Mour In Mare Emaroñ Lo Tõbrak Ilo Lal In Rainin

“Komin kõnõk yokwe, eo ken lukwõj ej kowãppemi.”​—DRI KOLOSSE 3:​14.

1, 2. (a) Ta eo ilo congregation eo an Christian ej juõn men in rejañ ñan kij? (b) Ta in mour in mare eo ej lo tõbrak ie?

ÑE jej lale ro uan Christian congregation eo, buruõd ejjab mõnõnõ ke ilo ad lo elõñ ri belele ro rej tiljek ñan ro mõttair iumin 10, 20, 30 ak elõñlok yiõ ko? Rar tiljek ñan ro mõttair meñe rar ion elõñ abañ im melejoñ ko.​—Jenesis 2:​24.

² Elõñ iair renaj ba bwe rar jelmae elõñ aitwerõk ko ilo mour in mare eo air. Juõn kõrã ear je: “Mour in mare ko relemõnõnõ ewõr inebata ak abañ ko ie. Ewõr ien ko remõn im nana . . . Ak meñe eindein . . . armij rein rar bedwõt ibben don meñe elõñ abañ ko an mour ilo ran kein.” Ri belele ro rej lo tõbrak ilo mour in mare eo air rar katak im lo wãwen kamadmõde abañ im melejoñ ko rar waloktok jen ijjibed ko an mour, elaptata elañe ewõr ro nejiir. Ri belele rein rar katak jen wãwen mour ko air bwe yokwe eo emol “e jamin joko.”​—1 Dri Korint 13:8.

3. Ta eo report ko rej kwalok kin mare im jebel, im rej tellok ñan kajitõk et ko?

³ Ilo keidi, elõñ million mour in mare ko rar jorrãn. Juõn report ej ba: “Jimettan in aolep mour in mare ilo U.S. rainin renañin jemlok ilo jebel. Im jimettan in jebel kein renaj walok ilo tujinoin 7.8 yiõ ko an belele . . . Jen 75 percent in armij ro renaj bar mare, 60 percent iair renaj bar jebel.” Bareinwõt ilo ailiñ ko me mokta ear eiet ri belele ro rar jebel jen don rar lo juõn oktak. Ñan wanjoñok, ilo Japan oran ri belele ro rar jebel ear laplok ruo alen ilo yiõ kein. Ta jet ian ijjibed ko rar tellok ñan abañ in, ijjibed ko me jet ien remaroñ walok ilo congregation eo an Christian? Ta eo jej aikwiji ñan ad lo tõbrak ilo mour in mare eo meñe Satan ej kate wõt ñan kokkure karõk in?

Aujid ko Ñan Kejbãrok Kij Jeni

4. Ta jet ian men ko remaroñ kokkure mour in mare eo?

⁴ Nan in Anij ej jibañ kij melele kin men ko remaroñ kokkure juõn mour in mare. Ñan wanjoñok, lemnak kin nan ko an ri jilek Paul ikijen wãwen ko renaj walok ilo ran kein eliktata: “Ilo ran ko eliktata, ien ko renana re naj waloktok. Bwe armij ro e naj anij lo burueir, im re naj dri arõk mweiuk, im dri jualõñlõñ, im dri jua, im dri kajirere, im ro rej kiblia ñõn jemeir im jineir, im ro re jab kamolol, im dri nana, im ro re jab yokwe ro nukiir, im ro re lej, im ro rej kennan nan in riõp, ro re jab kamanwa, r’awia, ro rej drike emõn, ro dri ketõk, ro re mõlkaro, ro ri kimjãje, im ro rej yokwe men in kabuñburueir elap jen air yokwe Anij, ro rej kõmõnmõn wãwen mwiliir, a ilo burueir rej karmijete emõn; jen rein kwon illok.”​—2 Timote 3:​1-5.

5. Etke ‘yokwe emake’ emaroñ kokkure mare eo an juõn emaan ak kõrã, im ta nan in kakabilek eo ilo Bible kin men in?

⁵ Ñe jej etale nan ko an Paul, jej lo bwe elõñ men ko remaroñ walok im rupe kõtan ko ikõtan ro rej mare. Ñan wanjoñok, “ro e naj anij lo burueir” ak yokwe ir make rej kibbon im jab joij ñan ro jet. Lõmaro im limaro ri belele me rej yokwe ir make emwij air beek ilo burueir bwe renaj kabuñburueir make. Rejjab lemnak kin kõnan ko an armij ro jet. Kain lemnak rot in emaroñ ke ejaake juõn mour in mare eo elemõnõnõ? Emol jaab. Ilo meletlet, ri jilek Paul ear kakabilek Ri Christian ro, ekoba maan im kõrã ro emwij air mare: “Komin jab kõmõn jabrewõt ilo wãlok ak aibujuij jekron, a kin etã buruemi jabrewõt en lemnok ro jet remõn jen e; im jabrewõt iami en jab lale men ko an wõt, a bareinwõt men ko an ro jet.”​—Dri Pilippai 2:3, 4.

6. Ewi wãwen arõk mõnni emaroñ kajorrãn kõtan eo an leo im lio rebelele?

⁶ Arõk mweiuk emaroñ kejebel leo jen lio belen. Paul ear kakkõl: “Ro re kanuij kõnan bwe ren dri mweie, re buñ ilo kabo im oujir im elõñ mõm ko re bwebwe im nana, rej kamaloñ armij im kokkure ir ilo jikin joko. Bwe arõk mõnni ej okran nana otemjej, eo ke jet r’ar arõk r’ar jebwãbwe jen tõmak im mõke wie ir kin elõñ men in kaburomõj.” (1 Timote 6:9, 10) Ekaburomõjmõj, bwe nan in kakkõl eo an Paul ear mol ilo elõñ mour in mare ko rainin. Ilo air jibadõk mweiuk, elõñ maan im kõrã ro emwij air mare rar kajettokjen aikwij ko an ro beleir, ekoba aikwij eo ñan kainemõn eñjake ko air im ekkeini air debij juõn kõtan emãnãn ibbeir.

7. Jet ien, mwil rot eo ear tellok ñan jab tiljek ñan don ilo mour in mare eo?

⁷ Paul ear bareinwõt ba bwe jet armij ilo ran kein eliktata renaj “dri nana, ro re jab yokwe ro nukiir, im ro re lej.” Kallimur kin mare eo ej juõn kallimur elap an aorõk ej aikwij tellok ñan juõn lukluk indio, im jab ñan mõne armij. (Malachi 2:​14-​16, NW) Bõtab, jet rar mijkaieik bar juõn ijellokin ro beleir. Juõn kõrã ri belele, 30 jima an yiõ im leo ibben ear jebel jene ear kamelele bwe mokta jen an kar leo illok jene, ear lukkun joij ñan kõrã ro jet. Ear jab kile bwe manit ko ear kõmmani rar jõkkar ñan juõn emaan emwij an mare. Ear lukkun buromõj kin ta eo ear lo an leo kõmmane im ear kajeoñ in kakkõl ilo joij kin ial eo ekauwatata ear bed ie. Ak meñe eindein, ear kõmman lũñ. Meñe leo belen ear roñ kin nan in kakkõl ko, ear jab kõnan bokake. Ear lokjak ilo aujid eo.​—Jabõn Kennan Ko 6:​27-​29.

8. Ta eo emaroñ tellok ñan lũñ?

⁸ Bible eo elukkun alikar ilo an kakkõl kij nae mour in lũñ! “Eo ej lũñ iben juõn kõra, ej einwõt juõn dri bwebwe: eo ej kõmõn einwõt e kõnan kokkure an.” (Jabõn Kennan Ko 6:​32) Ekkã an walok bwe, lũñ ejjab juõn manit ej baj walok wõt kin eñjake. Einwõt ri jeje Bible eo James ear kalikar, juõn jerawiwi einwõt lũñ ekkã an walok elikin wõt an armij eo jino lemnak im kalmenlokjen kake. (Jemes 1:​14, 15) Jidik kin jidik, ri belele eo enana ej kadiklok tiljek eo an ñan eo ear kallimur ñan e bwe enaj tiljek ñan e toan wõt an mour. Jesus ear ba: “Kom ar roñ bwe ar ba, Kwon jab lũñ; a Ij ba ñõn kom, Jabrewõt eo ej kalimjek kõra im mijkaiye emwij an lũñ iben ilo buruen.”​—Matu 5:​27, 28.

9. Ta nan in kakabilek eo emeletlet jej loe ilo Jabõn Kennan Ko 5:​18-​20?

⁹ Inem, ial eo emeletlet im tiljek ej bed ilo book in Jabõn Kennan Ko: “Unin dren eo am en jerammõn; im kwon mõnõnõ kin lio beleõm jen ke kwar likao. Einwõt juõn kiru hind e yokwe, im juõn dir kokõra emõn, tit ko titin ren kamãt yuk ien otemjej, im kwon mõnõnõ wõt ien otemjelok kin an yokwe yuk. Bwe kwe, nejiõ, etke kwon mõnõnõ kin juõn kõra ekijoñ, im atbokwoj ubõn juõn drua maijet?”​—Jabõn Kennan Ko 5:​18-​20.

Kwon Jab Mõkaj in Mare

10. Etke ej juõn men in meletlet ñan bõk ien ñan lukkun jelã kajjen emaan ak kõrã eo kwokõnan mareiki?

¹⁰ Abañ ko ilo mour in mare remaroñ walok ñe leo im lio rej mare ilo mõkaj. Remaroñ dik wõt im jañin iminene kin mour. Ak bõlen rejjab bõk ien ñan air lukkun jelã kajjen don​—ak men ko rekõnan im jab kõnan air remõn im nana, mejenkajjik ko air kin mour, kain family rot eo rar itok jene. Ej juõn men in meletlet ñan kõttar, bõk ien ñan jelã kajjen don. Lemnak kin Jacob, leo nejin Isaac. Ear aikwij jerbal ñan leo jemen lio iumin jiljilimjuõn yiõ ko mokta jen an kar mareik Rachel. Ear mõnõnõ in kõmmane men in kinke eñjake eo an kin lio ear bedbed yokwe eo emol, jab kin an lio deeo.​—Jenesis 29:20-​30.

11. (a) Lukluk in belele eo ej kobaiktok ta? (b) Etke konono ilo meletlet ej juõn men eaorõk ilo mour in mare eo?

¹¹ Mare ej juõn wãwen elaplok jen baj juõn kõtan in mijkaiye. Mour in mare eo ej kakobaik ruo armij jen ruo family ko reoktak jen don ilo makitkit im kadkadiir, eñjake, im ekkatak ko. Jet ien emaroñ koba ruo manit ko reinjuõn jen don, im ruo kajin ko bareinwõt. Meñe remaroñ juõn wõt ilo wãwen kein, mare eo air ej kobaiktok ruo ainikien ak lemnak ko rekajju jen don kin elõñ men ko. Ainikien kein ruo relukkun aorõk ñan mour in mare in. Remaroñ kajerbal ainikeir ñan kananaik im kabõnõnõik don, ak remaroñ rejañ im kalek don. Aet, kin nan ko ad jemaroñ kaburomõj ak kamõnõnõik ro mõttad. Konono ilo ejelok jatõr emaroñ kabañ mour in mare eo.​—Jabõn Kennan Ko 12:18; 15:​1, 2; 16:24; 21:9; 31:26.

12, 13. Ta lemnak eo emol kin mare jej aikwij bõke?

¹² Inem, ej juõn men in meletlet ñan bõk ien ñan lukkun jelã kajjen armij eo kwokõnan mareike. Juõn Christian kõrã emeletlet ear ba: “Ñe kwoj lo juõn armij kwokõnan mareike, kwon kalmenlokjen kin joñoul wãwen ko ej aikwij jerbali ilo mour eo an. Elañe kwoj lo jiljilimjuõn wõt, kwon kajitõk ibbem make, ‘Imaroñ ke kajekdon kadkad ko jilu ear jab jerbali ilo mour eo an? Imaroñ ke bed ibben ran otemjej meñe ej likjap ilo aikwij kein jilu?’ Elañe kwoj bere ilo jabdewõt wãwen kin men aikwij kein, kwon bõjrak im bar kalmenlokjen kake.” Emol, kwoj aikwij mol ñan kwe. Elañe kwokõnan mare, kememej bwe kwojamin lo juõn armij ewãppen. Ak, ilo ejja ien eo wõt, armij eo kwonaj mareiki enaj lo bwe kwojjab wãppen bareinwõt!​—Luk 6:​41.

¹³ Mare ej kitibuj am katok men ko ak liloki. Paul ear kalikar men in ke ear ba: “I kõnan bwe en ejelok men in kabwir kom. Leo e jab belele e bwiren lale men ko an Iroij, ekijkan an kabuñburuen Iroij: a leo ebelele e bwiren lale men ko an lõl, ekijkan an kabuñburuen lio belen. Im kõra eo ebelele ein juõn jen virjin eo. Lio e jab belele e bwiren lale men ko an Iroij, bwe en kwojarjar ilo enbwinin im ilo an; a lio ebelele e bwiren lale men ko an lõl, ekijkan en kabuñburuen leo belen.”​—1 Dri Korint 7:​32-​34.

Etke Jet Mour in Mare Rej Likjap

14, 15. Ta eo emaroñ kamõjnoik lukluk in mare eo?

¹⁴ Juõn Christian kõrã ear buromõj kinke leo belen ear jebel jen e elikin 12 yiõ in airro mare im bed ibben bar juõn kõrã. Ear lo ke jabdewõt kakõlle ko ñan kakkõl e bwe leo enaj kar jebel jene? Ej kamelele: “Ear tõbar joñan eo me ear bõjrak an jar. Ear jekben kin an jako jen kwelok ko an Christian im kwalok nan. Ear ba bwe ear lukkun boub ak mõk ñan an bed ibba. Ear jab kõnan bwebwenato ibba. Ear bõjrak an bwebwenato kin men ko lor jitõb ibba. Ear juõn men ekaburomõjmõj. Ear oktak jen emaan eo Iar mareiki mokta.”

¹⁵ Armij ro jet rar report bwe rar lo kakõlle ko reinlok wõt juõn, ekoba jerwane katak Bible ibbeir make, jar, ak bed ilo kwelok ko an Christian. Jen ba, elõñ armij ro me rar jebel jen ro beleir rar kõtlok bwe kõtan eo air ibben Jehovah en mõjnolok. Ilo jemlokin, lolokjen eo air ilo jitõb ear tab. Jehovah ear jab juõn Anij emour ñan ir. Lal eo ekãl im wãnik emwij kallimur kake ear jab mol ñan ir. Jet ien, mõjno in ilo jitõb ear walok moktalok jen an kar ri belele eo ejjab tiljek bukõt bar juõn mõttan.​—Dri Hibru 10:38, 39; 11:6; 2 Piter 3:​13, 14.

16. Ta eo ej kakajurlok mour in mare eo?

¹⁶ Keidi jen men in, juõn leo im lio ri belele rar lo tõbrak ilo mare eo air kinke rar debij juõn lukluk ekajur ilo jitõb. Rar jar ibben don im katak Bible ibben don. Leo ej ba: “Kimij konono Bible ibben don. Kimij etal jen em ñan em ibben don. Kimij mõnõnõ in kõmman men ko ibben don.” Ki eo ej alikar: Debij juõn kõtan emõn ibben Jehovah enaj wõr kunan ñan kabinlok juõn mour in mare.

Kwon Mol im Communicate

17. (a) Ta men ko ruo rej kõmman bwe mour in mare eo en lo tõbrak? (b) Ewi wãwen an kar Paul kamelele kin yokwe eo an Christian?

¹⁷ Ebar wõr ruo men ko ñan kõmman bwe mour in mare eo en wõr tõbrak ie: Yokwe eo an Christian im communication. Ñe ruo armij rej yokwe don, emakijkij air kajekdon bwid ko an don. Remaroñ mare im bõk juõn lemnak ejjab jimwe, bõlen lemnak eo ej wawa ion book ak movie ko rar aluiji kin mijkaiye. Bõtab, ejjabto tokelik, leo im lio rej lo mol eo kin mare eo airro. Inem, bwid ak inebata ko redik renaj oktak ñan abañ ko relap. Elañe men in ej walok, Ri Christian ro rej aikwij kwalok leen ko leen jitõb, im juõn iair ej yokwe. (Dri Galetia 5:​22, 23) Emol, yokwe, elap an kajur​—jab yokwe in mijkaiye ak yokwe eo an Christian. Paul ear kamelele kin yokwe in an Christian, im ba: “Yokwe ej meanwõr, im e joij. . . . e jab kabukot men ko an, re jab kaillu e, e jab lemnok nana. . . . Ej kijenmij ilo men otemjej, ej tõmak men otemjej, ej kejatrikrik e kin men otemjej, ej niknik ilo men otemjej.” (1 Dri Korint 13:​4-7) Alikar, yokwe eo emol ej kememej wõt bwe armij rej likjap. Ilo mol, ejelã bwe jejjab wãppen.​—Jabõn Kennan Ko 10:12.

18. Ewi wãwen communication emaroñ kakajurlok kõtan eo an leo im lio rebelele?

¹⁸ Communication ej aorõk bareinwõt. Jekdon jete yiõ ko juõn leo im lio rar mare, rej aikwij bwebwenato ibben don im roñjake don. Juõn leo ri belele ej ba: “Kimij kwalok eñjake ko am ñan don im ilo juõn wãwen ejoij.” Kin air iminene kin mour in mare, leo im lio rej katak bwe ren roñjake jab kin ta eo ri belele eo mõttan ej ba wõt ak bareinwõt kin ta eo ejjab ba. Melelen men in bwe, elikin elõñ yiõ ko, leo im lio rebelele rar katak kin ewi wãwen remaroñ kile ta lemnak ko ak eñjake ko ilo burueir. Jet kõrã ro rar ba bwe lõmaro beleir rejjab roñjake ir. Jet lõmaro rar abõnõnõ im ba bwe limaro beleir rekõnan communicate ibbeir ilo ien ko rej boub. Communication ej kitibuj joij im melele. Communicate ilo bolemen elap tokjen ñan leo im lio jimor.​—Jemes 1:​19.

19. (a) Etke kajitõk kin jeorlok bwid emaroñ bin? (b) Ta eo enaj kamakit kij ñan kajitõk kin jeorlok bwid?

¹⁹ Jet ien communication ej koba kajitõk kin jeorlok bwid. Ejjab bidodo kõmmane men in aolep ien. Jej aikwij ettã buru ñan kwalok bwid ko ad. Ak, emaroñ lukkun jibañ kij ñan kalek juõn mour in mare eo ekajur! Kajitõk kin jeorlok bwid jen buru emaroñ bõprae juõn abañ emaroñ walok tokelik im na ialan jeorlok bwid im namejelan abañ eo. Paul ear ba: “Komin meamiwõr ñõn dron, im jeorilok nana jen dron, elañe iben jabrewõt iami eor ruõn iben bar juõn; im einwõt Kraist e ar jeorilok ami nana en eindrein bareinwõt ami kõmõn ñõn dron; ak ion men kein otemjej komin kõnõk yokwe, eo ken lukwoj ej kowãppemi.”​—Dri Kolosse 3:​13, 14.

20. Ewi wãwen an juõn Ri Christian kõmman ñan ri belele eo mõttan ilo ittino im iman mejen armij ro jet?

²⁰ Bareinwõt rejetak don ej juõn men eaorõk ilo mour in mare eo. Juõn Christian leo im lio rebelele rej aikwij liki don, im atartar ion don. Juõn en jab kajettokjen eo juõn ak kajekdon maroñ ko an ilo wãwen ko jet. Ilo yokwe jej nebar im kamolol lõmaro im limaro rebelele; jejjab notaik ir. (Jabõn Kennan Ko 31:28b) Emol, jejjab kõttãik ir ilo ad kõmman kejak kin ir. (Dri Kolosse 4:6) Rejetak rot in ej kajurlok wõt ilo ad keini in kwalok nan in yokwe ko ñan don. Uñur don ak kwalok juõn nan in yokwe ñan don emaroñ ba: “Ij yokwe wõt yuk. Ij mõnõnõ bwe kwoj bed ibba.” Men kein rej jet wãwen ko remaroñ kakõmõnmõnlok kõtan eo im jibañ mour in mare eo ñan lo tõbrak ilo lal in rainin. Ebar wõr men ko jet, im ilo katak in tok ilal enaj letok nan in kakabilek ko jen Bible kin ewi wãwen jemaroñ lo tõbrak ilo mour in mare eo.a

[Kamelele ko itulal]

Kwomaroñ ke Kamelele?

• Ta jet ian men ko rej kokkure mour in mare eo?

• Etke mare ilo mõkaj ejjab juõn men in meletlet?

• Ewi wãwen mour in jitõb ej jelet mour in mare eo?

• Ta men ko rej jibañ juõn mour in mare bwe en bin wõt?

[Pija eo ilo peij 22]

Mare ej juõn kõtan elaplok jen juõn kõtan in mijkaiye bajjek

[Pija ko ilo peij 24]

Juõn kõtan ekajur ibben Jehovah ej jibañ leo im lio rebelele ñan lo tõbrak ilo mour in mare eo airro