Watchtower ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Watchtower
ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Kajin M̦ajel̦
O̦
  • N̦
  • n̦
  • M̦
  • m̦
  • L̦
  • l̦
  • O̦
  • o̦
  • BAIBÕL̦
  • BOK IM KEIN KATAK
  • KWEILO̦K KO
  • w08 5/15 p. 21-25
  • Kõmman Wõnmanlok Ilo Mol eo Ikijen Am Lor Joñok eo An Paul

Ejjañin wõr pija in ilo tõre in.

Jol̦o̦k bõd, ewõr juon problem ej kõm̦m̦an an jab jo̦ pija in.

  • Kõmman Wõnmanlok Ilo Mol eo Ikijen Am Lor Joñok eo An Paul
  • Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2008
  • Unin Tõl Jidikdik Ko
  • Katak ko Jet
  • Manit eo an Paul kin Katak
  • Saul ear Katak ñan An Yokwe Armij
  • Wãwen Paul Ej Watõk E Make
  • “Ettõr kin Kijenmij” Ilo Iaikwij eo ñan Mour
  • “Ejjel̦o̦k Ruõ kõn Bõtõktõkin Aolep Armej”
    En Lõt Ad Kwal̦o̦k Naan kõn Aelõñ eo an Anij
  • “Ear Wõr Aenõm̦m̦an ilo Eklejia Eo”
    En Lõt Ad Kwal̦o̦k Naan kõn Aelõñ eo an Anij
  • Kwõn Peran—Jeova Ej Am̦ Rijjipañ
    Naan in Keeañ Kõn Aelõñ eo an Jeova (Kein Katak)—2020
  • En Lõt Ad Kwal̦o̦k Naan
    En Lõt Ad Kwal̦o̦k Naan kõn Aelõñ eo an Anij
Ebar Wõr
Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2008
w08 5/15 p. 21-25

Kõmman Wõnmanlok Ilo Mol eo Ikijen Am Lor Joñok eo An Paul

“Iar kamaat aõ maroñ, im ettõr ñõn jemlokin iaekwoj eo iar ettõr ie, im iar drebij wõt tõmak eo.”​—2 TIM. 4:7.

1, 2. Ta oktak ko Saul Ri Tarsus ear kõmmani ilo mour eo an, im ta jerbal eo eaorõk ear bõke?

LEO kar juõn eo emeletlet im ewõr an maroñ ñan kõmman bebe ko ilo mõkaj. Bõtab, ear “ber im mour ilo mõm ko an kõniek.” (Ep. 2:3) Tokelik ear ba kin e make einwõt juõn ri “kajirere im matõrtõre im lej.” (1 Tim. 1:​13) Lein kar etan Saul Ri Tarsus.

2 Ejjabto, Saul ear kõmman juõn oktak elap ilo mour eo an. Ear ellok jen ial ko an mokta im kate e bwe en ‘jab bukõt an men in kakakjuror, a an ro relõñ.’ (1 Kor. 10:​33) Ear oktak im joij im ear kwalok yokwe ñan ro me ilo ien ko mokta ear kokkure ir kin an matõrtõre ir. (Read 1 Dri Tessalonika 2:​7, 8.) Iar “erom ri kamakoko kin gospel,” ej kobaiktok nan kein, ke ear jeje: “Ña idiktata ian ro dron Anij; bõtab Anij ear letok joij eo an bwe in bõklok ñõn ri ailiñ ko Nan eo Emmõn kin jerammõn ko rellab an Christ.”​​—Ep. 3:​7, 8.

3. Ad katak kin letter ko an Paul im bwebwenato in jerbal in kwalok nan eo an emaroñ jibañ kij ilo wãwen et?

3 Saul, ãt eo juõn Paul, ear kõmman wõnmanlok ko relap ilo an melele kin mol eo. (Jerb. 13:9) Juõn wãwen emõn ñan ad kamõkajlok wõnmanlok eo ad make ilo mol eo ej ikijen ad katak kin letter ko an Paul im kin bwebwenato in jerbal in kwalok nan eo an inem kajeoñe joñok eo an ilo tiljek. (Read 1 Dri Korint 11:1; Dri Hibru 13:7.) Jen lale ewi wãwen men in enaj kamakit kij ñan kalek juõn manit emõn kin katak ibbed make, ñan kaddek juõn yokwe emol kin armij ro, im ñan bõk juõn lemnak ekkar kin kij make.

Manit eo an Paul kin Katak

4, 5. Ewi wãwen Paul ear bõk tokjen jen an katak ibben make?

4 Einwõt juõn Pharisee eo im ear katak “iturin neen Gameliel, ar katakin [e] jimewõt kin kien ro jimar,” Paul ear wõr jidik an jelãlokjen kin Jeje ko. (Jerb. 22:​1-3; Pil. 3:​4-6) Elikin wõt an baptais, ear “ilok ñõn Arebia”​​—bõlen Ene Jemaden in Syria ak juõn jikin ejokane ilo Bõke eo ilo Arab, eo ej bed i rear in Lomalo Ekilmir, me ej juõn jikin emõn ñan kalmenlokjen. (Gal. 1:​17) Alikar Paul ear kõnan kalmenlokjen kin mõttan ko ilo Bible me rej kamol bwe Jesus ear Messiah eo. Bareinwõt, Paul ear kõnan kebojak kin jerbal eo ebed iman. (Read Jerbal 9:​15, 16, 20, 22.) Paul ear bõk ien ñan an kalmenlokjen kin men ko lor jitõb.

5 Jelãlokjen eo kin Jeje ko ilo Bible im melele eo kin Jeje ko me Paul ear bõki jen an katak ibben make ear kamaroñ e ñan an katakin kin mol eo ilo keie. Ñan wanjoñok, ilo imõn kwelok eo ilo Antioch ilo Pisidia, Paul ear kajerbal bõlen joñan in lalem eon ko jen Jeje ko ilo kajin Hebrew ñan kamol bwe Jesus ear Messiah eo. Paul ear bareinwõt jitõñlok ñan jeje ko rekwojarjar elõñ alen. Nan ko an jen Bible eo rar lukkun kareelel im kõmman bwe “elõñ ri Jew im bareinwõt ro rar oktak ñõn kabuñ an ri Jew, rar lor Paul im Barnabas” ñan kalaplok air katak. (Jerb. 13:​14-​44) Ke juõn kumi in Ri Jew jen Rome rar itok ñan ibben ilo ijo ej jokwe ie jet yiõ tokelik, Paul ear konono kin elõñ men ko ñan ir im “kemeleleik melele ko an kin Ailiñ in Anij. Ear kajjeoñ in karel ir kin Jesus ilo an kar konono jen Kien Moses im bareinwõt jen jeje ko an ri kanan ro.”​​—Jerb. 28:​17, 22, 23.

6. Ta eo ear jibañ Paul ñan an jutak bin wõt ilo tõmak ke ear jelmae abañ ko?

6 Ke ear jelmae abañ ko, Paul ear wõnmanlok wõt im etale Jeje ko im bõk kajur jen ennan eo air ekakõrmol. (Hib. 4:​12) Ke ear bed ilo kalbuj ilo Rome mokta jen air kar liakelok ilo ekajet, Paul ear kajitõk ibben Timothy ñan an bõktok ñan e “buk ko” im “jeje ko.” (2 Tim. 4:​13) Alikar book kein kar mõttan Bible eo ilo kajin Hebrew me Paul ear kajerbali ilo an katak. Ñan jibañ Paul bwe en jutak bin wõt ilo tõmak, ear aikwij lor juõn lajrak ñan katak Bible bwe en bõk jelãlokjen jene.

7. Kwalok tokjen ko kwomaroñ bõk jen am ekkeini katak Bible.

7 Ad ekkeini ad katak Bible eo, im lukkun kalmenlokjen kin men ko jej katak, enaj jibañ kij eddeklok einwõt juõn Christian. (Hib. 5:​12-​14) Kin aorõkin Nan eo an Anij, ri jeje sam ear al: “Kien loñõm emõnlok ñõn iõ jen tausan ko mõtõn gold im silver. Kien ko Am r’ar kameletletlok iõ jen ro dri kijirãt iõ, bwe re ber iba ien otemjej. I ar drebij neiõ jen ial ko renana otemjej; bwe in bokake Am in nan.” (Sam 119:​72, 98, 101) Kwoj ekkeini ke am katak Bible ibbam make? Kwoj kebojak ke katak ko ñan ran ko rebed iman ilo jerbal eo an Anij ikijen am read Bible kajjojo ran im kalmenlokjen kin ta eo kwar readi?

Saul ear Katak ñan An Yokwe Armij

8. Ewi wãwen an kar Saul kõmman ñan ro rar jab bed ilo kabuñ eo an Ri Jew ro?

8 Mokta jen an erom juõn Ri Christian, Saul ear lukkun kijejeto kin kabuñ eo an, ak ear jab lukkun itoklimo kin armij ro ilikin kabuñ eo an Ri Jew ro. (Jerb. 26:​4, 5) Ear aluije ilo an buñburuen ke jet Ri Jew rar kade Stephen ñan mij. An lale wãwen eo ej walok, Saul emaroñ kar lemnak bwe ejimwe men eo ej kõmmane ilo an matõrtõre Ri Christian ro, bõlen ear watõk mij eo an Stephen einwõt juõn kaje ear tellokin bõke. (Jerb. 6:​8-​14; 7:54–​8:1) Bwebwenato in ekakõrmol ej kwalok: “A Saul ej kokkure eklisia, ej dreloñ iloan im otemjej, im ej kekake man im kõra im likit ir na iloan prisõn.” (Jerb. 8:3) Ear “matõrtõr ir ñõn jikin kwelok ko an ro drua.”​​—Jerb. 26:11.

9. Ta eo ear walok im kõmman bwe Saul en bar etale kin wãwen an jerbal ñan armij ro?

9 Jesus ear weaklok ñan e ke Saul ear illok ilo ial eo an lok ñan Damascus ñan an jibwe ri kalor ro an Christ ijo. Meram eo ekabwilõñlõñ jen Nejin Anij ear kõmman bwe Saul en bilo im ear aikwij bõk jibañ jen ro jet. Im ilo ien eo Jehovah ear kajerbal Ananias ñan an kõmman bwe Saul en bar lolokjen, lemnak eo an Saul kin armij ro ear oktak ñan indio. (Jerb. 9:​1-​30) Elikin an erom juõn ri kaloran Christ, ear kate e ñan an jerbal ibben aolep armij einwõt kar Jesus. Melelen men in bwe ear aikwij jolok lej im ear aikwij oktak im “ainemõn iben armij otemjej.”​​—Read Dri Rom 12:​17-​21.

10, 11. Ewi wãwen an kar Paul kwalok juõn yokwe emol kin armij ro?

10 Ear jab juburuen Paul kin an baj ainemõn wõt ibben ro jet. Ear kõnan kwalok ñan ir yokwe emol, im jerbal in kwalok nan eo an Ri Christian ear lelok ñan e juõn ien emõn ñan an kõmmane men in. Ilo ial eo an kein kajuõn ilo jerbal in missionary, ear kwalok kin ennan eo emõn ilo Asia Minor. Meñe ear jelmae elap jumae, Paul im ro mõttan rar mad wõt ilo air jibañ ro ettã burueir ñan air erom Ri Christian ro. Rar bar jeblak ñan Lystra im Iconium, meñe ri jumae ro ilo jikin kwelok kein rar kajeoñ in mõn Paul ñan mij.​​—Jerb. 13:​1-3; 14:​1-7, 19-​23.

11 Tokelik, Paul im ro mõttan rar bukõt ro rekõnan bõk juõn jimjera ibben Jehovah ilo jikin kwelok in Macedonia ilo Philippi. Juõn eo ear oktak ñan kabuñ an Ri Jew ro etan Lydia ear roñjake ennan eo emõn im erom juõn Ri Christian. Ri utiej ro ilo jikin kwelok eo rar deñõt Paul im Silas kin alal im jolok ir ilo kalbuj. Bõtab, Paul ear kwalok ñan eo ej lale kalbuj, inem e im family eo an rar baptais einwõt ri kabuñ ro an Jehovah.​​—Jerb. 16:​11-​34.

12. Ta eo ear kamakit armij eo elej Saul ñan an erom juõn ri jilek an Jesus Christ?

12 Etke Saul ear oktak im bõk tõmak eo an ro ear matõrtõre ir im liakelok ir mokta? Ta eo ear kamakit leo me ejelok an kautiej im elej ñan an erom ri jilek eo ejoij im yokwe, eo ear mõnõnõ in likit mour eo an make bwe ro jet ren maroñ katak kin mol eo kin Anij im Christ? Paul make ej kamelele: “Anij, eo E ar . . . kir iõ kin an joij, bwe En kwalok Nejin ilo ña.” (Gal. 1:​15, 16) Ñan Timothy, Paul ear jeje: “E ar tiriamokake iõ, bwe Kraist Jisõs en kwalok ilo ña mokta meanwõr otemjej, kin joñok ñõn ro re naj liki E tokelik ñõn mour in drio.” (1 Tim. 1:​16) Jehovah ear jeorlok an Paul bwid, im an bõk joij eo ejjab tellokin im tiriamokake, ear kamakit e ñan an kwalok yokwe ñan ro jet ikijen an kwalok kin ennan eo emõn ñan ir.

13. Ta eo ej aikwij kamakit kij ñan ad kwalok yokwe ñan ro jet, im ewi wãwen jemaroñ kõmmane men in?

13 Jehovah ej bareinwõt jeorlok jerawiwi im bwid ko ad. (Sam 103:​8-​14) “Elañe Kwe, O Jeova, kwo naj kakõle jerawiwi ko, O Iroij, wõn e naj jutõk?” ri jeje sam ear kajitõk. (Sam 130:3) Ejelok juõn iar enaj kar lañliñ kin jerbal eo ekwojarjar, bareinwõt jejamin maroñ kar reimanlok ñan bõk mour indio elañe Anij ejjab tiriamo. Kij aolep jej bõk elap tokjen jen joij eo ejjab tellokid ñan ad bõk jen Anij. Kin men in, einwõt Paul, jej aikwij kalaplok yokwe eo ad ñan ro jet ikijen ad kwalok im katakin ir mol eo im ikijen ad kakajur ri tõmak ro mõttad.​​—Read Jerbal 14:​21-​23.

14. Ewi wãwen jemaroñ kalaplok jerbal in kwalok nan eo ad?

14 Paul ear kõnan wõnmanlok einwõt juõn ri kwalok kin ennan eo emõn, im joñok eo an Jesus ear lujur buruen. Juõn ian wãwen ko Nejin Anij ear kwalok yokwe eo ejej uan kin armij ro kar ikijen jerbal in kwalok nan eo an. Jesus ear ba: “Elap jonikõn, a eiet dri jerbal; Inem komin jar ñõn Iroij in marmir, bwe En jilkinlok ro dri jerbal ilo jonikõn eo An.” (Mat. 9:​35-​38) Paul ear emmakit ekkar ñan jabdewõt kajitõk emaroñ kar jar kake bwe en lõñlok ri jerbal ilo an erom juõn ri jerbal ekijejeto. Ta kin kwe? Kwomaroñ ke kõmõnmõnlok wãwen jerbal in kwalok nan eo am? Ak kwomaroñ ke kalaplok am bõk kunam ilo jerbal in kwalok nan eo an Ailiñ eo, bõlen kõmman karõk ko ilo mour eo am ñan am maroñ bõk jerbal in pioneer? Jen kwalok yokwe eo emol kin ro jet ikijen ad jibañ ir ñan bõk “nan in mour.”​​—Pil. 2:​16.

Wãwen Paul Ej Watõk E Make

15. Ewi wãwen an kar Paul watõk e make ñe keidi ibben Ri Christian ro mõttan?

15 Einwõt juõn Ri Christian ri kwalok, Paul ej likit bar juõn joñok emõn ñan kij. Meñe ear bõk elõñ jerbal ko ilo congregation eo an Christian, Paul ear jelã bwe ear bõk jerammõn kein jab ñan nawõnãn kin jerbal im ear jab tellokin an bõki kin kabel ko an. Ear kile bwe jerammõn ko ear bõki rar kalikar wãwen an Anij joij ñan e. Paul ear kile bwe Ri Christian ro jet ir bareinwõt rar ri kwalok ro rebolemen kin ennan eo emõn. Ear ettã wõt buruen, meñe ear bed ilo juõn jerbal eutiej ibwiljin armij ro an Anij.​​—Read 1 Dri Korint 15:​9-​11.

16. Ewi wãwen an kar Paul kwalok ettã buru ikijen abañ eo kin mwijmwij?

16 Jen etale wãwen an kar Paul kamadmõde juõn abañ ear walok ilo jikin kwelok in Syria ilo Antioch. Congregation eo an Ri Christian ro ilo jikin in rar jebel kin abañ eo kin mwijmwij. (Jerb. 14:26–​15:2) Kinke kar jitõñe Paul ñan an bõk tel ilo jerbal in kwalok nan ñan Ri Ailiñ ko rejañin mwijmwij, emaroñ kar lemnak bwe ekabel ñan an jerbal ibben ro rejjab Ri Jew im ewõr an maroñ ñan kamadmõde abañ eo. (Read Dri Galetia 2:​8, 9.) Bõtab, ke kate ko an rar jab kamadmõde abañ eo, ilo ettã buru ear lor karõk ko ñan kebake governing body (kumi in tel) eo ilo Jerusalem ñan air konono kin abañ eo. Ear burukuk ibben ro uan kumi eo ke rar roñjake kin abañ eo, im tõbar juõn bebe, inem rar jitõñe bwe en juõn ian ro renaj bõklok melele eo. (Jerb. 15:​22-​31) Kin men in, Paul ear bõk tel ilo an “mõnõnõ in kautiej” ri jerbal ro mõttan.​​—Rom 12:10.

17, 18. (a) Ta eñjake eo Paul ear kaddek kin ro ilo congregation ko? (b) Ta eo eñjake eo an elder ro ilo Ephesus kin illok eo an Paul ej katakin kij kin e?

17 Ilo ettã buru Paul ear jab make kautiej e jen ro jein im jatin maan im kõrã ilo congregation ko. Jen an eindein, ear oktak im lukkun ebake ir. Ilo jemlokin letter eo an ñan ro ilo Rome, ear yokyokwe elõñlok jen 20 armij ro ejelã etair. Elõñ ian rein etair ejjab walok ilo Jeje ko jet ilo Bible eo, im jet ian rein ear wõr air eddo ilo congregation ko. Ak rein rar ri karejar ro retiljek an Jehovah, im Paul ear lukkun yokwe ir.​​—Rom 16:​1-​16.

18 An Paul ettã buru im joij ear kalek congregation ko. Elikin an kar ion elder ro jen Ephesus ilo ien eo eliktata in an naj lo ir, rar “buñ ion kenwan Paul, im mejenmaike. Im tiriamo elap jen men otemjej kin nan ko e ar konono, bwe re jamin bar lo mejen.” Elañe ear juõn eo eutiej buruen, armij ro rejamin naj kar bõk juõn eñjake einwõt in.​​—Jerb. 20:​37, 38.

19. Ewi wãwen jemaroñ kwalok ‘etã buru’ ilo ad jerbal ibben Ri Christian ro mõttad?

19 Aolep ro im rej kõnan wõnmanlok ilo jitõb rej aikwij kwalok juõn jitõb in ettã buru einwõt kar Paul. Ear rejañ Ri Christian ro mõttan bwe ren “jab kõmõn jabrewõt ilo wãlok ak aibujuij jekron, a kin etã buruemi jabrewõt en lemnok ro jet remõn jen e.” (Pil. 2:3) Ewi wãwen jemaroñ lor nan in rejañ in? Juõn wãwen ej ikijen ad burukuk ibben elder ro ilo congregation eo ad, lor nan in tel eo air im errã ilo bebe in ekajet ko rej kõmmani. (Read Dri Hibru 13:17.) Bar juõn wãwen ej ikijen ad kautiej ro jeid im jatid ilo congregation eo. Congregation ko an armij ro an Jehovah ekkã an kitibuj armij ro kajjojo jen elõñ ailiñ ko, manit, bwij, im konono. Bõtab, jej aikwij katak ñan jerbal ibben ro jet kin ejelok kalijeklok im yokwe, einwõt kar Paul. (Jerb. 17:26; Rom 12:​10) Rej rejañ kij ñan “bõk dron, einwõt Kraist e ar bõk kom, ñõn aibujuij an Anij.”​​—Rom 15:7.

“Ettõr kin Kijenmij” Ilo Iaikwij eo ñan Mour

20, 21. Ta eo enaj jibañ kij ñan ad lo tõbrak ilo ad ettõr ilo iaikwij eo ñan mour indio?

20 Mour eo an juõn Ri Christian emaroñ einlok wõt juõn iaikwij aetok. Paul ear jeje: “[Iar] ettõr ñõn jemlokin iaekwoj eo iar ettõr ie, im iar drebij wõt tõmak eo. Innem belin anjo eo ej kõttar iõ, juõn crown in wãnik, eo Iroij, Ri Ekajet eo ejimwe, enaj letok ñõn iõ ilo Ran eo im jab ñõn ña wõt, ak bareinwõt ñõn ro otemjej rej yokwe e im kõttar an naj walok.”​​—2 Tim. 4:​7, 8.

21 Ad lor joñok eo an Paul enaj jibañ kij ñan ad lo tõbrak ilo ad ettõr ilo iaikwij eo ñan mour indio. (Hib. 12:1) Aet, inem, jen wõnmanlok wõt im eddeklok ilo jitõb ikijen ad kaddek juõn lajrak emõn kin katak ibbed make, ikijen ad kaddek juõn yokwe emũlal kin armij ro, im ikijen ad debij im kejbãrok wõt juõn lemnak ettã.

Ewi Wãwen Kwonaj Uak?

• Ewi wãwen Paul ear bõk tokjen jen an katak Bible eo ibben make?

• Etke yokwe eo emũlal kin armij ro elap an aorõk ñan Ri Christian ro remol?

• Ta kadkad ko renaj jibañ kij ñan jerbal ibben ro jet ilo ejelok kalijeklok?

• Ewi wãwen joñok eo an Paul emaroñ jibañ yuk ñan am burukuk ibben elder ro ilo congregation eo am?

[Pija eo ilo peij 23]

Bõk kajur jen Jeje ko ilo Bible, einwõt kar Paul

[Pija eo ilo peij 24]

Kwalok yokwe ilo am jaketo-jaketak ennan eo emõn ibben ro jet

[Pija eo ilo peij 25]

Kwo jelã ke ta eo ear kõmman bwe Paul en yokwe ro jein im jatin ilo jitõb?

    Bok im Kein Katak ilo Kajin M̦ajel̦ (1983-2026)
    Log Out
    Log In
    • Kajin M̦ajel̦
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kilen Kõjerbale
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share