULALE UWA PA INTANETI
Watchtower
LAIBULALE UWA PA INTANETI
Cimambwe-Lungu
  • BAIBO
  • MPAPULO
  • KULONGANA
  • mwbr20 Maaci mafwa 1-8
  • Ivyeo Vya Kuomvya Umu Kabuku Kakuti Swe Ina Klistu nu Mulimo Witu

Kutaaya vidyo pali vino mwasoolola

Awe icumi catala, vidyo wakaana ukuloleka

  • Ivyeo Vya Kuomvya Umu Kabuku Kakuti Swe Ina Klistu nu Mulimo Witu
  • Ivyeo Vya Kuomvya Umu Kabuku Kakuti Swe Ina Klistu nu Mulimo Witu—2020
  • Utumitwe
  • MAACI 2-8
  • w12 1/1 ifwa 23 mapa. 4-6
  • w12 10/15 ifwa 23 pala. 6
  • Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
  • w16.02 ifwa 11 pala. 13
  • it-1 ifwa 853 mapa. 5-6
  • Kuwelenga Baibo
  • MAACI 9-15
  • wp16.3 ifwa 14 pala. 3
  • wp16.3 ifwa 14 pala. 4
  • wp16.3 ifwa 14 mapa. 6-7
  • Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
  • wp16.3 mafwa 12-13
  • wp16.3 ifwa 13, ftn.
  • wp16.3 ifwa 15 pala. 3
  • Kuwelenga Baibo
  • MAACI 16-22
  • it-1 ifwa 1242
  • w19.02 ifwa 16 pala. 11
  • it-1 ifwa 835
  • Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
  • w17.12 ifwa 15 mapa. 5-7
  • it-2 ifwa 245 pala. 6
  • Kuwelenga Baibo
  • MAACI 23-29
  • w04 4/15 ifwa 11 mapa. 4-5
  • w07 10/1 ifwa 31 mapa. 2-3
  • it-1 ifwa 341 pala. 6
  • Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
  • w06 4/15 ifwa 6 mapa. 3-4
  • w04 1/15 ifwa 28 pala. 6
  • Kuwelenga Baibo
  • MAACI 30–EPULEO 5
  • w03 10/15 ifwa 29 pala. 6
  • w07 10/1 mafwa 8-9
  • it-2 ifwa 341 pala. 3
  • Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo
  • it-1 ifwa 50
  • w04 1/15 ifwa 28 pala. 7
  • Kuwelenga Baibo
Ivyeo Vya Kuomvya Umu Kabuku Kakuti Swe Ina Klistu nu Mulimo Witu—2020
mwbr20 Maaci mafwa 1-8

Ivyeo Vya Kuomvya Umu Kabuku Kakuti Swe Ina Klistu nu Mulimo Witu

MAACI 2-8

IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | UTANDIKO 22-23

“Leza Wezya Abulaamu”

(Utandiko 22:1, 2) Insita imwi Leza wezizye Abulaamu avwanga kunoli, ati, “Abulaamu!” Nawe aasuka ati, “Mukwai, nkutezya!” 2 Leza avwanga kunoli ati, “Tola umwana wako umonsi, umwana wako umonsi wenga sile Isaki wino watemwa, uye ku mpanga ya Moliya, na kukwa akuno uye ukamumpeele impolelwa wa wila wakoca pa mwamba onga uno ndakulanga.”

w12 1/1 ifwa 23 mapa. 4-6

U Mulandu ci Uno Leza Waneniile Abulaamu Ukupeela Umwanakwe wi Lambo?

Lolini amazwi yano Yeova wanenyile Abulaamu: “Tola umwana wako umonsi, umwana wako umonsi wenga sile Isaki wino watemwa, . . . uye ukamumpeele impolelwa wa wila wakoca pa mwamba onga uno ndakulanga.” (Utandiko 22:2) Lolini ukuti Yeova walanzile ukuti Isaki umwana “wino watemwa.” Yeova wamanyile vino Abulaamu watemilwe Isaki. Leza wamanyile na vino wayuvwile pa Mwana wakwe, Yesu. Yeova watemilwe sana Yesu icakuti apa miku iili wavwanzile pali aliwe ukufuma umwi yulu ukuti: “Mwanane mukundwe.”—Mako 1:11; 9:7.

Nupya lolini ukuti lino Yeova wanenyile Abulaamu ukupeela umwanakwe wi lambo, Baibo ya New World Translation ikalangilila ukuti waomvizye ni izwi lyakuti ‘napaapata.’ Umwi uwawelenga sana Baibo walanzile vino welenganyanga ukuti vino Leza waomvizye izwi lii, cikalangilila ukuti ‘UMWENE wacindike sana vino walenganga.’ Wakwe vino tungelenganya, vino Abulaamu yamunenyile ukucita vifwile vyalenzile auvwe sana ulanda, umu nzila ili imwi kwene tungelenganya pali vino Yeova uvwile uyi lino waweni Umwana wakwe wino watemwa akucula nu kufwa. Ukwaula nu kutwisika Yeova uvwile sana uyi uno atalatala auvwepo nupya.

Umu cumi, nanti icakuti tutanga tuvwikisye umulandu uno Yeova waneniile Abulaamu ukucita icintu cii, tulinzile ukwiusya ukuti Yeova atazumilizye umuomvi wakwe ukupeela umwanakwe wi lambo. Uvwiliile Abulaamu uluse pali vino wali nu kuyuvwa ngu muvyazi, lino wacingilile Isaki ukuti atafwa. Nomba Yeova atakaanyizye “Mwana wakwe, lelo wamupiile pa mulandu witu swensi!” (Loma 8:32) U mulandu ci uno Yeova waitemilwe ukucita icintu kwene cii citale? Wacisile icintu cii pakuti “atupeele umi.” (1 Yoane 4:9) Icintu cii, cikatwiusya vino Yeova watutemwa sana! Uzye citalinzile ukulenga naswe twalondesya ukulanga vino twamutemwa?

(Utandiko 22:9-12) Lino yafika pa cifulo cino Mwene Leza wamunenyile, Abulaamu akuula kavuwa alonga ni nkwi papela. Anyepa Isaki umwana wakwe umonsi nga amulambalalika pa kavuwa, alino amwika papela pa nkwi. 10 Atoola nu mwele azunzula ni kasa kuti amukome. 11 Lelo mungeli wakwe Yeova alaizya ukufuma umwiyulu ati, “Abulaamu, Abulaamu!” nawe aasuka ati, “Anene mukwai.” 12 Alino mungeli ati, “Utezya ukukoma mulumendo nanti ukucita icili consi kunoli. Lyene nimanya ukuti wemo ukacindika nu kuyela Leza, pano utanjimile umwana wako umonsi uwaya sile wenga.”

(Utandiko 22:15-18) Mungeli wakwe Yeova aama Abulaamu iila lyakwe ciili ukufuma mwiyulu 16 nga amunena ati, “Ivyalanda ne Yeova: Nalaya umwi zina lyane ukuti ndakupolelela cuze, pano wazumila ukupeela kunondi umwana wako umonsi ali sile wenga. 17 Nalaya ukuti ndakupeela ana avule cuze, nu kuvula kwao kulaya wa ntanda zya mwiyulu, nanti wa musensenga uwamu nkumba yakwe yemba. Ana yako yalacimvya anisi yao. 18 Na antu amu nko zyonsi zya muno nsi yalanguzya kuti nayo njapolelele wakwe vino natinkupolelela na ana yako pamulandu wa kunjela.”

w12 10/15 ifwa 23 pala. 6

Mwauvwila Leza Pakuti Mukaipakizye Amalayo Yano Leza Walaya

6 Nupya pakuti antunze aya nu luyembu yakaipakizye amalayo, Yeova walapa ukuomvya amazwi wakwe, ‘Nemo ne Yeova nalapa nati.’ (Ezek. 17:16) Baibo ikalanda pa miku ukucila na pali 40 lino Yeova Leza walafile ukuti ali nu kucita vimwi. Limwi umuku uno mwamanya sana alilya lino Yeova wapangine upangano na Abulaamu. Apa myaka iingi, Yeova wapangine ivipangano na Abulaamu ivyalangililanga ukuti umwana uwalavilwe wali nu kufuma umu mupanda wakwe Abulaamu ukupitila muli Isaki. (Utan. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Alino Yeova wezizye Abulaamu lino wamunenyile ukuti apeele umwanakwe wino watemilwe sana wi lambo. Ukwaula nu kusumba insita, Abulaamu uvwilile nupya kwasile sile panono ukuti apeele Isaki wi lambo, nomba umungeli wakwe Leza wamulesizye. Lyene Leza walafile ukuti: “Nalaya umwi zina lyane ukuti ndakupolelela cuze, pano wazumila ukupeela kunondi umwana wako umonsi ali sile wenga. Nalaya ukuti ndakupeela ana avule cuze, nu kuvula kwao kulaya wa ntanda zya mwiyulu, nanti wa musensenga uwamu nkumba yakwe yemba. Ana yako yalacimvya anisi yao. Na antu amu nko zyonsi zya muno nsi yalanguzya kuti nayo njapolelele wakwe vino natinkupolelela na ana yako pamulandu wa kunjela.”—Utan. 22:1-3, 9-12, 15-18.

Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo

(Utandiko 22:5) Anena aomvi yakwe ati, “Syalini pano na punda, Isaki nani twaya mu kupepa. Tumawela kunomuli.”

w16.02 ifwa 11 pala. 13

Yeova Wamwamile Ukuti “Cuza Wane”

13 Lino Abulamu atatala wasya aomvi yakwe wayanenyile ati: “Syalini pano na punda, Isaki nani twaya mu kupepa. Tumawela kunomuli.” ((Utan. 22:5)Uzye abulaamu walozizye mwi lino walanzile amazwi yayo? Uzye wasombanga lino walanzile ukuti tumawela kuno muli, ala amanyile nu kuti akuya umukupeela umwanakwe impolelwa? Awe. Baibo ikati Abulaamu wamanyile ukuti Yeova wali nu kutuutulula Isaki. (Welengini Ayebulai 11:19.) Abulaamu wamanyile ukuti Yeova wamupiile amaka ya kuvyala umwana nanti icakuti wene na Sala yali akote. (Ayeb. 11:11, 12, 18)Fwandi wilwike ukuti kutaali nanti cimwi cino Yeova wali nu kufilwa ukucita. Abulaamu atamanyile icali nu kucitika uwanda uwa. Lelo wali nu utailo wakuti, Yeova wali nu kutuutulula umwanakwe pakuti malayo yonsi yano Yeova walavile yakafikiliziwe. Uli mulandu uno Abulaamu akaamilwa ukuti “cikolwe ca antu yonsi ataila Leza.”

(Utandiko 22:12) Alino mungeli ati, “Utezya ukukoma mulumendo nanti ukucita icili consi kunoli. Lyene nimanya ukuti wemo ukacindika nu kuyela Leza, pano utanjimile umwana wako umonsi uwaya sile wenga.”

it-1 ifwa 853 mapa. 5-6

Mano Yakumanyila Limwi Ivilacitika Uku Nkoleelo

Kuomvya ningo amano yakumanyila limwi ivilacitika uku nkoleelo. Vino Leza akaomvya ningo amano yakwe aakumanyila limwi ivilacitika uku nkoleelo lino vitali vicitike, cikalangilila ukuti akaomvya amaka yakwe ukulingana na masunde yakwe aololoke nupya wakwe vivi kwene vino Izwi lyakwe likasokolola pali aliwe. Ukupusanako ni cizumilo cakuti Leza akatantikila limwi ivilacitika uku nkoleelo, ivyeo ivyaya umu malyasi aingi, vikalangilila ukuti Leza akacita ivintu ukulingana na vino ivintu vili apa nsita imwi, nga alino apingulapo ivyakucita ukulingana na vino ivintu vivyo vili.

Uli mulandu uno, pa Utandiko 11:5-8 pakalondolola ukuti Leza wisileko amano uku vyacitikanga pano nsi pakuti amanye amapange ya pa Babele, nupya pa nsita iyaa wapingwilepo ukuvulunganya umulimo uno antu aipe yatandike ukuomba. Lino uyi wavuzile umu Sodoma na Gomola, Yeova wanenyile Abulaamu amapange yakwe aakulondelezya pali vino vyacitikanga (ukupitila umu yangeli) pakuti alole ‘ndi cakuti vino antu yailizyanyanga vyali ivya cumi nanti foo.’ (Utan. 18:20-22; 19:1) Leza walanzile ukuti ‘walondanga ukumanya ningo Abulaamu,’ acino lino Abulaamu wazumiile ukupeela Isaki wi lambo, Yeova wamunenyile ukuti: “Nimanya ukuti wemo ukacindika nu kuyela Leza, pano utanjimile umwana wako umonsi uwaya sile wenga.”—Utan. 18:19; 22:11, 12; linganyiniko na Neem. 9:7, 8; Gala. 4:9.

Kuwelenga Baibo

(Utandiko 22:1-18) Insita imwi Leza wezizye Abulaamu avwanga kunoli, ati, “Abulaamu!” Nawe aasuka ati, “Mukwai, nkutezya!” 2 Leza avwanga kunoli ati, “Tola umwana wako umonsi, umwana wako umonsi wenga sile Isaki wino watemwa, uye ku mpanga ya Moliya, na kukwa akuno uye ukamumpeele impolelwa wa wila wakoca pa mwamba onga uno ndakulanga.” 3 Uca katondo Abulaamu aputola inkwi zya kocela uwila nga azinyepa pali punda. Asenda Isaki na aomvi yaili nga iyatenuka iyaya ku cifulo cino Leza wamunenyile. 4 Mu wanda uwalenga yatatu Abulaamu alola katalamukila cifulo cino yamulanzile. 5 Anena aomvi yakwe ati, “Syalini pano na punda, Isaki nani twaya mu kupepa. Tumawela kunomuli.” 6 Abulaamu atwika Isaki inkwi zya kocela uwila, nga umwisikulu asenda cisonsololwa ca moto nu mwele, yapita yoili. 7 Isaki avwanga kuli Isi ati, “Tata.” Isi nawe aasuka ati, “Anene mwanane?” Isaki auzya ati, “Nalola kuti tukweti umoto ni nkwi. Uzye imfwele yene ilikwi iyakupeela uwila wakoca?” 8 Abulaamu aasuka ati, “Leza umwisikulu amapeela umwana wa mfwele uwa kupeela wa wila wakoca.” Awe yatwalilila ukupita. 9 Lino yafika pa cifulo cino Mwene Leza wamunenyile, Abulaamu akuula kavuwa alonga ni nkwi papela. Anyepa Isaki umwana wakwe umonsi nga amulambalalika pa kavuwa, alino amwika papela pa nkwi. 10 Atoola nu mwele azunzula ni kasa kuti amukome. 11 Lelo mungeli wakwe Yeova alaizya ukufuma umwiyulu ati, Abulaamu, Abulaamu!” nawe aasuka ati, “Anene mukwai.” 12 Alino mungeli ati, “Utezya ukukoma mulumendo nanti ukucita icili consi kunoli. Lyene nimanya ukuti wemo ukacindika nu kuyela Leza, pano utanjimile umwana wako umonsi uwaya sile wenga.” 13 Abulaamu alwenga nga alola suuku watalemya impembe mu cimpuza. Lyene aya amutola awino afyula, nga apeela wa wila wakoca mucifulo ca mwana wakwe. 14 Abulaamu atemela cifulo cici izina ati, “Kapeela a Yeova.” Caleka kufika na pilelo kwene antu yakati, “Pa mwamba wakwe Yeova apano cilapelwa.” 15 Mungeli wakwe Yeova aama Abulaamu iila lyakwe ciili ukufuma mwiyulu 16 nga amunena ati, “Ivyalanda ne Yeova: Nalaya umwi zina lyane ukuti ndakupolelela cuze, pano wazumila ukupeela kunondi umwana wako umonsi ali sile wenga. 17 Nalaya ukuti ndakupeela ana avule cuze, nu kuvula kwao kulaya wa ntanda zya mwiyulu, nanti wa musensenga uwamu nkumba yakwe yemba. Ana yako yalacimvya anisi yao. 18 Na antu amu nko zyonsi zya muno nsi yalanguzya kuti nayo njapolelele wakwe vino natinkupolelela na ana yako pamulandu wa kunjela.”

MAACI 9-15

IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | UTANDIKO 24

“Umuci Wakwe Isaki”

(Utandiko 24:2-4) Alino Abulaamu anena muomvi wakwe uwali akalolela wa vyuma vyakwe vyonsi ati, “Pisya makasa yako mu mpamba zyane nu kulapa. 3 Nkulonda ulape mwi zina lyakwe Yeova, Leza uwa mwiyulu na pano nsi, ukuti utalalondela umwana wane mukazyana wakutwala ukufuma mu mpanga ya Kenani, mukwene muno nkwikala. 4 Ulinzile ukuya mu mpanga yakumwitu, ku akazi kane akuno ukalondele umwana wane Isaki umuci.”

wp16.3 ifwa 14 pala. 3

“Namapita”

Abulaamu wanenyile Elieza ukulapa ukuti atali nu kulondela Isaki umuci umu yanaci amu Kenani. U mulandu ci? Pano Aina Kenani yatapepanga Yeova nupya yatamucindike. Abulaamu wamanyile ukuti Yeova wali nu kufulula aina Kenani apa viipe vino yacitanga ndi cakuti insita ino wasoolola yafika. Abulaamu atalondanga ukuti umwanakwe Isaki apange icuza na antu yaya aacitanga iviipe. Nupya wamanyile ukuti umwanakwe wakweti umulimo ucindame cuze pakuti vino Leza walavile vikafikiliziwe.—Utandiko 15:16; 17:19; 24:2-4.

(Utandiko 24:11-15) Lino wafika afukamika ingamila lwa pa cifula, kunzi ya musumba. Yali insita ya manguzi lino anaci yakaya ku kusemba amanzi. 12 Alino apepa ati, “We Yeova, Leza wakwe Abulaamu umusambazi wane, ilelo fikilizya ulayo wako ku musambazi wane. 13 Indi pano pa cifula pano akazyana amu musumba yamaiza ku kusemba amanzi. 14 Indi nu kwizalanda ku mukazyana inti, ‘Napapata tembeleka nsembo ya manzi imwe.’ Ndi amaiza ati, ‘Mwini, nga ni ngamila zyako kwene namazipela amanzi zimwe,’ ale awiyo kwene awino watusolwela muomvi wako Isaki. Nda vino ciza citika, nkwiza imanye vino wasunga ulayo uno walavile umusambazi wane.” 15 Lino atacili amale kupepa Labeka afika ni nsembo ya manzi pa ciye. Wali umwana umwanaci wakwe Betuele, wino nyina wali a Milika. Milika wali umuci wakwe Naweli, mwina wakwe Abulaamu.

wp16.3 ifwa 14 pala. 4

“Namapita”

Elieza wanenyile ya lupwa yakwe Labeka ukuti lino wafisile apa cifula icali umupiipi nu muzi uwa Halani, wapefile kuli Yeova Leza. Wapefile kuli Yeova kuti amwavwe ukusoolwela Isaki umwanaci uwa kutwala. U munzila ci? Elieza wapefile kuli Leza ukuti umukazyana wino walondanga ukuti Isaki ace atwale wali nu kwiza apa cifula ca manzi. Lyene ndi wamulenga amanzi, atali nu kumupeela sile aakuti amwe, lelo wali nu kuitemelwa ukumwesya ni ngamila kwene. (Utandiko 24:12-14) Uzye mungamanya uwaile pa cifula nu kuyaomba umulimo uwo? A Labeka! Elenganyini vino uvwile lino uvwanga kuno Elieza akulondolwela ya lupwa yakwe!

(Utandiko 24:58) Nga yama Labeka yamuuzya yati, “Uzye ukulonda ukupita nu muntu wi?” Nawe azumila ati, “Namapita.”

(Utandiko 24:67) Lyene Isaki asenda Labeka ukwi taalu ilyali ilyakwe nyina Sala, nga amutwala aya umuci wakwe. Isaki atemwa Labeka cuze cakuti atekeziwa na pa ulanda wa kufwilwa nyina.

wp16.3 ifwa 14 mapa. 6-7

“Namapita”

Lino Elieza atacili aye uku Halani, uziizye Abulaamu ati: “Uzye cilaya uli ndu mukazyana waca wakana ukwiza nani kuno?” Abulaamu waswike ati: “Ulaya uwakaele ku mulapo.” (Utandiko 24:39, 41) Umukazyana waizumilile ala ali umu ng’anda yakwe Betuele kwene. Elieza watemilwe wakwe cimwi pano cino wailile caomvile, cakuti uwanda uwalondelilepo akatondo uziizye ndi cakuti yangamuzumilizya ukuti yapite na Labeka uku Kenani. Lelo, ya lupwa yalondanga ukuti Labeka angatala asyale nayo amale nanti amanda 10. Fwandi pakuti yamale uwavya uwo, yalanzile iyati: “Lekini twame mukazyana tuvwe vino nawe amalanda.”—Utandiko 24:57.

Lyene paa ali pano Labeka walondekwanga sana ukupingula ningo vino wali nu kucita. I vyani vino wali nu kulanda? Uzye wali nu kuvwila ya isi na kalume wakwe uluse pali vino wali nu kuyasya alino nu kuya uku muntu wino atamanyile? Nanti, uzye wali nu kucindamika isyuko lino wali nu kukwata pakuti vino Yeova walavile vikafikiliziwe? Vino waswike i vyalangilile vino wayuvwanga apa cintu cii icacitike, limwi uvwanga intete nanti ukusakalamala pali vino umi wakwe wali nu kuya. Nomba walanzile sile ati: “Namapita.”—Utandiko 24:58.

Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo

(Utandiko 24:19, 20) Lyene lino wamala kumwa, Labeka avwanga ati, “Namaletela ni ngamila zyako amanzi zimwe ndi muno zikulondela.” 20 Acino zuwazuwa aitulwila amanzi mu mulangu uno inyama zikamwelamo, asimula aswilila ku cifula ku kusemba amanzi nayauze, nga asembelezya amanzi mu mulangu mpanga ngamila zya muomvi wakwe Abulaamu zimwa zyonsi.

wp16.3 mafwa 12-13

“Namapita”

Insita imwi amanguzi lino watapa amanzi umu nsembo, umukombe umwi waile kuli aliwe. Wamunenyile ati: “Napapata mpeko utumanzi twamu nsembo yako imwe.” Umukombe wali umuicefye wakwe cimwi pa kulenga amanzi! Papo kwene Labeka wilwike ukuti umukombe wiya wafumile ukutali sana. Caleka, Labeka ayendeka insembo yakwe pa ciye pakuti umukombe amwe amanzi, atalesile ukuti umukombe afimpulemo sile panono, lelo wamwile suka ata ukuvwa ulusala. Labeka waweni nu ukuti umukombe wakweti ingamila 10 izyali umupipi na aliwe, nupya umu mulangu namo mutali amanzi yano zingamwa. Waweni kuno umukombe akumulolekesya luse-luse, nupya walondanga ukulangizya ukapekape uku mukombe. Acino walanzile ati: “Namaletela ni ngamila zyako amanzi zimwe.”—Utandiko 24:17-19.

Labeka ataapezile ingamila amanzi aakuti cikulu sile zimwe papo kwene, lelo wazimwesisye amanzi aingi suka sile izita ukuvwa ulusala. Ndi cakuti ingamila yonga ikuvwa sana ulusala, ikamwa amanzi amalita 95! Fwandi ndi cakuti ingamila zyonsi 10 zyuvwanga sana ulusala, ale Labeka wasumvile insita ikulu sana pakuti azimwesye. Kwaula nu kutwisika, ingamila zitaatwalilile ukuvwa ulusala lino zyamwile amanzi. Nomba, uzye lino Labeka waipeelisye ukutapa manzi, wamanyile ukuti amaombesya umu musango ndi uwo? Awe. Waitemilwe sile nupya wene walondesyanga sana ukuti aombesye pakuti alangizye ukapekape uku mukombe wiya uwafumile ukutali sana. Nupya umukombe atamukanyizye. Lyene umukombe walolekesyanga sana Labeka lino akuswililoka umu kutapa amanzi na lino akwitila amanzi umu mulangu.—Utandiko 24:20, 21.

wp16.3 ifwa 13, ftn.

“Namapita”

Apa nsita iiyo alanga kwati-kufiita nu kufiita. Baibo itaalanda insita ino Labeka wamazile apa cifula. Nupya italanda nu kuti lino Labeka wawezile uku cifula wazanyile ya lupwa yakwe iyalaala nanti ukuti kwali yamwi amulondelile pakuti yakalole icalenzie ukuti alengele.

(Utandiko 24:65) nga auzya muomvi wakwe Abulaamu ati, “Aweni wilya mu calo wataatukomanya?” muomvi wilya nawe aasuka ati, “Wene u musambazi wane.” Acino Labeka avimbala insalu ku manso.

wp16.3 ifwa 15 pala. 3

“Namapita”

Lyene na pa kusyalikizya, uwanda wafisile uno twati-tulanda apapela apatandikile icipande kwene cii. Lino ingamila zyafisile umu mpanga iya Negebu ala ni lanzi iilyawa, Labeka waweni umonsi umwi ala akupitana umu calo. Umonsi wasumvile sile amano uku ngamila ala icimupezya amano. Baibo ikalanda ukuti lyene zuwa-zuwa Labeka “aika pa ngamila yakwe,” limwi atalolezile na kuti ingamila itale iiname, nupya uziizye umukombe ati: ‘Aweni wilya mu calo aakutukomanya?’ Lino wamanyile ukuti a Isaki, waikupilizye insalu ku mutwe. (Utandiko 24:62-65) U mulandu ci? Cumi kwene vino wacisile vyalangililanga ukuti wali nu mucinzi uku monsi uwali nu kuya iya wakwe. Limwi yamwi yangelenganya ukuti vii vino wacisile vitanga viombe ndakai. Lelo nanti ciye vivyo, aonsi na anaci yangasambililako kuli vino Labeka wali umuicefye, pano ukuicefya ali miyele ino swensi tukalondesya sana.

Kuwelenga Baibo

(Utandiko 24:1-21) Lyene Abulaamu aya umukote cuze nga Yeova wamupolelile muli vyonsi vino wacitanga. 2 Alino Abulaamu anena muomvi wakwe uwali akalolela wa vyuma vyakwe vyonsi ati, “Pisya makasa yako mu mpamba zyane nu kulapa. 3 Nkulonda ulape mwi zina lyakwe Yeova, Leza uwa mwiyulu na pano nsi, ukuti utalalondela umwana wane mukazyana wakutwala ukufuma mu mpanga ya Kenani, mukwene muno nkwikala. 4 Ulinzile ukuya mu mpanga yakumwitu, ku akazi kane akuno ukalondele umwana wane Isaki umuci.” 5 Lelo muomvi auzya ati, “Uzye cilaya uli ndu mukazyana waca wakana ukwiza nani kuno? Uzye ndatuma umwana wako umonsi ku mpanga ino wemo wafumileko? 6 Abulaamu akaana ati, “Cisi cakwezya ukutuma umwana wane umonsi kuku! 7 Yeova, Leza uwa mwiyulu, uwandeesile kuno ukufuma kuli tata nu kufuma ku mpanga ya antu aluko lwane, wandaya nu mulapo ukuti alapeela impanga ino ku ana yane. Alatuma mungeli kunuli kuti akwazwe kulondela umwana wane umuci ukufuma kweneko. 8 Ndu mukazyana wiyo wakana ukwiza nawe, lyene ule waya wakaele ku mulapo wane. Nga nalyo kwene utalinzile kusenda umwana wane umonsi umutwale kuno nafuma.” 9 Lyene muomvi wakwe Abulaamu aika makasa yakwe pakasi ka mpamba zyakwe Abulaamu umusambazi wakwe, nga alapa kulingana na vino wamunenyile. 10 Lyene muomvi atoola ingamila ikumi ni vyuma vingi vyakwe Abulaamu, vya mpango, atenuka aya ku musumba kuno Nawoli akaikala, ku katutu ka mpanga ya Mesopotamya. 11 Lino wafika afukamika ingamila lwa pa cifula, kunzi ya musumba. Yali insita ya manguzi lino anaci yakaya ku kusemba amanzi. 12 Alino apepa ati, “We Yeova, Leza wakwe Abulaamu umusambazi wane, ilelo fikilizya ulayo wako ku musambazi wane. 13 Indi pano pa cifula pano akazyana amu musumba yamaiza ku kusemba amanzi. 14 Indi nu kwizalanda ku mukazyana inti, ‘Napapata tembeleka nsembo ya manzi imwe.’ Ndi amaiza ati, ‘Mwini, nga ni ngamila zyako kwene namazipela amanzi zimwe,’ ale awiyo kwene awino watusolwela muomvi wako Isaki. Nda vino ciza citika, nkwiza imanye vino wasunga ulayo uno walavile umusambazi wane.” 15 Lino atacili amale kupepa Labeka afika ni nsembo ya manzi pa ciye. Wali umwana umwanaci wakwe Betuele, wino nyina wali a Milika. Milika wali umuci wakwe Naweli, mwina wakwe Abulaamu. 16 Labeka wali muyembe cuze, umukazyana atatala wamanya umonsi. Atentemuka aya ku cifula, asemba amanzi azuzya insembo, nga awela. 17Muomvi wilya wakwe Abulaamu asimula ku kumukomenkanya nga avwanga ati, “Napapata mpeko utumanzi twamu nsembo yako imwe.” 18 Mukazyana wilya avwanga ati, “Mukwai nayamwe,” nga zuwazuwa atembeleka insembo amupeela amanzi amwa. 19 Lyene lino wamala kumwa Labeka avwanga ati, “Namaletela ni ngamila zyako amanzi zimwe ndi muno zikulondela.” 20 Acino zuwazuwa aitulwila amanzi mu mulangu uno inyama zikamwelamo, asimula aswilila ku cifula ku kusemba amanzi nayauze, nga asembelezya amanzi mu mulangu mpanga ngamila zya muomvi wakwe Abulaamu zimwa zyonsi. 21 Muomvi wakwe Abulaamu ala akumulolekesya cimyamya kuti alole ndi Yeova watamupeela cino walondanga.

MAACI 16-22

IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | UTANDIKO 25-26

“Esau Wakazya Uyeli”

(Utandiko 25:27, 28) Alumendo yalya yakula. Esau aya mulunzi mucenjele, waombelanga mu mpanga. Lelo Yakobo wali umutekelele, wasyalanga uku ng’anda. 28 Isaki watemilwe Esau wakwe cimwi, pano walyanga inyama ya mpanga ino wakomanga amuletela, lelo Labeka nawe watemilwe Yakobo.

it-1 ifwa 1242

Yakobo

Ukupusanako na Esau umwana wino Isaki watemilwe sana uwayanga lyonsi umu mpanga umu kulunga, nupya aatapuzanga, Yakobo wene walondololwa ukuti ‘wali umonsi uwacitanga ivyaololoke [Heb., tam], uwikalanga umu matenti,’ wikalanga pa nga’nda nu kusakamala imilimo ya pa ng’nda nupya nyina wamutemilwe. (Utan. 25:27, 28) Izwi lii ilya Ciyebulai, lyaomviwa nu mu vikomo vyuze pa kulondolola antu yano Leza watemwa. Wakwe, “antu akazwisya uwazi yapata umuntu wakaele,” lelo Yeova walanda ukuti ‘insita ya ku nkoleelo iya muntu [wakaele] wiyo ilaya iya mutende.’ (Mapi. 29:10; Masa. 37:37) Yobo kacita wa visuma ‘wali u wakaele [Heb., tam] nupya wacitanga ivyaololoke.’—Yobo 1:1, 8; 2:3.

(Utandiko 25:29, 30) Uwanda umwi Yakobo welekanga ilanda, nga Esau awela ukufuma ku kulunga. Wali ni nzala, 30 nga anena Yakobo ati, “Namawa ulwezwe, mpeko musunyi uyenzu.” (Acino yamutemile yati, Edomu).

(Utandiko 25:31-34) Yakobo aasuka ati, “Namakupeela ndi cakuti watala wampeela nsambu zya uyeli wako.” 32 Esau avwanga ati, “Cisuma! Ndi pipi nu kufwa, nga usuma ci uno nsambu zingancitila ndakai?” 33 Yakobo amunena ati, “Utale ulape ukuti umampa nsambu zya uyeli wako.” Esau alapa nu kukazya nsambu zya uyeli wakwe kuli Yakobo. 34 Lyene Yakobo amupeela umukate nu musunyi wi landa. Esau alya amwa, nga alino akatuka afumapo. Vii, ali vino Esau wasawisye nsambu zya uyeli wakwe.

w19.02 ifwa 16 pala. 11

U Mulandu ci Uno Tulinzile Ukulanga Ukuti Tukataizya?

11 Icaulanda i cakuti, antu yamwi aalembwa muli Baibo yataataizyanga. Esau wakweti avyazi atemilwe nu kucindika sana Yeova, nomba wene atacindike vyakwe Leza. (Welengini Ayebulai 12:16.) Uzye cizile cimanyikwa uli ukuti atataizyanga? Esau wakazizye insambu zya uyeli uku muto wakwe Yakobo pa mulandu sile wa mbale ya musunyi uyenzu. (Utan. 25:30-34) Lino papisile insita, Esau wizile aya sana nu ulanda pali vino wasoolwilepo ukucita. Nomba atataizye pali vino wakweti, fwandi atalondekwanga ukuilizyanya lino ataapokelile ipaalo lya uyeli.

it-1 ifwa 835

Iyeli

Mpiti sana, umwana umonsi iyeli wakwatanga icifulo icicindame sana umu lupwa, nupya aliwe wapyananga u mutwe. Wapyananga ivikwatwa vyakwe isi amaila yaili. (Malan. 21:17) Ukulingana na vino cayanga uku mayeli, Lubeni na Yosefu yikazile pali pamwi lino yalyanga. (Utan. 43:33) Nomba ndi cakuti Baibo yalumbula amazina ya ana onsi ukulingana na vino yakonkana umu kuvyalwa, asi lyonsi lino ikalangilila vino iyeli lyacindama. Ilingi wino yatandikilangapo ukupeela icifulo ca papela, u mwana umucindame sana pali yonsi nanti uwali na ucisinka usi mulandu iyeli nanti foo.—Utan. 6:10; 1 Mila. 1:28; linganyiniko na Utan. 11:26, 32; 12:4.

Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo

(Utandiko 25:31-34) Yakobo aasuka ati, “Namakupeela ndi cakuti watala wampeela nsambu zya uyeli wako.” 32 Esau avwanga ati, “Cisuma! Ndi pipi nu kufwa, nga usuma ci uno nsambu zingancitila ndakai?” 33 Yakobo amunena ati, “Utale ulape ukuti umampa nsambu zya uyeli wako.” Esau alapa nu kukazya nsambu zya uyeli wakwe kuli Yakobo. 34 Lyene Yakobo amupeela umukate nu musunyi wi landa. Esau alya amwa, nga alino akatuka afumapo. Vii, ali vino Esau wasawisye nsambu zya uyeli wakwe.

(Ayebulai 12:16) Mutaleka umuntu umwi aye cizelele nanti kusuula vya mupasi ndi vino Esau wacisile, wino wakazizye uyeli wakwe ni cakulya conga sile.

w17.12 ifwa 15 mapa. 5-7

Amauzyo Yano Aakawelenga Yakauzya

Lyene lekini tulande pi lembelo lya Ayebulai 12:16, pano tukawelenga ukuti: ‘Mutaleka umuntu umwi aye cizelele nanti kusuula vya muzilo ndi vino Esau wacisile, wino wakazizye uyeli wakwe ni cakulya conga sile.’ I cisinka ci icikalandwapo?

Umutumwa Paulo atalandanga pa vikolwe vyakwe Mesiya. Wacelulanga sile Aina Klistu ukuti yalinzile “kupita umu nzila zyololoke.” Fwandi yataali nu ‘kufutatila cikuku cakwe Leza,’ icintu ciipe cali nu kucitika ndi cakuti yatandika ukucita ulalelale. (Ayeb. 12:12-16) Ndi yacita vivyo yaali nu kuya wakwe Esau. Wasuuzile ‘ivya muzilo’ nu kulondelela ivintu ivitacindime.

Esau waliko mu nsita ino aonsi yakweti sana amaka mu lupwa, nupya afwile wakweti ni syuko lya kupeela impolelwa. (Utan. 8:20, 21; 12:7, 8; Yobo 1:4, 5) Nomba pa mulandu nu kukanaelenganya ningo, wakawizye isyuko lilyo lyonsi lino wakweti ni mbale ya musunyi sile. Limwi walondanga ataaluke ku ucuzi uwasowilwe ukuti wali nu kwiza pali ya mwana Abulaamu. (Utan. 15:13) Nupya Esau walangizye ukuti watemilwe ivintu ivitacindama nupya wasuuzile ivya muzilo, lino watwazile anaci yaili atapepanga Leza aalenzile avyazi yakwe ukuya nu ulanda. (Utan. 26:34, 35) Fwandi wapusine sana na vino Yakobo wali, uwaombisye pa kulonda uwakutwala uwapepanga Leza wa cumi.—Utan. 28:6, 7; 29:10-12, 18.

(Utandiko 26:7) Lino aonsi aku Gelali yamuzya pa muci wakwe, avwanga ati, “Akaci wane. Wene atazumile ukuti Labeka u muci wakwe, pamulandu wa koopa ukuti aonsi akuku yangamukoma kuti yatwale Labeka, pano wali umuyembe cuze.

it-2 ifwa 245 pala. 6

Ufi

Nanti icakuti ufi uwipisye utazumiliziwa muli Baibo, cii cisipiliula ukuti umuntu alinzile ukusokolola inkama ino yauze yatalinzile ukumanya. Yesu Klistu walanzile ukuti: “Mutapeela yasimbwa vintu vya muzilo, pano yalaseleukila kunomuli yamulume. Mutapeela yakapoli vintu vicindame wa mawe yamutengo, pano yene yalavilyatola.” (Mate. 7:6) Uli mulandu uno insita zimwi Yesu atalandanga ivisinka vyonsi api lyasi limwi nanti ukwasuka mauzyo yonsi umu kulungatika ndi cakuti ukucita vivyo kungamuletela intazi. (Mate. 15:1-6; 21:23-27; Yoa. 7:3-10) Nupya wakwe vino Abulaamu, Isaki, Laabu na Elisha yatasokolwelile antu atapepanga Yeova ivisinka vyonsi, cikalenga tusininkizye umulandu uno insita zimwi citazipila ukusokolola ivisinka vyonsi.—Utan. 12:10-19; cipa 20; 26:1-10; Yoswa 2:1-6; Yako. 2:25; 2 Yamw. 6:11-23.

Kuwelenga Baibo

(Utandiko 26:1-18) Kwali cipowe nacuze mu mpanga ilya wakwe cici icali pa nsita yakwe Abulaamu. Isaki aya kuli Abimeleki, umwene wa ina Filisti ku Gelali. 2 Lyene Yeova aloleka kuli Isaki, avwanga ati, “Utapita ku Eguputo, lelo ikala mu mpanga kwene ii, muno nakunena ukwikala. 3 Tala ikala kuno kwene, nga namakupolelela nupya namaya nawe. Ndapeela impanga ii yonsi kunuli nu ku amu mupanda wako. Ndafikilizya ulayo uno nacisile kuli so Abulaamu. 4 Ndalenga ana yako kuvula wa ntanda zya mwiyulu, nupya ndayapeela impanga ii yonsi. Mitundu yonsi ili nu kunguzya kuti njipolelele wakwe vino natimpolelela ana yako. 5 Ndakupolelela, pamulandu wakuti Abulaamu wanjelanga nu kusunga amasunde yane, malayo na malamulo yane.” 6 Caleka Isaki watenzi mu Gelali. 7 Lino aonsi aku Gelali yamuzya pa muci wakwe, avwanga ati, “Akaci wane. Wene atazumile ukuti Labeka u muci wakwe, pamulandu wa koopa ukuti aonsi akuku yangamukoma kuti yatwale Labeka, pano wali umuyembe cuze. 8 Lino Isaki wikalako amanda yamwi, Abimeleki umwene wa ina Filisti, waile asungamila pansi mu nzota yakwi sano lyakwe, nga alola Isaki akumbite Labeka akumutonya mayele.” 9 Lyene Abimeleki uca atuma akuya ama Isaki kwisano amunena ati, “Walola Labeka alinzile aye umuci wako. Pacani watile akaci wako?” Isaki aasuka ati, “Nelenginye vino yangankoma ndi nalanda nati umuci wane.” 10 Abimeleki amuuzya ati, “Uzye cii cino wacita kunotuli icani? Pano iciya cakuti umwi uwamu antu yane alala nu wako, uyi uu wange utuponele, nupya ale wewe walenga.” 11 Abimeleki apeela ilamulo ku antu yakwe ayasoka ati, “Wensi wino angacuzya umuntu wi nanti umuci wakwe, ali nu kukomwa.” 12 Isaki walimile ivyakulya mu mpanga ilya, nga mu mwaka ulya wazombwile maila umwanda ukuluta vino wakomile, pano Leza wamupolelile. 13 Wene aya umukama, nga ni vyuma vyakwe ivisanduluka mpaka aya umukama apapela ukama. 14 Aina Filisti iyaya nu uzuwa panoli pano wakwata ufyo wamfwele nu wa ng’ombe ukulu cuze, nga na azya avule. 15 Acino aina Filisti yazika ni vifula vino aomvi yakwe isi wakwe Abulaamu yimvile lino atacili afwe. 16 Abimeleki anena Isaki ati, “Fuma mu mpanga itu. Wemo watukwata amaka ukutuluta.” 17 Lyene Isaki afumako, aya aikala mu cifoloma ca Gelali. 18 Nupya afukula ni vifula vino imvile pa nsita yakwe isi Abulaamu nupya vino aina Filisti yazisile pacisila ca kufwa kwakwe Abulaamu, nga avitemela na mazina yano isi wavyamanga.

MAACI 23-29

IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | UTANDIKO 27-28

“Yakobo Wapaalwa Ukulingana na Vino Alinzile Ukupaalwa”

(Utandiko 27:6-10) Labeka anena Yakobo ati, “Nalinuvwa vino so walakunena Esau ati, 7 ‘Kalunge ulete inyama, nga unjelekele imwi indye. Indi nu kwiza kupolelela pa manso yakwe Yeova lino ntali imfwe.’ 8 Ndakai mwanane, uvwikisye ningo nu kucita vino namakunena. 9 Yanga ku viteekwa ukasolole utumbuzi twiili twine, ulete kunondi kuti nize neleke cakulya icili wakwe cino so watemwa. 10 Wize utwale kuli so kuti alye, nga akupolelele lino atacili afwe.”

w04 4/15 ifwa 11 mapa. 4-5

Labeka—Umwanaci Uwaombanga Imilimo Yakwe Leza

Baibo italanda ndi cakuti Isaki wamanyile ukuti Esau wali nu kuombela Yakobo. Pano Labeka na Yakobo yamayile ukuti uwali nu kupaalwa a Esau. Lino Labeka uvwile ukuti Isaki akulonda ukupaala Esau ndi cakuti wamutwalila imbale ya nyama, papo kwene wacisilepo cimwi. Atasenwike muli vino wali umusipe nupya umucincile pa kupingulapo pali vimwi wakwe vino wali mpiti. ‘Wanenyile’ Yakobo ukuti amuletele utwana twa mbuzi twiili. Wapekinye ukuti aelekele iya ivyakulya vino watemilwe sana. Lyene wanenyile Yakobo ukuti aipange kwati a Esau pakuti isi amupaale. Yakobo watazile akana. Welenginye ukuti isi wali nu kumanya ukuti wasomvile nupya wali nu kumutiipa. Labeka amutekezya ati. “Citipu consi ciye panondi, mwanane cita cino nakunena.” Lyene wapekinye ivyakulya, azwika na Yakobo ivyakuzwala vyuze alino amupeela ni vyakulya vino wamupekanyizizye ukuti atwalile isi.—Utandiko 27:1-17.

Umulandu uno Labeka wacitiile vii utamanyika. Antu aingi yakalanda ukuti waluvyanyizye pa kucita vii, nomba Baibo yene asi vino ikalanda, nupya italanda na vino Isaki wacisile lino wizile amanya ukuti wino wapaazile a Isaki. Lelo ikalanda ukuti, Isaki wacizizyepo nu kuvwa ningo. (Utandiko 27:29; 28:3, 4) Labeka wamanyile vino Yeova wasowiile pa mwanakwe. Fwandi wacisilepo vimwi pakuti Yakobo asungilile ipaalo lino wali nu kupokelela. Nupya vii vyali ukulingana nu kulonda kwakwe Yeova.—Loma 9:6-13.

(Utandiko 27:18, 19) Lyene Yakobo aya kuli isi amunena ati, “Tata!” nawe azumila ati, “Anene mwanane, nga wewe weni?” 19 Yakobo aasuka ati, “Anene Esau iyeli lyako. Natincita cino wali unenyile ukucita. Napapata katuka wikale, nga ulye cakulya cino naleta kunuli pakuti umpolelele.”

w07 10/1 ifwa 31 mapa. 2-3

Amauzyo Yano Aakawelenga Yakauzya

Baibo italanda vyonsi ivyalenzile Labeka na Yakobo yacite vino yacisile, nanti icakuti ikalangilila ukuti icintu cii cacitike zuwazuwa. Tulinzile ukumanya ukuti Izwi Lyakwe Leza litalanda ndi cakuti vino Labeka na Yakobo yacisile vyali ningo nanti foo, fwandi ilyasi lii litalinzile ukulenga umuntu aasomba nu kulacenjezya yauze. Nomba Baibo, ikatwazwa ukumanyako vimwi pali vii ivyacitike.

Ca kutandikilapo, ilyasi lii likalenga tuvwikisye ukuti Yakobo u walinzile ukupaalwa na isi, asi Esau foo. Kucisila, Yakobo wakazile uyeli kuli mpundu muze aatataizyanga, uwakawizye uyeli ni vyakulya. Esau “wasawisye nsambu zya uyeli wakwe.” (Utandiko 25:29-34) Fwandi lino Yakobo waile kuli isi, walondanga ukupeelwa ipaalo lino walinzile ukupokelela.

(Utandiko 27:27-29) Lino wapalama kuti amutonsole, Isaki anunsya lyena lya vizwalo vino Yakobo wazwite, nga amupolelela ati, “Kununkila kusuma kwa mwana wane kukoline ukununkila kwa calo cino Yeova wapolelela. 28 Si Mwene Leza akupeele imvula ukufuma kwiyulu, nu kuvunzya vyalo vyako. Si Mwene Leza akupeele uzombozi wa mbezu ni vilimwa vya viseekwa vingi, na waini. 29 Si mitundu ni nko zyonsi zyakutumikila, na antu yakufukamila. Si uye umwene pa anyonko na ana yakwe nyoko aonsi yakakufukamila. Yano onsi alakutipa yakatipwe, na yano alakupolelela yakapolelelwe.”

it-1 ifwa 341 pala. 6

Ipaalo

Mu nsita ino aonsi yakweti sana amaka umu wikazi, isi wapaalanga ana yakwe aonsi lino atatala wafwa. Ukucita vii kwali ukucindame sana nupya antu isileko sana amano. Uli mulandu kwene uno Isaki wapaalile Yakobo ala akulola kwati a Esau, iyeli lyakwe. Isaki wapaziile Yakobo nu kumunena ukuti imilimo yakwe lyonsi ilaya itunguluke ukucila umwina wakwe Esau, nu kuleenga ukuti Yeova azumilizye ipaalo lyakwe pano Isaki walanga wapafula nupya wakota. (Utan. 27:1-4, 23-29; 28:1, 6; Ayeb. 11:20; 12:16, 17) Pa cisila Isaki wizile amanya wino wapaazile nupya wacizilepo ukumupaala. (Utan. 28:1-4) Lino Yakobo atatala wafwa, wapaazile ana yakwe Yosefu yaili ankoleelo, alino anakwe pa cisila. (Utan. 48:9, 20; 49:1-28; Ayeb. 11:21) Mu nzila ili imwi kwene, lino Mose atatala wafwa, wapaazile uluko lwa Ina Izlaeli. (Malan. 33:1) Muli vii vyonsi ivyacitikanga, ivyafumangamo vikalangilila ukuti yalandanga amazwi ya usoowelo. Insita zimwi, lino aakupaala umuntu akulanda pa mapaalo, wikanga ikasa lyakwe pa mutwe wa muntu wino akupaala.—Utan. 48:13, 14.

Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo

(Utandiko 27:46–28:2) Labeka anena Isaki ati, “Nemo caticimfulila nupya natonta na aci yakwe Esau ainamasi. Ndi cakuti na Yakobo kwene angatwala wenga uwamu ina Hiti, ale lyene cinganzipila ukufwa.”

28 Acino Isaki aama Yakobo nga amupolelela, alino amunena ati, “Utange utwale umwanaci mwina Kenani. 2 Katuka upite kwakwe sokulu Betuele, ku Mesopotamya, akuno ukatwale umwanaci uwamu avyala yako, ana yakwe Labani nyokolume.

w06 4/15 ifwa 6 mapa. 3-4

Vino Mungacita Pakuti Mwalanzyanya Ningo na ya Winu

Uzye Isaki na Labeka yalanzyanya ningo? Lino Esau watwazile anaci yaili Aina Hiti, umu lupwa mwizile imuya intazi ikulu. “Labeka anena Isaki ati, ‘Nemo caticimfulila nupya natonta na aci yakwe Esau ainamasi. Ndi cakuti na Yakobo kwene angatwala wenga uwamu ina Hiti, ale lyene cinganzipila ukufwa.’” (Utandiko 26:34; 27:46) Cikaloleka sile ukuti walanzile vino wayuvwa ukwaula ukupita umumbali.

Isaki wanenyile Yakobo, mpundu muze wakwe Esau ukuti ataca atwale umwanaci umwina Kenani. (Utandiko 28:1, 2) Labeka walondanga ukuti vino akulandapo vyuvwike. Vino atwalane yaa yalanzyanyizye ningo api lyasi ilitale ilyakumile ulupwa, vikatusambilizya isambililo ilicindame ndakai. Nga ndi cakuti atwalane yafilwa ukuzumilizyanya? I vyani vino yangacita?

(Utandiko 28:12, 13) Alota akulola mutanto, ala cisinte cakweo cimikwe pansi nu lutwe lwauko lusintilile umwiyulu, nga na angeli yakwe Leza yamwi yakwika na yamwi yakukwela penepo. 13 Mwene aimilila pipi nawe avwanga ati, “Nene Yeova, Leza wakwe Abulaamu na Isaki, ndapeela impanga muno uizi kunuli nu ku amu mupanda wako.

w04 1/15 ifwa 28 pala. 6

Visinka Ivyaya Mwi Buku Utandiko—Ciputulwa 2

28:12, 13—Uzye iciloto ca “mutanto” cino Yakobo walosile calangililanga cani? “Mutanto,” uwaloleka kwati amawe yakutantapo pa kuya umupela, walangililanga ukuti paya ukulanzyanya pa vya pano nsi ni vya kwiyulu. Vino angeli yakwe Leza yakwelanga nu kwika pa mutanto uwaa, calangilile ukuti angeli yakaomba umulimo umwi ucindame pakasi kakwe Leza na antu yano watemwa.—Yoane 1:51.

Kuwelenga Baibo

(Utandiko 27:1-23) Isaki wakosile apafula. Lyene aama Esau iyeli lyakwe amunena ati, “Mwanane!” nawe Esau azumila ati, “Anene pano!” 2 Isaki ati, “Watulola ukuti ni nkota, ningafwa insita iili yonsi. 3 Lyene tola vyanzo vyako, ulapwa ni mivwi, kalunge mu mpanga unkomele inyama. 4 Wize weleke inyama imwi mu musango ino natemwa, nga undetele ndye. Ndi niza nalya nga nize nkupolelele lino ntacili imfwe.” 5 Labeka fwandi ala akutezya lino Isaki walandanga na Esau umwana wakwe umonsi. Caleka lino Esau waile mu mpanga ku kulungila isi nyama, 6 Labeka anena Yakobo ati, “Nalinuvwa vino so walakunena Esau ati, 7 ‘Kalunge ulete inyama, nga unjelekele imwi indye. Indi nu kwiza kupolelela pa manso yakwe Yeova lino ntali imfwe.’ 8 Ndakai mwanane, uvwikisye ningo nu kucita vino namakunena. 9 Yanga ku viteekwa ukasolole utumbuzi twiili twine, ulete kunondi kuti nize neleke cakulya icili wakwe cino so watemwa. 10 Wize utwale kuli so kuti alye, nga akupolelele lino atacili afwe.” 11 Lelo Yakobo anena nyina ati, “Wamanya vino Esau wakwata ipipi. Lelo nemo umwili wane utelepe. 12 Tata amaiza ampalapasye nu kumanya vino nkumutumpika, lyene namaiza njiletele citipu mucifulo ca upolelelo.” 13 Labeka amunena ati, “Citipu consi ciye panondi, mwanane cita cino nakunena. Pita kalete imbuzi kuno.” 14 Caleka Yakobo apita aya aleta imbuzi, yiiza yakoma, nga aeleka cakulya cino Isaki watemilwe. 15 Lyene Labeka atoola ivyakuzwala vyakwe Esau visuma vino wasunzile mu ng’anda azwika Yakobo. 16 Amwikila ni mpapa ya mbuzi ku makasa yakwe, alino nu mu nsingo muno atali nu upipi. 17 Amupeela cakulya cino welike ningo nu mukate ati twala kuli so.18 Lyene Yakobo aya kuli isi amunena ati, “Tata!” nawe azumila ati, “Anene mwanane, nga wewe weni?” 19 Yakobo aasuka ati, “Anene Esau iyeli lyako. Natincita cino wali unenyile ukucita. Napapata katuka wikale, nga ulye cakulya cino naleta kunuli pakuti umpolelele.” 20 Isaki auzya umwana wakwe umonsi ati, “Uzye waya wakoma zuwa uli nyama, we mwanane?” Yakobo asuka ati, “Yeova, Mwene Leza wako wali wampela.” 21 Isaki anena Yakobo ati, “Nakupapata palamila pipi pakuti nkuleme. Uzye umucumi wewe mwanane Esau nantu foo?” 22 Yakobo apalamila isi, nga isi lino wamupalapasya avwanga ati, “Izwi lyako likuuvwika ngati ilyakwe Yakobo, lelo makasa yakuvwika ngati a Esau.” 23 Atilwike ukuti a Yakobo, pano wali ni pipi ku makasa yakwe, wakwe Esau. Alino Isaki atandika ukumupeela upolelelo.

MAACI 30–EPULEO 5

IVYUMA IVYAYA UMWI IZWI LYAKWE LEZA | UTANDIKO 29-30

“Yakobo Watwala”

(Utandiko 29:18-20) Yakobo atemwapo Lakeli nga ati, “Namakuombela imyaka cinimbali pa mwana wako umunono, Lakeli.” 19 Labani ati, “Ningatemwa kumupeela kunuli ukuluta kumupeela ku muntu muze. Ikala kuno nani.” 20 Caleka Yakobo aombela Lakeli imyaka cinimbali, ni nsita yonsi kunoli yali wa manda yanono. Pano wamutemilwe cuze.

w03 10/15 ifwa 29 pala. 6

Yakobo Wacindike Vino Leza Watantike Ivintu

Lino umonsi akulonda ukutaisya walipilinga impango uku lupwa lwa mwanaci. Mu Masunde Yakwe Mose aizile iyayako pa cisila, mwali isunde lyakuti ndi cakuti umuntu wacenda nacisungu wali nu kulipila impiya amasyekele 50 yakwe siluva. Uwasambilila sana uwizina lyakuti Gordon Wenham walanzile ukuti: ‘uu wali ali mutengo ukulu uno yalipilanga’ lelo aingi ‘yalipilanga unono.’ (Malango 22:28, 29) Yakobo atakweti vino angalipila. Waombiile Labani apa myaka 7. ‘Vino aomvi aombanga imilimo yuze sile yaombelenga malipilo pakasi kakwe citika wakwe syekele na syekele wenga cilamwezi umu manda ya Ina Babiloni aliko mpiti’ (kufuma pali ya syekele 42 ukufika kuli 84 umu myaka 7), ‘Yakobo waombelenga Labani umulimo usuma sana pakuti amupeele Lakeli.’ Labani wazumile.—Utandiko 29:19.

(Utandiko 29:21-26) Lyene Yakobo anena nyinalume ati, “Imyaka yatikumana leka ntwale umwana wako.” 22 Acino Labani ateyanya cimulo cawinga nga aama antu yonsi aku ncende ilya kwiza ku winga. 23 Lyene usiku Labani mucifulo cakupeela Lakeli kuli siwinga amupeela Leya nyinalenzi, nga Yakobo amanya Leya. 24 Labani apeela Zilipa muzya wakwe mukazyana kuli Leya kuti amuombela. 25 Katondo lino waca nga Yakobo alola vino a Leya awino watatwala. Anena Labani ati, “Uzye pacani cino wacitila ca musango uu kunondi? Uzye ntakuombile kuti umpeele Lakeli? Uzye fwandi pacani cino wacitila ucenjezi kunondi?” 26 Labani aasuka ati, “Pano cisi camu lutambi lwitu ukutwalizya umuto lino nyinalenzi atali atwalwe.

w07 10/1 mafwa 8-9

Anaci Yaili Ali Na Masakamika ‘Asandulwile Amu Ng’anda Yakwe Izlaeli’

Uzye Leya walondanga ukusosya Yakobo? Nanti, limwi wapatikiziwe sile ukuzumila vino ya isi yalanzile? Nga Lakeli wali kwi? Uzye wamanyile ivyacitikanga? Ndi cakuti wamanyile, uzye uvwile uli? Uzye wali nu kukana vino ya isi yalondanga acite? Baibo itasuka mauzyo yaa. Usi mulandu na vino Lakeli na Leya yelenginye pa mulandu uu, vino Labani wacisile vyasosizye Yakobo. Nupya akuli Labani asi uku yana yakwe kuno wailizyanyizye ukuti: “Uzye ntakuombile kuti umpeele Lakeli? Uzye fwandi apacani cino wacitila ucenjezi kunondi?” Labani aasuka ati, “Pano cisi camu lutambi lwitu ukutwalizya umuto lino nyinalenzi atali atwalwe. Lolela umulungu upite uwa winga ndakupeela Lakeli kwene ndi wazumila ukuombela imyaka nayuze cinimbali.” (Utandiko 29:25-27) Na cii calenzile ukuti Yakobo apalike, nupya aci yakwe yatandike ukuvwilana uzuwa.

it-2 ifwa 341 pala. 3

Icupo

Kuzevya. Nanti icakuti uwinga uwayangako kutayanga ukuzevya wakwe vino caya ndakai, yayanga sana nu luzango pa mawinga ayangako umu Izlaeli. Pa wanda wa winga, nawinga wapekanyanga ivya kuzifya apa ng’anda yakwe. Inkoleelo wafulalanga alino nu kupakala amafuta anunkile. (Linganyiniko na Luti 3:3; Ezek. 23:40) Insita zimwi, anaci amusukililanga yamuzwikanga insalu yakucinga mayele nu mwingila utiswe, ilingi yasumanga ningo umwingila uwo ukulingana nu lupiya luno nawinga akweti. (Yele. 2:32; Umbw. 19:7, 8; Masa. 45:13, 14) Wazwalanga iviyembelo ndi cakuti angakwanisya (Eza. 49:18; 61:10; Umbw. 21:2), nupya wazwalanga icakuzwala iciyengese kuli kuti icandaluwa icayanga icitali ukufuma uku mutwe ukufika nu ku ngazo. (Eza. 3:19, 23) Cii icikalangilila umulandu uno cangukiile ukuti Labani asombe Yakobo lino wamupeezile Leya umucifulo ca kumupeela Lakeli. (Utan. 29:23, 25) Lino kwasile panono ukuti Labeka afike kuli Isaki wazwazile icakuvimba uku mutwe. (Utan. 24:65) Ukucita vii kwalangilila ukuti nawinga wali nu kulatungululwa na siwinga.—1 Kol. 11:5, 10.

(Utandiko 29:27, 28) Lolela umulungu upite uwa winga ndakupeela Lakeli kwene ndi wazumila ukuombela imyaka nayuze cinimbali.” 28 Yakobo azumila. Lino amanda cinimbali ya winga yasila, Labani amupeela Lakeli kuti aye umuci wakwe.”

Ukuvwikisya Sana Ivyaya Umu Malembelo

(Utandiko 30:3) Lyene Lakeli aasuka Yakobo ati, “Tola Bilaa, mukazyana wane muzya, umutwale kuti akuvyalile ana nalela. Nani ningaya nyina mwana kupitila munoli.”

it-1 ifwa 50

Kusungwa

Lakeli na Leya yalolanga ana yano Yakobo waviile umu yaomvi yao wa ana yao aakuivyalila. (Utan. 30:3-8, 12, 13, 24) Ana yaa ikalanga pamwi na ana yano Yakobo waviile umu yaci yakwe. Yali ana kololo yakwe Yakobo, nupya vino anaci yaya azya yali aomvi ya aci yakwe Yakobo, Lakeli na Leya yakweti insambu zya kuzangila umu vyuma vya yana yaya.

(Utandiko 30:14, 15) Mu nsita ya kuzombola ingano Lubeni waile ku vyalo, nga azana mandaleki, aletela Leya. Lakeli anena Leya ati, “Napapata mpeko mulembo wa uvyazi ni citemwiko uno umwana wako wataleta.” 15 Leya aasuka ati, “Umalapila! Uzye utampoka wane? Lyene ukulonda kuti umpoke na mandaleki wino Lubeni umwana wane umonsi wandondela.” Lakeli nawe avwanga ati, “Ndi wampeela mulembo uno umwana wako wataleta, ale lyene Yakobo wiza lala nawe ilelo usiku.”

w04 1/15 ifwa 28 pala. 7

Visinka Ivyaya Mwi Buku Utandiko—Ciputulwa 2

30:14, 15—U mulandu ci uno Lakeli walondelanga ukupoka ya mandaleki pakuti akwate isyuko lya kukwata inda? Umu nsita zya kucisila, icizao ca ku muti wa mandaleki caomviwanga wa mulembo watulo nanti ukucefya ukuwaya. Nupya icizao kwene cii caomviwanga ku kulenga umuntu auvwa sana insuna ya kupanga icupo nu kuvuzya amaka ya uvyazi. (Lwimbo lwakwe Solomoni 7:13) Nanti icakuti Baibo italanda icalenzile ukuti Lakeli alondesya ukupoka mandaleki, afwile welenginye ukuti ya mandaleki yali nu kumwazwa ukuti akwate uvyazi nu ku fumyapo umuzewanya wa kukaanavyala. Nanti cali vivyo, pa nsita iyo ala kucili imyaka pakuti Yeova ‘amupeele uvyazi.’—Utandiko 30:22-24.

Kuwelenga Baibo

(Utandiko 30:1-21) Lelo lino Lakeli walola ukuti atakuvyalila Yakobo ana, aya nu uzuwa pali nyinalenzi, nga anena Yakobo ati, “Mpela ana, nanti mfwe!” 2 Yakobo asokela Lakeli nga amunena ati, “Ntangentole cifulo cakwe Leza uwakulenga ukuya ng’umba.” 3 Lyene Lakeli aasuka Yakobo ati, “Tola Bilaa, mukazyana wane muzya, umutwale kuti akuvyalile ana nalela. Nani ningaya nyina mwana kupitila munoli.” 4 Caleka apeela Bilaa muzya wakwe kuli Yakobo, nga nawe amutwala. 5 Bilaa asenda indilwa, nga avyalila Yakobo umwana umonsi. 6 Lakeli avwanga ati, “Leza waputwila umulandu ku lusansa lwane, watauvwa ipepo lyane nu kumpela umwana umonsi.” Caleka amutemela izina ati a Dani. 7 Bilaa muzya wakwe Lakeli nupya asenda indilwa, avyalila Yakobo umwana umonsi wakwe ciili. 8 Lakeli avwanga ati, “Nacimvya ulwi wane wa maka wapatali nene na mangulenzi.” Caleka amutemela izina ati Nafutali. 9 Lino Leya walola ukuti ikwata lyasila, apeela Zilipa muzya wakwe kuli Yakobo kuti aye umuci wakwe. 10 Lyene Zilipa avyalila Yakobo umwana umonsi. 11 Leya avwanga ati, “Nakwata ulongo.” Caleka amutemela izina ati a Gadi. 12 Zilipa muzya wakwe Leya avwalila Yakobo umwana wakwe ciili umonsi. 13 Nga Leya avwanga ati, “Endi, vino nazanga!” caleka amutemela izina ati a Asyeli. 14 Mu nsita ya kuzombola ingano Lubeni waile ku vyalo, nga azana mandaleki, aletela Leya. Lakeli anena Leya ati, “Napapata mpeko mulembo wa uvyazi ni citemwiko uno umwana wako wataleta.” 15 Leya aasuka ati, “Umalapila! Uzye utampoka wane? Lyene ukulonda kuti umpoke na mandaleki wino Lubeni umwana wane umonsi wandondela.” Lakeli nawe avwanga ati, “Ndi wampeela mulembo uno umwana wako wataleta, ale lyene Yakobo wiza lala nawe ilelo usiku.” 16 Walanga lino Yakobo akufuma ku vyalo manguzi, Leya amukomanya nga amunena ati, “Ilelo ulinzile ukulala nani, pamulandu wa kuti natindipila pakupeela umuci unji mandaleki wino umwana wane umonsi wandondela.” Caleka Yakobo waile alala na Leya usiku ulya. 17 Leza nawe aasuka ipepo lyakwe Leya, nga nawe asenda indilwa avyala umwana umonsi. 18 Leya avwanga ati, “Leza watampela icilambu pa kupeela muzya ku wane.” Caleka atemela umwana izina ati a Isakali. 19 Leya nupya nga asenda indilwa, nga avyalila Yakobo umwana umonsi wakwe mutanda. 20 Lyene Leya avwanga ati, “Leza watampela uwila usuma, lyene uwane alantemwisya pano natimuvyalila ana aonsi mutanda.” Caleka amutemela izina ati Zebuluni. 21 Pacisila nupya avyala umwana umwanaci, nga amutemela izina ati a Dina.

    Impapulo Zya Cimambwe-Lungu (2009-2025)
    Fumini
    Ingilini
    • Cimambwe-Lungu
    • Tumiliniko Yamwi
    • Vino mukulonda ukucita
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Masunde pa Miomvezye
    • Kusunga Inkaama
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ingilini
    Tumiliniko Yamwi