Jehovah​—Juõn Anij Eo Ej Kwalok Menin Ittino Ko

“Ewor juõn Anij ej bed ilo lõñ ko eo ej juõn Ri Kwalok kin menin ittino ko.”​—DANIEL 2:28.

1, 2. (a) Ewi wãwen an Jehovah einjuõn jen Ri Jumae eo elap an? (b) Ewi wãwen an armij kalikar einjuõn in?

JEHOVAH, Anij eo ekajur bõtata im ej yokwe ilo ijoko otemjelok, Ri Kõmõnmõn eo ej make wõt, ej juõn Anij in meletlet im ekajet jimwe. Ejelok an aikwij in noj kadkadin, jerbal ko an, ak karõk ko an. Ilo ien eo an make im ilo bebe eo an make, ej kalikar e make. Ilo wãwen in ej einjuõn jen Ri jumae eo an, Satan Devil eo, eo ej kajeoñ in noj kadkadin eo emol im karõk ko an.

² Einwõt an Jehovah im Satan reoktak jen don, eindein bareinwõt ri kabuñ ro air. Ro rej lor tel eo an Satan ej alikar kadkadiir ikijen riap im etao. Rej kajeoñ kwalok ir make ilo juõn meram emõn, ke ilo ejja ien eo wõt kõmmõni jerbal ko an marok. Christian in Korint ro rar jiroñ ir bwe ren jab ilbõk kin mol in. “Bwe ro rej einwõt ir, dri jilik riõp, dri jerbal etao, im rej mõke kõmõn ir dri jilikan Kraist. Im ejelok bwilõñ, bwe Setan ej mõke kõmõne enjel in maram.” (2 Korint 11:13, 14) Christian ro, ijo tu-rãjet, rej reilok ñõn Christ einwõt Ri tel eo air. Ke ear bed ion lõl ear wãppen an kalikar kadkadin Jemen, Jehovah God. (Hebrew 1:1-3) Kin menin, ilo air lor Christ, Christian ro rej kajeoñwe Jehovah, Anij kin mol eo, meram, im ejjab noje men ko. Ir bareinwõt ejelok air aikwij in noj kadkadiir, jerbal ko air, ak karõk ko air.​—Epesõs 4:17-19; 5:1, 2.

3. Ewi wãwen ad maroñ kariap menin naruen eo bwe armij ro rej oktak im Ri Kennan ro an Jehovah rej jibed ir ñõn air kobalok ibben juõn “dolul e ittino”?

³ Ilo ien ko ejela bwe remõntata, Jehovah ej kwalok tibdik in karõk ko an im kin ran ko renaj itok ko armij ejañin kar wor air jela kaki lok mokta. Ilo menin e ej juõn Anij eo ej kwalok menin ittino ko. Kin menin, armij ro rej kõnan karejar ñõn e rej kir ir​—aet rejañ ir—ñõn katak kain melele rot in emwij kwaloke. Juõn etale eo ilo 1994 kin elõñlok jen 145,000 Ri Kennan ro ilo juõn ailiñ in Europe ear kwalok bwe, ilo juõn joñan eo iolap, kajjojo make iair rar etale katak ko an Ri Kennan ro an Jehovah iumin jilu yiõ ko mokta jen air kãlet bwe ren erom juõn Ri Kennan. Rar kõmmõne jokãlet eo air ekkar ñõn kõnan eo air make ilo ejelok ijibed. Im rar etal wõt ilo anemkwoj in air kõnan im kõmmõn. Ñõn wanjoñok, kinke jejjo armij rar jab errã kin kien ko reutiej kin mour erreo eo an Christian ro, rein tokelik rar beek bwe rar jab kõnan wõnmanlok wõt einwõt Ri Kennan ro. Ekaitoktoklimo, bwe iumin lalim yiõ ko remotlok, juõn mõttan eo elap in Ri Kennan rein mokta rar bõk buñten nee ko ñõn air bar kobalok im makitkit einwõt Ri Kennan ro.

4. Ta eo ejjab aikwij kabõnõnõik Christian ro retiljek, im etke ejjab?

⁴ Bwebota, ejjab aolep Ri Kennan ro mokta rar jeblak, im ibwiljiir ewor jet ro juõn ien rar bõk eddo ilo congregation eo an Christian. Menin ejjab aikwij juõn menin ilbõk, bwe meñe juõn ian ri kalor ro an Jesus ebaktata, ri jilek Judas, ear oktaklok. (Matthew 26:14-16, 20-25) Ak menin ej juõn un ke ñõn abõnõnõ kin mour in Christian eo make? Menin ej kabañ ke tõbrak eo Ri Kennan ro an Jehovah rej wõnmanlok kake ilo makitkit in katak eo air? Jab ñõn jidik, ejelok oktak jen an kar jerbal in etao eo an Judas Iscariot ear kõmmõn bwe karõk ko an Anij en bõjrak.

Ekajur Bõtata ak Ej Yokwe

5. Ewi wãwen ad jela bwe Jehovah im Jesus rej yokwe armij, im ewi wãwen air kalikar yokwe in?

⁵ Jehovah ej juõn Anij in yokwe. Ej lemnak kin armij. (1 John 4:7-11) Meñe eutiej bed eo an, ej lõñliñ in kõmmõn armij ro bwe ren jeran. Kin juõn ian ro ri karejaran etto, jej konono: “‘Im Ebream e ar tõmak Anij, im emwij watõk e ñõn e einwõt wãnik,’ im naetan ‘jeran Jehovah.’” (James 2:23; 2 Chronicles 20:7; Isaiah 41:8) Einwõt armij ro jeran don rej kwalok menin nojak ko, ak menin ittino ko, ñõn don, eindein bareinwõt Jehovah kin ro jeran. Ilo wãwen in Jesus ear kajeoñwe Jemen, bwe ear kõmmõn bwe ri kalor ro an ren jeran im ear kwalok menin ittino ko ñõn ir. “I jamin bar naetõmi dri korijer,” ear jiroñlok ir, “bwe dri korijer e jaje men eo iroij eo an ej kõmõn; a I ar naetõmi ro jera; bwe men otemjej I ar roñ jen Jema I ar kwalok ñõn kom.” (John 15:15) Melele in eo ejjab ñõn jabdewõt, ak “menin ittino ko,” Jehovah, Nejin, im ro jerair rej bõk kwunair ie rej kaburukuk ir ilo juõn lokjen yokwe im tiljek eo eban rup.​—Kolosse 3:14.

6. Etke Jehovah ejelok an aikwij in noj karõk ko an?

⁶ Melelen ãt in Jehovah, “Ej Kõmmõn An Erom,” ej kalikar maroñ eo an ñõn erom jabdewõt men eo ej aikwij erom ñõn e ñõn kõtõbrak karõk eo an. Ilo an jab einwõt armij, Jehovah ejelok an aikwij in noj karõk ko an kinke ej mijak bwe ro jet ren maroñ kabañ e ñõn an kajejjet kitien karõk ko an. Ej jab maroñ likjap, inem ej anemkwoj in kwalok ilo Nan eo an, Bible eo, kin ta eo ej karõke ñõn kõmmõne. Ej kallimur: “Nan eo aõ . . . ejamin jeblaktok ñõn ibba im ejelok tokjen, a enaj kõmmõn men eo I kõnan, im enaj jerammõn ilo men eo Ij jilkinlok e kake.”​—Isaiah 55:11.

7. (a) Ta eo Jehovah ear kanan kake ilo Eden, im ewi wãwen an kar Satan kamol bwe Anij emol? (b) Ewi wãwen an kien eo ilo 2 Korint 13:8 ien otemjej mol?

⁷ Elikinlok wõt jidik jen jumae eo ilo Eden, Jehovah ear kwalok ilo lãjrak tokjen eo eliktata kin jumae eo ej wõnmanlok wõt ikõtan e im Ri Jumae eo an, Satan. Ine eo Anij ear kallimur kake enaj kar kõmmetak an kokkure, ak jab ñõn mij, ak Satan enaj kar iñtan kin juõn kokkure elap. (Genesis 3:15) Ilo 33 C.E., Devil eo ear ilo mol kokkure Ine eo, Christ Jesus, ikijen an kõmmõn bwe en mij. Ilo wãwen in, Satan ear kajejjet kitien Jeje eo im ejja ilo ien eo wõt kamol an Jehovah juõn Anij in mol, meñe menin ear jab karõk eo an Satan. An kijirate mol im wãnik, im bareinwõt lemnak in utiej buruen im jab kõnan ukwelok, ear tellok e ñõn an kõmmõne ejja men eo wõt Anij ear kanan kake bwe enaj kar kõmmõne. Aet, ñõn ro otemjej rej jumae mol eo, meñe ñõn Satan make, kien eo ej bed wõt im mol: “Bwe ejelok am maroñ in jumae mol, a kin mol wõt.”​—2 Korint 13:8.

8, 9. (a) Ta eo Satan ejela, ak jela in ej kõmmõn ke kauatata ñõn kajejjet karõk ko an Jehovah? (b) Ta menin kakkil eo ro rej jumae Jehovah rej kajekdone, im etke?

⁸ Ke Ailiñ in Anij ear jutak ilo an jab alikar ñõn mejen armij ilo 1914, Revelation 12:12 ear jerbal: “Kin men in komin lõñliñ, O lõñ ko im komeo komij jokwe iloir! Woe ñõn ene im lometo, bwe devil e ar wõnlõlwoj ñõn kom, im elap an illu, bwe e jela jirik wõt ien ibben.” Ak, an jela bwe ekadu ien eo an ej kõmmõn ke bwe Satan en ukõt ial eo an? Menin enaj kar einwõt Satan ear kamole bwe Jehovah ej juõn Anij in mol im bwe ej Iroij eo Ekajur Bõtata, eo e wõt tellokin kabuñ ñõn e. Bõtab, Devil eo ejjab kõnan kamoli, meñe ejela kin mol kein kin Jehovah.

⁹ Jehovah ilo alikar ej kwalok ta eo enaj walok ñe Christ enaj kwalok ekajet eo an ion lõl eo an Satan. (Matthew 24:29-31; 25:31-46) Ilo wãwen in, Nan eo an ej kõjela kin iroij ro an lõl: “Ñe rej ba: ‘Ainemõn im ejelok unin am lelñoñ!’ eokwe eiriñ naj kokkure ir, einwõt iñtan ej walok ñõn juõn kõrã ej bõroro im re jamin ko.” (1 Tessalonika 5:3) Ro rej lor tel eo an Satan rej kajekdon nan in kakkil in ealikar. Rebilo kinke burueir enana, im menin ej kabõjrak ir jen air ukõt karõk ko im jibadbad ko air ñõn kajeoñ bõprae karõk ko an Jehovah jen air tõbrak.

10. (a) Ñõn joñan et eo 1 Tessalonika 5:3 emaroñ kar jejjet kitien, ak ewi wãwen an armij ro an Jehovah aikwij emmakit? (b) Etke armij ro ejelok air tõmak emaroñ kajurlok air kiojaljal ilo ran ko rej itok ilo air jumae armij ro an Anij?

¹⁰ Elaptata jen 1986, ke United Nations ear keañ kake einwõt juõn Yiõ in Ainemõn an lõl, lõl in ear lap an konono kin ainemõn im jokane. Rar bõk buñten ne ko ilo juõn jibadbad ñõn kõmmõne ainemõn eo an lõl, im ealikar bwe ear wor jet tõbrak. Eñin ke aolepen an jejjet kitien kanan in, ak jemaroñ ke kõtmene kin juõn kõjela eo ekailbõk ilo ran ko rej itok? Jehovah enaj kalikar menin ilo ien eo an ñe ejejjet. Ak ilo ien in manlok, jen mimij wõt ilo jitõb, “ke komij kõtõmene im lipjerjer an ran in Iroij itok.” (2 Peter 3:12) Ke ien ej etal wõt im ellãlok ibben an lõñlok wõt konono kin ainemõn im jokane, jet armij rejela kin nan in kakkil in, ak rej kãlet air kajekdone, emaroñ laplok air jumae ilo air kõtmene bwe Jehovah ejamin, ak ejjab maroñ, kajejjet kitien nan eo an. (Keiri Ecclesiastes 8:11-13; 2 Peter 3:3, 4.) Ak Christian ro remol rejela bwe Jehovah enaj kõmmõne karõk eo an!

Kautiej eo Ejimwe ñõn Agency ko Jehovah ej Kajerbali

11. Ta eo Daniel im Joseph rar katak kin Jehovah?

¹¹ Ke Kiiñ Nebuchadnezzar, iroij eo an Jukjuk im Bed eo an ri Babylon, ear wor juõn an ettõnak ear kabõnõnõiki ak ear jab maroñ kememej, ear kajitõk jibañ. Priest ro an, ri bubu ro an, im ri anijnij ro an ejelok juõn iair ear maroñ jiroñ e kin ta kar ettõnak eo an ak kameleleik ta kar melelen. Bõtab, leo ri karejaran Anij Daniel, ear maroñ kõmmõn eindein, ak ear kamol bwe kwalok kin ettõnak eo im melelen ear jab jen meletlet eo an make. Daniel ear ba: “Ewor juõn Anij ej bed ilo lõñ ko eo ej juõn Ri Kwalok kin menin ittino ko, im emwij an kõjela ñõn Kiiñ Nebuchadnezzar men eo enaj walok ilo mõttan eo eliktata in ran ko.” (Daniel 2:1-30) Elõñ ebeben ko lok iman, Joseph, bar juõn ri kanan an Anij, ear lo juõn men eo einlok wõt bwe Jehovah ej juõn Ri Kwalok kin menin ittino ko.​—Genesis 40:8-22; Amos 3:7, 8.

12, 13. (a) Kar wõn ri kanan eo elaptata an Anij, im etke eindein am uak? (b) Wõn ro rainin rej jerbal einwõt “dri kõmñe men ko retino an Anij,” im en ewi wãwen ad lemnak kake ir?

¹² Ri kanan eo elaptata an Jehovah eo ear jerbal ion lõl kar Jesus. (Jerbal 3:19-24) Paul ear kamelele: “Anij, ke elõñ wãwen im elõñ mõtõn an ba ñõn ro jimar ilo ien ko remotelok kin ro dri kanan, ilo jemlokõn ran kein E ar ba ñõn kij kin Nejin, eo E ar likit E dri jolit an men ko otemjej, im kin Eo bareinwõt E kar kõmõnmõn lõl ko.”​—Hebrew 1:1, 2.

¹³ Jehovah ear konono ñõn Christian ro jinoin ikijen Nejin, Jesus, eo ear kwalok kin men in ittino ko rekwojarjar ñõn ir. Jesus ear jiroñ ir: “Ar lewoj ñõn kom bwe komin jela men ko retino an ailiñ in Anij.” (Luke 8:10) Paul tokelik ear konono kin Christian ri kabit ro einwõt “ro korijeran Kraist, im dri kõmñe an men ko retino an Anij.” (1 Korint 4:1) Rainin, Christian ri kabit ro rej etal wõt im karejar ilo wãwen in, im rej ejake juõn jar in ri karejar eo etiljek im meletlet im ikijen Governing Body eo an ej letok mõñã ko ilo jitõb ilo ien ekkar. (Matthew 24:45-47) Elañe jej kile im kautiej ri kanan in kakõrmol ro an Anij ilo ien ko remotlok, im elaptata Nejin Anij, jejjab aikwij bar kile im kautiej agency eo an armij me Jehovah ej kajerbale rainin ñõn kwalok melele eo ilo Bible elap an menin aikwij ñõn armij ro an ilo ien kein rebin ke?​—2 Timothy 3:1-5, 13.

Alikar ak Ittino?

14. Ñãt eo Christian ro rej kõmmõni jerbal ko ilo ittino, im ilo wãwen in anõk joñok eo an wõn?

¹⁴ An Jehovah alikar in kwalok men ko ej melelen ke bwe Christian ro ien otemjej rej aikwij im iumin jabdewõt wãwen kwalok jabdewõt men rejela kake? Eokwe, Christian ro rej anõk nan in kakabilek eo an Jesus ñõn ri jilek ro an bwe ren “meletlet einwõt serpent ko im joij einwõt mule ko.” (Matthew 10:16) Elañe kar jiroñ ir rejjab maroñ kabuñ ñõn Anij, einwõt an bõklikit eo air akwelap, Christian ro rej etal wõt im “bokake Anij,” kinke rej kile bwe ejelok agency eo an armij ewor an jimwe in kakien kin kabuñ eo an Jehovah. (Jerbal 5:29) Jesus make ear kalikar jimwe eo ilo menin. Jej konono: “Im elikin men kein Jisõs ej etetal i Galili, bwe e jab kõnan etetal i Judia, bwe dri Ju ro rej bukot bwe ren mõn e. Kio ebak an dri Ju ro kwojkwoj in imõn kaber. Inem Jisõs e ar ba ñõn ir [ri jab tõmak ro jein im jatin ilo kanniek]: . . . ‘Komin ilok ñõn kwojkwoj in; I jab ilok ñõn kwojkwoj in kiõ, bwe ien eo Aõ e jañin itok.’ Inem elikin an jiroñ ir men kein, ear bed wõt ilo Galilee. A ke emwij an ro jatin illok ñõn kwojkwoj eo, inem e bareinwõt ear illok, jab ilo alikar a einwõt ilo ittino.”​—John 7:1, 2, 6, 8-10.

Ñõn Jiroñ ak Jab ñõn Jiroñ?

15. Ewi wãwen an kar Joseph kalikar bwe debij juõn menin ittino jet ien ej menin yokwe ñõn kõmmõne?

¹⁵ Ilo jet wãwen ko, debij wõt juõn men bwe en menin ittino wõt ejjab menin meletlet wõt ak ej bareinwõt menin yokwe. Ñõn wanjoñok, ewi wãwen an kar Joseph, jemen eo ear kakajiririk Jesus, emmakit ke ear jela bwe kõrã eo ear kallimur in beleke, Mary, ear bõroro? Jej konono: “Inem Josep belen, bwe emõn mwilin, im e jab kõnan kajok e iman mejen armij, ej lemnok bwe en noj an jolok e.” (Matthew 1:18, 19) Enaj kar jab juõn menin joij ñõn kõmmõne bwe en kajok e iman mejen armij!

16. Ta eddo eo an elder ro, bareinwõt aolep ro jet uan congregation eo, ikijen men ko ejjab jabdewõt armij ej aikwij jela?

¹⁶ Menin in ittino ko armij rejjab aikwij jela kaki me remaroñ kõmmõn lõkatip rej jab aikwij kwaloki ñõn armij ro kar jab kamelim air jela. Christian elder ro rej lemnak kin menin ñe rej aikwij lelok nan in kakabilek ak kainemõn ñõn Christian ro mõttair ak bõlen meñe lelok kaje ñõn ir kin jerawiwi eo elap rar kõmmõne nae Jehovah. Jerbale kain wãwen kein ilo juõn wãwen ekkar ñõn Jeje ko ej menin aikwij; kwalok ilo tibdik in menin ittino ko ñõn ro ejelok air ilo men eo ejjab menin aikwij im ejjab menin yokwe. Emol, ro uan congregation eo an Christian renaj jamin kajeoñ bukõt melelen eo ilo menin ittino eo jen elder ro ak renaj kautiej eddo eo an elder ro ñõn debij wõt men ko ejjab jabdewõt ej aikwij jela kake bwe en ittino wõt. Jabõn Kennan 25:9 ej kwalok: “Kwon kajime men in jibel eo amiro dri turõm, im kwon jab kwalok men eo etino an bar juõn.”

17. Etke Christian ro ilo enañin aolep case ko rej debij wõt men ko ejjab jabdewõt en jela kaki, ak etke rej jab maroñ kõmmõn eindein ien otemjej?

¹⁷ Nan in kakabilek in ej bareinwõt mol ñõn ro uan family eo ak ibwiljin ro rej jeran don. Debij wõt jet men ko bwe en jab jabdewõt ej jela elap tokjen ñõn bõprae melele ko rebwid im kõtan ko ewor abañ ie. “Kõto jen eañ ej bõktok wut; ein drein lo eo ej rurue juõn, ej bõktok mejen illu.” (Jabõn Kennan 25:23) Bwebota, tiljek ñõn Jehovah im kien ko an rewãnik, bareinwõt yokwe kajjojo ro rej bwid, emaroñ jet ien kõmmõn bwe en juõn menin aikwij ñõn jiroñ jemen im jinen, Christian elder ro, ak ro jet tellokiir men ko rej menin ittino.a Ak ilo enañin aolep case ko, Christian ro rej debij wõt menin ittino ko an ro jet, im kejbaroki einwõt rej kejbarok eo air make.

18. Ta kadkad ko jilu kadkadin Christian remaroñ jibañ kij beek ta eo jej aikwij jiroñ kake im ta eo jej aikwij jab jiroñ kake?

¹⁸ Ilo elij, juõn Christian ej kajeoñwe Jehovah ilo an debij wõt menin ittino ko ñe ej menin aikwij, kwaloki wõt ñe ekkar. Ilo an beek ta eo ej aikwij im ejjab aikwij jiroñ kake, ej aikwij kõtlok bwe ettã buru, tõmak, im yokwe ren tel e. Ettã buru ej bõpraik e jen an lap an kwalok kin aorõkin make, im kajeoñ in kabwilõñ ro jet ilo an jiroñ ir kin jabdewõt men eo ejela ak ilo an kejak ñõn ir kin menin ittino ko ejjab maroñ kennan kaki. Tõmak ilo Nan eo an Jehovah im congregation eo an Christian ej kamakit e ñõn an kwalok nan kin melele eo ekwojarjar Bible ej letok im ilo ejja ien in wõt kejbarok ñõn bõprae an ba men ko remaroñ kainebataek ro jet. Aet, yokwe ej kamakit e ñõn jiroñ kin men ko rej kaibujuij Anij im me armij ro rej aikwij jela ñõn air bõk mour. Menin ittino ko an juõn armij make, ijo tu-rãjet, ej kejbarok bwe en jab kwaloki, ke ej kile bwe ilo enañin aolep case ko an kwaloki enaj einwõt kwalok an ejelok an yokwe.

19. Ta ial in emmakit eo ej jibañ kalikar Christian ro remol, im ta tokjen eo ej walok?

¹⁹ Kilen in ejokkin wõt juõn ej jibañ ñõn kalikar Christian ro remol. Rej jab noj kadkadin Anij ilikin juõn liboror kin ejelok etan ak ilikin juõn tõmak kin Trinity e ittino im ejelok kamelelein. Anij wan ko ejelok jela kaki rej einlok wõt kadkad in kabuñ eo ewan, im jab kin mol eo. (Lale Jerbal 17:22, 23.) Ri kabit Ri Kennan ro an Jehovah rej lukkun kamolol kin jerammõn eo kin air “dri kõmñe men ko retino an Anij.” Ilo an alikar air kwalok menin ittino kein ñõn ro jet, rej jibañ kamakit ro emol burueir ñõn bukõt jimjera eo an Jehovah.​—1 Korint 4:1; 14:22-25; Zechariah 8:23; Malachi 3:18.

[Kamelele eo itulal]

Ewi Wãwen Am Naj Kar Uak?

◻ Etke Jehovah ejjab aikwij noj karõk ko an?

◻ Ñõn wõn eo Jehovah ej kwalok menin ittino ko an ñõn e?

◻ Ta eddo eo an Christian ro kin men ko ejjab jabdewõt armij en jela kaki?

◻ Ta kadkad ko jilu renaj jibañ Christian ro jela ta eo ren jiroñ im ta eo ren jab jiroñ kake?

[Pija ko ilo peij 22, 23]

Jehovah ej kwalok menin ittino ko ikijen Nan eo an