Nan eo an Jehovah Ej Mour Wõt
Katak ko Relap Jen Book in Matu
MATTHEW ej armij eo moktata ear jeje kin juõn bwebwenato ekaitoktoklimo kin mour eo an Jesus im kin jerbal in kwalok nan eo an—ear juõn eo ebake Jesus Christ im juõn ien ear ri teltel owõj. Gospel eo an Matu, eo kar jeje kake ilo kajin Hebrew ilo jinoin im tokelik ukõte ñan kajin Greek, ear dedelok je ilo 41 C.E., im ej jerbal ñan kaburukuk Jeje ko ilo Hebrew ibben Jeje ko ilo Greek ilo Bible eo.
Alikar bwe kar jeje book in elaptata ñan Ri Jew ro, im Gospel in ej kwalok kin Jesus einwõt Messiah eo kar kallimur kake, eo kar Nejin Anij. Ad lukkun liñõre ennan eo an enaj kakajur tõmak eo ad ilo Anij eo emol, Nejin, im kallimur ko An.—Hib. 4:12.
“AILIÑ IN LÕÑ EBAK”
Matu ej kalikar unin tel eo an Ailiñ eo im katak ko an Jesus, meñe an kõmmane men in ej melelen bwe ej kwalok kin ta ko rej walok ejjab ekkar ñan karõkan ien ko wãwen ko rar walok. Ñan wanjoñok, Katak eo ion Tol eo kar jeje kake ilo jinoin book eo, meñe Jesus ear kwalok katak in enañin ruo yiõ elikin an kar jino jerbal in kwalok nan eo an.
Ilo ien kwalok nan eo an ilo Galilee, Jesus ej kõmman menin bwilõñ ko, katakin ri jilek ro 12 kilen kwalok nan, liakelok Pharisee ro, im konono kin wanjoñok ko kin Ailiñ eo. Inem ej etal jen Galilee im itok ñan “ene ko ikijen Judia i rear in Jordon.” (Mat. 19:1) Ilo ial eo air lok, Jesus ej jiroñ ri kalor ro an: ‘Jej wanliñlok ñan Jerusalem, im naj liakelok Nejin armij ñan mij, im ilo ran eo kein kajilu enaj jerkakbiji.’—Mat. 20:18, 19.
Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:
3:16—Ilo wãwen et “lõñ ar bellok ñõn” Jesus ilo ien eo ej baptais? Men in ej kwalok bwe Jesus ear kememej kin ien eo ke ear mour ilañ.
5:21, 22—Ad kwalok ad illu elaplok ke an nana jen ad debij wõt illu eo ilo buru? Jesus ear kakkõl bwe armij eo ej debij wõt an illu nae eo jein ak jatin ej kõmman juõn jerawiwi elap. Bõtab, ñe juõn ej kwalok an illu ilo an konono juõn nan in liakelok men in elaplok an nana, im ej kõmman bwe juõn en uak iman juõn jikin ekajet eutiejlok jen imõn ekajet eo ilo bukwon eo.
5:48—Jemaroñ ke “wãppen einwõt [Jemeduij] i lõñ E wãppen”? Aet, ilo juõn wãwen edik ñe jej keidi ibben. Ijin Jesus ear konono kin yokwe, im ear jiroñ ri roñjake ro ñan air anõk Anij im bwe ren wãppen, ak eyu ilo air yokwe. (Mat. 5:43-47) Ewi wãwen? Ilo air kalaplok air kwalok yokwe ñan ro rej kijirãte ir.
7:16—Ta ‘leen ko’ rej kakõllan kabuñ eo emol? Leen kein rej kitibuj elaplok jen kõmman ko ad. Rej bareinwõt jelet tõmak ko ad—katak ko jej lori im bokaki.
10:34-38—Jej aikwij ke naruõn katak ko ilo Bible kin jebel ko rej walok ilo family ko? Jaab. Jen men in, jebel ko rej walok jen bebe ko an ro uan family eo me rejjab bed ilo tõmak. Remaroñ kãlet ñan air kajekdon ak jumae katak ko an Christian, im kõmman jebel ilo family eo.—Luk 12:51-53.
11:2-6—Elañe John ear jelã bwe Jesus ej Messiah eo kinke ear roñ ainikien Anij ke ear kwalok an buñburuen kin Jesus, etke ear kajitõk elañe Jesus ej “Eo ej itok ke”? John emaroñ kar kajitõk men in ñan an bõk juõn nan in kamol jen Jesus make. Bõtab, elap jen men in, John ear kõnan jelã elañe enaj aikwij “bukot bar juõn” eo enaj itok kin kajur an Ailiñ eo im kajejjet aolep kejatdikdik ko an Ri Jew ro. Uak eo an Jesus ear kalikar bwe ejamin bar wõr juõn ijellokin.
19:28—Ta eo “joñoul im ruo bwijin Israel” ej jutak kake me naj ekajete? Rejjab jutak kin bwij ko joñoul ruo in Israel ilo jitõb. (Gal. 6:16; Rev. 7:4-8) Ri jilek ro me Jesus ear konono ñan ir renaj mõttan Israel eo ilo jitõb, jab ri ekajet ro kin ro mõttair. Jesus ear kõmman juõn bujen ibbeir kin “juõn ailiñ” im renaj erom ‘juõn ailiñ in priest ñan Anij.’ (Luk 22:28-30; Rev. 5:10) Ro uan Israel ilo jitõb renaj “ekajet lõl.” (1 Kor. 6:2) Kin men in, “joñoul im ruo bwijin Israel,” me ro ion throne ko ilañ rej ekajet ir, alikar bwe rej jutak kin armij ro ion lal me rejjab mõttan class in priest ro, ro im bwij ko 12 ilo Ran in Kõlajrak eo ej pijaiki.—Liv., chap. 16.
Tokjen Katak ko ñan Kij:
4:1-10. Bwebwenato in ej katakin kij bwe Satan ej lukkun mour im ejjab juõn eñjake enana ilo buruen armij. Ej kajerbal “mõm an kõniek, mõm an mej ko, im wuj wan an mour in” ñan an kabo kij. Mekarta, ad jerbale nan in kakabilek ko an Jeje ko enaj jibañ kij ñan ad tiljek wõt ñan Anij.—1 Jon 2:16.
5:1–7:29. Kile aikwij eo ñan bed ilo juõn kõtan emõn ibben Anij. Kwon kõmman ainemõn. Ellok jen lemnak ko retton. Kajejjet kallimur ko am. Ñe kwoj jar, likit men ko ilo jitõb mokta jen men ko ilo kanniek. Kwon mweie ñan Anij. Bukõt mokta Ailiñ eo im kwojarjar eo an Anij. Jab notaik ro jet. Kõmanman ankilan Anij. Katak kein rej walok ilo Katak eo ion Tol eo emol elap an wõr tokjeir!
9:37, 38. Jej aikwij emmakit ekkar ñan kajitõk eo ad ñan Iroij eo ñan “jilkinlok ro dri jerbal ilo jonikõn eo An,” ilo ad kijejeto in bõk kunad ilo jerbal in kõmman ri kalor ro.—Mat. 28:19, 20.
10:32, 33. Jen jab ãliklik in kennan kin tõmak eo ad.
13:51, 52. Ad melele kin mol ko an Ailiñ eo ej bõktok eddo eo ñan katakin ro jet im jibañ ir melele kin mol kein rekanuij aorõk.
14:12, 13, 23. Ien ko jej makelok iad raorõk ñan ad kalmenlokjen.—Mark 6:46; Luk 6:12.
17:20. Jej aikwiji tõmak ñan ad maroñ anjo ion abañ ko rej einwõt tol ko me rej jelet wõnmanlok eo ad ilo jitõb im ñan ad maroñ jelmae wãwen ko rebin. Jen jab jerwane ad kalek im kakajur lok liki eo ad ilo Jehovah im kallimur ko an.—Mark 11:23; Luk 17:6.
18:1-4; 20:20-28. Jab wãppen im air kar rittolok ilo juõn kabuñ eo elap an lemnak kin utiej ear kõmman bwe ri kalor ro an Jesus ren tarjen joñan air lemnak kin wõn eo elap ak utiej. Jej aikwij kaddek ettã buru ke jej kejbãrok nae kõnan ko rejerawiwi im kejbãrok juõn lemnak ekkar kin jerammõn ko im eddo ko jej bõki ilo congregation eo.
“NAJ KETÕK NEJIN ARMIJ”
Jesus ej “jijõt ion ass,” im itok ñan Jerusalem ilo Nisan 9, 33 C.E. (Mat. 21:5) Ilo ran eo juõn, ej itok ñan temple eo im karreoiki. Ilo Nisan 11, ej katakin ilo temple, liakelok scribe im Pharisee ro, elikin ien in ej lelok ñan ri kalor ro an “kakõlõn [an] naj itok im lokõn lõl.” (Mat. 24:3) Ilo ran eo tok juõn, ej jiroñ ir: “Kom jela bwe ilokõn ruo ran, ej itok kwojkwoj in kijone, im naj ketõk Nejin armij bwe ren drebail E.”—Mat. 26:1, 2.
Kiõ ej Nisan 14. Elikin an kajutak Kwojkwoj in Kememej mij eo an, rej ketak Jesus, jibwe, ekajete, im dilaik e. Ilo ran eo kein kajilu, ej jerkakbiji jen mij. Mokta jen an wanliñlok ñan lañ, Jesus ej kakien ro ri kaloran: “Inem komin ilok, im kõmõn dri ailiñ ko otemjej bwe ren dri kalora.”—Mat. 28:19.
Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:
22:3, 4, 9—Ñããt eo kar tilmake nan in kir ko jilu ñan kwojkwoj in mare eo? Nan in kir eo mokta ñan aintok class in lio belele kar tilmake ke Jesus im ro ri kaloran rar jino kwalok nan ilo 29 C.E., im ear wõnmanlok mae 33 C.E. Kir eo kein karuo kar wõnmanlok jen ien eo kar lutõklok jitõb kwojarjar ilo Pentecost 33 C.E. ñan 36 C.E. Kir kein ruo kar ñan ri Jew ro, ro rar oktak ñan kabuñ in ri Jew, im Ri Samaria ro. Bõtab, kir eo kein kajilu kar tilmake lok ñan ro ilikin jikin kwelok eo, einwõt ba, ñan ri Ailiñ ko rejjab mwijmwij, jino jen 36 C.E. ibben oktak eo an kaben in jar in tarinae eo an Rome Cornelius im ej wõnmantak wõt ñan ran kein ad.
23:15—Etke juõn eo ej oktak ñan kabuñ an Ri Jew, kin an juõn Ri Pharisee kareel e, ej “kõmõn e bwe en ruo alen nejin Geena” einwõt Pharisee ro? Jet ro im rar oktak ñan kabuñ an ri Jew kin an Ri Pharisee ro kareel ir bõlen mokta rar kõmman jerawiwi ko relap. Bõtab, ikijen air lor tõmak ko relã jen joñan an Pharisee ro, rar oktak im laplok air nana jen ri kaki ro air ro emwij liakelok ir. Kin men in, kar kõmman bwe ren “nejin Geena,” elaplok ñe keidi ibben Ri Pharisee in Ri Jew ro.
27:3-5—Ta eo Judas ear ukwelok kake? Ejelok jabdewõt men ej kalikar bwe ukwelok eo an Judas ear mol. Jen an bukõt jeorlok bwid jen Anij, ear kwalok bwid eo an ñan priest ro relap im elder ro. Ilo an kar kõmman “juõn jerawiwi e ñõn mij,” eñin unin an kar lukkun buromõj im inebata. (1 Jon 5:16) Ear buromõj im ukwelok kinke ej bed ilo juõn wãwen enana.
Tokjen Katak ko ñan Kij:
21:28-31. Men eo Jehovah ej watõk bwe elap an aorõk ej bwe jen kõmanman ankilan. Ñan wanjoñok, ej aikwij wõr ad kijejeto ilo jerbal in kwalok nan im kõmman ri kalor ro an Ailiñ eo.—Mat. 24:14; 28:19, 20.
22:37-39. Kien ko ruo relaptata ilo tu-kadu rej kalikar ta eo Anij ej kõnan bwe ri kabuñ ro an ren kõmmane!
[Pija eo ilo peij 31]
Kwoj kijejeto ke ilo am bõk kunam ilo jerbal in madmõd eo?
[Credit Line]
© 2003 BiblePlaces.com
[Pija eo ilo peij 31]
Matu ej kalikar unin tel eo an Ailiñ eo