Watchtower ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Watchtower
ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Kajin M̦ajel̦
O̦
  • N̦
  • n̦
  • M̦
  • m̦
  • L̦
  • l̦
  • O̦
  • o̦
  • BAIBÕL̦
  • BOK IM KEIN KATAK
  • KWEILO̦K KO
  • w04 4/1 p. 9-14
  • Jibañ Ro Jet Bwe Ren Bõk Ennan Eo An Ailiñ Eo

Ejjañin wõr pija in ilo tõre in.

Jol̦o̦k bõd, ewõr juon problem ej kõm̦m̦an an jab jo̦ pija in.

  • Jibañ Ro Jet Bwe Ren Bõk Ennan Eo An Ailiñ Eo
  • Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2004
  • Unin Tõl Jidikdik Ko
  • Katak ko Jet
  • Kajerbal Kilen Kareelel
  • Kareelel Ej Lujure Buruen Armij
  • Kajerbal Nan in Anij ilo Kabel
  • Bõk Lemnak eo an Anij kin Jerbal in Kwalok Nan
  • “Ij Kajjitõk bwe Sizar En Ekajet Eõ!”
    En Lõt Ad Kwal̦o̦k Naan kõn Aelõñ eo an Anij
  • “Naan eo an Jeova ear Ajeededl̦o̦k Wõt”
    En Lõt Ad Kwal̦o̦k Naan kõn Aelõñ eo an Anij
  • Ettã Bõro
    Yokwe Armej—Kõm̦m̦an Ri-Kal̦oor
  • Erom Ri Karejar Ro Rej Wõnmanlok Ilo Jitõb Im Jelã Ukoktak
    Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2006
Ebar Wõr
Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2004
w04 4/1 p. 9-14

Jibañ Ro Jet Bwe Ren Bõk Ennan Eo An Ailiñ Eo

“Inem Agrippa e ar ba ñõn Paul, Ilo jirik [ien], kwoj karel iõ bwe in dri Kristian.”​—JERBAL 26:28.

1, 2. Kar ewi unin an ri jilek Paul jutak iman mejen Governor Festus im King Herod Agrippa II?

ILO CAESAREA ilo 58 C.E., King Herod Agrippa II im Bernice lio jatin rar lolok Porcius Festus Governor in Rome. Kinke Governor Festus ear kir erro, rar itok jen Jerusalem. Juõn ran tokelik, “kin elap wuj,” rar “dreloñ iloan jikin roñjake iben kapen ro relap, im leãtõktõk ro an jikin kwelok eo.” Ke Festus ear kaiñi ir, rar kadeloñ Ri Christian ri jilek Paul im ear jutak iman mejeir. Ewi wãwen ear walok bwe ri kalor in an Jesus Christ ear maroñ jutak iman jikin jijet eo an Governor Festus?​—Jerbal 25:13-​23.

2 Nan eo Festus ear jiroñ ri lolok ro an ear uake kajitõk in. Ear ba: “Kiñ Agrippa im armij otemjej ijin ibem, komij lo armij in, kin e aolepen jar an dri Ju ro rej kajitõk iba i Jerusalem, im ijin, im lamij e jab emõn bwe en ber im mour ñõn jirik. A ke I ar lo ejelok nana e kar kõmõn bwe en mij, im e ar mõke ba bwe Augõstõs en ekajete, I ar bebe bwe in jilkinlok e. Ejelok men eo emol iba bwe in jejelok ñõn aõ iroij kin e. Kin men in ij añintok e imami, im elaptata imam, O kiñ Agrippa, bwe ñe emwij kajitõkin e, en or men ko iba bwe in jeje. Bwe ij lemnok, e jab emõn bwe in jilkinlok juõn dri prison, im jab kwalok men ko ar kinaklok e kaki.”​—Jerbal 25:24-​27.

3. Etke ri tel ro an kabuñ rar naruõn Paul?

3 Nan ko an Festus rej kalikar bwe kar ejelok bedbed kin an armij ro naruõn Paul kin kõtõrãi kien Rome​—juõn bwid ej tellokin mij. (Jerbal 25:11) Ak, kar ejelok ruõn Paul. Ri tel ro an kabuñ eo ilo Jerusalem rar junmade Paul im naruõn. Rar jumae jerbal eo an Paul einwõt juõn ri keañ eo an Ailiñ eo im notaike kin an jibañ ro jet bwe ren erom ri kalor ro an Jesus Christ. Iumin tel eo an juõn ri tarinae eobrak kin kein tarinae ko, ear añinlok Paul jen Jerusalem ñan jikin kwelok eo iturin lojet etan Caesarea, im ijo ear jutak iman mejen Caesar ie. Jen ijo rar bõklok e ñan Rome.

4. Ta ennan eo ekailbõkbõk King Agrippa ear ba?

4 Baj lemnak mõk ke Paul ear bed ilo mweo imõn governor eo iman mejen juõn kumi eo me ear koba iroij eo an juõn mõttan eaorõk ilo Kajur eo an Ailiñ in Rome. King Agrippa ej reilok ñan Paul im ba: “Emelim bwe kwon mõke konono kin yuk.” Ñe nan ko rej walok jen loñin Paul, juõn men e kabwilõñlõñ ej walok. Nan ko an Paul rej jino jelet buruen king eo. Emol, King Agrippa ej ba: “Ilo jirik [ien], kwoj karel iõ bwe in dri Kristian.”​—Jerbal 26:​1-28.

5. Etke nan ko an Paul ñan Agrippa rar bolemeir?

5 Baj lemnak! Kin an Paul kabel ilo an jojomar, kajur eo an Nan in Anij ñan tur buruen armij ear jelet buruen iroij eo. (Dri Hibru 4:​12) Ta eo ear kõmman bwe jojomar eo an Paul en bolemen? Im ta eo jemaroñ katak kake ñan jibañ kij ilo jerbal eo ad ñan kõmman ri kalor ro? Elañe jej etale kilen jojomar eo an, ewõr ruo point ko rej alikar: (1) Paul ear karel buruen armij ilo bwebwenato eo an. (2) Ear kajerbal Nan in Anij ilo bolemen, einwõt juõn ri mejedik ekabel ej kajerbale kein jerbal eo an ilo bolemen.

Kajerbal Kilen Kareelel

6, 7. (a) Einwõt emwij kajerbale ilo Bible eo, ta melelen “karel”? (b) Ilo wãwen et eo kareelel ej jerbal ñan jibañ ro jet bwe ren bõk juõn katak ilo Bible eo?

6 Ilo book in Jerbal, nan ko ilo kajin Greek kin kareelel ekkã air kajerbale ke rar kamelele kin jerbal in kwalok nan eo an Paul. Ta melelen men in ñan jerbal eo ad ñan kõmman ri kalor ro?

7 Ilo kajin eo moktata ilo Jeje ko an Christian ilo kajin Greek, “kareelel” ej melelen “anjo ion” ak kamakit “juõn bwe en ukõt lemnak eo an kin an rel ilo melele ko rekõmmanwa,” Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words ej ba. Ilo ad etale okran melelen nan eo ej kalaplok ad melele kin nan in. Ej kwalok juõn lemnak kin liki. Inem elañe kwoj karel juõn armij bwe en tõmak ilo juõn katak ilo Bible eo, inem kwar anjo ion liki eo an, bwe en tõmak ilo mol eo an katak eo. Alikar bwe, ejabwe ad baj jiroñ juõn armij kin ta eo Bible ej ba bwe en tõmak im jerbale katak eo. Eo ej roñjake yuk ej aikwij rel ilo buruen bwe men eo kwoj ba ej mol, jekdon elañe ej juõn ajiri, ri turõm, ri jerbal eo mõttam, ak juõn nukõm.​—2 Timote 3:​14, 15.

8. Ta eo ej kitibuj ad karel buruen juõn armij kin juõn katak emol ilo Bible eo?

8 Ewi wãwen am maroñ karel juõn armij bwe men eo kwoj kwalok kake jen Nan in Anij ej mol? Ilo am kamelele ilo kõmmanwa, juõn wãwen ekeie, im kate ñan tõbar buruen, Paul ear kate wõt ñan ukõt lemnak ko an armij ro ear konono ibbeir. Inem, jen am baj kwalok wõt juõn men emol, kwoj aikwij kwalok men in kamol ko rekkar ñan rejetak men ko kwoj ba kaki. Ewi wãwen am maroñ kõmman men in? Kwon kejbãrok bwe nan ko am ren bedbed ion Nan in Anij im jab jen in lemnak ko am make. Bareinwõt, kwon kajerbal kamol ko jet rej jurake katak ko am rej bedbed ion Jeje ko. (Jabõn Kennan Ko 16:23) Ñan wanjoñok, elañe kwoj kwalok bwe armij ro rekiblie renaj mour ilo juõn paradise ion lal, kwon kamole kin juõn eon ilo Bible eo, einwõt Luk 23:43 ak Aiseia 65:21-​25. Ewi wãwen kwomaroñ bar jurake katak eo am ej bedbed ion Bible? Kwomaroñ kajerbal wanjoñok ko jen men ko eo ej roñjake yuk ear loi ak kõmmani. Kwomaroñ kakememej e kin men in kamõnõnõ ko ejelok wõnãir jej bõki jen aibujuij eo an al ñe ej tulok, bwin ñaj eo an juõn ut, lañliñ eo jej bõk jen ad aluij juõn jinen bao ej najidik jojo eo nejin. Jibañ e bwe en lo bwe men in kamõnõnõ kein rej kamol bwe Ri Kõmanman eo ad ekõnan bwe jen lo lañliñ ion lal.​—Ekklisiastis 3:​11, 12.

9. Ewi wãwen ad maroñ kwalok kõmmanwa ilo jerbal in kwalok nan?

9 Ñe jej karel buruen juõn armij bwe en tõmak ilo juõn katak ilo Bible eo, kejbãrok bwe lañliñ eo am en jab kamakit yuk bwe kwon jab kõmmanwa, kinke eo ej roñjake enaj kil lemnak im buruen. Book eo Ministry School ej letok nan in kakkõl in: “Juõn ennan ilo kajju im ejelok joij ie ej kamol bwe katak eo juõn armij elap an tõmak kake ejjab mol, meñe elõñ eon ko jen Bible eo rej jurake, ejeja an armij kõnan bõke. Ñan wanjoñok, elañe jej baj kananaik kwojkwoj ko rebuñbuñ kinke rej bedbed ion katak ko an ri pagan, bõlen armij ro rejamin ukõt lemnak eo air kin kwojkwoj kein. Ak kamelele ilo kõmmanwa emaroñ wõr tõbrak ie.” Etke jej aikwij kate wõt ñan kõmmanwa? Ejja book eo wõt ej ba: “Juõn kilen kamelele ilo kõmmanwa ej kamakit armij bwe ren bwebwenato kake, ej lelok ñan armij juõn men ñan kalmenlokjen kake tokelik, im kabellok wõt juõn ial ñan bar bwebwenato kake. Emaroñ juõn kilen kareelel ekajur.”​—Dri Kolosse 4:6.

Kareelel Ej Lujure Buruen Armij

10. Ilo wãwen et eo Paul ear jinoe jojomar eo an iman mejen Agrippa?

10 Jen lukkun etale nan in jojomar ko an Paul ilo Jerbal chapter 26. Lale mõk kin wãwen an kar jino katak eo an. Ñan kwalok katak eo an, Paul ear lo juõn bedbed ekkar ñan kamolol im nebar Agrippa, meñe king eo ear belele wan ibben Bernice eo jatin. Paul ear ba: “Ebuñburuõ, Kiñ Agrippa, bwe ij uak ranin kin iõ ñõn yuk kin men ko otemjej, dri Ju ro r’ar kinak iõ kaki; Elaptata bwe I jela elap am meletlet kin mõnit otemjej, im nan in kajitõk ko iben dri Ju ro kin men in ij akwelap ñõn yuk bwe kwon jab kiril kin am roñjake iõ.”​—Jerbal 26:​2, 3.

11. Ewi wãwen nan ko an Paul rar kautiej Agrippa, im ta tokjen eo ear walok?

11 Kwar lo ke bwe Paul ear kile jerbal eo an Agrippa ilo an naetan, King? Men in ear kautieje, im ilo an kãlet nan ko remeletlet, Paul ear kañiãjoik Agrippa. (1 Piter 2:​17) Ri jilek eo ear watõk Agrippa einwõt juõn eo ekabel ilo jelã kin manit im kien ko aolep an Ri Jew ro rettã im ear ba bwe ear mõnõnõ in bõk melim ñan jutak iman mejen juõn iroij ekabel im jojomare tõmak eo an. Paul, juõn Ri Christian, ear jab emmakit einwõt juõn eo eutiej jen Agrippa, ear jab juõn Ri Christian. (Dri Pilippai 2:3) Jen men in, Paul ear eowore king eo bwe en roñjake e ilo meanwõd. Inem, Paul ear ejaak juõn mejatoto Agrippa, im ro jet rar roñjake, bwe ren mõnõnõ in bõk katak eo ear keboje. Ear likit juõn bedbed, ak wãwen ir aolep rar errã kake bwe en kalek bwebwenato eo an ion.

12. Ilo jerbal in kwalok nan kin Ailiñ eo, ewi wãwen ad maroñ karel buruen ri roñjake ro ad?

12 Einwõt Paul ke ear jutak iman mejen Agrippa, jen jinoin ñan jemlokin bwebwenato eo an kin Ailiñ eo, jej aikwij tõbar buruen ri roñjake eo ad. Jemaroñ kõmman men in ilo ad kautiej armij eo jej kwalok nan ibben im lukkun itoklimo kin kain armij rot e im ta lemnak eo an.​—1 Dri Korint 9:​20-​23.

Kajerbal Nan in Anij ilo Kabel

13. Ewi wãwen kwe, einwõt Paul, kwoj lujur ri roñjake ro am?

13 Paul ear kõnan kamakit buruen ri roñjake ro an bwe ren jerbale tõmak ilo news eo emõn. (1 Dri Tessalonika 1:​5-7) Eñin unin, ear jibadõk buru in kõkkar eo air, juõn jikin ej kamakit armij. Ñe jej wõnmanlok im etale jojomar eo an Paul iman mejen Agrippa, im lale kin ewi wãwen Paul ear ‘kajerbal Nan in Anij ilo jimwe’ ilo an jitõñlok ñan men ko Moses im ri kanan ro rar konono kaki.​—2 Timote 2:​15.

14. Kamelele kin ewi wãwen Paul ear kajerbal kilen kareelel ke ear jutak iman mejen Agrippa.

14 Paul ear jelã bwe Agrippa ear bõk ãt in Ri Jew meñe ear jab lukkun juõn Ri Jew. Ilo an kajerbale jelãlokjen eo an Agrippa kin kabuñ eo an Ri Jew, Paul ear kamelele ilo kõmmanwa bwe jerbal in kwalok nan eo an ear kitibuj an “ba men ko wõt dri kanan ro im Moses r’ar ba e naj itok” ikijen mij im jerkakbiji eo an Messiah eo. (Jerbal 26:22, 23) Inem ilo kajju Paul ear kajitõk ibben Agrippa: “Kwoj tõmak ro dri kanan ke?” Agrippa ear wõnmae juõn melejoñ. Elañe ear karmijeteik ri kanan ro, enaj kar kokkure ãt eo etan einwõt juõn ri tõmak Jew. Ak elañe ear errã ibben lemnak in kõmmanwa eo an Paul, enaj kar kalikar iman mejen armij bwe ear errã ibben ri jilek eo im bõk ãt in Christian. Ilo meletlet Paul ear uake kajitõk eo an make, im ba” “I jelã kwoj tõmak.” Buruen Agrippa ear kamakit e bwe en uak ilo wãwen et? Ear uak: “Ilo jirik [ien], kwoj karel iõ bwe in dri Kristian.” (Jerbal 26:27, 28) Meñe Agrippa ear jab erom juõn Christian, bwebwenato eo an Paul ear jelet buruen Agrippa.​—Dri Hibru 4:​12.

15. Ewi wãwen an kar Paul maroñ kajutak juõn congregation ilo Tessalonika?

15 Kwonañin kar loe ke bwe ennan eo an Paul kin news eo emõn ear koba juõn nan in keañ im kareelel? Kin an Paul kajerbal wãwen in ñan kajerbal nan in Anij ilo jimwe,’ jet ian ro rar roñjake rar oktak im erom ri tõmak ro. Eñin kar wãwen eo ilo Tessalonika, ijo Paul ear bukõt Ri Jew ro im Ri Gentile ro rar mijake-Anij ilo imõn kwelok ko an kabuñ. Bwebwenato eo ilo Jerbal 17:​2-4 ej ba: “Einwõt an kõmõn ien otemjej, ej dreloñ ñõn ibeir, im ilo jilu Sabat ej kemelele ñõn ir jen Jeje ko. Ej kemeleleik im kamol, bwe ekar an Dri Kraist iñtan, im jerkakbiji jen ro remij . . . Im jet iair e rel burueir.” Paul ear karel burueir. Ear kõmmanwa, kamelele, im kamol ikijen Jeje ko bwe Jesus ear Messiah eo emwij kallimur kake jen etto. Ta tokjen eo ear walok? Juõn congregation in ri tõmak ro ear jutak.

16. Ewi wãwen am maroñ kalaplok am lañliñ ilo kwalok nan kin Ailiñ eo?

16 Kwomaroñ ke kakõmanmanlok kabel eo am kin wãwen kareelel ñe kwoj kamelele kin Nan in Anij? Elañe aet, kwonaj kalaplok tõbrak ko am make im mõnõnõ ilo jerbal eo am ñan kwalok nan im katakin armij kin Ailiñ eo an Anij. Elõñ ri kwalok ro rar jerbali nan in jiroñ kein ñan kalaplok ien air kajerbale Bible eo ilo jerbal in kwalok nan kin news eo emõn rar lo tõbrak.

17. Ñan kwalok tokjen kajerbal Bible eo ilo jerbal in kwalok nan eo ad, kwalok juõn bwebwenato am make ak juõn eo ej bed ilo paragraph eo ilo tukaduin.

17 Ñan wanjoñok, juõn overseer ej itoitak Ri Kennan eo an Jehovah ear je: “Elõñ brother im sister ro rej jibwe juõn Bible ñe rej kwalok nan jen em ñan em. Men in ear jibañ elõñ ri kwalok ro bwe ren reade juõn eon ñan elõñ ian armij ro rej ioni. Ear jibañ ri mweo im ri kwalok ro jimor bwe ren lemnak kin Bible eo, im jab kin magazine im book ko wõt jej liloki, ñe rej lemnak kin jerbal eo ad.” Emol, jekdon elañe armij ro rej lo Bible eo ilo peid ñe jej kwalok nan ej atartar ion jet men ko, ekoba manit ko an ailiñ ko. Mekarta, jekõnan bõk juõn ãt ebuñbuñ kin ad kajerbal Nan in Anij ilo kabel ñan kareel buruen armij ro jet bwe ren bõk ennan eo an Ailiñ eo.

Bõk Lemnak eo an Anij kin Jerbal in Kwalok Nan

18, 19. (a) Ewi an Anij lemnak kin jerbal eo ad, im etke jej aikwij bõk lemnak eo an? (b) Ta eo emaroñ jibañ kij lo tõbrak ñe jej kõmman jerbal in bar jeblak ko? (Lale box eo ej naetan “Ewi Wãwen Ad Maroñ Lo Tõbrak ilo Jerbal in Bar Jeblak Ko,” ilo peij 12.)

18 Bar juõn wãwen ñan tõbar buruen ri roñjake ro ej kitibuj ad lo jerbal in kwalok nan einwõt an Anij loe im meanwõd. Ankil an Anij ej bwe armij otemjej “ren jelã mol.” (1 Timote 2:​3, 4) Ej kõnan eo am ke bareinwõt? Jehovah ej meanwõd bareinwõt, im meanwõd eo an ej kabellok ien ko remõn ñan elõñ bwe ren ukwelok. (2 Piter 3:9) Inem, ñe jej lo juõn armij emõnõnõ in roñjake ennan eo an Ailiñ eo, emenin aikwij bwe jen bar jeblak elõñ alen ñan kalaplok itoklimo eo an. Ej aikwij ien im meanwõd ñan lale inen mol eo ej eddeklok. (1 Dri Korint 3:6) Ilo box eo ilo katak in ej naetan “Ewi Wãwen Ad Maroñ Lo Tõbrak ilo Jerbal in Bar Jeblak Ko” ej letok nan in jibañ ko ñan kaddeklok itoklimo eo an armij. Kememej bwe, wãwen mour ko an armij​—abañ im wãwen ko air​—rej oktaklok wõt. Kwomaroñ aikwij jeblak elõñ alen ñan mweo imwiir, ak ewõr tokjen ñan kõmmane men in. Jekõnan lelok juõn ien emõn bwe ren roñjake ennan in lomor eo an Anij. Kin men in, kwoj aikwij jar ñan Jehovah Anij ñan bõk meletlet ñan kaddek wãwen kabel ko am ñan kareel buruen armij ilo jerbal eo an bwe ren bõk ennan eo an Ailiñ eo.

19 Ñe jej lo juõn armij eo ekõnan kalaplok an roñjake ennan eo an Ailiñ eo, bar ta eo jemaroñ kõmmane einwõt ri Christian jerbal ro? Katak tok ilal enaj jibañ ilo men in.

Kwoj Kememej Ke?

• Ta eo ear kõmman bwe jojomar eo an Paul iman mejen King Agrippa en bolemen?

• Ewi wãwen ennan eo ad emaroñ karel buruen armij?

• Ta eo enaj jibañ kij kajerbal Nan in Anij ilo bolemen ñan karel buruen armij?

• Ewi wãwen ad maroñ watõk jerbal in kwalok nan ekkar ñan lemnak eo an Anij?

[Bo̦o̦k/Pija ko ilo peij 12]

Ewi Wãwen Ad Maroñ Lo Tõbrak ilo Jerbal in Bar Jeblak Ko

• Kwalok itoklimo jen buruõd kin armij.

• Kãlet juõn katak jen Bible eo ekaitoktoklimo ñan bwebwenato kake.

• Likit juõn bedbed ak foundation im keboje ri mweo ñan am bar jeblak aolep ien mokta jen am illok.

• Kwon lemnak wõt kin ri mweo elikin am illok jen mweo.

• Jeblak ilo mõkaj, bõlen juõn ak ruo wõt ran tokelik.

• Kememej wõt bwe mejenkajjik eo am ej ñan katak Bible ibben ri mweo.

• Jar ñan Jehovah bwe en kalaplok itoklimo eo an ri mweo.

[Pija eo ilo peij 11]

Paul ear kajerbal kilen kareelel ke ear jutak iman mejen Governor Festus im King Agrippa

    Bok im Kein Katak ilo Kajin M̦ajel̦ (1983-2026)
    Log Out
    Log In
    • Kajin M̦ajel̦
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kilen Kõjerbale
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share