Kautiej Ro Ewõr Air Maroñ Etke Eaorõk?
WÕN eo ejjab kamolol bwe policeman ro ewõr air maroñ ñan jibwe ri nana ro me rej kwote men ko mweied ak rej kamijak family eo ad? Im jejjab kamolol ke bwe mõn ekajet ko ewõr air maroñ ñan kajeik ri nana ro bwe ren kejbãrok bukwon eo?
Jerbal ko jet an kien me rej men in jibañ, einwõt kejbãrok ial ko, kejbãrok erreo an bukwon eo, im education—ekkã an maroñ eo an kien kõllãiki ikijen owõj—jej bareinwõt lemnak kaki. Ri Christian ro remol rej bed imantata ñan kamol bwe ej juõn men in aikwij ñan kautiej ri utiej ro. Ak en ewi joñan ad kautiej ir? Im ilo mõttan et ko in mour jej aikwij kautiej ro ewõr air maroñ?
Ro Ewõr Air Maroñ ilo Bukwon eo
Bible eo ej jiroñ armij otemjej, meñe rej ri tõmak ro ak jab, ñan kautiej maroñ in kien eo, eo ej jerbale emõn ñan bukwon eo. Ri Christian ri jilek Paul ear je ñan ri tõmak ro mõttan ilo Rome kin men in, im ewõr tokjen ñan etale ta eo ear ba, einwõt emwij je ilo Dri Rom 13:1-7.
Paul ear juõn citizen in Rome, im Rome kar ailiñ eo ekajur tata an lal ilo ien eo. Letter eo an Paul, eo kar je ilo 56 C.E., ear kakabileklek ri Christian ro bwe ren citizen ro emõn mwiliir. Ear je: “Armij otemjej ren kiblie ñõn ro routiej jen ir: bwe ejelok eutiej a jen Anij wõt; im ro rej ber Anij e ar likiti.”
Paul ijin ej kamelele bwe ejamin kar wõr jabdewõt ri utiej elañe Anij ear jab kõtloke. Ilo wãwen in ri utiej ro ewõr juõn kadkad ewõr joñan ilo karõk eo an Anij. Kin men in “eo ej jumae eo eutiej ej jumae men in kaiñi an Anij.”
Ke ri utiej ro remaroñ nebar citizen ro rej kõmman emõn, kar bareinwõt kamaroñ rein ñan lelok kaje ñan ro rej kõmman nana. Ro rej kõmanmõn nana ewõr unin air mijak maroñ eo an ri utiej ro ñan jerbal einwõt “dri irenwõne,” ke ri kien ro rej kõmmane einwõt “dri korijeran Anij.”
Paul ej kajemlok nan ko an ilo an ba: “Inem komin kiblie jab kin illu eo wõt, a bareinwõt kin bõklikit. Bwe kin men in komin bareinwõt owõj; bwe ir dri jerbal an Anij, im rej lale men in ien otemjej.”
Eddo eo ñan ajeje owõj ko ej bed ilo pein ri utiej ro, jab ibben ro rej kõllã owõj. Einwõt juõn citizen emol an jerbal, juõn ri Christian ej kejbãrok juõn bõklikit emõn. Ej jelã bwe ilo an kõttãik e ñan ri utiej ro im ilo an kõllã owõj, ej rejetak ejjab kien eo an bukwon eo wõt ak ej bareinwõt mour ilo burukuk ibben men in aikwij ko an Anij.
Family eo im Eo Ewõr an Maroñ
Ta kin eo ewõr an maroñ ilo family eo? Ilo ran ko jinoin in an mour, juõn niñniñ ekkã an naj jañ ak lamõj bwe juõn en lale. Ak juõn jemen ak jinen emeletlet enaj kile ta lukkun aikwij eo an niñniñ eo im jab kõtlok bwe lamõjmõj eo an en beek e. Jet ajiri ro, ñe rej rittolok, rej kõtlok air anemkwoj im remaroñ beek kin kõmman ko air. Kin an jabwe iminene ibbeir, remaroñ lorak ilo kowadoñ ak kõmman ko jet renana, im kokkure ainemõn jimor an family eo im an bukwon eo, einwõt ri utiej ro elap air jelã kake.
“Erumij an ritto ro kauweik ro nejiir,” Rosalind Miles ej ba, ri jeje an book eo Children We Deserve. “Ien eo ñan ijjino ej ilo ien eo wõt ej kab lotak ajiri eo.” Elañe jen jinoin jemen im jinen rej konono ilo juõn ainikien ej kwalok joij im yokwe im ejjab ukoktak kõmman ko air, ejjabto ro nejiir renaj katak ñan bõk maroñ eo air im kauwe eo ej yokwe me ej walok jen e.
Ewõr ilo Bible elõñ kamelele ko kin maroñ eo ilo family eo. Ilo book in Jabõn Kennan Ko, emaan eo emeletlet Solomon ej kwalok kin burukuk eo an jemen im jinen rej mijak Anij iman ro nejiir, ke ej ba: “Nejiõ, kwon eoroñ nan in katak an jemõm, im kwon jab illok jen kien jinõm.” (Jabõn Kennan Ko 1:8) Ñe jemen im jinen rej kejbãrok juõn burukuk rot in iman ro nejiir, renaj jelã kin ta eo jemeir im jineir rej kõtmene air kõmmane. Remaroñ kajeoñ in inonooj juõn nae eo juõn kin jibadbad eo ñan kõtõbrak kõnan eo an, ak maroñ eo eburukuk an jemen im jinen ej juõn kein kejbãrok ñan ajiri ro.
Bible ej kamelele bwe leo belele ej bõk eddo eo elaptata ñan kejbãrok mour in jitõb eo an jab ajiri ro wõt ak bareinwõt eo an lio belen. Men in rej kwaloke einwõt lajrak in bõr. Ewi wãwen en jerbale karõk in? Paul ej kwalok bwe einwõt Christ ej Bõran congregation eo eindein leo ej bõran lio belen. Inem Paul ej kobaik: “Man ro, komin yokwe limaro belemi, einwõt Kraist e ar bareinwõt yokwe eklisia [lio belen ilo jitõb], im mõke lelok E kin e.” (Dri Epesõs 5:25) Ñe juõn emaan ej lor joñok eo an Jesus im jerbale lajrak in bõr eo ilo juõn wãwen ej yokwe, enaj bõk “mijõk” eo an lio belen. (Dri Epesõs 5:33) Ajiri ro ilo juõn family rot in renaj bareinwõt lo tokjen eo kin maroñ eo letok in Anij im renaj mõnõnõ in bõke.—Dri Epesõs 6:1-3.
Ewi wãwen jemen ak jinen eo ej make ian, ekoba ro rar luji eo rejetan ilo mij, emaroñ kamadmõd men in? Meñe ej jemen ak jinen, remaroñ reilok kajju ñan maroñ eo an Jehovah Anij im Jesus Christ. Ien otemjej Jesus ear konono ilo an wõr an maroñ—eo jen Jemen im Jeje ko rekakõrmol an Anij.—Matu 4:1-10; 7:29; Jon 5:19, 30; 8:28.
Bible eo ej letok elõñ nan in kakabilek ko raorõk kin abañ ko me ajiri ro rej jelmaiki. Ilo air bukõt nan in kakabilek kein im lori, jemen ak jinen enaj maroñ lelok nan in kakabilek ko rej yokwe im ewõr tokjen ñan ajiri ro. (Jenesis 6:22; Jabõn Kennan Ko 13:20; Matu 6:33; 1 Dri Korint 15:33; Dri Pilippai 4:8, 9) Ro jemen im jinen remaroñ bareinwõt lale katak ko rej wawa ion Bible kar eiki ñan jibañ ir katakin ro nejiir ñan kamolol kin tokjen ko rej walok jen air kautiej maroñ eo ej itok jen Jeje ko.a
Congregation in Christian eo im Eo Ewõr an Maroñ
“E in Nejiõ jitenburu iba, I buñburuõ kake; komin eoroñ e.” (Matu 17:5) Nan kein, ko Jehovah Anij make ear konono, rej kamol bwe Jesus ej konono kin maroñ eo ej itok jen Anij. Men eo ear ba kar jeje ilo gospel ko emen me ebidodo ad maroñ bukõte.
Mokta lok jidik jen an kar wanliñlok ñan lañ, Jesus ear jiroñ ri kalor ro an: “Emwij letok ñõn Iõ kajur otemjej i lõñ im i lõl.” (Matu 28:18) Einwõt Bõran congregation eo an, Jesus ear jab baj lale wõt ri kabit ri kalor ro an ion lal ak, jen ien ear lutoklok jitõb kwojarjar eo ilo Pentecost 33 C.E., ear bareinwõt kajerbal ir einwõt juõn ial ñan bõk mol eo, einwõt “dri korijer e tiljek im meletlet.” (Matu 24:45-47; Jerbal 2:1-36) Ta eo ear kõmmane ñan kõtõbrak aolep men kein bwe en kakajurlok congregation in Christian eo? “Ke E ar wõnliñlok ñõn lõñ, E ar . . . , lelok men in yokwe ñõn armij rõn.” (Epesõs 4:8) “Men in yokwe ñõn armij rõn” rej Christian elder ro, me rej ijjitõñ in jitõb kwojarjar im rej bõk maroñ eo ñan lolorjake men ko ilo jitõb an ri tõmak ro mõttair.—Jerbal 20:28.
Kin un in Paul ej kakabilek: “Komin kememej ro r’ar ami dri tel, im r’ar ba ñõn kom nan in Anij; im komin kajeoñwe air tõmak, ke komij kalomõnlokjen kin tokjen air ber im kõmõn.” Ke emaan rein retiljek rar anõk jenkwon nee ko neen Jesus, emol an naj juõn ial in meletlet ñan anõk tõmak eo air. Inem Paul ear kobaik: “Komin bokake im kõtãik kom ñõn ro rej tel kom, [“etal wõt im kile maroñ eo air iom,” The Amplified Bible] bwe rej lale ami, einwõt ro re naj kwalok kin air kõmõn, bwe ren kwalok im lõñliñ im jab buromõj. Bwe men in e jab men in kakajuror kom.”—Dri Hibru 13:7, 17.
Ta eo ej walok ñe rej kajekdon nan in tel rot in? Jet ian ro uan congregation in Christian eo ilo jinoin rar kõmman men in im rar oktak im ri buñ jen tõmak ro. Rej konono kin Hymenaeus im Philetus einwõt maan ro rar ukoji tõmak an jet im konono wan ko air rej ‘katton men eo ekwojarjar.’ Juõn ian men ko rej ba ej bwe ededelok an kar armij jerkakbiji, elañe jab juõn ilo jitõb eokwe juõn ilo kõkkar, im kin men in enaj ejelok jerkakbiji ilo ran ko renaj itok iumin Ailiñ in Anij.—2 Timothy 2:16-18, New World Translation.
Maroñ eo kar jitõñe ear itok in lomor ir jen men in kauwatata eo. Christian elder ro rar maroñ kariap nan ko air kinke einwõt ro rej binej jenkwon Jesus Christ, rar kajerbal maroñ eo ear itok jen Jeje ko. (2 Timote 3:16, 17) Ejja men eo wõt ej mol rainin ilo congregation in Christian, eo rej kwaloke einwõt “jurõn im loñtak in mol.” (1 Timote 3:15) Rejamin kõtlok bwe katak ko rewan ren kokkure “nan ko remol,” kar kejbãroke ñan kij einwõt juõn men in letok emõn iloan page ko ilo Bible.—2 Timote 1:13, 14.
Ke kautiej ñan ro ewõr air maroñ ej mõkaj an jako lok ilo lal, einwõt ri Christian ro jej kile bwe maroñ ko rekkar kar kajutake ilo bukwon eo, ilo family eo, im ilo congregation in Christian rej ñan tokjen eo ad. Kautiej ro ewõr air maroñ elap an aorõk ñan emõn eo ad ilo kanniek, eñjake, im ilo jitõb. Ilo ad bõk im kautiej maroñ rot kein letok in Anij, jenaj bõk kejbãrok jen maroñ ko relaptata—Jehovah Anij im Jesus Christ—ñan tokjen eo ad ñan indio.—Sam Ko 119:165; Dri Hibru 12:9.
[Kamelele eo itulal]
a Lale book ko Questions Young People Ask—Answers That Work im The Secret of Family Happiness, me rej jimor jeje in Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
[Kareelel ilo page 5]
Ewõr ilo Bible elõñ kamelele ko ikijen maroñ eo ilo family eo
[Pija ilo page 6]
Jemen ak jinen eo ejelok rejetan emaroñ reilok kajju ñan maroñ eo an Jehovah Anij im Jesus Christ
[Pija ko ilo page 7]
Ri Christian ro rej kile bwe maroñ ko rekkar ilo family eo, ilo congregation in Christian, im ilo bukwon eo kar kajutake ñan tokjen eo air
[Etan eo ear kõmman pija ilo page 4]
Pija eo me Josh Mathes ear pijaiki, Lajrak in Pija ko an Supreme Court of the United States