Jehovah Ej Ri Jibañ im Ri Lomor Eo ilo Ien Ko Etto
“Kwon jarõptok ñõn iba, O Anij, Kwe aõ dri jibõñ im aõ dri lomor.”—SAM 70:5.
1, 2. (a) Ñããt eo ri karejar ro an Anij rej reilok ñan e kin jibañ? (b) Ta kajitõk eo jemaroñ lemnak kake im ia eo jemaroñ lo uak eo ie?
KE RAR kakijelok ñan juõn jikin, juõn jemen im jinen rar roñ bwe jiroñ eo nejiir 23 yiõ dettan ear bed im make jako. Rej lemnak bwe juõn men enana ear walok ñan e. Rar kaiur im bõk men ko mweieir im jeblak ñan ijo jikiir. Ilo ial eo air lok ñan mweo rej jar ñan Jehovah bwe en jibañ ir. Bareinwõt, juõn brother 20 yiõ dettan ear bõk ennan jen doctor eo an bwe ewõr an nañinmij me enaj kõmman an mij enbwinin im ñak makitkit. Ilo mõkaj ear reilok ñan Jehovah ikijen jar. Juõn jinen emake ian ej kate im kabukõt juõn an jerbal kinke ejabwe jããn ibben ñan wia kijeirro ledik eo nejin 12 an yiõ. E bareinwõt ear lutõklok buruen ñan Jehovah. Aet, ñe ri kabuñ ro an Anij rej iion melejoñ ko ak abañ ko relap, ekkã air reilok ñan e kin jibañ. Kwonañin kar kir ñan Jehovah ke ilo ien elap am aikwij?
2 Juõn kajitõk eaorõk ej walok im eñin: Ejimwe ke ad kõtmene bwe Jehovah en uake jar ko ad? Sam 70 ej letok uak eo im elap an kakajur tõmak eo ad. Ri jeje sam in kar David. Lein ear juõn ri karejar etiljek an Jehovah im ear wõnmaik elõñ melejoñ im abañ ko relap ilo mour eo an. Kar kamakit ri jeje sam in bwe en ba ñan Jehovah: “O Anij, Kwe aõ dri jibõñ im aõ dri lomor.” (Sam 70:5) Ilo ad etale Sam 70 enaj jibañ kij melele etke jemaroñ bar reilok ñan Jehovah ilo ien elap ad aikwij jibañ im liki bwe enaj ad “dri jibõñ im dri lomor.”
“Kwe Aõ Dri Jibañ im Aõ Dri Lomor”
3. (a) Ta nan in kir ko rebed ilo Sam 70? (b) Ewi wãwen David ear kwalok an liki ilo Sam 70?
3 Sam 70 ej ijjino im kajemlok kin nan ko an David ke ear kir ñan Anij kin jibañ. (Read Sam 70:1-5.) David ej akwelap ñan Jehovah bwe en “kaiur” im “jabrumijtõk” ñan lomoren e. Ilo eon 2 ñan 4 David ej eowore Jehovah im kwalok men eo ekõnan. Eon 2 im 3 rej konono kin ro rej kajeoñ in mõne. David ej kajitõk ibben Jehovah ñan bok anjo ion ri kijirãt ro an im kajook ir kin air nana. Kajitõk ko an ilo 4 eon rej ekkeijaklok ñan armij ro an Anij. David ej jar bwe ro rej bukõte Jehovah ren loñliñ im kaibujuij e. Ilo nan in kajemlok ko an ilo eon 5, David ej ba ñan Jehovah: “Kwe aõ dri jibõñ im aõ dri lomor.” Lale mõk ilo eon in, David ejjab kajitõk ibben Anij ak ej kwalok an liki im tõmak bwe Anij enaj jibañ e.
4, 5. Ta eo jej katak kin David ilo Sam 70 im ta eo jemaroñ liki?
4 Sam 70 ej kalikar ta kin David? Ke David ear iion ri kijirãt ro an relej im rar kõnan mõne, ear jab kamadmõde abañ eo kin kajur eo an make. Jen an eindein, ear liki bwe Jehovah enaj namejelan abañ eo kin ri kijirãt ro ekkar ñan wãwen im ien eo an. (1 Sam. 26:10) David ear wõnmanlok wõt ilo an liki bwe Jehovah ej jibañ im lomoren ro rej kabukõt e. (Hib. 11:6) David ear tõmak bwe elõñ un ko ibben ri kabuñ ro remol an Anij ñan lo loñliñ im kaibujuij Jehovah ikijen air kwalok ñan ro jet kin kajur eo an elap.—Sam 5:11; 35:27.
5 Einwõt David, jemaroñ liki bwe Jehovah ej ad “dri jibañ im dri lomor.” Kin men in, ñe jej iion melejoñ ko rebin ak lukkun aikwij jibañ, jemaroñ jar bwe Jehovah en kaiur im jibañ kij. (Sam 71:12) Ak ewi wãwen Jehovah emaroñ uake jar ko ad? Mokta jen ad etale wãwen an Jehovah maroñ jibañ kij, emõn jen lale wãwen ko jilu Jehovah ear kõmmani ñan lomoren David ke ear ber ilo aikwij.
Bõk Lomor Jen Ri Kijirãt Ro
6. Ta eo ear jibañ David ñan jelã bwe Jehovah ej lomoren ro rewãnik?
6 Jen jeje ko ededelok kõmmani, David ear jelã bwe ro rewãnik renaj bõk jibañ jen Jehovah. Ke Jehovah ear bõktok Ibwijleplep eo ion lal eo enana, ear kejbãrok Noah im family eo an ewãnik. (Jen. 7:23) Ke Jehovah ear kokkure ro renana ilo Sodom im Gomorrah kin kijeek, ear jibañ Lot, eo ewãnik im limaro ruo nejin bwe ren joor. (Jen. 19:12-26) Bareinwõt ke Jehovah ear kokkure Pharaoh, leo eutiej buruen, im jaar in tarinae eo an ilo Lomalo Ekilmir, ear kejbãrok im jibañ ro don bwe ren jab jorrãn. (Ex. 14:19-28) Inem jen jab bwilõñ ke David ilo bar juõn sam ear nebar Jehovah einwõt “juõn Anij in lomor.” —Sam 68:20.
7-9. (a) Ta un eo unin an kar David lukkun liki kajur eo an Jehovah ñan lomoren e? (b) Wõn eo David ej ba bwe ear lomoren e?
7 Ebar wõr unin an David lukkun liki kajur eo an Jehovah ñan lomoren e. David ear make lo wãwen an kar ‘pã ko pein Jehovah rej ñõn in drio’ lomoren ro rej karejar ñan E. (Dut. 33:27) Elõñlok jen juõn alen, Jehovah ear lomoren David jen pein “dri kijirãt” ro an. (Sam 18: 17-19, 48) Jen etale juõn wanjoñok.
8 Ke kõrã ro ilo Israel rar nebar David kin an kabel ilo tarinae, King Saul ear lukkun ebanban im ear kajeoñ in karaje David ruo alen kin mare eo an. (1 Sam. 18:6-9) Ilo ien kein ruo David ear jab jorrãn. Etke? Ej ke kin an kar lukkun kabel ilo tarinae? Jaab. Bible eo ej kwalok bwe Jehovah ear “bed ibben.” (Read 1 Samuel 18:11-14.) Tokelik, ke bebe eo an Saul bwe David en mij iumin pein Ri Pilistia ro ear jab tõbrak, “Saul e ar lo im kili bwe [Jehovah] ej iben David.”—1 Sam. 18:17-28.
9 David ear ba bwe ewõr juõn ear lomoren e. Wõn eo? Kamelele ko redik ilo tu jinoin Sam 18 ej ba bwe David ‘e ar konono ñõn Jehovah nan ko an al in, ilo ran eo ke Jehovah ear lomoren jen pein Saul.’ David ear kalikar eñjake ko an ke ear al im ba: “[Jehovah] aõ dreka, im aõ me, im aõ dri lomor; aõ Anij, aõ dreka ekajur . . . aõ likepijñõk.” (Sam 18:2) Ejjab kakajur ke tõmak eo am ñan jelã bwe Jehovah ewõr an maroñ ñan lomoren ro don?—Sam 35:10.
Lale E ilo Ien Nañinmij
10, 11. Ekkar ñan Sam 41, emaroñ kar ñããt David ear bõk juõn nañinmij elap?
10 Sam 41 ej kalikar bwe juõn ien King David ear lukkun nañinmij. Joñan an kar David nañinmij ear babu lok wõt ion kinen im ri kijirãt ro an rar lemnak bwe “e jamin bar jerkak.” (Eon 7, 8) Ñããt eo David ear bõk nañinmij in elap? Wãwen ko rar walok ilo sam in remaroñ jitõñlok ñan ien eo ebin ilo mour eo an David ke Absalom, leo nejin, ear kajeoñ in nibiji tron eo an.—2 Sam. 15:6, 13, 14.
11 Ñan wanjoñok, David ear konono kin juõn mõttan ejitenburu im ekin mõñã ibben. Bõtab, lein ear jab mol ñan e. (Eon 9) Men in emaroñ kakememej kij kin juõn men ear walok ilo mour eo an David. Ilo ien eo Absalom ear jumae e, Ahithopel, ri bebe eo im elap an kar David liki ear kobalok ibben Absalom nae e. (2 Sam. 15:31; 16:15) Baj lemnak mõk kin an king eo lukkun mõjno ke ej babu ilo kinien. Ilo ejja ien in ear kile bwe ro rej bed ibelakin rar kõnan bwe en mij bwe ren kõmmani bebe ko air renana.—Eon 5.
12, 13. (a) Ewi wãwen an kar David kwalok an liki Anij? (b) Ilo wãwen et Anij ear kakajur David?
12 An David liki “dri lomor” eo ear jab diklok. Ikijen ro ri karejaran Anij rewãnik im renañinmij, David ear ba: “Emõnõnõ eo ej lale ro dri jeramel; [Jehovah] e naj lomoren ilo ran in jorrãn. [Jehovah] e naj lale e ilo kinien ñe e mõjino: Kwoj kõmõn aolepen bed eo an ilo an nañinmij.” (Sam 41:1, 3) David ej bar kalikar an liki ilo eon in ke ear ba nan kein Jehovah “e naj lale e.” David ear lukkun liki bwe Jehovah enaj kar lomoren e. Ewi wãwen?
13 David ear jab lemnak bwe Jehovah en kõmman menin bwilõñ ñan kemour e jen nañinmij eo an. Ak ear liki bwe Jehovah enaj kar “lale e,” im kakajur e ke ear nañinmij. Elap an kar David aikwij jibañ rot in. Bareinwõt ke ear nañinmij, ri kijirãt ro me rar bed ibwiljin rar kananaik e. (Eon 5, 6) Jehovah emaroñ kar kakajur David ilo an kakememej e kin men ko remõn. Einwõt ke David ear ba: “Kwoj baur iõ ilo aõ wãnik.” (Eon 12) Bareinwõt, men in emaroñ kar kakajur David ilo an jelã bwe Jehovah ear watõk e einwõt juõn eo etiljek meñe ear lukkun mõjno im ri kijirãt ro an rar kananaik e. Tokelik David ear mour jen nañinmij eo an. Ejjab kainemõn yuk ke ilo am jelã bwe ewõr an Jehovah maroñ ñan lale ro renañinmij?—2 Kor. 1:3.
Kabwe Aikwij ko An
14, 15. Ñããt eo David im lõmaro mõttan rar bed ilo aikwij, im rar bõk jibañ jen ia?
14 Ke ear jino king ilo Israel, David ear mõnõnõ ke ear idak im mõñã ekan ko rennotata. Ear bareinwõt kir ro jet ñan mõñã ibben ilo tabel eo an king. (2 Sam. 9:10) Bõtab, ear wõr ien ko me David ear bed ilo aikwij. Ke Absalom, leo nejin, ear aini juõn kumi in ri jumae ñan nibiji tron eo, David im ro rar tiljek ñan e rar emmakit jen Jerusalem. Rar ko ñan Gilead, juõn ene ej bed iturin River Jordan. (2 Sam. 17:22, 24) Kinke rar aikwij ko to ko tak jen ri kijirãt ro air, David im ro mõttan rar mõk im rar aikwij kijeir im limiir. Ak ren kar ellolo air aikwij ia ke ettolok ijo jikiir?
15 Tokelik, David im lõmaro mõttan rar jikrõklok ilo jikin kwelok eo etan Mahanaim. Ilo ijin rar iion lõmaro jilu reberan im kajur etair Shobi, Machir, im Barzillai. Lõmarein jilu rar mõnõnõ in likit mour ko air ilo kauwatata ñan jibañ King David meñe rar jelã bwe elañe Absalom ear lo tõbrak ñan nibiji tron eo enaj kar kaeñtan jabrewõt eo ej rejetake David. Ri karejar rein jilu rar kile abañ eo ibben David im lõmaro mõttan im rar bõktok elõñ menin aikwij ko, einwõt kineir, wheat, honey, butter, sheep ko im mõñã ko jet. (Read 2 Samuel 17:27-29.) Joij im karuwainene eo elap an lõmarein jilu emaroñ kar lap an jelet buruen David. Alikar bwe David ear jab meloklok jerbal ko air.
16. Lukkun wõn eo ear kabwe aikwij ko an David im lõmaro mõttan?
16 Bõtab, lukkun wõn eo ear kabwe aikwij ko an David im lõmaro mõttan? David ear tõmak bwe Jehovah ej kea kin armij ro an. Jehovah ej kamakit ri karejar ro jet ñan jibañ kij ilo ien ad aikwij. Ke ear kalmenlokjen kin men ko rar walok ilo Gilead, ejelok bere bwe David ear kile yokwe eo elap an Jehovah ikijen joij eo an lõmaro jilu. David ear je ilo jemlokin lok mour eo an: “I kar ajiri im kiõ I lõlap, a I jañin lo dri’mõn [ekoba David] ke r’ar illok jen e, ak inen ke r’ar oor kijeir.” (Sam 37:25) Ejjab ke kainemõn yuk ñan jelã bwe pein Jehovah ejjab kadu?—Ken. 10:3.
Jehovah “E Jela Kijkan An Kõtlok Ro Remõn”
17. Ta eo elõñ alen an kar Jehovah kwaloke?
17 Ilo ien ko etto ilo Bible Jehovah ear lomoren elõñ ian ro ri karejaran im David ear juõn iair. Jen ran ko an David ñan kiõ, Anij ear kwalok elõñ alen bwe emol nan kein an ri jilek Piter ke ear ba: “Anij e jela kijkan an kõtlok ro remõn jen men in kabo.” (2 Pit. 2:9) Jen etale bar ruo wanjoñok.
18. Ewi wãwen Jehovah ear lomoren ro don ilo ran ko an Hezekiah?
18 Ke ri tarinae ro an Assyria rar deloñlok ilo Juda im kõnan nitbwili Jerusalem, King Hezekiah ear jar: “Inem kiõ, O [Jehovah] amuij Anij, kwon lomorem jen pein, bwe dri ailiñ otemjej ren jela bwe Kwe [Jehovah], aet, Kwe wõt.” (Ais. 37:20) Men eo elap an kar Hezekiah inebata kake ej ãt eo etan Anij im wãwen an armij kattone. Hezekiah ear jar jen buruen im Jehovah ear uake. Jehovah ear lomoren ri karejar ro an retiljek ke juõn enjel ear mõn 185,000 Ri Assyria ro ilo juõn wõt boñ.—Ais. 37:32, 36.
19. Ta nan in kakkõl eo Ri Christian ro rar aikwij bokake ñan air maroñ ellã jen jorrãn eo?
19 Jejjo ran mokta jen an kar mij, Jesus ear kakkõl ri kalor ro an ilo Judia kin men ko renaj kar walok tokelik bwe ren emmakit kaki. (Read Luk 21:20-22.) Inem ilo yiõ eo 66, ri tarinae ro an Rome iumin tel eo an Cestius Kalas rar itok ñan Jerusalem kinke Ri Jew ro rar jumaiki kien eo an Rome. Ri tarinae rein rar jino rupe worwor in tempel eo ak ekabwilõñlõñ bwe rar mõkaj im rol. Ke Ri Christian ro retiljek rar lo air rol rar kememej nan ko an Jesus kin naj jeebeplok eo an Jerusalem im rar ko ñan tol ko. Bõtab, 4 yiõ ko tokelik ri tarinae ro an Rome rar bar jeblak im bedwõt ilo Jerusalem mae ien eo elukkun jeebeplok. Kin men in, Ri Christian ro me rar bokake nan ko an Jesus rar ellã jen jorrãn eo elap.—Luk 19:41-44.
20. Etke jemaroñ liki bwe Jehovah ej ad “dri jibõñ im dri lomor”?
20 Ñe jej kalmenlokjen kin wãwen an kar Jehovah jibañ armij ro don ilo ien ko etto, men in ej lukkun kakajur tõmak eo ad. Bareinwõt ej letok un ko remõn ñan ad liki Jehovah. Jekdon ta abañ ko jej iioni kiõ ak ilo ilju im jeklaj, jemaroñ liki bwe Jehovah ej ad “dri jibõñ im dri lomor.” Bõtab, ewi wãwen Jehovah ej jibañ im lomoren kij? Ta kin ro kar konono kake ir ilo paragraph 1, ewi wãwen kar jibañ ir? Jen lale ilo katak eo tok juõn.
Kwoj Kememej Ke?
• Ta eo jej katak kake jen Sam 70, im ta eo jemaroñ liki?
• Ewi wãwen kar kejbãrok David ilo ien eo ear nañinmij?
• Ta wanjoñok ko rej kalikar bwe Jehovah emaroñ jibañ im lomoren armij ro an jen dri kijirãt ro air?
[Pija eo ilo peij 6]
Jehovah ear uake jar eo an Hezekiah