Kajeoñe Tomak eo Air

Ear Jutak Bin ñan Jojomar Kabuñ eo Erreo

ELIJAH ear reito reitak im lale jarlepju eo ke rar wanliñlok ñan Tol Karmel. Ke ear tak al eo, ear alikar bwe armij ro rar jeramel im ejabwe mõñã ko kijeir. Iumin jilu im jimettan yiõ ear jab wũt im aolep jerata kein rar jelet ir.

Ibwiljin armij rein kar 450 ri kanan ro an Baal me rar lej im utiej burueir im rar kijirãte Elijah, ri kanan eo an Jehovah. Queen Jezebel emwij an mõn elõñ ro ri karejaran Jehovah ñan mij, ak emaan in ear jutak bin nae kabuñ in Baal. Ak, enaj kar ewi toan an maroñ wõnmanlok im jumae ir? Bõlen priest ro rar lemnak bwe emaan in me emake ian eban jutak bin nae aolepeir. (1 Kiñ Ro 18:​3, 19, 20) King Ahab ear bareinwõt itok, ear uwe ion chariot eo an elap. Ear jab kea kin Elijah bareinwõt.

Juõn ran ejej uan jen ran ko jet ear bed iman ri kanan in. Elijah ear kile bwe juõn ian aitwerõk ko relap ion lal ikõtan men ko remõn im men ko renana rar bojak in walok iman mejen. En kar ta eñjake eo an ke ej ijjino ran eo? Ear mijak ilo ien in, kinke e kar “juõn armij e kanuij einwõt kij.” (Jemes 5:​17) Jejelã juõn men emol: Ke ear bed ibwiljin armij ro me ejelok air tõmak, king eo me ear illok im jumae kabuñ emol, im priest ro relej im rekin urõt armij, Elijah ear kile bwe emake wõt ian.​​—1 Kiñ Ro 18:22.

Ak, ta eo Israel ear kõmmane bwe en bed ilo kain abañ rot in? Im ewi wãwen bwebwenato in ej jelet kwe rainin? Bible eo ej rejañ kij ñan etale makitkit ko an ro ri karejaran Anij im “kajeoñwe air tõmak.” (Dri Hibru 13:7) Jenaj etale joñok eo an Elijah.

Juõn Aitwerõk Etto an Bed ej Tõbar Jemlokin

Enañin aolepen mour eo an Elijah, elap an kar buromõj kinke ear jab maroñ bõpraik armij ro jen air kajekdon kabuñ eo an Jehovah, men eo eaorõktata ilo kabijuknen im armij ro an. Kinke, iumin elõñ buki yiõ ko, Israel ear bed ilo juõn tarinae ikõtan kabuñ eo erreo im kabuñ eo ewan, ikõtan kabuñ ñan Jehovah Anij im kabuñ ñan ekjap ko an ailiñ ko ibelakiir. Ilo ran eo an Elijah, aitwerõk in ear nanalok.

King Ahab ear mare Jezebel, nejin kiñ in Sidon. Jezebel ear beek ilo buruen ñan kajededlok kabuñ in Baal ilo enen Israel im kokkure kabuñ eo an Jehovah. Emõkaj an Ahab reel ibben. Ear kalek juõn temple im juõn lokatok ñan Baal im ear tel armij ñan air badikdik ñan ekjap eo an ri pagan ro. Ear lukkun kaillu Jehovah.​​—1 Kiñ Ro 16:​30-​33.a

Ta eo ear kõmman bwe kabuñ in Baal en kanuij nana? Elap an kar kareel Israel ñan illok jen Anij eo emol. Bareinwõt, ear juõn kabuñ elap an kajõjõ im elukkun lej. Kar kitibuj an emaan im kõrã ro kajerbal enbwiniir ilo juõn wãwen ekajõjõ, rar belele wan, im rar bareinwõt katok kin ajiri ro. Kin men in Jehovah ear jilkinlok Elijah ñan Ahab bwe en kejelãik e bwe naj ejelok wũt ñan jidik jen lañ mae ien eo ri kanan eo an Jehovah enaj kwalok ñããt eo enaj bar jino. (1 Kiñ Ro 17:1) Jejjo yiõ ko tokelik Elijah ear bed iman Ahab im Anij ear jiroñ Elijah ñan kokweloktok armij ro im ri kanan ro an Baal iturin Tol Karmel.

Bõtab, ewi wãwen aitwerõk in ej jelet kij rainin? Jet armij remaroñ lemnak bwe bwebwenato in kin kabuñ in Baal ejjab lap an aorõk, kinke jejjab lo temple ko im jikin lokatok ko ñan Baal rainin? Ak, bwebwenato in ejjab baj juõn bwebwenato wõt jen etto. (Dri Rom 15:4) Nan eo “Baal” melelen “ri karo” ak “iroij.” Jehovah ear jiroñ armij ro an bwe ren kãlet e einwõt air “baal,” ak leo beleir. (Aiseia 54:5) Kwoj errã ke bwe armij ro rej karejar ñan elõñ kain iroij ro ak rejjab karejar ñan Anij Ekajur Bõtata? Emol, jekdon elañe armij ro rej kajerbal air mour ñan korlok money, jibadõk jerbal eo air elap, ien ikkure, kõnan ñan belele, ak kabuñ ñan jabdewõt ian anij ko jen air kabuñ ñan Jehovah, rej kãlet iroij eo air. (Matu 6:​24; Dri Rom 6:​16) Inem ilo juõn wãwen einlok wot rainin, wãwen ko relap ilo kabuñ in Baal eo rej jerbal wõt. Aitwerõk in jen etto ikõtan Jehovah im Baal emaroñ jibañ kij ñan kõmman juõn jokãlet emõn kin wõn eo jenaj kabuñ ñan e.

“Ajkub Ikõtan Ruo Lemnok”​—Ewi Wãwen?

Ion tol eo elap an ekõtoto, Tol Karmel ej bed ilo jikin eo me juõn emaroñ lo ibelakin Israel​​—jen komlal in Kishon ñan Lomalo Mediterranean ebak ñan tol ko an Lebanon itueañ.b Ak ke ear tak al, ene eo ekar lukkun nana. Ene eo ekouwa me Jehovah ear lelok ñan ri Israel ro ear oktak kiõ im mõrãlok im elourõ. Kiõ ear erom juõn ene emõrã im bwiltõñtõñ kinke armij ro an Anij rar kajorrãn e. Ke armij rein rar kobalok ibben don, Elijah ear kebak ir im ba: “Ietoõn ami ajkub ikõtan ruo lemnok? Elañe Jeova ej Anij, komin lor E: a elañe Beal, inem komin lor e.”​​—1 Kiñ Ro 18:21.

Ta melelen nan ko an Elijah ke ear kajerbal ennan eo “ajkub ikõtan ruo lemnok”? Eokwe, armij rein rar jab kile bwe rar aikwij im kãlet ikõtan kabuñ in Jehovah ak kabuñ in Baal. Rar lemnak bwe rar maroñ kabuñ ñan erro jimor​​—kabuñburuen Baal im lor manit ko retton im wõnmanlok im kajitõk jen Jehovah Anij bwe en jibañ wõt ir. Bõlen rar lemnak bwe Baal ear maroñ kajerammõn men in eddek ko im men in mour ko air jimor, im “Anij [Jehovah] an jar in tõrinae ko” enaj kejbãrok ir ilo ien tarinae. (1 Samuel 17:​45) Rar meloklok juõn men emol​​—eo me elõñ armij rejañin kile​​—eñin bwe Jehovah ejjab buñburuen kin kabuñ ko rej kabuñ ñan anij ro jet. Jehovah ear kaiñi ri kabuñ ro an bwe ren kabuñ ñan e wõt. Jabdewõt kain kabuñ me ej kãre ibben bar juõn kain kabuñ ejjab mõnõnõ kake im ej dike. Ej juõn men in jõjõ iman mejen Jehovah!​​—Exodus 20:5.

Inem ro ri Israel rar “ajkub” einwõt juõn armij me ekõnan lor ruo ial ko ilo juõn wõt ien. Elõñ armij rej kõmman ejja bwid eo wõt rainin, ilo air kõtlok bwe “baal” ak iroij ro jet ren jelet mour eo air jidik kin jidik, mae ien rej kajettokjen kabuñ eo an Anij! Nan in kir eo ealikar im kakaiuriur an Elijah ñan bõjrak jen air ajkub emaroñ jibañ kij ñan bar etale mour eo ad im kile ta men ko raorõktata im kabuñ eo ad.

Melejoñ Eo Eliktata

Elijah ear bõkmantak juõn melejoñ. Melejoñ eo ear bidodo. Priest ro an Baal rar aikwij ejaak juõn lokatok im likit juõn men in katok ion; inem rar aikwij im jar ñan anij eo air im tile men in katok eo air. Elijah enaj bar kõmmane eindein. Ear ba: “Anij eo ej uak kin kijeek, eñeo en Anij.” Elijah ear jelã wõn eo kar Anij eo emol. Joñan an kajur tõmak eo an Elijah ear kõtlok bwe ri kanan ro an Baal ren jar ñan anij eo air mokta bwe en tili men in katok eo air. Ear kõtlok bwe ri jumae ro ren kõmmane jabdewõt men rar kõnan kõmmane mokta, ekoba an kõtlok ir ñan kãlet cow koman eo ñan katok im ñan kebak Baal mokta.c​​—1 Kiñ Ro 18:​24, 25.

Ilo ran kein ad jejjab mour ilo juõn ien me menin kabwilõñlõñ ko rej walok. Bõtab, Jehovah ejjab oktak. Jemaroñ liki E einwõt an kar Elijah kar liki E. Ñan wanjoñok, ñe ro jet rej jab errã ibben ta eo Bible ej katakin, jen jab inebata in kõtlok ir bwe ren kamelele kin men ko rej tõmak kake. Einwõt Elijah, jemaroñ liki bwe Anij eo emol enaj kajimwe aitwerõk eo. Jemaroñ kõmmane men in ikijen ad atartar, ejjab ion kij make, ak ion Nan in kakõrmol an Anij me ear eiki ñan “kajimwe bwid ko.”​​—2 Timothy 3: ​16.

Ri kanan ro an Baal rar wõnmanlok ilo air keboje menin katok eo air im kir anij eo air. “O Beal, kwon eoroñ kim!” rar lamõj elõñ alen. Rar kate wõt ir im jolok elõñ awa ko ñan kõmmane men in. “A ejelok ainiken,” Bible eo ej ba. Ilo raelep Elijah ear jino im kajirere kake ir, ilo an ba bwe bõlen Baal ear boub ñan an uake ir, bwe ear bed ilo jikin kebojak, ak ear kiki im ear aikwiji juõn bwe en kworuj e. “Komin kanuij lamij,” Elijah ear ba ñan ro rejelã mon. Alikar, bwe elap an watõk kabuñ in Baal einwõt juõn menin bwebwe, im ear kõnan bwe armij ro an Anij ren kile bwe men in ear juõn men ejjab mol.​​—1 Kiñ Ro 18:​26, 27.

Ilo air uak, priest ro an Baal rar kijoror im kakaiur, ilo air “kanuij lamij, im bukwe enbwinir, einwõt mõnit eo air, kin bõkbõk im jãji ko, inem bõtõktõk e ar torlok na ioir.” Ak wãwen kein aolep kar ejelok tokjeir! “A ejelok ainiken, ak jabrewõt eo ej uak, ak eoroñ ir.” (1 Kiñ Ro 18:​28, 29) Emol, kar ejelok Baal. E kar juõn men bajjek me Satan ear kõmanmane bwe en kabo armij ro jen Jehovah. Einlok wõt kar mokta, eo ej kãlet bar juõn iroij rainin jen Jehovah enaj lukkun buromõj, elaptata jook.​​—Sam 25:3; 115:​4-8.

Uak Eo

Ke ear ebak ñan jota, Elijah ear jinoe jerbal eo an. Ear kõkãl jikin lokatok eo an Jehovah me armij ro rar rupe, ejelok bere bwe ri kijirãt ro kin kabuñ eo emol rar kokkure e. Ear kajerbal 12 dekã ko, bõlen ñan kememej armij ro jen bwij ko 10 jen ailiñ in Israel bwe Kien eo Anij ear lelok ñan 12 bwij ko ear jerbal wõt ñan ir inem rar aikwij lore wõt. Inem, ear likit menin katok eo an im ear jauni kin den, bõlen ear ebbõk den jen Lomalo Mediterranean eo ebak. Ear bareinwõt kũbũj juõn jukur im kabole lokatok eo, im ear teiñi kin den. Meñe ear kõmman bwe en bidodo an Baal tili menin katok eo kin kijeek, ear jab kõmman eindein ñan Jehovah​​—eñin joñan an kar Elijah liki Anij.​​—1 Kiñ Ro 18:​30-​35.

Ke ebojak aolep men ko, Elijah ear jar. Jar eo an Elijah ear lukkun melak kinke ear lamwan, im ear kwalok kin ta men ko raorõktata ibben Elijah. Mokta im men eo elaptata, ear kõnan kwalok bwe Jehovah, im jab Baal, kar “Anij ilo Israel.” Kein karuo, ear kõnan bwe aolep ren jelã bwe emake kar ri karejaran Jehovah; im bwe Anij en tellokin bõk nebar im aibujuij otemjej. Eliktata, ear kwalok an kea kin ro don Anij, kinke elap an kijoror ñan lo ien an Jehovah “bar ukõttok burueir.” (1 Kiñ Ro 18:​36, 37) Meñe elap air kar kõmmane men ko rekaburomõjmõj kin air jab tiljek, yokwe eo an Elijah ñan ir ear bed wõt. Ilo jar ko ad make ñan Anij, jemaroñ ke kwalok ejja kea rot in kin etan Anij? Bareinwõt, jemaroñ ke kwalok ettã buru im tiriamo ñan ro rej aikwij jibañ?

Mokta jen an kar Elijah jar, bõlen jarlepju in armij ro ijo rar lemnak elañe Jehovah enaj kar juõn anij wan einwõt Baal. Bõtab, elikin jar eo, kar ejelok ien ñan lemnak kake. Bwebwenato eo ej ba: “Inem kijeek jen Jeova e ar buñ im tili men in katok kijeek eo, im kani, im dreka ko, im bõñõlñõl, im jorme dren ilo jukur eo.” (1 Kiñ Ro 18:​38) Kar juõn men ekabwilõñlõñ! Im kar ewi wãwen an armij ro ijo emmakit?

“Jeova, ej Anij; Jeova, ej Anij!” aolepeir rar lamõj. (1 Kiñ Ro 18:​39) Eliktata rar lo mol eo. Bõtab, rejañin kar kwalok air tõmak. Meñe rar kile bwe Jehovah ej Anij eo emol elikin air lo an kijeek eo buñ jen lañ elikin wõt jar eo, men in ear jab kamole tõmak eo air. Inem Elijah ear kajitõk bwe ren kwalok air tõmak ilo bar juõn wãwen. Ear kajitõk ibbeir kin juõn men rar aikwij kõmmane elõñ yiõ ko remotlok​​—bokake Kien eo an Jehovah. Kien eo an Jehovah ear kwalok bwe ri kanan ro rewan im ro rej kabuñ ñan ekjap ko ren kar aikwij mij. (Duteronomi 13:​5-9) Priest ro an Baal rar ri kijirãt ro an Jehovah Anij, im ilo jelã kake rar jerbal nae karõk ko an. Rar tellokin ke ñan bõk tiriamo? Eokwe, rar kwalok ke tiriamo ñan ajiri ro rar tili ilo kijeek eo ñan mij einwõt men in katok ko ñan Baal? (Jabõn Kennan Ko 21:13; Jeremiah 19:5) Jaab, emaan rein rar jab tellokin air bõk tiriamo ñan jidik. Inem Elijah ear kaiñi bwe ren mij, im rar kõmmane.​​—1 Kiñ Ro 18:40.

Rainin jet armij rejjab errã kin ta eo ear walok ilo jemlokin melejoñ eo ion Tol Karmel. Rej inebata bwe religious zealots (ri kabuñ ro rekijejeto le jen joñan) rej kowãnik jerbal ko air relej ñan kajorrãn im kokkure armij ro ilo etan Anij. Ekaburomõjmõj, bwe elukkun lõñ ri kabuñ ro relej rainin. Bõtab, Elijah ear jab juõn ri kabuñ elej. Jehovah ear kamaroñ e bwe en mõn ro ri nana ilo ekajet jimwe. Bareinwõt, Ri Christian ro remol rejelã bwe rej jab maroñ lor joñok eo an Elijah im kajerbal jãje ko ñan mõn ri jumae ro. Elikin an Messiah eo itok, kien eo ñan aolep ri kalor ro an Jesus ej bed ilo nan ko an Christ ñan Peter: “Kwon bar likit am jãji na ilo nien: bwe ro otemjej rej bõk jãji, re naj mij kin jãji.” (Matu 26:​52) Jehovah enaj kajerbal Nejin ñan ekajete armij ilo ran ko rej bed imad.

Eddo eo an juõn Ri Christian emol ej ñan mour ekkar ñan men ko ej tõmak kake. (Jon 3:​16) Juõn wãwen ej ñan kajeoñe armij ro retiljek einwõt Elijah. Ear kabuñ ñan Jehovah wõt im ear rejañ ro jet ñan anõke. Ilo beran ear kajedmatmat juõn kabuñ eriap me Satan ear kajerbale ñan kareel armij ro jen Jehovah. Ear liki Jehovah bwe en kamadmõd abañ ko jen an atartar ion maroñ im kajur ko an make. Ilo mol, Elijah ear jutak kin kabuñ eo erreo. Jen kajeoñe tõmak eo an!

[Kamelele ko itulal]

[Kareelel ilo page 20]

Kãlet jabdewõt iroij ijellokin Jehovah ej tellok ñan buromõj

[Pija ilo 21]

“Jehovah ej Anij eo Emol!”