Lo Lañliñ Ilo Mour in Mare eo Am
“Kin meletlet rej kalek juõn im; im kin jelalokjen rej kabin e.”—KEN. 24:3.
1. Ewi wãwen an kar Anij kwalok an meletlet ikijen emaan eo moktata?
JEMED ilañ eo emeletlet ejelã ta eo emõn ñan kij. Ñan wanjoñok, Anij ear kile bwe ñan an maroñ jejjet kitien karõk eo An, ear “jab emmõn an leo make ian” ilo jikin kallip in Eden. Juõn mõttan elap ilo karõk eo an kar bwe armij ro emwij air mare ren neje im “kobrõk lõl.”—Jen. 1:28; 2:18.
2. Ta karõk eo Jehovah ear kõmmane ñan tokjen eo an aolep armij ro?
2 “Inaj kõmmõne juõn rejtan,” Jehovah ear ba, “bwe en jibañe.” Inem Anij ear kõmman bwe emaan eo moktata en lukkun kiki, im Ear bõk juõn dii jen katin im kõmman juõn kõrã jen enbwin eo enbwinin ewãppen. Ke Jehovah ear bõklok Eve, kõrã in ewãppen, ñan Adam, emaan eo ear ba: “Kiõ ej kab naj wor mõtta. Drin ej driũ im kanniekin ej kanniekũ. Kinke enbwinnin lio ear walok jen emman, naj likit etan Kõrã.” Eve ear lukkun rejetan Adam. Renaj kajjojo kwalok kadkad ko ejej uair jen don, bõtab rar jimor wãppen im kar kõmanman ir ilo wãwen Anij. Ilo wãwen in Jehovah ear karõk mour in mare eo moktata. Adam im Eve rar mõnõnõ in bõk wãwen in Anij ear karõke kin mour in mare eo air me enaj kar lelok jibañ im rejetak ñan erro jimor.—Jen. 1:27; 2:21-23.
3. Ewi wãwen elõñ rej watõk menin letok eo kin mour in mare, im ej tellok ñan ta kajitõk ko?
3 Ekaburomõjmõj, bwe juõn jitõb in jumae ej kobrak lal in rainin. Abañ ko rej walok jene rar jab itok jen Anij. Elõñ armij rej kajekdon menin letok eo an Anij kin mour in mare, kin air lemnak kake einwõt juõn mantin etto bajjek, im ej juõn unjen inebata ak akwel. Ibwiljin elõñ ro rej mare, ekkã air jebel jen don. Remaroñ jab kwalok yokwe ñan ajiri ro im remaroñ kajerbal ro nejiir ñan ukõt wãwen ko ñan tokjen ko air make. Elõñ ro jemen im jinen remakoko in jerbal ibben don bwe en wõr ainemõn im burukuk. (2 Tim. 3:3) Inem, ewi wãwen jemaroñ kejbãrok ad lañliñ ilo mour in mare ilo ran kein renana? Ilo wãwen et eo jerbal ibben don im kõttãik kij kin aolepen buruõd ñan tel eo an Jehovah enaj kejbãrok mour in mare eo jen an rup? Ta eo jemaroñ katak jen joñok ko an ro rej kejbãrok air lañliñ ilo mour in mare eo air ilo ran kein ad?
Kõttãik Kij kin Aolepen Buruõd ñan Tel eo an Jehovah
4. (a) Ta nan in tel eo Paul ear letok kin mour in belele? (b) Ewi wãwen Ri Christian ro rekiblie rej lor nan in tel eo an Paul?
4 Ri Christian ri jilek Paul ear lelok nan in tel eo ekakõrmol an Anij ñan limaro ejako beleir bwe elañe rej kãlet ñan bar mare, rej aikwij kõmmane men in “ilo Iroij wõt.” (1 Kor. 7:39) Men in ear jab juõn lemnak ekãl ibben Ri Christian ro me rar bed ilo kabuñ eo an Ri Jew ro. Kien eo an Anij ñan Ri Israel ro ear kwalok ilo alikar bwe ren “jab kõmõn belele” ibben jabdewõt ailiñ in pagan ko ibelakin. Jehovah ear kakobaba juõn kamelele me ej kwalok kauwatata eo kin air kajekdon kien in ekwojarjar. “Bwe [eo ejjab juõn Ri Israel] e naj kajeõr nejõm man jen an lor Iõ, bwe en korijer ñõn anij ro jet: ein drein naj bwil illu an Jeova nae yuk, im E naj mõkõj An kokkure yuk.” (Dut. 7:3, 4) Ta eo Jehovah ej kõtmene bwe ri karejar ro an ilo ran kein rej aikwij in kõmmane ikijen men in? Ealikar, bwe juõn ri karejaran Anij ej aikwij in kãlet juõn belen “ilo Iroij wõt,” juõn ri kabuñ eo mõttan me emwij an wujleplok mour eo an im baptais. Kõttãik kij ñan tel eo an Jehovah ikijen jokãlet in ej wãwen eo emeletlet.
5. Ewi wãwen Jehovah im Ri Christian ro emwij air mare rej watõk kallimur ko kin belele?
5 Kallimur ko kin mour in mare rekwojarjar iman mejen Anij. Ilo an konono kin mour in mare eo moktata, Jesus, eo ear make wõt Nejin Anij, ear ba: “Men eo Anij e ar kobaik, armij en jab kijbili.” (Mat. 19:6) Ri jeje Sam ear kakememej kij kin aorõkin kallimur ko: “Komin lelok ñõn Anij jurtak in kamolol, im kõlla ñõn Eo eutiejtata men ko kw’ar kanõjnij kaki.” (Sam 50:14) Meñe ro rej mare remaroñ lo elap lañliñ, kallimur ko rar kwalok kaki ilo ran in mare eo rej aorõk im ej bõktok eddo ko ioir.—Dut. 23:21.
6. Ta eo jemaroñ katak jen joñok eo an Jephthah?
6 Lemnak kin joñok eo an Jephthah, me ear jerbal einwõt juõn ri ekajet in Israel ilo ebeben eo kein ka 12 B.C.E. Ear kwalok kallimur in ñan Jehovah: “Elañe emol Kwo naj letok ro nejin Amon na ilo peiõ, inem jabrewõt eo e naj drioijtok jen kejem in mweo imõ bwe en wõnmae iõ, ñe I naj jeblaktok ilo ainemõn jen iben ro nejin Amon, e naj an Jeova, im I naj katok kake men in katok kijeek.” Ke ear lo bwe lio nejin, ear make wõt nejin, kar e eo ear iione ke ear rol ñan mweo imõn ilo Mizpah, Jephthah ear bukõt kilen ke bwe en rupe kallimur eo an? Jaab. Ear ba: “I ar kabellok loñiõ ñõn Jeova, im I ban jeblak.” (Ekaj. 11:30, 31, 35) Jephthah ear kajejjet kallimur eo an ñan Jehovah, meñe men in ear melelen bwe ejamin wõr jabdewõt uan family eo an enaj bõk ãt eo etan. Kallimur eo an Jephthah ear oktak jen kallimur eo ilo ran in mare, ak kin an kar kejbãroke, men in kar juõn joñok emõn ñan Ri Christian lõmaro im limaro ri belele ikijen kallimur ko air.
Ta eo ej Kõmman bwe juõn Mour in Mare En Lo Tõbrak?
7. Ta oktak ko ro rej kab mare rej aikwij in kõmmani?
7 Elõñ ri belele ro rej reiliklok ñan ien eo rar date bwe ekar juõn ien emõn ibbeir. Rar mõnõnõ ñan jelã kajjen eo renaj mareiki! Ke elaplok ien air kar bed ibben don, ear laplok air jelã kajjen don. Ak, jekdon elañe rar date ak bar juõn armij ear karõk wõn eo en belen, ke rar erom leo im lio ri belele, rar aikwij kõmman oktak ko. Juõn leo ri belele ear ba: “Abañ eo elap ear bed ibbemro ilo jinoin mour in mare eo amro kar ñan kile bwe kimar jab make iam. Iumin jet ien, ear bin ñan likit kõtan eo ibben ro mõttam im ro uan family ko amro ilo lajrak eo ejimwe.” Bar juõn leo ri belele, emwij an mare iumin 30 yiõ ko, ear kile ilo jinoin mour in mare eo an bwe ñan an jokkin wõt juõn, ej aikwij “lemnak kin ruo armij im jab juõn wõt.” Mokta jen an bõk juõn nan in kir ak kõmman juõn karõk, ej konono ibben lio belen inem kõmman bebe eo ekkar ñan kõnan ko air jimor. Ilo wãwen rot in, ej menin jibañ ñan jerbal ibben don.—Ken. 13:10.
8, 9. (a) Etke ej menin aorõk ñan konono ibben don? (b) Ilo wãwen et ko ukoktak emaroñ jibañ, im etke?
8 Jet ien mour in mare ej koba ruo armij me rar itok jen ailiñ ko im manit ko reoktak jen don. Ikijen men in, eaorõk ñan konono ibben don. Wãwen air kwalok lemnak ko air jen don eoktak. Ilo am lale wãwen eo beleõm ej konono ibben ro nukin emaroñ jibañ yuk ñan kalaplok am melele kake e. Jet ien, lemnak eo emũlal an juõn armij ejjab alikar kin ta eo ear ba ak ej alikar kin wãwen eo ear kwaloke. Inem elõñ men ko jemaroñ katak meñe ejelok nan. (Ken. 16:24; Kol. 4:6) Eaorõk lolokjen ñan lo mõnõnõ.—Read Jabõn Kennan Ko 24:3.
9 Ikijen kãlet eo kin menin kamõnõnõ ko, elõñ rej lo aorõkin ukoktak. Mokta jen am mare bõlen eo beleõm ear jolok ien ñan ikkure (sports) ak kõmman menin kamõnõnõ ko jet. Ej menin aiwkij ke ñan kõmman jet oktak ko kiõ? (1 Tim. 4:8) Ejja men in wõt emaroñ jerbal kin ien ko komij kajerbali ñan kamao ibben ro nukumi. Ilo mol, ri belele ro rej aikwij ien bwe ren maroñ jibadõk men ko lor jitõb im makitkit ko jet ibben don.—Mat. 6:33.
10. Ewi wãwen jerbal ibben don enaj kõmman kõtan ko remõn ikõtan ro jemen im jinen im ajiri ro nejiir emwij air mare?
10 Ilo jet ailiñ ko, ñe leo ej mare, ej likit jemen im jinen, im men in emaroñ bar jerbal ñan lio. (Read Jenesis 2:24.) Meñe eindein, nan in tel eo jen Anij ñan kautiej jemen im jinen ej wõnmanlok wõt im jerbal meñe juõn armij emwij an mare. Inem meñe emwij air mare, ri belele ro renaj bõk ien ñan kamao ibben jemeir im jineir im ro jemen im jinen eo belen. Juõn leo ri belele, me emwij an mare iumin 25 yiõ ko, ear ba: “Jet ien, ebin ñan an juõn kajejjet kõnan ko im aikwij ko an eo belen im bareinwõt ko an jemen im jinen, ro jein im jatin, im jemen im jinen eo belen. Ñan kõmman bebe eo emõntata kin wãwen in, emwij aõ lo bwe Jenesis 2:24 ej emõn an jibañ iõ. Meñe ej tellokin ad tiljek ñan ro jet uan family eo im ewõr ad eddo ibbeir, bõtab eon in ear kwalok bwe tiljek eo ñan lio beleiõ en moktata.” Kin men in, Ri Christian ro jemen im jinen me rej mõnõnõ in jerbal ibben don renaj kile bwe ajiri ro nejiir me emwij air mare rej bed kiõ ilo juõn dolul in family me eddo eo elaptata ñan tel family eo ej bed ibben leo ri belele.
11, 12. Etke katak ibben family eo im jar raorõk ñan ri belele ro?
11 Ej aorõk ñan kõmman juõn manit emõn ñan katak ibben family eo. Iminene ko an elõñ family ko an Ri Christian rej kamol men in. Emaroñ jab bidodo ñan kõmmane juõn katak rot in ak kõmman bwe en wõnmanlok wõt. Juõn bõran family ej kamol men in: “Elañe kim maroñ bar jeblak im ukõt jabdewõt men, enaj kar bwe kimin kajejjet manit eo ñan katak ibben family eo jen jinoin mour in mare eo amro.” Ej kakobaba: “Ej juõn menin letok eaibujuij ñan lo lañliñ eo lio beleiõ ej kwaloke ke juõn mol eo ilo Bible ekaitoktoklimo ej kamakit buruen me kimro jimor ar loe ke kimar katak ibben don.”
12 Jar ibben don ej bar juõn kein jibañ. (Rom. 12:12) Ñe leo im lio ri belele rej burukuk ibben don ilo air kabuñ ñan Jehovah, kõtan ko air ebak ibben Anij emaroñ kakajur lukluk in belele eo air. (Jem. 4:8) Juõn leo ri belele ej kamelele: “Ñe emõkaj am jolok bwid kin likjap ko inem kwaloki ñe komro ej jar ibben don, men in ej juõn wãwen ñan kwalok buromõj eo emol meñe ej juõn abañ edik me ej kõmman inebata.” Ep. 6:18.
Kõttãik im Jerbal Ibben Don Ilo Mour in Mare
13. Ta nan in kakabilek eo Paul ear letok ikijen babu ibben don ilo mour in mare eo?
13 Ri Christian ro emwij air mare rej aikwij in illok jen manit ko me rej katton kõtan eo ilo mour in mare eo air, einwõt mantin babu ibben don ko rejõkkar me ekkã air kõmmani ilo lal in. Ikijen men in, Paul ear kakabilek: “Leo en lelok men eo ekar ñõn lio belen: im bareinwõt lio ñõn leo belen. Ejelok an lio mõke maroñ ion enbwinin, a leo belen: im ein drein leo ejelok an mõke maroñ ion enbwinin, a lio belen.” Inem Paul ear letok nan in tel in ealikar: “Komin jab elikinjipjip dron, elañe e jab ilo juõn ien im buruemi wõt juõn.” Etke? “Bwe komin lelok kom ñõn jar; im bar ber iben dron, bwe Setan en jab kabo kom kin ami mõjino.” (1 Kor. 7:3-5) Ilo an konono kin jar, Paul ej kwalok kin men ko raorõktata ñan juõn Ri Christian. Ak ej bar kalikar bwe kajjojo Ri Christian eo emwij an mare ej aikwij in lemnak kin men in aikwij ko ilo enbwin im eñjake ko an eo belen.
14. Ewi wãwen nan in kaiñi ko jen Jeje ko ilo Bible eo rej jerbal ikijen babu ibben don ilo mour in mare eo?
14 Leo im lio ri belele rej aikwij in kwalok burueir ñan don im kile bwe elañe ejelok air itoklimo ñe rej kabwe aikwij eo ñan babu ibben don, men in emaroñ tellok ñan abañ ko. (Read Dri Pilippai 2:3, 4; keidi Matu 7:12.) Men in ear walok ilo jet family ko me juõn ri belele ejjab bed ilo mol eo. Meñe rejjab errã ibben don, enañin aolep ien Ri Christian eo emaroñ kõmõnmõnlok kõtan eo ikijen mwil emõn, joij, im jerbal ibben don. (Read 1 Piter 3:1, 2.) Yokwe ñan Jehovah im kin eo belen, ekoba jitõb in jerbal ibben don im ñan kõttãik don, enaj jibañ ikijen wãwen in ilo mour in mare eo.
15. Ilo wãwen et kautiej ej jerbal ilo juõn mour in mare elemõnõnõ?
15 Bareinwõt ilo wãwen ko jet, leo ri belele ejoij enaj kautiej lio belen. Ñan wanjoñok, enaj lemnak kin eñjake eo an, meñe ilo men ko redik. Juõn leo ri belele emwij an mare iumin 47 yiõ ko ej ba: “Ij katak wõt ikijen men in.” Christian limaro ri belele rej bõk kakabilek eo ñan lukkun kautiej lõmaro beleir. (Ep. 5:33) Ñe rej konono kin lõmaro beleir ilo juõn wãwen enana, ikijen air kwalok kin likjap ko air iman ro jet, men in ejjab kwalok air kautiej ir. Jabõn Kennan Ko 14:1 ej kakememej kij: “Jabrewõt kõra e meletlet, ej kalek mweo imõn; a lio e bwebwe, ej jolõllok e kin pein.”
Jab Kõttãik ñan Devil Eo
16. Ewi wãwen ri belele ro remaroñ jerbale Dri Epesõs 4:26, 27 ilo mour in mare eo air?
16 “Komin illu im jab jerawiwi: al en jab tulok ion ami illu; Im komin jab najikin devil eo.” (Ep. 4:26, 27) Ñe jej jerbale, nan kein remaroñ jibañ kij ñan kamadmõde ak ñan bõprae akwel ko ilo mour in mare. “Ijjab kememej jabdewõt ien ke kimro leo beleiõ ar jab bwebwenato ibben don im bõk elap ien ñan kamadmõde abañ eo ke kimro ar jab errã ibben don,” juõn lio jimjãn im jimjatin ej kememej. Ilo jinoin mour in mare eo air, erro leo belen rar beek bwe rejamin kajemlok ran eo mae ien rej kamadmõde abañ ko air. “Kimro kar bebe bwe jekdon ta abañ eo, kim naj jolok bwid im jab kakememej kin bwid eo im kõmman bwe kajjojo ran ren jino ilo juõn wãwen ekãl.” Ilo wãwen in rar makoko in “najikin Devil eo.”
17. Meñe ri belele ro ejjab kon bed ko air, ta eo emaroñ jibañ ir?
17 Ak ta elañe ejjab kon bed eo amiro beleõm? Emaroñ bwe kwoj bed ilo juõn kõtan me emaroñ jab lukkun lap an kwalok yokwe einwõt ro jet. Meñe eindein, ilo am kememej lemnak eo an Ri Kõmanman eo kin lukluk in belele eo, men in enaj jibañ yuk. Ilo kakõrmol, Paul ear kakabilek Ri Christian ro: “Armij otemjej ren koutiej belele im en kwojarjar jikin babu: bwe Anij e naj ekajet ro dri lũñ otemjelok.” (Hib. 13:4) Im jen jab meloklok nan kein: “Juõn ekwoljil e jamin mõkõj air mijkõk e.” (Ekk. 4:12) Ke leo im lio ri belele jimor rej kaorõk kokwojarjar in ãt eo etan Jehovah, rej ebak ñan don im ebak ñan Anij. Rej aikwij kate ir ñan kõmman bwe ren lo tõbrak ilo mour in mare eo air, ilo air jelã bwe men in enaj kaibujuij Jehovah, eo ej Unjen mour in mare eo.—1 Pit. 3:11.
18. Kin ta eo kwomaroñ liki kin mour in mare?
18 Emol men in bwe Ri Christian ro remaroñ lo lañliñ ilo mour in mare eo air. Ñan kõmman men in, rej aikwij kate im kwalok kadkad ko kadkadin Christian, einwõt kõttãik ir im jerbal ibben don. Rainin, ilo congregation ko an Ri Kennan ro an Jehovah ibelakin lal, elukkun lõñ ri belele ro rej kamol bwe emaroñ walok men in.
Ewi Wãwen Kwonaj Uak?
• Etke emol men in bwe jemaroñ lo lañliñ ilo mour in mare?
• Ta eo emaroñ jibañ juõn mour in mare ñan lo tõbrak?
• Ta kadkad ko me ri belele ro rej aikwij in kaddeki?
[Pija eo ilo peij 9]
Ilo meletlet, ri belele ro rej konono ibben don mokta jen air bõk juõn nan in kir ak kõmman juõn karõk
[Pija eo ilo peij 10]
Kate bwe komin kamadmõde abañ ko ilo ejja ran eo wõt, im “jab najikin devil eo”