Jehovah Ej Ad Ri Jibañ Im Ri Lomor

“Jeova ej jibõñ ir, im lomor ir.”​​—SAM 37:40.

1, 2. Ta mol eo kin Jehovah me ej unjen kainemõn im kakajur ñan kij?

ANNAÑ ko rej walok jen meram in al rejjab bedwõt. Ñe lal in ej rol, annañ ko rej okõtaktak. Bõtab, Eo ear kõmanman lal im al ejjab oktak. (Mal. 3:​6, UBS) Bible eo ej ba, “Ejjab oktak, im ejjelok marok ilo e.” (Jem. 1:​17, UBS) Mol in kin Jehovah ej unjen kainemõn im kakajur ñan kij elaptata ilo ien jej jelmae melejoñ ko im abañ ko relap. Etke?

²  Einwõt jaar etale ilo katak eo lok, Jehovah ear kamol bwe ej ‘dri jibañ im dri lomor’ eo ilo ien ko etto. (Sam 70:5) Kinke ejjab oktak im ej kajejjet nan ko an, ewõr un ko remõn ibben ro rej kabuñ ñan e rainin ñan liki e bwe enaj “jibõñ ir, im lomor ir.” (Sam 37:​40) Ewi wãwen Jehovah ear kabellok ial in ko ñan ro ri karejaran ilo ran kein? Ewi wãwen emaroñ kõmmane men in ñan kij kajjojo?

Bok Lomor Jen Ri Jumae Ro

3. Etke jemaroñ liki bwe ri jumae ro rejjab maroñ in kabõjrak ro don Jehovah jen air kwalok news eo emõn?

³ Jekdon ewi joñan an Satan jumae, men in eban kabõjrak Ri Kennan ro an Jehovah jen air lelok kabuñ eo ej tellokin wõt Jehovah. Nan in Anij ej kainemõn kij: “Jabrewõt ken tõrinae emwij nawãwen nae yuk, e jamin jerammõn; im jabrewõt lo e naj walok nae yuk ilo ekajet, kwo naj liakelok e.” (Ais. 54:​17) Ri jumae ro rar kajeoñ in kabõjrak ro don Anij jen air kwalok nan ak rar jab maroñ. Jen etale ruo wanjoñok.

4, 5. Ta matõrtõr eo ro don Jehovah rar jelmae ilo 1918, im ta eo ear walok?

⁴ Ilo 1918, ro don Jehovah rar bõk elap matõrtõr jen ri tel in kabuñ ko ilo air kajeoñ kõmman jabdewõt men ñan kabõjrak jerbal in kwalok nan. Ilo May 7, kien eo an America ear kakien ñan kalbuj J. F. Rutherford, eo ear lolorjake jerbal in kwalok nan ibelakin lal ilo tõre in im ekoba ro jet ilo Bethel eo ilo New York. Enañin ruo aliñ, kar ekajete Brother Rutherford im ro mõttan ilo jab jimwe im kar kalbuj ir iumin juõn ien eaetok kin air ba bwe rar jumae kien ilo ittino. Ri jumae ro rar lo ke tõbrak ilo air kajerbal jikin ekajet ko ñan kautameik jerbal in kwalok nan? Jab otem jab!

⁵ Kememej kallimur eo an Jehovah: “Jabrewõt ken tõrinae emwij nawãwen nae yuk, e jamin jerammõn.” Ilo March 26, 1919 juõn men rar jab kõtmene kake ear walok. Ruatimjuõn aliñ tokelik kar maroñ kadioj Brother Rutherford im ro mõttan jen kalbuj. Yiõ eo tok juõn ilo May 5, 1920, kien ear jolok nan in kinak ko rejjab mol kar narueir kake. Rein jeid im jatid rar kajerbal maroñ in anemkwoj eo air ñan wõnmanlok wõt ilo jerbal in kwalok nan. Ta eo ear walok? Juõn laplok ear walok jen ien in! Kin aolep tõbrak kein, nebar otemjej rej etal ñan eo ej ‘dri jibõñ im dri lomor.’​​—1 Kor. 3:7.

6, 7. (a) Ewi wãwen an kar kien eo ilo Germany kõmman ñan Ri Kennan ro an Jehovah im ta eo ear walok? (b) Bwebwenato ko ilo ran kein kin ro don Jehovah rej kamol ta?

⁶ Kiõ jen etale wanjoñok eo kein karuo. Ilo 1934, Hitler ear kallimur bwe enaj kokkure aolep Ri Kennan ro an Jehovah ilo Germany. Elikin wõt an kar ba men in ear kalbuj elõñ armij. Elõñ thousand Ri Kennan ro an Jehovah rar bõk matõrtõr im kar mõn elõñ buki iair ilo jikin kalbuj eo. Hitler ear lo ke tõbrak ilo an kokkure Ri Kennan ro an Jehovah? Ear ke kabõjrak jerbal in kwalok nan kin news eo emõn ilo Germany? Ear jab! Iumin ien in ear lap matõrtõr, ro jeid im jatid rar wõnmanlok wõt im kwalok nan ilo ittino. Elikin an kar kien eo an Germany jorrãn, rar kajerbal maroñ in anemkwoj eo air ñan wõnmanlok im kwalok nan. Rainin, elõñlok jen 165,100 ri kwalok ro kin Ailiñ eo ilo Germany. Bar juõn alen, ‘dri jibõñ im dri lomor’ eo ear kajejjet kallimur eo an bwe “jabrewõt ken tõrinae emwij nawãwen nae yuk, e jamin jerammõn.”

⁷ Bwebwenato ko an Ri Kennan ro an Jehovah ilo ran kein rej kamol bwe Jehovah ejamin kõtlok bwe ro don ren jako einwõt juõn kumi. (Sam 116:​15) Ak ta kin kij? Ewi wãwen Jehovah ej kõmman ial in ko ñan kij kajjojo?

Ta Kin Kejbãrok Mour eo Ad?

8, 9. (a) Ewi wãwen ad jelã bwe ejjab aolep ien kij kajjojo jenaj bõk kejbãrok? (b) Ta eo jej aikwij in kile?

⁸ Jejelã bwe ejjab aolep ien kij kajjojo jenaj bõk kejbãrok. Jej bõk lemnak eo an ri Hebrew ro jilu retiljek me rar makoko in badikdik ñan ekjap gold eo an King Nebuchadnezzar. Likao rein retiljek rar jab kõtmene bwe Jehovah enaj kejbãrok ir ilo kabwilõñlõñ jen jorrãn. (Read Daniel 3:​17, 18,UBS) Ak einwõt ear walok, Jehovah ear lomoren ir jen kijeek eo. (Dan. 3:​21-​27 UBS) Bõtab, ilo ien ko etto ilo Bible, ear jeja an lomoren armij ro ilo kabwilõñlõñ. Elõñ ri karejar ro retiljek an Jehovah rar mij iumin pein ri jumae ro.​​—Hib. 11:​35-​37.

⁹ Ta kin rainin? Ejelok bere bwe einwõt ‘dri jibõñ im dri lomor’ eo, Jehovah emaroñ lomoren kajjojo armij jen wãwen ko rekauwatata. Jemaroñ ke lukkun ba elañe Jehovah ear ak ear jab wõr kunan ilo kajjojo wãwen ko rej walok? Jaab. Bõtab, armij eo ear rõlok jen wãwen eo ekauwatata emaroñ lemnak bwe Jehovah ear jibañ e. Enaj juõn menin wãlok ñe ro jet rej kõrraate lemnak eo an armij in. Ilo ejja ien eo wõt, jej aikwij kile bwe elõñ Ri Christian ro retiljek rar mij kin air kar bõk matõrtõr, einwõt wãwen eo ear walok ilo ien ko an Hitler. Ro jet rar mij iumin wãwen ko renana. (Ekk. 9:​11) Jemaroñ kajitõk, ‘Jehovah ear likjap ke ilo an erom ri jibõñ im ri lomor ñan ro retiljek me ear kadu air mour?’ Ejjab mol men in.

10, 11. Etke armij rejjab maroñ lomoren ir make jen mij, ak ta eo Jehovah emaroñ kõmmane kin men in?

¹⁰ Lemnak kin men in: Armij rejjab maroñ lomoren ir make jen mij kinke ejelok armij emaroñ “kõtlok an jen kajur in [Hades],” ak lũp eo lũpen armij. (Sam 89:​48) Ak ta kin Jehovah? Juõn sister me ear ellã im mour jen ien ko renana an Hitler ej kememejtok men eo jinen ear ba ñan e ñan kainemõn e kin ro rejitenburu rar mij ilo jikin kalbuj eo. Ear ba: “Elañe mij enaj debij armij ñan indrio, ejjab kõmman bwe en kajurlok jen Anij ke?” Ealikar bwe mij ejamin kajurlok jen Eo ej Unjen mour! (Sam 36:9) Jehovah ej kememej aolep ro rej bed ilo Sheol ak Hades, im enaj lomoren ir kajjojo.​​—Luk 20:​37, 38; Rev. 20:​11-​14.

¹¹ Ilo ejja ien eo wõt, ewõr kunan Jehovah ilo mour ko an ro ri karejaran retiljek rainin. Kiõ jen etale jilu wãwen ko me rej kwalok bwe ej ad ‘dri jibõñ im dri lomor.’

Kejbãrok eo ilo Jitõb

12, 13. Etke kejbãrok eo ilo jitõb ej aorõktata, im ewi wãwen Jehovah ej letok kain kejbãrok rot in ñan kij?

¹² Kejbãrok eo eaorõktata Jehovah ej letoke ej kejbãrok eo ilo jitõb. Einwõt Ri Christian ro remol, jejelã bwe ewõr juõn men eaorõklok jen mour eo ad kiõ. Men eo eaorõktata ibbed ej kõtan eo ad ibben Jehovah. (Sam 25:14; 63:3) Ñe ejelok kõtan rot in ibben Jehovah, mour eo ad kiõ enaj dik tokjen im enaj ejelok ad kejatdikdik kin ilju im jeklaj.

¹³ Jej kamolol bwe Jehovah ej letok ñan kij aolep jibañ ko jej aikwiji ñan kejbãrok kõtan eo ad ibben. Ewõr ibbed Nan eo an, jitõb kwojarjar eo an, im dolul eo an ibelakin lal ñan jibañ kij. Ewi wãwen jemaroñ kortokjen jerammõn kein? Ilo ad keini im niknik in katak Nan eo an, men in enaj kakajurlok tõmak im kejatdikdik eo ad. (Rom. 15:4) Ad jar kin juõn buru emol kin jitõb kwojarjar, jenaj bõk jibañ ñan jumae menin kabo ko me renaj kokkure kõtan eo ad ibben. (Luk 11:​13) Bareinwõt, ilo ad lor wõt nan in tel ko ri karejar eo ej litoki ikijen book ko rej bedbed ion Bible eo, kwelok ko kajjojo week, im kwelok ko relap, jenaj kajur kin ad bõk ekan ko ilo jitõb ilo ien ekkar. (Mat. 24:​45) Jerammõn kein rej kejbãrok kij ilo jitõb im jibañ kij ñan bed ebake Anij.​​—Jem. 4:8.

14. Kwalok juõn wanjoñok kin wãwen kejbãrok eo ilo jitõb.

¹⁴ Ñan kwalok kin kejbãrok rot in ilo jitõb, lemnak kin ro jemen im jinen kar kwalok kake ir ilo jinoin katak eo lok. Jejjo ran elikin an kar jako Theresa, lio nejiir, rar roñ bwe emwij mõn e ñan mij.a Ennan in ear kanuij rupe burueir. Jemen ej kememej tok: “Iar jar ñan Jehovah bwe en kejbãrok e. Ke rar loe bwe emij, ij kwalok mol bwe lemnak eo aõ moktata kar etke Jehovah ear jab uake jar ko aõ. Emol, iar jelã bwe Jehovah ejjab kõmman menin kabwilõñlõñ ñan kejbãrok armij ro don kajjojo. Inem iar jab bõjrak jen aõ jar bwe in melele. Iar bõk kainemõn kin aõ jelã bwe Jehovah ej kejbãrok ro don ilo jitõb. Melelen bwe ear letok men ko jej aikwiji ñan kejbãrok kõtan eo ad ibben. Eaorõktata kejbãrok rot in kinke emaroñ jelet ilju im jeklaj eo ad. Ilo wãwen in, Jehovah ear kejbãrok Theresa kinke ear jerbal ñan e ilo tiljek ilo tõre eo ej mij. Men in ear kainemõn iõ ilo aõ jelã bwe ilju im jeklaj eo an ej bed iumin pein Jehovah, eo elap yokwe ibben.”

Jibañ Ilo Ien Nañinmij

15. Ilo wãwen et ko Jehovah emaroñ jibañ kij ñe jej bõk juõn nañinmij elap an jelet kij?

¹⁵ Jehovah emaroñ jibañ kij ‘ilo kinied ñe je mojino’ einwõt kar David. (Sam 41:3) Meñe ilo ran kein Jehovah ejjab lomoren kij ilo an kemour kij jen nañinmij ko ad ilo kabwilõñlõñ, ej jibañ wõt kij. Ewi wãwen? Nan in kaiñi ko an ilo Bible remaroñ jibañ kij kõmman bebe ko remeletlet kin kilen kamadmõd nañinmij ko im wãwen ko jet. (Ken. 2:6) Jemaroñ bõk melele ko im lemnak ko rekeie jen katak ko ilo Imõniaroñroñ im Ruj! (Awake!) me rej konono kin nañinmij ko ad. Ikijen jitõb eo an, Jehovah emaroñ letok ñan kij “maroñ eo e kanuij lap” ñan kijenmij kin nañinmij eo ad im debij wõt ad tiljek jekdon ta eo enaj walok ñan kij. (2 Kor. 4:7) Jibañ rot in emaroñ bõprae an le jen joñan ad inebata kin nañinmij ko ad ñan joñan eo me ej kamad kij jen men ko lor jitõb.

16. Ewi wãwen juõn brother ear maroñ kijenmij kin nañinmij eo an?

¹⁶ Lemnak kin brother eo kar konono kake ilo jinoin katak eo lok. Ilo 1998, likao in ear bõk juõn nañinmij me ej mõn kij ko ilo dilep eo me ear kõmman an mij enbwinin im ñak makitkit.b Ewi wãwen ear maroñ kijenmij kin nañinmij eo an? Ej kamelele: “Ewõr ien ko ij eñjake bwe mij ej wãwen eo wõt emaroñ jolok aõ metak im buromõj. Jabdewõt ien ij eñjake aõ ebwer, ij jar bwe Jehovah en letok jilu men ko: juõn buru eainemõn, meanwõr, im kijenmij. Ij eñjake bwe Jehovah ear uake jar ko aõ. Juõn buru eainemõn ej kõmman aõ kalmenlokjen kin men ko rekamõnõnõ, einwõt kin wãwen ko me renaj walok ilo lal eo ekãl ñe inaj maroñ etetal, mõñã ekan ko renno, im bar konono ibben family eo aõ. Meanwõr ej jibañ iõ ñan kate wõt iumin wãwen ko rebin rej walok jen nañinmij in mij enbwin. Kijenmij ej kamaroñ iõ ñan tiljek wõt im jab luji aõ jokkin wõt juõn ilo jitõb. Ij kile an mol nan ko an ri jeje sam eo, David, bwe ij eñjake an Jehovah jibañ iõ ilo kineiõ ñe ij mojino.”​​—Ais. 35:​5, 6.

Kabwe Aikwij Ko

17. Ta eo Jehovah ear kallimur bwe enaj kõmmane ñan kij, im ta melelen kallimur eo an?

¹⁷ Jehovah ej kallimur bwe enaj kabwe aikwij ko ad ilo kanniek. (Read Matu 6:​33, 34; im Dri Hibru 13:​5, 6.) Bõtab, ejjab melelen bwe jen kõtmene bwe enaj kabwe aikwij ko ad ilo kabwilõñlõñ im bwe jejjab aikwij jerbal. (2 Tes. 3:​10) Inem, ta melelen kallimur eo an Anij? Ej eñin bwe elañe jej bukõt mokta Ailiñ in Anij im jerbal ñan kabwe aikwij ko ad, men in ej kalikar ad liki bwe Jehovah enaj jibañ kij kabwe ad aikwij. (1 Tes. 4:​11, 12; 1 Tim. 5:8) Emaroñ kabwe aikwij ko ad ilo wãwen ko jejjab kõtmene kaki. Bõlen emaroñ kajerbal ri kabuñ ro mõttad ñan jibañ kij ak letok juõn ad jerbal.

18. Kwalok juõn wanjoñok me ej kwalok bwe naj kabwe aikwij ko ad ilo ien aikwij.

¹⁸ Kwoj kememej ke kõrã eo ewõr nejin im emake ian kar konono kake ilo jinoin katak eo lok? Ke erro ledik eo nejin rar emmakit ñan bar juõn jikin, ear bin an ellolo an jerbal. Ej kamelele: “Ikin kwalok nan ilo jibõñ im kabuk jerbal ilo raelep. Ij kememej ran eo ke iar etal im wia milk ilo juõn imõn wia. Iar jutak im kalimjek vegetable ko, ak ear jabwe jããn ibba ñan wia. Ijañin kar eñjake aõ buromõj ñan joñan in. Ke iar rol jen imõn wia eo ilo ran eo, ear obrõk ettõnaak in mweo kin elõñ kain vegetable. Joñan an kar lõñ mõña ko ear bwe ñan amro mõñã iumin jet aliñ. Iar jañ im kamolol Jehovah.” Tokelik sister in ear jelã bwe juõn brother ilo congregation eo ear bõklok vegetable ko jen jikin kallip eo an. Ear jeje ñan brother eo: “Meñe elap aõ kar kamolol yuk ilo ran eo, iar bareinwõt kamolol Jehovah kin an kar kajerbal joij eo am ñan kakememej iõ kin yokwe eo an elap.”​​—Ken. 19:17.

19. Ilo ien iñtan eo elap, kain liki rot eo enaj wõr ibben ri karejar ro an Jehovah, im ta eo jen jek ilo buruõd ñan kõmmane kiõ?

¹⁹ Alikar, men ko Jehovah ear kõmmani ilo ien ko etto im bareinwõt ilo ran kein ad rej letok un ko unin ad aikwij liki bwe ej ad Ri Jibañ. Ejjabto jen kiõ, ñe iñtan eo elap enaj itok ion lal in an Satan, enaj laplok ad aikwiji jibañ eo an Jehovah jen kar mokta. Kin men in, ri karejar ro an Jehovah renaj maroñ reilok ñan e im liki kin aolepen burueir. Renaj reiliñlok im jed kin lañliñ, kin air jelã bwe ien lomor eo air ej ebak. (Luk 21:​28) Ilo kõtan ien in, jekdon ta abañ ko renaj buñõt kij, jen jek ilo buruõd ñan liki wõt Jehovah im jelã bwe Anij eo ad eban oktak ej ad ‘dri jibañ im dri lomor.’

[Kamelele ko itulal]

Kwoj Kememej Ke?

• Ewi wãwen Jehovah enaj jibañ im lomoren ro me ear kadu air mour?

• Etke kejbãrok eo ilo jitob ej aorõktata?

• Ta melelen kalimur eo an Jehovah bwe enaj kabwe aikwij ko ad ilo kanniek?

[Pija eo ilo peij 8]

Ilo 1918, kar kalbuj Brother Rutherford im ro mõttan, im tokelik kar karollok ir im jolok nan in kinak ko rejjab mol kar narueir kaki

[Pija eo ilo peij 10]

Jehovah emaroñ jibañ kij ‘ilo kinied ñe je mojino’