Watchtower ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Watchtower
ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Kajin M̦ajel̦
O̦
  • N̦
  • n̦
  • M̦
  • m̦
  • L̦
  • l̦
  • O̦
  • o̦
  • BAIBÕL̦
  • BOK IM KEIN KATAK
  • KWEILO̦K KO
  • w03 8/1 p. 21-26
  • Ia Eo Kwomaroñ Lo Ainemõn Eo Emol Ie?

Ejjañin wõr pija in ilo tõre in.

Jol̦o̦k bõd, ewõr juon problem ej kõm̦m̦an an jab jo̦ pija in.

  • Ia Eo Kwomaroñ Lo Ainemõn Eo Emol Ie?
  • Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2003
  • Unin Tõl Jidikdik Ko
  • Katak ko Jet
  • Turi im Lo Okran Abañ ko
  • Kainemõn Armij ro Rej Bed ilo Abañ
  • Kainemõn Ej Itok Ikijen Christ
  • Jitõb Kwojarjar ej einwõt Dri Kainemõn eo
  • Jibañ Ilo Ien Elap Melejoñ
  • Kainemõn Ro Rej Buromõj
    Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2003
  • Wãween an Anij Kaenõm̦m̦an Kõj
    Naan in Keeañ Kõn Aelõñ eo an Jeova (Ñan Kwal̦o̦k Naan)—2016
  • “Kainemmõn Ro Otemjej Rej Buromõj”
    Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2011
  • Lõke Jeova, Anij in Kaenõm̦m̦an Otemjej
    Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2011
Ebar Wõr
Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2003
w03 8/1 p. 21-26

Ia Eo Kwomaroñ Lo Ainemõn Eo Emol Ie?

“Anij eo Jemer ar Iroij Jisõs Kraist . . . ej kainemõne kim ilo am jorran otemjej.”​—2 DRI KORINT 1:​3, 4.

1. Ta wãwen ko remaroñ kamakit armij ro ñan bõk juõn lemnak bwe rej aikwij bõk nan in kainemõn?

JUÕN nañinmij ej kamõjnoik enbwinin armij emaroñ kabwer juõn armij bwe en lemnak bwe elukkun jorrãn mour eo an. Makitkit lal, lañ ko, im ñitta rej kokkure men ko mweien armij ro. Tarinae ej kokkure ro uan family ko, kokkure moko, ak iun ri jokwe ro bwe ren ilok jen moko imwiir ak men ko mweieir. Ekajet jab jimwe emaroñ kamakit armij bwe ren lemnak bwe ejelok juõn jikin remaroñ etal im bõk jibañ jen e. Jerata kein rej jelet ro rej aikwij bõk kainemõn jeni. Jemaroñ lo kainemõn ia?

2. Etke nan in kainemõn eo jen Jehovah ej juõn nan ejejuan?

2 Jet armij im dolul ko rej bukõt wãwen air maroñ bõk kainemõn im jokane. Elap kamolol kin nan ko rejoij. Jerbal ko ñan kabwe aikwij ko ilo kanniek rej jibañ ñan kabwe aikwij ko ilo ien eo wõt. Ak Jehovah wõt, Anij eo emol, emaroñ kajimwe aolep jorrãn ko im letok jibañ eo ejejjet jej aikwiji bwe jorrãn kein ren jab bar walok tokelik. Ikijen e, Bible eo ej ba: “Jen nebar Anij eo Jemen ar Iroij Jisõs Kraist, Jemen tiriamokake, im Anij in ainemõn otemjej; Eo ej kainemõne kim ilo am jorran otemjej, bwe kimin maroñ in kainemõne ro rej ber ilo jabrewõt jorran, kin ainemõn eo kimij mõke ainemõn kake jen Anij.” (2 Dri Korint 1:​3, 4) Ewi wãwen Jehovah ej kainemõn kij?

Turi im Lo Okran Abañ ko

3. Ewi wãwen nan in kainemõn eo Anij ej letoke ej tõbar okran abañ ko an armij ro?

3 Armij Otemjej rar jolet jab wãppen jen jerawiwi eo an Adam, im men in ear bõkmantak elõñ abañ ko rar tellok ñan mij. (Dri Rom 5:​12) Wãwen in ear nanalok kinke Satan Devil eo ej “iroij an lõl in.” (Jon 12:31; 1 Jon 5:​19) Jehovah ear jab baj buromõj wõt kin wãwen an armij ro buromõj. Ear jilkintok Manjen einwõt juõn binmour ñan kõtlok armij, im Ear jiroñ kij bwe jemaroñ karreoik kij jen jerawiwi eo an Adam elañe jej jerbale tõmak ilo Nejin. (Jon 3:​16; 1 Jon 4:​10) Bareinwõt Anij ear kanan bwe Jesus Christ, eo ear lelok ñan e kajur otemjej ilañ im ion lal, enaj kokkure Satan im aolepen jukjuk im bed eo an enana.​—Matu 28:18; 1 Jon 3:8; Reveles̃õn 6:2; 20:10.

4. (a) Ta eo Jehovah ear letok ñan kakajurlok liki eo ad ilo kallimur ko an ñan kamadmõdi abañ ko? (b) Ewi wãwen an Jehovah jibañ kij ñan kile ñããt eo ien kamadmõdi abañ ko enaj itok?

4 Ñan kakajur liki eo ad ilo kallimur ko an, Anij ear kejbãrok elõñ bwebwenato ko rej kamol bwe jabdewõt kanan ko ear kanan kaki renaj jejjet kitieir. (Joshua 23:14) Ear kakobaik ilo Bible eo juõn bwebwenato kin ta eo ear kõmmane ñan kanemkwoj ro ri karejaran ke rar wõnmae melejoñ ko ebwe an bin ko jen i. (Exodus 14:​4-​31; 2 Kiñ Ro 18:⁠13–​19:37) Im ikijen Jesus Christ, Jehovah ear kwalok bwe karõk eo an ej koba kejmour armij ro “re nañinmij otemjej,” elaptata kajerkakbiji ro remij. (Matu 9:​35; 11:​3-6) Ñããt men kein aolep renaj walok? Ñan uak, Bible eo ej kalikar kin wãwen ran ko eliktata in jukjuk im bed in emor, rej bed iman lañ ko rekãl im lal eo ekãl. Kamelele eo an Jesus ejejjet ñan ien kein jej bed iloan kiõ.​—Matu 24:​3-​14; 2 Timote 3:​1-5.

Kainemõn Armij ro Rej Bed ilo Abañ

5. Ke ear kainemõn Israel eo etto, Jehovah ear jitõñlok ir ñan ta?

5 Jen wãwen eo Jehovah ear jerbal ibben Israel eo etto, jej katak kin ewi wãwen ear kainemõn ir ilo ien abañ. Ear kakememej ir kin kain Anij rot e. Ear kakajur liki eo air ilo kallimur ko an. Jehovah ear kamakit ri kanan ro an bwe ren kwalok oktak ko ikõtan Anij eo emol im ekjap ko, me rar jab maroñ jibañ ir make im ri kabuñ ro mõttair. (Aiseia 41:10; 46:1; Jeremiah 10:​2-​15, NW) Ke ear jiroñ Aiseia, “Komin kainemõn, komin kainemõn ro Aõ dri ailiñ,” Jehovah ear kamakit ri kanan eo an bwe en kajerbal wanjoñok ko kin jerbal in kõmanman eo An bwe ren kalikar kin utiejen Jehovah einwõt juõn wõt Anij eo emol.​—Aiseia 40:​1-​31.

6. Jet ien ta men ko Jehovah ear litoki ñan kalikar ñããt eo jenaj anemkwoj jen abañ kein?

6 Jet ien, Jehovah ear kainemõn armij ilo an kalikar juõn ien ejejjet, ebak ak etolok, ñe enaj kõtlok ir. Ke ien kõtlok ir jen Egypt ear ebaktok, ear jiroñ Ri Israel ro rej bed ilo abañ: “Bar juõn wõt men in kaiñtan I naj bõktok ion Pero im ion aolepen Ijipt; elikin men eo e naj kõtlok kom jen ijin.” (Exodus 11:1) Ke jilu ailiñ ko rar nitbwili Judah ilo ran ko an King Jehoshaphat, Jehovah ear jiroñ Ri Judah ro bwe enaj jibañ ir “ilju.” (2 Kronikel 20:​1-4, 14-​17) Ak, ien eo rar anemkwoj jen Babylon, Isaiah ear jeje kake enañin 200 yiõ ko lok iman, im Jeremiah ear kwalok tibdik ko jet tibdikin enañin jibuki yiõ ko mokta jen ien anemkwoj eo. Kanan kein rar lukkun lujur ro ri karejaran Anij ke ien anemkwoj eo ear ebaktok!​—Aiseia 44:⁠26–45:3; Jeremiah 25:11-​14, NW.

7. Ta eo ekkã an kobaiklok ibben kallimur ko kin anemkwoj, im ewi wãwen an kar jelet ri tiljek ro ilo Israel?

7 Kememej wõt bwe kallimur ko rar kainemõn armij ro an Anij ekkã air kar wõr kamelele ko kin Messiah eo. (Aiseia 53:​1-​12) Jen ebeben ñan ebeben, men in ear lelok juõn kejatdikdik ñan armij ro retiljek ke rar jelmae elõñ melejoñ ko. Ilo Luk 2:​25, jej konono: “Lo! juõn armij ilo Jerusalem etan Simeon, im armij in ewãnik im emõn mwilin, im ej kõtar ainemõn an Israel, im Jitõb Kwojarjar ej ber ion.” Simeon ear jelã kin kejatdikdik eo kin Messiah eo ilo Bible eo, im kõtmene eo kin an jejjet kitien ear kareel mour eo an. Ear jab melele kin ewi wãwen enaj kar jejjet kitieir, im ear jab mour ilo ien eo ien lomor eo ear jejjet kitien, ak ear lañliñ in kalikar wõn eo Anij ear kãlet einwõt “eo enaj lomoren armij.”​—Luke 2:​30, NW.

Kainemõn Ej Itok Ikijen Christ

8. Kar ewi joñan an emõn jibañ eo Jesus ear lelok ñe jej keidi ibben ta eo elõñ armij rar lemnak bwe rar aikwiji?

8 Ke Jesus Christ ear kwalok nan ion lal, ear jab lelok jibañ eo armij ro rar kõnan bõke aolep ien. Jet iair rar kijorore juõn Messiah eo enaj kar kanemkwoj ir jen kajur eo an ailiñ in Rome. Ak Jesus ear jab kowõnmanlok jumae nae kien; ear jiroñ ir bwe ren “lelok . . . ñõn Sizar men ko an Sizar.” (Matu 22:21) Karõk eo an Anij ear kitibuj elõñlok men ko jen an kanemkwoj armij ro jen kajur eo an juõn kien. Armij ro rar kõnan kãlet Jesus bwe en king, ak ear ba bwe enaj kar “lelok An mour bwe En binmour ñõn ro relõñ.” (Matu 20:28; Jon 6:​15) Ejañin kar ien eo bwe en erom king, im maroñ eo ñan jutak einwõt king enaj kar itok jen Jehovah, jab jen jarlepju in armij ro rejjab jokane.

9. (a) Ta nan in kainemõn eo Jesus ear kwalok kake? (b) Ewi wãwen an kar Jesus kwalok kin aorõkin ennan eo an ñan wãwen ko armij ro rej wõnmae? (c) Jerbal eo an Jesus ear likit juõn bedbed ñan ta?

9 Men in kainemõn eo Jesus ear bõktok ear bed ilo “nan emõn an Ailiñ in Anij.” Eñin ennan eo Jesus ear kwalok nan kake ilo jabdewõt jikin ear etal ie. (Luk 4:​43) Ear kalikar wãwen an ennan in ekkeijaklok ñan abañ ko an armij ro jen ran ñan ran ilo an kwalok iman mejeir kin ta eo enaj kõmmane ñan armij ro ñe enaj iroij einwõt Messiah eo. Ear lelok ñan ro rej eñtan wõt juõn un emõn ñan mour ilo an kabellok mejen ro rebilo im ro rejaje konono (Matu 12:22; Mark 10:51, 52), kejmoure nañinmij eo an ro re akã (Mark 2:​3-​12), karreoik Ri Israel ro mõttan jen nañinmij ko renana einwõt leper (Luk 5:​12, 13), im jolok nañinmij ko jet jen ir. (Mark 5:​25-​29) Ear kamõnõnõik ro uan family ko ilo an kajerkakbiji ro nejiir jen mij. (Luk 7:​11-​15; 8:​49-​56) Ear kwalok kajur eo an ion lañ ko im kabwe aikwij ko an jar in armij ro kin mõñã ko kijeir. (Mark 4:​37-​41; 8:​2-9) Bareinwõt, Jesus ear katakin ir kin bedbed in kien ko an Bible kin mour ñan jibañ ir ñan kamadmõdi abañ ko air ilo bolemen im kobrak buruen armij ro kin juõn kejatdikdik ñan mour iumin iroij eo ewãnik an Messiah eo. Inem ke Jesus ear kwalok nan, ear jab kainemõn wõt ro rar roñjake ilo tõmak ak ear likit juõn bedbed ñan rejañ armij ro rej itok iumin jejjo thousand yiõ ko tok ñan kiõ.

10. Ta eo emaroñ kar walok kin an Jesus katok kin mour eo an?

10 Elõñlok jen 60 yiõ ko elikin an kar Jesus mij ilo kanniek einwõt juõn men in katok im jerkakbiji ñan mour ilañ, ri jilek Jon ear je ilo kakõrmol: “Ajiri ro nejiõ, ij jejewõj men kein ñõn kom, bwe komin jab jerawiwi. Im elañe jabrewõt armij ej jerawiwi, juõn ar Dri Jojomar iben Jemer, Jisõs Kraist Dru Wãnik: im E ken mirik kin jerawiwi ko ad, im jab kin ar wõt, a bareinwõt kin aolepen lõl.” (1 Jon 2:​1, 2) Kinke ewõr tokjen ko jen an Jesus katok kin mour eo an, jej ainemõn im jokane. Jejelã bwe jemaroñ kajitõk kin jeorlok jerawiwi ko ad, bõk juõn bõklikit erreo, juõn kõtan emõn ibben Anij, im juõn kejatdikdik ñan mour indio.​—Jon 14:6; Dri Rom 6:​23; Dri Hibru 9:​24-​28; 1 Piter 3:​21.

Jitõb Kwojarjar ej einwõt Dri Kainemõn eo

11. Bar ta men in kainemõn eo Jesus ear kallimur kake mokta jen ear mij?

11 Ke ear bed ibben ri jilek ro an ilo boñin eo eliktata mokta wõt jen ear katok kin mour eo an ilo mij, Jesus ear konono kin bar juõn karõk Jemen ilañ ear karõke ñan kainemõn ir. Jesus ear ba: “I naj jar im kajitõk iben Jema, in E naj lewoj ñõn kom bar juõn Dri Kainemõn, bwe En bed ibemi in drio [kajin Greek, pa·raʹkle·tos] jitõb õn mol.” Jesus ear kallimur ñan ir: “Dri Kainemõn, E Jitõb kwojarjar, . . . E naj katakin kom men otemjej, im kakememej men otemjej ñõn kom, men ko I ar ba ñõn kom.” (Jon 14:16, 17, 26) Ewi wãwen an kar jitõb kwojarjar eo kainemõn ir?

12. Ewi wãwen jerbal eo an jitõb kwojarjar ñan kakememej ri kalor ro an Jesus ear kainemõn elõñ armij?

12 Ri jilek ro rar bõk elõñ katak ko jen Jesus. Emol rar jab meloklok kin ien eo, ak rar kememej wõt ke kin ta eo ear ba? Kin air jab wãppen renaj kar meloklok ke kin nan in jiroñ ko an raorõk? Jesus ear kallimure ir bwe jitõb kwojarjar eo enaj ‘kakememej ir kin men ko ear jiroñ ir kake.’ Inem, ralitõk yiõ ko elikin mij eo an Jesus, Matthew ear jeje Gospel eo kein kajuõn, im ear jeje kin Katak eo an Jesus ion Tol eo, elõñ wanjoñok ko kin Ailiñ eo, im bwebwenato eo an kin tibdik ko kin kakõllan bed eo an. Elõñlok jen 50 yiõ ko tokelik, ri jilek John ear jeje bwebwenato ilo tibdikin kin ran ko eliktata an Jesus mour ion lal. Ej juõn men in rejañ elap ñan kij bwe aolep bwebwenato kein rar bed mae ran kein ad!

13. Ewi wãwen an kar jitõb kwojarjar eo jerbal einwõt juõn ri kaki ñan Ri Christian ro jinoin?

13 Ijellokin an jibañ ir ñan kememej wõt kin nan ko an Jesus, jitõb kwojarjar eo ear katakin ri kalor ro an im tel ir bwe ren bõk juõn melele elaplok kin karõk eo an Anij. Ke Jesus ear bed ibben ri kalor ro an, ear konono kin men ko rar jab melele kaki ilo ien eo. Bõtab, tokelik, ikijen jitõb kwojarjar, Jon, Piter, James, Jude, im Paul rar kamelele ilo jeje kin elõñlok men ko kin karõk eo an Anij. Ilo wãwen in jitõb kwojarjar eo ear einwõt juõn ri kaki, ilo an kalikar ñan ri kalor ro bwe Anij ear tel ir.

14. Ilo wãwen et ko jitõb kwojarjar eo ej jibañ armij ro an Jehovah?

14 Men in letok ko rekabwilõñlõñ an jitõb kwojarjar rar kalikar bareinwõt bwe Anij ear ukõtlok buñburu eo an jen ailiñ in Israel ilo kanniek ñan Christian congregation eo. (Dri Hibru 2:4) Leen jitõb eo ilo mour eo an armij ro kar bar juõn wãwen eaorõk ñan kamol bwe armij rein rar lukkun ri kalor ro an Jesus. (Jon 13:35; Dri Galetia 5:​22-​24) Im jitõb eo ear kakajur ro uan congregation eo bwe ren beran im jab mijak in kwalok nan.​—Jerbal 4:​31.

Jibañ Ilo Ien Elap Melejoñ

15. (a) Ta melejoñ ko Ri Christian ro rar wõnmaiki mokta im kiõ? (b) Etke ro rej lelok rejañ rej aikwij bõke jet ien bareinwõt?

15 Aolep ro rej kabuñ ñan Jehovah im tiljek ñan e renaj bõk matõrtõr. (2 Timote 3:​12) Bõtab, elõñ Ri Christian ro rej bed ilo melejoñ ko relap. Ilo ran kein ad, jar in ri nana ro rar kajirere kin jet ian Ri Christian rein im kalbuji ir ilo jikin kalbuj ko relukkun nana. Kien ko an lal rar erom ro rej matõrtõre armij, ak rar kõtlok bwe ri nana ro ren anemkwoj im kõtõrãi kien. Bareinwõt, Ri Christian ro rar bed ilo abañ ko kin nañinmij im family. Bareinwõt ijjibed ko remaroñ walok ñe juõn Ri Christian eritto ilo jitõb ej jibañ elõñ ri tõmak ro mõttan ñan kamadmõdi abañ ko air. Ilo ien kein, eo ej rejañ armij ro emaroñ aikwij bõk rejañ bareinwõt.

16. Ke David ear bed ilo juõn melejoñ elap, ewi wãwen ear bõk rejañ?

16 Ke King Saul ear bukõt David ñan man e bwe en mij, David ear jar ñan Anij einwõt Ri Jibañ eo an: “Kwon roñjake aõ jar, O Anij,” ear eowore. “Ilo lurin peimi naj tilekek.” (Sam 54:​2, 4; 57:1) David ear bõk ke jibañ? Aet, ear bõke. Ilo ien eo, Jehovah ear kajerbal Gad ri kanan eo im Abiathar priest eo ñan tel David, im Ear kajerbal Jonathan nejin Saul ñan kakajur David. (1 Samuel 22:​1, 5; 23:​9-​13, 16-​18) Bareinwõt Jehovah ear kõtlok bwe Ri Pilistia ro ren nitbwili ene eo, im kamade Saul jen an bukõt David.​—1 Samuel 23:27, 28.

17. Iumin juõn melejoñ elap, ia eo Jesus ear bõk jibañ jen e?

17 Jesus Christ make ear bed ilo melejoñ ko ilo tujemlokin mour eo an ion lal. Ear jelã bwe kõmman ko an remaroñ kar jelet etan Jemen ilañ im ta eo emaroñ kar kõmmane ñan ilju eo an armij otemjej. Ear eowor ilo jar, elaptata “ilo an iñtan ej kalaplok an jar.” Anij ear jurake ilo ien melejoñ eo an.​—Luk 22:41-​44.

18. Ta men in kainemõn eo Anij ear lelok ñan Ri Christian ro jinoin rar bed ilo matõrtõr eo elap?

18 Joñan an lap matõrtõr ko Ri Christian ro rar iuni elikin an congregation in Christian eo ilo ebeben eo kein kajuõn ejaak bwe aolep ejjab koba ri jilek ro rar jebliklok jen Jerusalem. Maan im kõrã ro rar kekaak ir jen moko imwiir. Ta eo Anij ear lelok ñan kainemõn ir? Rar bõk nan in kainemõn eo jen Nan eo an bwe ear wõr ibbeir juõn “jikin emõn, men ko [air] remõnlok,” juõn men in jolet ejamin jako ilo lañ ibben Christ. (Dri Hibru 10:34; Dri Epesõs 1:​18-​20) Ke rar wõnmanlok im kwalok nan, rar lo men ko rej kamol bwe jitõbõn Anij ear bed ibbeir, im bwebwenato ko kin men kein rar kalañliñ ir.​—Matu 5:​11, 12; Jerbal 8:​1-​40.

19. Meñe Paul ear eñtan kin elap matõrtõr, kar ewi lemnak eo an kin men in kainemõn eo Anij ear lelok?

19 Tokelik, Saul (Paul), eo ear juõn ri matõrtõre armij mokta, kiõ armij ro rar matõrtõre e kinke ear erom juõn Ri Christian. Ilo enen Cyprus, ear wõr juõn ri anijnij eo ear kajeoñ in kabõjrak Paul jen an kwalok nan ilo air kariap e. Ilo Galatia, rar kade Paul kin dekã im lemnak bwe e mij. (Jerbal 13:8-10; 14:19) Ilo Macedonia rar mõne kin alal ko. (Jerbal 16:22, 23) Elikin an juõn jar in ri nana ro kabole ilo Ephesus, ear je: “E ar lap am iñtan, elap jen am maroñwe, einwõt bwe ejoko kõtõmene otemjej kin mour: aet, kim ar mõke lemnok kim drien mij.” (2 Dri Korint 1:​8, 9) Ak ilo ejja letter eo wõt, Paul ear jeje nan in kainemõn ko rej bed ilo paragraph 2 ilo tujinoin katak in.​—2 Dri Korint 1:​3, 4.

20. Ta eo jenaj katak kake ilo katak eo tok ilal?

20 Ewi wãwen am maroñ bõk kunam in lelok kain nan in kainemõn rot kein? Elõñ armij ilo ran kein ad rej aikwiji nan kein ñe rej buromõj, kinke elõñ thousand armij ro rar bõk juõn jorrãn ak kinke juõn melejoñ ej jelet ir wõt. Ilo katak in tok ilal, jenaj etale kin ewi wãwen ad maroñ kainemõn armij ro rej bed ilo juõn ian melejoñ kein.

Kwoj Kememej Ke?

• Etke kainemõn jen Anij elaplok tokjen jen ko jet?

• Ta men in kainemõn eo Christ ej letoke?

• Ewi wãwen jitõb kwojarjar eo ear juõn men in kainemõn?

• Kwalok wanjoñok ko kin wãwen an kar Anij kainemõn ro ri karejaran ke rar bed iumin melejoñ ko relap.

[Pija ko ilo peij 23]

Bible eo ej kwalok bwe Jehovah ear kainemõn armij ro an ilo an kanemkwoj ir

[Pija ko ilo peij 24]

Jesus ear kainemõn armij ilo an katakin, kejmour armij, im kajerkakbiji ro remij

[Pija eo ilo peij 26]

Jesus ear bõk jibañ jen lañ

    Bok im Kein Katak ilo Kajin M̦ajel̦ (1983-2026)
    Log Out
    Log In
    • Kajin M̦ajel̦
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kilen Kõjerbale
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share