Vino Izina Lyakwe Leza Likapiliula na Vino Likaomviwa

UZYE muli Baibo wino mwakwata, yasenula uli amazwi aaya pa Masamu 83:18? Muli Baibo wa Ciyemba uwakuti Amalembo ya Calo Cipya yasenula ilembelo lilyo yati: “Pakuti antu yamanye ukuti wewe wenga wemuno wakwata izina lyakuti Yeova, wewe uli wa Papelapela pano nsi ponsi.” Na muli ya Baibo yauze ali vino yasenula vivyo kwene. Nomba muli ya Baibo aingi yaasisyamo izina lyakuti Yeova, nu kulipyanikizyamo na malumbo akuti “Leza” nanti “Mwene.” Uzye vwilini apa cikomo cii pafwile ukuya amazwi ci? Uzye pafwile ukuya malumbo nanti izina Yeova?

Icikomo cii cikalanda apizina. Umu lulimi lwa ciYebulai ica mpiti, muno iciputulwa cikalamba camuli Baibo calembiilwe, apa cikomo cii paya izina lyakwe Leza. Lyalembiilwe umu vilembo vya ciYebulai ivikaloleka vii יהוה (YHWH). Umu ciMambwe-Lungu yamwi yakasenula ivilembo vivyo yati “Yawe,” lelo icamanyikwa ningo uku yantu aingi, u kusenula ivilembo vivyo ukuti “Yeova.” Nomba uzye izina lii lyaya sile apa cikomo kwene cii casila? Awe foo. Umu mpapulo zya kutandikilako zino Malembelo ya ciYebulai yaalembiilwemo, izina lilyo likazanwamo maila apipi na 7,000!

Uzye izina lyakwe Leza lyacindama uli? Lekini tulole ipepo lino Yesu Klistu walanzile pa kusambilizya asambi yakwe ivya kupepa. Ipepo lilyo likatandika na mazwi yakuti: “Tata witu uwa mwiyulu, izina lyako licindikwe.” (Mateo 6:9) Lino paapisile amanda, Yesu wapefile kuli Leza ati: “Tata, langa antu yonsi lulumbi lwi zina lyako!” Nawe Leza pa kwasuka wavwanzile ukufuma ukwiyulu ati: “Nati ndangizya antu lulumbi lwane nga ndacita cii nupya kwene.” (Yoane 12:28) Icintu cii cikulangizya apaswe ukuti izina lyakwe Leza lyacindama ukuluta! Nomba u mulandu ci uno ya kasenula yakwe Baibo yamwi yaasisizyamo izina lilyo muli Baibo nu kulipyanikizyapo na malumbo?

Kwati kwaya ivintu viili ivyalenga: Ca kutandikilako, antu aingi yakaelenganya ukuti izina lyakwe Leza litafwile ukuomviwa pano ndakai kutaaya uwamanya ningo vino antu aaliko mpiti yaalumbulanga izina lilyo. Pa kulemba ululimi lwa ciYebulai kutaali ukuomvya ivilembo vyakwe a, e, i, o, u. Kulikuti, ndakai kutaaya umuntu aangalanda umu cumi vino izina lya YHWH lyalumbulwanga mpiti. Nomba uzye, cico kwene i cingatulesya ukuomvya izina lyakwe Leza vwilini? Pano, nanti i zina lyakuti Yesu, kutaaya uwamanya ningo-ningo vino lyalumbulwanga—limwi antu yaalilumbulanga yakuti Yesyuwa, nanti Yeosyuwa. Nomba antu umu nsi yonsi yakaomvya izina lyakuti Yesu kulingana nu lulimi lwao asi mulandu na vino likalumbulwa umu ndimi zipusane-pusane. Yasikaana ukuliomvya pa mulandu sile uwakuti yatamanya ningo-ningo vino aina Klistu akutandikilako yalilumbulanga. Nanti sile a mwemwe kwene, ndi cakuti mwaile uku mpanga imwi ukutali, mungaya mukazane ukuti antu aikala kuuku yakulumbula izina linu mu nzila ipusaneko. Fwandi ukukaanamanya ningo vino izina lyakwe Leza lyalumbulwanga mpiti, asi ali mulandu uno tungaakanila ukuliomvya.

Umulandu nauze uno aingi yakasisizyamo izina muli Baibo u wakuti kwaya ulutambi lumwi luno yakakonka ulwatandikile uku Ayuda. Antu aingi yaazumila ukuti izina lyakwe Leza litafwile ukulumbulwa. Cizumilo cico ciizileko pa mulandu nu kukanauvwikisya isunde lya muli Baibo ilyakuti: “Utalumbula izina lyakwe Yawe [“Yeova,” NW] Leza wako mu mwata wipe. Pano nene ne Yawe [Yeova, NW] Leza wako ndavunuka ali wensi akalumbula izina lyane mu mwata wipe.”—Kufuma 20:7.

Isunde lii cino lyakaanya, u kuomvya izina lyakwe Leza umu mwata wipe, nanti tuti kuliomvya umu nzila iipe. Litaalesya ukuomvya izina lilyo umu mucinzi, asi avivyo? Aonsi yano Leza waomvizye ukulemba malembelo ya ciYebulai (kuli kuti Upangano Wampiti) yonsi kwene yaali acumi kuli Leza nupya yuvwilanga sana Masunde yano Leza wapeezile aina Izlaeli. Lelo yaomvyanga sana izina lyakwe Leza. Yaliomvyanga nu mu njimbo zya malumbo zino maumba ya antu yimbanga lino yakupepa Leza. Nanti a Yeova kwene waneenyile ya kapepa yakwe ukuti yaomvya izina lyakwe, nupya antu ya cuvwila yaliomvyanga. (Yowelo 2:32; Milimo 2:21) Fwandi, na ndakai kwene aina Klistu yasitiina ukuomvya izina lyakwe Leza umu mucinzi wakwe vino Yesu wacitanga.—Yoane 17:26.

Vino ya kasenula yakwe Baibo yakasisyamo izina lyakwe Leza nu kulipyanikizyapo na malumbo, u mulandu sana uno yakapanga. Pano ukucita vivyo, kukalenga ukuti Leza aloleka ngati waya ukutali sana, icakuti tutanga tumupalame nu kumupalama. Nomba Baibo ikatukomelezya ukuti twapanga icuza na Yeova. (Masamu 25:14, NW) Mutale mwelenganye pali cuza winu wino mwatemwa sana. Uzye vwilini angaya a cuza wino mwatemwa sana ndi cakuti mutamanya izina lyakwe? Nga lyene ndi cakuti antu yatamanyile izina lyakwe Leza, uzye yangaya ya cuza yakwe? Nakapya, antu ndi yasikuomvya izina lyakwe Leza, ala nu upiliulo wi zina kwene lilyo yataumanyile. Uzye izina lyakwe Leza likapiliula cani?

Leza umweneco walondolwelile Mose, umuomvi wakwe vino izina lyakwe likapiliula. Lino Mose uzizye api zina lyakwe Leza, Yeova waswike ati: “Ndaya Vino Ndasoolola Ukuya.” (Kufuma 3:14, NW) Muli Baibo wino Rotherham wasenwile, amazwi yaayo yasenulwa ukuti: “Ndaya ivilivyonsi vino ndatemwa.” Fwandi Yeova angaya ivilivyonsi ivikulondekwa pakuti afikilizye ukulonda kwakwe.

Uzye vwilini ndi cakuti mwemo mwakweti amaka yakuya ivilivyonsi vino mukulonda, munguvwa uli? I vyani vino mungatemwa ukucitila auzo? Cuza winu wenga ndi walwala, ala mumaya dokota uwamaka nu kumupozya. Ndi muze ulizya impiya, ala mumaya avyuma nu kumupeelako impiya. Nomba, mwemo mutaakwata amaka ya kuipanga ivilivyonsi vino mukulonda. Swensi kwene amaka ya kucita vivyo tutaakwata. Ndi mwatwalilila ukusambilila Baibo, mulazunguka ukumanya vino Yeova wene akaya ivilivyonsi ivikulondekwa pakuti acite vino akulonda. Nupya, akauvwa ningo sana ukwavwa antu amutemwa. (2 Milandu 16:9) Lelo yonsi aasiomvya izina lyakwe Leza, yataamanya ivisinka vyonsi vii.

I cumicumi, izina lyakwe Yeova lifwile ukuyamo muli Baibo. Ndi twamanya vino likapiliula, nu kuliomvya lino tukupepa Leza, cilatwavwa sana ukuya ya cuza yakwe Tata witu uwamwiyulu, Yeova.a