“Etetal Kin Tõmak, Jab Kin Loe”
“Jej etetal kin tõmak, jab kin loe.”—2 KORINT 5:7.
1. Ta melelen “etetal kin tõmak”?
JABDEWÕT ien jej jar ekkar ñan ialin tel ko ilo Nan in Anij, jej kalikar bwe ewõr jet joñan tõmak eo ibbed. Ñe jej jino kwalok nan ñõn ro jet kin Ailiñ in Anij, menin bareinwõt ej kwalok tõmak. Im ñe jej wujleplok mour ko ad ñõn Jehovah, jej lelok menin kamol eo bwe ej kõnan eo ad in ñõn ‘etetal kin tõmak,’ einwõt ba, jibadõk juõn ialin mour eo tõmak eo ej kakiene.—2 Korint 5:7; Kolosse 1:9, 10.
2. Etke bõk kunar ilo makitkit ko an congregation ejjab menin kamol kin juõn armij bwe ewõr an tõmak?
2 Elañe ej mol ad etal in mour ilo juõn wãwen eo einwõt in, jej aikwiji tõmak eo ebin. (Hebrew 11:1, 6) Elõñ armij rej rel ñõn Ri Kennan ro an Jehovah kin kien mour erreo ko im yokwe eo rej lo ibwiljin Ri Kennan ro. Menin ej juõn ijjino eo emõn, ak ejjab melelen bwe armij rot in ewõr tõmak ibbeir. Ro jet emaroñ wõr juõn beleir ak juõn jemen ak jinen eo ekajur ilo tõmak, im remaroñ bõk kunair ilo jet ian makitkit ko an kabuñ eo beleir ak jemeir ak jineir rej yokwe ej bõk kunan ie. An wõr juõn kain mejatoto rot in ilo mweo imõn juõn armij emol ej juõn jerammõn, ak menin bareinwõt ejjab bõk jikin yokwe eo an juõn armij make ñõn Anij im tõmak eo an make ilo e.—Luke 10:27, 28.
3. (a) Bwe en emõn bedbed in tõmak eo ad, ta liki eo ej aikwij wõr ibbed kin Bible eo? (b) Etke jet armij ej oktak im laplok air liki kakõrmol in Bible eo jen ro jet?
3 Ro emol air etetal kin tõmak rej lukkun liki bwe Bible eo ej Nan in Anij. Elap menin kamol eo kin Jeje ko Rekwojarjar, bwe emol, rej “kakõrmol in Anij.”a (2 Timothy 3:16) Ewi joñan menin kamol in rej aikwij etale mokta jen an juõn armij liki? Menin emaroñ atartar ion jelãlokjen eo an armij eo. Men eo ej kajju buruen juõn armij emaroñ jab karel bar juõn armij. Jet ien, meñe rej maroñ kwalok ñõn juõn armij men in kamol eo rejjab maroñ kariape, emaroñ jumae wõt jemlok eo ejimwe. Etke? Kin kõnan ko remũlal emwij kalbwini ilo buruen. (Jeremiah 17:9) Kin menin, meñe juõn armij emaroñ wõr an itoklimo ilo karõk eo an Anij, buruen emaroñ kõnan wõt bõk buñburuen jen lõl in. Emaroñ jab kõnan bõjrak jen juõn wãwen mour eo ej idaptok ibben kien ko ilo Bible. Bõtab, elañe emol an jabdewõt armij kwuli kin mol eo, elañe ej mol ibben make, im elañe ej ettã buruen, enaj kile tokelik bwe Bible ej Nan in Anij.
4. Ta eo ej menin aikwij ilo mõttan ijo kunan juõn armij ñõn an bõk tõmak?
4 Ekkã an walok bwe ilo jejjo wõt alliñ, armij ro rej bõk jibañ ñõn katak Bible rar lo elõñ men in kamol ko rej kamol bwe Bible ej Nan in Anij. Elañe menin ej kamakit ir ñõn air kabellok burueir bwe Jehovah en katakin ir, inem lemnak ko air ituloa, kõnan ko air, im emmakit ko air renaj oktak ikijen men eo rej katak. (Psalm 143:10) Rome 10:10 ej ba bwe ej “kin buruen” me juõn armij ej jerbale an tõmak. Tõmak rot in ej kalikar wãwen an kajjojo armij lemnak, im enaj alikar ilo ialin mour eo an.
Noah Ear Jerbal ion Bedbed in Tõmak eo Emõn
5, 6. Tõmak eo an Noah ear bedbede ion ta?
5 Noah kar juõn eo emõn bedbed in tõmak eo an. (Hebrew 11:7) Ta bedbed eo ñõn an kar wõr tõmak rot in ibben? Nan eo an Anij ear bed ibben Noah, jab ilo wãwen jeje, ak einwõt kar konono ñõn e. Genesis 6:13 ej ba: “Anij ear ba ñõn Noa: ‘Jemlokin kõniek otemjej ej itok imaõ, bwe lõl eobrak kin kowadoñ kin ir.’” Jehovah ear tel Noah ñõn an kalek juõn wa im lelok tibdik in wãwen kaleke. Inem Anij ear kobaiktok: “Ña, Ij bõktok ibwijliplip ion lõl, bwe en kokkure kõniek otemjej iomin lõñ, ro eor menono im mour ilo air. Men otemjej ion lõl re naj mij.”—Genesis 6:14-17.
6 Ear wõr ke wat moktalok jen ien in? Bible ejjab ba. Genesis 2:5 ej ba: “Jeova Anij e jañin kowut ion lõl.” Ak eñin wãwen eo Moses, eo ear mour elõñ ebeben ko tokelik, ear kwalok kin wãwen ko jab kin ran ko an Noah ak kin ien eo ettolok mokta jen ien eo. Einwõt an walok ilo Genesis 7:4, Jehovah ear jitõñlok ñõn wut ke ej konono ñõn Noah, im Noah ear melele kin men in. Ak, tõmak eo an Noah ear jab bedbed ion men eo ear maroñ loe. Ri jilek Paul ear je bwe “emwij an Anij kowe [Noah] kin men ko re jañin walok.” Anij ear jiroñ Noah bwe E naj kar bõktok ion lõl “ibwijleplep ion lõl,” ak “lometo in lañ,” einwõt nan in kamelele ko ilo tukaruen ilo book eo New World Translation kar kwalok kake ilo Genesis 6:17. Lõltak ñõn ien eo, juõn men eo einwõt in ejañin kar walok. Ak menin kõmõnmõn ko otemjej ear alikar an Noah loi rar jutak einwõt juõn menin kamol in kalikar bwe emol Anij emaroñ kar bõktok juõn jorrãn in ibwijleplep eo einwõt in. Ilo an kar emmakit kin tõmak, Noah ear kalek wa eo.
7. (a) Ta eo Noah ear jab aikwiji ñõn an kõmmõne men eo Anij ear jiroñe bwe en kõmmõne? (b) Ewi wãwen ad bõk tokjen jen ad lemnak kin tõmak eo an Noah, im tõmak eo ad ewi wãwen an maroñ juõn jerammõn ñõn ro jet?
7 Anij ear jab kajejjet ñõn Noah juõn ran eo ñe enaj kar ijjino ibwijleplep eo. Ak Noah ear jab kajerbal menin einwõt juõn jekben ñõn bõk juõn lemnak in bere, im likit jerbal in kalek wa eo im kwalok nan einwõt men eo kein karuo ilo mour eo an. Ilo juõn ien eo ebwe, Anij ear jiroñlok Noah kin ñããt eo en emmakitlok ñõn loan wa eo. Ilo kõtan eo, “ein drein Noa e ar kõmõn, einwõt men otemjej Anij ej jiroñ e, ein drein e ar kõmõne.” (Genesis 6:22) Noah ear etetal kin tõmak, jab kin loe. Elap ad kamolol bwe ear kõmmõn eindein! Kin tõmak eo an, jej mour rainin. Ilo wãwen eo ibbed bareinwõt, tõmak eo jej kwaloke emaroñ wõr kilan eo emulal ion ran ko rej bed imad ejjab ñõn kij wõt ak bareinwõt iman ajiri ro nejid im ñõn armij ro jet ibelakid.
Tõmak eo an Abraham
8, 9. (a) Ta eo Abraham ear bedbede tõmak eo an ion? (b) Ilo wãwen et eo Jehovah ‘ear waloklok’ ñõn Abraham?
8 Lemnak kin bar juõn wanjoñok—eo an Abraham. (Hebrew 11:8-10) Ta eo Abraham ear bedbede tõmak eo an ion? Ke ear rittolok manit ko ibelakin ilo Ur ilo Chaldea kar mour in lũñ im arõk mweiuk. Ak men in karelel ko jet rar ejaake baotokin Abraham. Ejelok bere ear maroñ kamao ibben leo nejin Noah, Shem, eo ear mour ilo ejja tõre ko wõt iumin 150 yiõ ko. Abraham ear oktak im tõmak bwe Jehovah ej “Anij eo Eutiejtata, Eo an lõñ im lõl.”—Genesis 14:22.
9 Ebar wõr juõn men eo ear lap kilan an karel Abraham. Jehovah “e ar weaktok ñõn . . . Ebream, ke e ar ber i Mesopotamia, mokta jen an kar jokwe i Heran, im ba ñõn e, ‘Kwon ilok jen eneo eneõm im jen ro nukum im ilok ñõn eneo I naj bakajen ñõn yuk.’” (Jerbal 7:2, 3) Ilo wãwen et eo Jehovah ear ‘weaktok’ ñõn Abraham? Abraham ear jab kajju an lo Anij mej kin mej. (Exodus 33:20) Bõtab, Jehovah emaroñ kar waloklok ñõn Abraham ilo juõn ettõnak, kin juõn joñok in aibujuij elap, ak ikijen juõn enjel ri keãñ, ak eo ej itok ikijen. (Keidi Genesis 18:1-3; 28:10-15; Leviticus 9:4, 6, 23, 24.) Jabdewõt wãwen ko Jehovah ear waloklok ñõn Abraham ie, lein ri tõmak ear liki bwe Anij ear lelok juõn jerammõn aorõk ñõn e. Abraham ear uak ilo tõmak.
10. Ewi wãwen an kar Jehovah kabin tõmak eo an Abraham?
10 Tõmak eo an Abraham ear jab atartar ion tibdik in melele eo ear wõr ibben kin eneo Anij ear tellok e ñõne. Ear jab atartar ion jelã eo an kin ñããt eo renaj kar lelok eneo ñõn e. Ear tõmak kinke ear jelã kin Jehovah einwõt Anij eo Ekajur. (Exodus 6:3) Jehovah ear jiroñ Abraham bwe enaj kar wõr inen, ak jet ien Abraham ear kalmenlokjen kin ewi wãwen an maroñ eindein. Ear rittolok. (Genesis 15:3, 4) Jehovah ear kakajurlok tõmak eo an Abraham ilo an jiroñ e bwe en ejjed ñõn lañ im lale iju kan im bwine orair elañe ear maroñ. “E naj eindein ineõm,” Anij ear ba. Abraham ear lukkun rel buruen. Ear alikar bwe Ri Kõmõnmõn eo an iju kan ear maroñ kajejjet kitien men eo ear kallimur kake. Abraham “ear liki Jehovah.” (Genesis 15:5, 6) Abraham ear jab baj tõmak wõt kinke ear emõn ibben men eo ear roñjake; ear emõn bedbed in tõmak eo an.
11. (a) Ke ear ebaklok an 100 yiõ dettan, ewi wãwen an kar Abraham emmakit ñõn kallimur eo an Anij bwe Sarah eo ear ritto enaj kar keotak juõn nejin ladik? (b) Kin kain tõmak rot eo Abraham ear jelmae melejoñ eo ear jelet an bõk ladik eo nejin ñõn Tol Moriah ñõn an ajelok e einwõt juõn menin katok?
11 Ke Abraham ear ebaklok an 100 yiõ dettan im lio belen, Sarah, iturinlok 90 yiõ, Jehovah ear bar kwalok kallimur eo an bwe enaj kar wõr juõn nejin Abraham ladik im bwe Sarah eo enaj jinen. Abraham ear lemnak kin wãwen eo ibbeirro. “Ak ñõn kalimur an Anij e ar jab bere kin jab tõmak, a e kajurlok kin tõmak eo an, im lelok aibujuij ñõn Anij im e kanuij jela, bwe men eo ear kalimur kake ej bareinwõt maroñ in kõmõne.” (Rome 4:19-21) Abraham ear jelã bwe kallimur eo an Anij ejamin kar likjap. Tokelik, kin tõmak eo an, Abraham ear bokake ke Anij ear jiroñ e bwe en bõk nejin Isaac ñõn enen Moriah im lelok e einwõt juõn menin katok. (Genesis 22:1-12) Abraham ear lukkun liki bwe Anij eo ear ilo kabwilõñlõñ kõmmõn bwe ladik in en lotak ear bareinwõt maroñ kajeblaktok e ñõn mour bwe en kajejjet lok kitien kallimur eo E ar kõmmõne kin e.—Hebrew 11:17-19.
12. Ewi toan an kar Abraham wõnmanlok wõt im etetal kin tõmak, im ta jinekjej eo ear kõttar e im ro uan family eo an ro rar kalikar tõmak eo ekajur?
12 Abraham ear kalikar bwe ear mour kin tõmak ejjab baj ilo jet wõt ien ak ilo aolepen ien mour eo an. Ilo aolepen ien mour eo an Abraham ear jab bõk jen Anij jabdewõt mõttan Enen Kallimur eo einwõt juõn menin jolet. (Jerbal 7:5) Ak, Abraham ear jab ebwer im jeblak ñõn Ur ilo Chaldea. Iumin 100 yiõ ko, lok ñõn ien eo ear mij, ear jokwe ilo imõn kabbed ko ilo eneo Anij ear tellok e ñõne. (Genesis 25:7) Kin e im lio belen Sarah, leo nejiiro Isaac, im leo jibierro Jacob, Hebrew 11:16 ej ba: “Anij e jab jok kin ir, kin naetan air Anij, bwe e ar kabojõk jikin kwelok ñõn ir.” Aet, Jehovah ewõr juõn jikin ibben ñõn ir ilo lõl in an Ailiñ in Messiah eo.
13. Wõn ibwiljin ro ri karejaran Jehovah rainin rej kalikar an wõr ibbeir tõmak eo einwõt eo an Abraham?
13 Ewõr ro ibwiljin ro ri karejaran Jehovah rainin ro rej einwõt Abraham. Rar etetal kin tõmak iumin elõñ yiõ ko. Ilo kajur eo Anij ej letok, rar ellã jen menin kabañbañ ko einwõt tol ko. (Matthew 17:20) Rej jab ebwer ilo tõmak kinke rejjab jelã ñããt eo Anij ej lelok ñõn ir menin jolet eo ear kallimur kake. Rejelã bwe nan eo an Jehovah ejamin maroñ likjap, im rej watõke juõn jerammõn elap bwe ren watõk ir einwõt juõn ian Ri Kennan ro an. Eñin ke wãwen am eñjake?
Tõmak eo Ear Kamakit Moses
14. Ewi wãwen an kar ejaak bedbed eo ñõn tõmak eo an Moses?
14 Bar juõn wanjoñok in tõmak ej Moses. Ta kar bedbed in tõmak eo an? Kar likiti ibben ilo ien eo ear ajiri jidikdik wõt. Meñe lio nejin Pharaoh ear lo Moses ilo juõn iep in ujoj ilo River Nile im bõk e einwõt nejin ladik, ri Hebrew eo jinen Moses, Jochebed, ear kaninnin ladik eo im kejbãrok e ilo yiõ ko an moktata. Alikar Jochebed ear emõn an katakin e, likit ilo e yokwe eo ñõn Jehovah im kamolol eo kin kallimur ko An ñõn Abraham. Tokelik, einwõt ro uan ri mweo imõn Pharaoh, Moses “kar katakin e ilo meletlet ko otemjej an ri Egypt ro.” (Jerbal 7:20-22; Exodus 2:1-10; 6:20; Hebrew 11:23) Bõtab, meñe ear emõn ijo Moses ear bed ie, buruen ear bed ibben armij ro an Anij rar bed ilo kamakoko.
15. Ta eo ilo an kar kalikar e make ibben armij ro an Jehovah kar melelen ñõn Moses?
15 Ke ear 40 an yiõ, Moses ear mõn juõn ri Egypt ñõn karõlok juõn ri Israel eo ear nana air kõmmõn ñõn e. Menin ear kalikar wãwen an Moses lemnak kin armij ro an Anij. Emol, “kin tõmak Moses, ke emwij an ridtolok, ej abwin bwe ren likit etan nejin kõrã eo nejin Pero.” Jen an etal ilo “mõnõnõ ko an jerawiwi jirik ien” einwõt juõn eo uan ro ilo mweo imõn iroij in Egypt eo, kin tõmak ear emmakit ñõn air kile e make ibben armij ro an Anij rar kaeñtan ir.—Hebrew 11:24, 25; Jerbal 7:23-25.
16. (a) Ta jerbal eo Jehovah ear lelok ñõn Moses, im ewi wãwen an kar Anij jibañ e? (b) Ilo an bõkmanlok jerbal eo an, ewi wãwen an kar Moses kwalok an tõmak?
16 Moses ear kijoror in kõtlok armij ro an, ak ien eo an Anij ñõn kõtlok ir ejañin kar itok. Moses ear aikwij ko jen Egypt. Ear jab mae enañin 40 yiõ ko tokelik ke Jehovah ikijen juõn enjel ear kajerbal Moses bwe en jeblaklok ñõn Egypt ñõn an tel im kadiojlok ri Israel ro jen eneo. (Exodus 3:2-10) Ewi wãwen an kar Moses emmakit? Ear jab kwalok an bere maroñ eo an Jehovah in kõtlok ri Israel ro, ak ear eñjake an jabwe maroñ eo ibben make ñõn kõmmõn jerbal eo Anij ear likiti iman. Ilo yokwe, Jehovah ear lelok kakajur eo Moses ear aikwiji. (Exodus 3:11–4:17) Tõmak eo an Moses ear eddeklok ilo kajur. Ear jeblaklok ñõn Egypt im eliji an kakkil Pharaoh ilo an jelmae mej-ñõn-mej kin menin kaeñtan ko renaj kar itok ion Egypt kin likjap eo an iroij eo ñõn kõtlok an Israel illok in kabuñ ñõn Jehovah. Moses ear jab maroñ kwalok menin kaeñtan ko kin kajur eo an make. Ear etetal kin tõmak, jab kin loe. Tõmak eo an ear bed ilo Jehovah im nan eo an. Pharaoh ear kalelñoñ Moses. Ak Moses ear kate wõt. “Kin tõmak ear illok jen Ijipt, im jab mijõk illu an kiñ eo, bwe ej kijenmij einwõt an lo Eo re ban lo E.” (Hebrew 11:27) Moses ear jab wãppen. Ear kõmmõn bwid. (Bwinbwin 20:7-12) Bõtab, elikin an Anij kajerbale, tõmak ear jelet aolepen ial in mour eo an.
17. Kin air etetal kin tõmak ta tokjen eo ear walok ñõn Noah, Abraham, im Moses, meñe rar jab lo lõl eo ekãl an Anij?
17 Tõmak eo am en eindein einwõt eo an Noah, Abraham, im Moses. Emol bwe rar jab lo lõl eo ekãl an Anij ilo ran ko air. (Hebrew 11:39) Ejañin kar ien eo an Anij emwij karõke; ear bar wõr men ko jet in karõk eo an rar aikwij ñõn air tõbrak. Ak, tõmak eo air ilo nan eo an Anij ear jab jako, im etair ebed ilo book in mour eo an Anij.
18. Ñõn ro emwij kir ir ñõn mour ilañ, etke ear menin aikwij ñõn air etetal kin tõmak?
18 “Anij e ar kabojõk ñõn kij jabrewõt men eo emõn jen men ko air,” ri jilek Paul ear jeje. Einwõt ba, Anij ear lo lok iman juõn men eo emõnlok ñõn ro, einwõt Paul, emwij kir ir ñõn mour ilañ ibben Christ. (Hebrew 11:40) Rein rej ro elaptata air kar bed ilo lemnak eo an Paul ke ear jeje nan ko emwij jei ilo 2 Korint 5:7: “Bwe jej etetal kin tõmak, jab kin loe.” Ke rar je menin, ejelok iair enañin kar bõk ãjinkij eo air ñõn lañ. Rar jab maroñ loe kin mejen enbwiniir, ak kin tõmak eo air ie ear emõn air loe. Christ emwij kejerkake jen mij, leen jomõkaj in ro emwij kajerammõn ir kin mour ilañ. Im elõñlok jen 500 ri kamol ro rar lo e mokta jen an wanliñlok ñõn lañ. (1 Korint 15:3-8) Ear wõr un eo emõn ibbeir ñõn air likit aolepen ialin mour eo air kin tõmak in. Kij bareinwõt ewõr un ko remõn ibbed ñõn ad etetal kin tõmak.
19. Einwõt an walok ilo Hebrew 1:1, 2, ikijen wõn eo Anij ear konono ñõn kij?
19 Rainin, Jehovah ejjab konono ñõn armij ro an ikijen juõn enjel, einwõt an kar kõmmõn ñõn Moses ilo mar eo ear bwil. Anij ear konono ikijen Nejin. (Hebrew 1:1, 2) Men eo Anij ear ba ikijen e, Ear je ilo Bible, eo emwij ukõte ñõn elõñ kajin ko an armij ro ibelakin lõl.
20. Ewi wãwen an laplok an emõn wãwen eo ibbed jen kar eo an Noah, Abraham, im Moses?
20 Elõñ lok men ko ibbed jen kar Noah, Abraham, im Moses. Ewõr ibbed aolepen Nan eo an Anij—elap wõt ijo ededelok an jejjet kitien. Kin aolepen men eo Bible ej ba kake kin maan im kõrã ro rej kamole ir make bwe rej ri kennan ri tõmak ro an Anij ilo air jelmae melejoñ ko kajju wãweier, Hebrew 12:1 ej kõketak: “Jen bareinwõt jolok men ko otemjej rerro, im jerawiwi eo e nañin kabol kij, im jen kijenmij im etõr ilo iaikuij eo emwij likit e imar.” Tõmak eo ad ejjab juõn men ñõn kajettokjen kake. “Jerawiwi eo e nañin kabol kij” ej jabwe tõmak. Juõn tarinae eo jej kate kij ie ej menin aikwij elañe jej kõnan “etetal kin tõmak.”
[Kamelele eo itulal]
a Lale The Bible—God’s Word or Man’s?, jeje in Watchtower Bible im Tract Society ilo New York, Inc.
Ta Ennan eo Am?
◻ Ta eo ekoba ilo “etetal kin tõmak”?
◻ Ewi wãwen ad maroñ bõk tokjen jen wãwen eo Noah ear kwalok an tõmak ie?
◻ Ilo wãwen et eo wãwen an kar Abraham jerbale tõmak ej jibañ kij?
◻ Etke Bible ej jitõñlok ñõn Moses einwõt juõn joñok in tõmak?
[Pija eo ilo peij 8]
Abraham ear etetal kin tõmak
[Pija eo ilo peij 8]
Moses im Aaron rar kalikar air tõmak ke rar bed iman Pharoah