Lañliñ Ilo Katak Nan In Anij

“I naj kalomõnlokjen kin aolepen Am jerbal, im lemnok kin kõmõn ko Am.”​—SAM 77:12.

1, 2. (a) Etke jej aikwij kajenolok ien ñan kalmenlokjen? (b) Ta melelen “kalõmenlokjen” (kalmenlokjen) im “kanuij lemnak”?

EINWÕT ro ri kaloran Jesus Christ, jej aikwij lukkun lemnak kin kõtan eo ad ibben Anij im un ko unin ad karejar ñan E. Bõtab, rainin, elõñ wõt armij joñan air boub rejjab kõmman ien ñan air kalmenlokjen kake. Rej etal wõt im madjaki makitkit ko ilo men ko ilo mweiuk im bukõt menin kamõnõnõ ko. Ewi wãwen ad maroñ bõprae juõn jibadbad eo einwõt in im ejelok unin? Einwõt ad kajenolok ien kajjojo ran ñan makitkit ko elap tokjeir, jej aikwij ilo wãwen in lok wõt kõmman ien kajjojo ran ñan kalmenlokjen kin makitkit im jerbal ko an Jehovah.​—Duteronomi 8:3; Matu 4:4.

² Kwo nañin kar baj bõjrak ke im kalmenlokjen? Ta melelen kalmenlokjen? Juõn dictionary ej kameleleik nan in einwõt “ñan etale wõt lemnak ko an juõn armij: kalikari ak kanuij lemnak kaki ilo tumũlal in.” Ta melele eo elap tokjen kin menin ñan kij?

3. Ta eo wõnmanlok eo ilo jitõb ej kajju im ekkeijaklok ñane?

³ Juõn men, ej aikwij kakememej kij kin men eo ri jilek Paul ear jeje kake ñan ri karejar eo mõttan Timothy: “Mae ien I naj iwij, kwon niknik ilo konono ilo buk, im kowe, im katakin. . . . kwon owõn ilo men kein, im mõke lelok yuk ñõn ir, bwe am wõnmanlok en alikar ñõn ro otemjej.” Aet, wõnmanlok im kõmman tõbrak rar kõtmene kaki, im nan ko an Paul rej kwalok bwe ear wõr juõn kõtan eo ekajju ikõtan lemnak ilo tumũlal kin men ko ilo jitõb im kõmman wõnmanlok. Ejja menin wõt emol rainin. Ñan lañliñ ilo juburu kin kõmman wõnmanlok eo ilo jitõb, jej aikwij “eowor” im “lelok” kij make ñan men ko rej jerbal ibben Nan in Anij.​—1 Timote 4:​13-​15.

4. Ta menin letok ko kwomaroñ kajerbali ñan jibañ yuk ekkeini am etale Nan eo an Jehovah?

⁴ Ien eo emõntata ñan am kalmenlokjen ej wawa ion men ko kwoj kõmmani im family eo am. Elõñ rej lemnak kin juõn konono Bible ilo jibboñ tata ñe rej read jen booklet eo Examining the Scriptures Daily (Etale Jeje ko Ran Otemjej) Ilo mol, ewõr 20,000 volunteer ro ilo moko imõn Bethel ilo belakin lal rej jino ran eo air kin 15-minute ko im etale eon ko ilo Bible ñan ran eo. Ke emen wõt armij ilo uan family eo an Bethel rej kamelele kin unintel in ran eo jibboñ otemjej, ro jet rej kanuij lemnak kin men eo rej roñjake air ba im read. Ri kennan ro jet rej kanuij lemnak kin Nan eo an Jehovah ñe rej etal ilo ial eo air lok ñan jerbal. Rej roñjake audiocassette ko kin Bible im magazine ko in Imõniaroñroñ im Awake! me ewõr ilo jet kajin ko. Elõñ kõrã ro ilo moko rej kõmmane menin ke rej kõmmani jerbal ko ilo moko. Ilo mol, rej kajeoñe ri jeje sam Asaph, eo ear je: “I naj konono kin jerbal ko an Jeova, I naj kememej men in bwilõñ ko Am jen ien ko remotelok. I naj kalomõnlokjen kin aolepen Am jerbal, im lemnok kin kõmõn ko Am.”​—Sam 77:11, 12.

Lemnak Jimwe Ej Bõktok Tokjen Ko Remol

5. Etke ad katak elap tokjen ñan kij?

⁵ Ilo tõre in ad ran kein kin TV, video ko, im computer ko, read emwij an tõbar juõn jorrãn elap, ekõmetak ak kamõjno, bwe elõñ armij ejako air read. Menin ej aikwij jab mol ibwiljin Ri Kennan ro an Jehovah. Ilo mol, read Bible ej einwõt juõn ial ñan bõk lomor eo im ej kobaiklok kij ñan Jehovah. Thousand yiõ ko remotlok, Joshua ear binej jenkwon Moses einwõt ri tel in Israel. Ñan bõk kajerammõn eo an Jehovah, Joshua ear aikwij read Nan in Anij ñan e make. (Joshua 1:8; Sam 1:​1, 2) Menin ej juõn menin aikwij wõt ñan rainin. Bõtab, kin jabwe in school, jet emaroñ bin air read ak lo an bin. Inem, ta eo emaroñ jibañ kij bwe jen kõnan read im katak Nan in Anij? Uak eo jemaroñ lo ilo nan ko an King Solomon emwij jei ilo Jabõn Kennan Ko 2:​1-6. Joij im kabellok Bible eo am im readi eon kein. Inem jenaj konono kaki ibben don.

6. Ta lemnak eo jej aikwij kwalok kin jelãlokjen eo kin Anij?

⁶ Ñan jinoe, jej lo nan in kõketak in: “Nejiõ, elañe kwo kõnan bõk nan ko aõ, im drebij kien ko aõ na ibõm, im ein drein kwon kajirlok lojiliñõm ñõn meletlet, im kabukot jelalokjen kin buruõm; . . .” (Jabõn Kennan Ko 2:​1, 2) Ta eo jej katak jen nan kein? Eñin bwe kajjojo iad ebed eddo eo ibben ñan katak Nan in Anij. Lale wãwen in “elañe kwo kõnan bõk nan ko aõ.” Menin ej juõn “elañe” eo elap kinke elõñ wõt ian armij ro rejjab eoroñ Nan in Anij. Ñan ad lo lañliñ ilo katak Nan in Anij, jej aikwij kõnan bõk ennan ko an Jehovah im jerbali einwõt juõn mweiuk aorõk eo jejjab kõnan luji. Jej aikwij jab kõtlok jerbal ko ad ran otemjej bwe ren Kõmman menin ad oktak im kanuij boub ak mad im jej jino jerbale Nan in Anij ilo ejelok itoklimo, ak kõmman an wõr ad bere.​—Dri Rom 3:​3, 4.

7. Jabdewõt ien ñe emaroñ, etke jej aikwij bed ilo kwelok ko an Christian?

⁷ Jej lukkun “lale ke” im kanuij kejbãrok ad roñjake ñe rej kameleleik Nan in Anij ilo kwelok in Christian ko ad? (Dri Epesõs 4:​20, 21) Jej ‘iuni buruõd’ ke ñan an bõk melele? Bõlen ri konono eo ejjab juõn eo elap an iminene, ak ke ej konono kin Nan in Anij, ej tellokin ad kanuij lale. Bwebõta, ñan ad kanuij lale meletlet eo an Jehovah, jej aikwij, jabdewõt ien ñe emaroñ, bed ilo kwelok ko an Christian. (Jabõn Kennan Ko 18:1) Kalmenlokjen kin jab juburu eo an jabdewõt eo ear likjap jen an bed ilo kwelok eo ilo room eo itulañ ilo Jerusalem ilo Pentecost eo ilo 33 C.E.! Meñe kwelok ko ad rejjab joñan air kabwilõñlõñ wõt kwelok eo, Bible eo, ej bedbed in konono eo ad. Kin menin, jabdewõt kwelok emaroñ juõn menin jerammõn ilo jitõb ñan kij elañe jej kanuij lale im read ilo Bible ko ad.​—Jerbal 2:​1-4; Dri Hibru 10:24, 25.

8, 9. (a) Ta eo ad katak Bible ej aikwiji kin kij? (b) Ewi wãwen am naj kar keidi aorõk in gold ñan melele jelãlokjen eo kin Anij?

⁸ Nan ko tok jet an king eo emeletlet Solomon erkein: “Aet, elañe kwo naj kir ñõn maroñ in kili, im koutiej ainikiõm ñõn jelalokjen, . . .” (Jabõn Kennan Ko 2:3) Ta lemnak eo ak jitõb eo nan kein rej kalikartok ñan kij? Bwebõta, juõn kõnan eo emol ñan melele Nan eo an Jehovah! Rej kalikar juõn kõnan kin karõk eo ñan bõk melele, ñan jelã kin ta eo ej ankilan Jehovah. Bwebõta, menin ej aikwiji an wõr jibadbad, im ej tellok kij ñan nan ko tok ilokan im wanjoñok ko an Solomon.​—Dri Epesõs 5:​15-17.

⁹ Ej wõnmanlok wõt: “Elañe kwo naj bukot e [melele] einwõt silver, im kabukot e einwõt mweiuk ko retino, . . .” (Jabõn Kennan Ko 2:4) Menin ej kõmman bwe jen lemnak kin tõbrak ko ilo menin aorõk ko ibulen bũdej im emaan ro iumin elõñ thousand yiõ ko rej kabukõti im rej naetan mãl ko raorõk silver im gold. Maan ro rar mõn ro jet kin gold. Ro jet rar kajerbal ien mour eo air ñan kajeoñ in ellolo gold. Ak, ta mol eo eaorõk ilo gold? Elañe kwar jebwãbwe ilo juõn ene jemaden im kwoj iten mij kin am mãro, ewi iair enaj kar laplok am kõnan: juõn mõttan gold ke ak juõn cup in den? Ak, kin ta eo kijejeto eo an emaan ro rar kabuk gold, im aorõkin ej ukoktak jen ien ñan ien!a Ewi joñan an laplok kijejeto eo jej aikwiji ñan bukõt meletlet, jelã, im melele kin Anij im ankilan! Ak ta tokjen ko jen juõn kabuk eo einwõt in?​—Sam 19:​7-​10; Jabõn Kennan Ko 3:​13-​18.

10. Ta eo jemaroñ loe elañe jej katak Nan in Anij?

¹⁰ Ennan eo an Solomon ej wõnmanlok wõt: “Inem kwo naj meletlet kake mijõk Jeova, im lo jelalokjen kin Anij.” (Jabõn Kennan Ko 2:5) Juõn lemnak ekabwilõñlõñ​—bwe kij armij jerawiwi jen maroñ lo “jelalokjen kin Anij,” Jehovah, Iroij Kajur Bõtata eo ijoko otemjelok! (Sam 73:28; Jerbal 4:​24) Ri kabel ro im naetair emaan meletlet in lal in rar kajeoñ iumin elõñ thousand yiõ ko ñan melele wãwen ko ejjab lukkun lap jelã kaki ak bin ñan melele kin mour im kin ijoko otemjelok ilañ im ilal. Bõtab, rar likjap in lo “jelalokjen kin Anij.” Etke? Meñe Bible eo, Nan in Anij ear bed iumin thousand yiõ ko, rar kajekdone bwe einwõt elap an lamwan im kin menin rar likjap in bõke im melele kake.​—1 Dri Korint 1:​18-​21.

11. Ta jet ian tokjen ko kin ad katak ibbed make?

¹¹ Ijin ej bar juõn emmakit eo Solomon ej kalikare: “Bwe Jeova ej letok meletlet; jen loñin ej itok jela im lolokjen.” (Jabõn Kennan Ko 2:6) Jehovah ilo inemõn im joij ej letok meletlet, jelãlokjen, im lolokjen ñan jabdewõt eo ej mõnõnõ in kabukõti. Emol ewõr ibbed jabdewõt un ñan kamolol kin katak Nan in Anij, meñe jibadbad, kauwe, im karmijete rej menin aikwij. Ewõr ibbed Bible ko emwij jei im jejjab aikwij anõki ilo ad jeje kin peid, einwõt an kar jet kõmman ilo ien ko etto!​—Duteronomi 17:18, 19.

Ñan Etetal eo ej Tellokin Jehovah

12. En ta unin ad jibadõk jelãlokjen eo kin Anij?

¹² En ta emmakit eo ilikin katak eo ad? Bwe en walok an emõnlok jen ko jet ke? Ñan jelã eo elaplok ke? Ñan oktak im juõn armij eo elap an jelã kin Bible ke? Jab. Kõtõbar eo ad ej bwe jen Christian ro rej konono, kaminene, bojak ien otemjej ñan jibañ ro jet, ilo jitõbõn kaemololo eo an Christ. (Matu 11:28-​30) Ri jilek Paul ear kakkõl: “Jela ej koutiej buru, a yokwe ej kalek.” (1 Dri Korint 8:1) Kin menin, ej aikwij wõr ibbed ettã buru eo Moses ear kalikar ke ear ba ñan Jehovah: “Inem, ij kajitõk ibõm, elañe I ar lo joij iman mejõm, Kwon kwalok ñõn iõ ial ko Am, bwe in jela kake Kwe, bwe in lo joij iman mejõm.” (Exodus 33:13) Aet, jej aikwij kõnan jelã ñan kamõnõnõik Anij, jab ñan kabwilõñ armij. Jej kõnan bwe jen tellokin ri karejar ro ettã burueir an Anij. Ewi wãwen ad maroñ tõbar mejenkajjik in?

13. Ta eo ej menin aikwij ñan an juõn oktak im tellokin ri karejaran Anij?

¹³ Paul ear kakabilek Timothy kin wãwen kamõnõnõik Anij, ke ej ba: “Kwon kate yuk bwe Anij en lo kwomõn, dri jerbal e jamin jook im ejimewõt an katakin kin nan in mol.” (2 Timote 2:​15) Kajin in “ejimewõt an katakin” ej jen nan in Greek eo melelen “jimwe mwijiti,” ak ‘ñan mwijiti ilo jimwe.’ (Kingdom Interlinear) Ekkar ñan jet ri etale news ko, menin ej kalikar lemnak eo kin juõn ri keke nuknuk ej mwijit nuknuk eo ekkar ñan juõn joñok, an juõn ri kõmman jikin kallip ej bwoktake bũdej eo ilo juõn jikin kallip, im men ko eierlok wõt. Ilo jabdewõt wãwen, jemlok eo ej aikwij jimwe im jejjet. Melele eo ijin ej bwe ñan an juõn ri karejaran Anij tellokin bõk buñburu eo an Anij, Timothy ear aikwij ‘kõmman joñan wõt an maroñ’ bwe en lukkun jelã bwe an katakin im mwilin rar errã ibben nan in mol eo.​—1 Timote 4:​16.

14. Ewi wãwen an katak Bible eo ad aikwij jelet men eo jej kõmmane im ba?

¹⁴ Paul ear kõmmane ejja melele in wõt ke ear kõketak Christian ro mõttan ilo Colossae bwe air “etetal en tellokõn Iroij im kabuñburuen ilo men otemjej” ilo an “jebar leen ilo jerbal ko remõn otemjej, im edreklok ilo jela Anij.” (Dri Kolosse 1:​10) Ijin Paul ej kwalok bwe ej tellokin Jehovah ñan “jebar leen ilo jerbal ko remõn otemjej” bareinwõt “edreklok ilo jela Anij.” Einwõt ba, men eo Jehovah ej kalimjeke bwe elap tokjen ejjab joñan eo jej kaorõk jelã ak bareinwõt ewi ebakin ad eddeb ñan Nan in Anij ilo men eo jej kõmmane im ba. (Dri Rom 2:​21, 22) Melelen menin bwe katak eo ad ej aikwij jelet ad lemnak im mwilid elañe jej kõnan kamõnõnõik Anij.

15. Ewi wãwen ad maroñ kejbãrok im bebek kalmenlokjen im lemnak ko ad?

¹⁵ Rainin, Satan ej beek ñan an kokkure mour in jitõb eo ad ilo an kalaplok juõn tarinae eo ej jelet lemnak. (Dri Rom 7:​14-​25) Kin menin, jej aikwij kejbãrok im bebek lemnak im kalmenlokjen ko ad ñan kamol an wõr tokjed ñan ad Anij, Jehovah. Kein tarinae eo ewõr ibbed ej “jela Anij,” im menin ej maroñ in “kajebokwe lemnok ko otemjej ñõn bokake Kraist.” Eñin aolepen unin ñan ad kanuij lale katak Bible ran otemjej, einwõt ad kõnan jolok kibbon, lemnak in kanniek ko jen lemnak eo ad.​—2 Dri Korint 10:5.

Jibañ Ko ñan Melele

16. Ewi wãwen ad maroñ bõk tokjen ñan kij make einwõt ke Jehovah ej katakin kij?

¹⁶ Katak eo an Jehovah ej bõktok tokjen ko ilo jitõb im kanniek. Ej kaitoklimo, ejjab jabwe aorõk in katak eo ie kin Anij im kabuñ. Kin menin, jej konono: “Ña, Jeova, am Anij, Eo eor tokjen An katakin yuk, eo ej tel yuk ilo ial eo emõn kwon etal ie.” (Aiseia 48:17) Ewi wãwen an Jehovah katakin kij ñan etetal ilo ial eo an ewõr tokjen? Moktata, ewõr ibbed Nan in kakõrmol eo an, Bible eo Ekwojarjar. Eñin bedbedin book in katak eo jej kajerbale, im jej lale einwõt juõn unjen jibañ ak melele ekkã ad kajerbale. Eñin unin ej menin kakabilek ñan kanuij lale ta eo ej ba koba ibben kwelok ko an Christian ibben an bellok juõn Bible. Tokjen ko rej walok jen ad kõmman eindein jemaroñ loi ikijen bwebwenato eo kin Ri Ethiopia eunuch eo, emwij je ilo Jerbal chapter 8.

17. Ta eo ear walok ilo wãwen eo ibben Ri Ethiopia eunuch eo, im ta eo menin ej wanjoñok kake?

¹⁷ Ri Ethiopia eunuch eo kar juõn eo ear oktak ñan kabuñ eo an Ri Jew. E kar juõn eo ear mol an tõmak ilo Anij, im ear katak Jeje ko. Ilo an ilok ilo chariot eo an, ear read ilo eon ko ilo Isaiah ke Philip ear ettõr iturinlok im kajitõk: “Kwoj melele ke men eo kwoj konono kake?” Ewi wãwen an eunuch eo kar uak? “‘Ekijkan aõ maroñ, elañe ejelok en ej tel iõ?’ Im ej akwelap ñan Philip bwe en uwe im jijõt ibben.” Inem Philip, ke jitõb kwojarjar eo ear tel e, ear jibañ eunuch eo ñan melele kanan eo an Isaiah. (Jerbal 8:​27-​35) Ta eo menin ej wanjoñok kake? Bwe ad konono Bible ibbed make ejjab bwe ñan ad bõk melele. Jehovah, ikijen jitõb eo an, ej kajerbal class in ri karejar eo etiljek im meletlet ñan jibañ kij melele Nan eo an ilo ien eo ejejjet. Ewi wãwen an tõbrak menin?​—Matu 24:45-​47; Luk 12:42.

18. Ewi wãwen an class in ri karejar eo etiljek im meletlet jibañ kij?

¹⁸ Meñe class in ri karejar eo rej naetan “etiljek im meletlet,” Jesus ear jab ba bwe ejamin kõmman bwid. Jar in etiljek ri kabit ro jeid im jatid ej ejaak in Christian ro rejjab wãppen. Meñe kin karõk ko remõntata, rej maroñ wõt bwid, einwõt kar maan ro eier wõt jet ien rar ilo ebeben eo kein kajuõn. (Jerbal 10:​9-​15; Dri Galetia 2:​8, 11-​14) Bõtab, emmakit eo air erreo, im Jehovah ej kajerbal ir ñan air letok ñan kij jibañ ko kin katak Bible ñan kalek tõmak eo ad ilo Nan in Anij im kallimur ko an. Bedbedin menin letok eo ñan jibañ katak eo me ri karejar eo ear letok ñan kij ej Bible eo New World Translation of the Holy Scriptures. Ewõr book in kiõ ilo likieo in ak ilo mõttan, ilo 42 kajin ko, im 114 million copy ko ilo elõñ mõttan ko emwij air jei. Ewi wãwen ad maroñ kajerbale ilo bolemen ilo katak Bible eo ad?​—2 Timote 3:​14-​17.

19. Ta jet wãwen ko ilo Bible eo New World Translation​—With References remaroñ jibañ ilo ad katak?

¹⁹ Ñan wanjoñok, Bible eo New World Translation of the Holy Scriptures​—With References. Ewõr wãwen lajrak ko ie ñan jitõñlok ñan ijo melele ko rej bed ie, footnote ko, ruo ak jilu jeje rej kakõllan likieo in juõn nan ilo wãwen eo ilo “Bible Words Indexed” im “Kamelele eo itulal Words Indexed,” im juõn Appendix ibben juõn lajrak in 43 unintel ko, ekoba map ko im chart ko. Ebareinwõt wõr “Nan in Kabellok im Kamelele,” kin elõñ unjen ko rej kajerbali ñan ukok in Bible in ejejuan. Elañe ewõr ilo juõn kajin eo kwo maroñ melele, bõk tokjen im jelã kake mõttan kein ie im kajerbali. Ilo jabdewõt wãwen ko, Bible eo ej jinoin program in katak eo ad, im ilo Bible eo New World Translation, ewõr juõn ad vision eo ejimwe an kalikar ãt eo ekwojarjar ke ej kwalok an Ailiñ eo an Anij iroij.​—Sam 149:​1-9; Daniel 2:​44, NW; Matu 6:​9, 10.

20. Ta kajitõk ko kin ad katak rej kiõ aikwiji juõn uak?

²⁰ Kiõ, jemaroñ kajitõk: ‘Ta bar jibañ eo jej aikwiji ñan melele Bible eo? Ewi wãwen ad maroñ karõk ien ñan katak? Ewi wãwen ad maroñ kõmman bwe katak eo ad en laplok an keie? Katak eo ad en ewi wãwen an jelet ro jet?’ Katak in tok juõn enaj etale wãwen kein elap tokjeir kin wõnmanlok in Christian eo ad.

[Kamelele ko itulal]

Kwoj Kememej Ke?

• Ta melelen ñan “kalõmenlokjen” (kalmenlokjen) im ñan “kanuij lemnak”?

• Ta lemnak eo ej aikwij wõr ibbed ñan katak kin Nan in Anij?

• Ta emmakit eo ej aikwij wõr ibbed ilo ad katak?

• Ta jibañ ko ñan melele Bible ewõr ibbed?

[Pija eo ilo peij 23]

Ro uan Bethel family eo rej lo bwe ej menin kakajur ilo jitõb ñan jino ilo kajjojo ran ñan etale juõn eon ilo Bible

[Pija ko ilo peij 23]

Ien ko raorõk jemaroñ kajerbali ikijen ad roñjake tape in Bible ko ñe jej itoitak ilo wa

[Pija eo ilo peij 24]

Maan ro ear lap im aetok air jerbal ñan bõk gold. Ewi joñan jibadbad eo kwon kõmmane ñan katak Nan in Anij?

[Etan eo ej kõmman]

Ilo joij an California State Parks, 2002

[Pija ko ilo peij 25]

Bible eo ej juõn mweiuk aorõk eo emaroñ tellok ñan mour indio