Wãween ko ñan Kõm̦adm̦õdi Apañ ko Ekkã Aer Wal̦o̦k
BAIBÕL̦ eo ejjab ba bwe ro im rej m̦are renaaj m̦õn̦õn̦õ wõt aolep iien. Anij ear kajerbale rijjelõk Paul bwe en jeje im kwal̦o̦k bwe inepata ko rej wal̦o̦k raan otemjej ippãn ro rej m̦are. (1 Korint 7:28, UBS) Bõtab, elõñ wãween ko ri m̦are ro remaroñ kõm̦m̦ani ñan kadikl̦o̦k aer inepata im kalapl̦o̦k aer m̦õn̦õn̦õ ippãn doon. Jenaaj etale jiljino iaan apañ ko ekkã aer wal̦o̦k ippãn ri m̦are ro im etale ewi wãween naan in kakapilõk ko jãn Baibõl̦ eo remaroñ jipañ er.
1
APAÑ EO:
“Ejjel̦o̦k am̦ro iien ippãn doon.”
NAAN IN KAKAPILÕK JÃN BAIBÕL̦ EO:
‘Komin kãlet men ko remmõntata.’—PILIPPAI 1:10, UBS.
Jem̦jerã eo am̦ ippãn eo pãleem̦ ej juon iaan men ko rem̦m̦antata ilo mour eo am̦ im kwõj aikuj lukkuun kaorõke. Kõn men in, jouj im kajjitõk ippam̦ make: ‘El̦apl̦o̦k ke aõ bõk iien im kõm̦m̦ao ippãn ro nuku jãn ippãn eo pãleeõ?’ Meñe komiro naaj poub kõn jerbal im men ko ãinl̦o̦k wõt, jab kõtl̦o̦k bwe jabdewõt men en kapañ komiro jãn amiro kõm̦m̦ao ippãn doon. El̦aññe komiro ej jokwe ilo juon em̦ ippãn ro nukumi, elukkuun aorõk bwe komiro en kõjenolo̦k iien ñan amiro kõm̦m̦ao ippãn doon. Ñan waanjoñak, komiro maroñ kõm̦m̦an iien ñan amiro etetal im bwebwenato ippãn doon. Komiro ej aikuj kõjparok iien ko amiro ippãn doon meñe jet iien enaaj pen.
Jet rejjab kõn̦aan jol̦o̦k iien ippãn eo pãleer. Kõn men in, rej etal im jol̦o̦k el̦ap iien ippãn ro nukuer ak rej poub kõn men ko jet. Armej eo im ej kõm̦m̦ane men kein ej kõjekdo̦o̦n eo pãleen im kõm̦m̦an bwe en ejjel̦o̦k aerro iien ippãn doon. El̦aññe men in ej wal̦o̦k ñan kwe im eo pãleem̦, komiro ej aikuj kate ñan kile etke ej ãindein. El̦aññe kokõn̦aan bwe kõtaan eo amiro en em̦m̦an im l̦apl̦o̦k yokwe ikõtaamiro, komiro ej aikuj jol̦o̦k el̦apl̦o̦k iien ippãn doon. Eñin wãween eo enaaj jipañ bwe komiro en ‘juon wõt.’—Jenesis 2:24, UBS.
Wãween eo me jet rar l̦oore naan in kakapilõk in: Andrewa im Tanji rar m̦are 10 iiõ ko remootl̦o̦k im rej jokwe ilo aelõñ in Aujtõrõlia. Andrew ej ba: “Ij kile kiiõ bwe el̦aññe el̦ap aõ jol̦o̦k iien ilo jikin jerbal eo aõ, enaaj dikl̦o̦k aõ iien ippãn lio pãleeõ. Bareinwõt el̦aññe kõmro ej iiaio ippãn ro jet el̦e jãn joñan, enaaj jabwe am̦ro iien ippãn doon. Wãween kein remaroñ kautam̦weik kõtaan eo am̦ro. Eñin unin kõmro ej kõjenolo̦k iien bwe kõmro en kõm̦m̦ao im kwal̦o̦k bũruom̦ro ñan doon.”
Dave im Jane rar m̦are 22 iiõ ko remootl̦o̦k im rej jokwe ilo Amedka. Kajjojo boñ erro ej bwebwenato ippãn doon. Jane ej ba: “Joñan am̦ro kaorõk men in, kõmro ejjab kõtl̦o̦k bwe jabdewõt men en kapañ iien in eaorõk.”
2
APAÑ EO:
“Ejakol̦o̦k aõ m̦õn̦õn̦õ ippãn eo pãleeõ.”
NAAN IN KAKAPILÕK JÃN BAIBÕL̦ EO:
“Ejjelok en bukõt men ko remmõn ñõn e wõt, ak en bukõt men ko remmõn ñõn ro jet.”—1 KORINT 10:24, UBS.
Armej eo im ej pukot men ko rem̦m̦an ñan e wõt ejamin m̦õn̦õn̦õ ippãn eo pãleen. Bõtab, el̦aññe ej kal̦apl̦o̦k an l̦õmn̦ak kõn eo pãleen im jab e make, erro naaj m̦õn̦õn̦õ ippãn doon. Jijej ear kam̦ool men in ke ear ba: “M̦õn̦õn̦õ in lel̦o̦k el̦ap jãn bõk.”—Jerbal 20:35.
Wãween eo me jet rar l̦oore naan in kakapilõk in: Maria im Martin rar m̦are 39 iiõ ko remootl̦o̦k im rej jokwe ilo Mexico. Meñe etto aerro m̦are ak ejjab aolep iien rar m̦õn̦õn̦õ ippãn doon. Erro ej keememej juon iien ke rar inepata ippãn doon. Maria ej ba: “Ke kõmro kar akwããl, iar illu im kwal̦o̦k jet naan ko reddo ñan Martin im ear lukkuun illu. Tokãlik iar kajjioñ in jol̦o̦k aõ bõd ippãn im kõmel̦el̦eike bwe unin an kar lukkuun eddo naan ko aõ, ej kõnke iar illu im inepata ippãn. Bõtab ear m̦akoko in roñjake ak ear illu wõt.” Martin ej ba: “Ilo tõre eo ke kõmro kar akwããl, iar jino ebbeer. Iar l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k men en kõmro maroñ kõm̦m̦ane im kõmro ej aikuj jepel.”
Martin ear kõn̦aan bwe Maria en kautiej e. Bõtab, Maria ear kõn̦aan bwe Martin en mel̦el̦e kõn eñjake im l̦õmn̦ak ko an. Erro jim̦or rar jab m̦õn̦õn̦õ ippãn doon.
Ekõjkan aerro kar kõm̦adm̦õde apañ eo? Martin ej ba: “Iar kõttar m̦ae iien ear jako aõ illu. Tokãlik, kõmro kar jim̦or errã ippãn doon ñan l̦oore naan in rõjañ ko jãn Baibõl̦ eo bwe jen jouj im kautiej wõt doon. Meñe ewõr apañ ko rej wal̦o̦k ikõtaam̦ro jãn iien ñan iien, men in ejjab kabbeer kõmro. El̦aññe kõmro ej jar ñan Anij bwe en jipañ kõm im jerbale wõt naan in kakapilõk ko an jãn Baibõl̦ eo, kõmro jel̦ã bwe kõmro naaj el̦l̦ã jãn jabdewõt kain apañ ko.”—Aiseia 48:17, 18; Epesõs 4:31, 32.
3
APAÑ EO:
“Eo pãleeõ ejaje kun̦aan.”
NAAN IN KAKAPILÕK EO JÃN BAIBÕL̦ EO:
‘Kajjojo armej en make inek kun̦aan.’—GALETIA 6:5.
El̦aññe juon wõt iaan ri m̦are ro ej kõm̦m̦ane eddo ko an ak eo juon ejjab, erro ban lukkuun m̦õn̦õn̦õ ippãn doon. Enaaj nanal̦o̦k el̦aññe erro jim̦or rej naruon doon im m̦akoko in kõm̦m̦ane ijo kun̦aaerro.
Kwõj jamin m̦õn̦õn̦õ el̦aññe kwõj l̦õmn̦ak im kallimjek wõt likjab ko an eo pãleem̦. Kwoban bar m̦õn̦õn̦õ el̦aññe kwõj ba bwe kwoban kõm̦m̦ane eddo ko am̦ m̦ae iien eo pãleem̦ ej kõm̦m̦ane ijo kun̦aan. Bõtab el̦aññe kwõj kate eok ñan kõm̦m̦ane eddo ko am̦, komiro maroñ m̦õn̦õn̦õ ippãn doon. (1 Piter 3:1-3) Innem ñe kwõj kõm̦m̦ane men in, enaaj kalikkar bwe kwõj kaorõke karõk eo an Anij ñan ri m̦are ro. Ilo wãween in, kwõj kabuñbũruon Jeova.—1 Piter 2:19.
Wãween eo me jet rar l̦oore naan in kakapilõk in: Kim im l̦eo pãleen rar m̦are 38 iiõ ko remootl̦o̦k im rej jokwe ilo aelõñ in Korea. Kim ej ba: “Jet iien l̦eo pãleeõ ej em̦m̦al̦karo ak jememeik eõ im ijaje ta unin. Ejjab eltok ñe ij kõnnaan ñan e. Kõn men in, ij jino aõ l̦õmn̦ak bwe ejakol̦o̦k an yokwe eõ. Jet iien ij l̦õmn̦ak, ‘L̦eo ejjab kaorõke l̦õmn̦ak im eñjake ko aõ, ak etke ekõn̦aan bwe in kaorõke l̦õmn̦ak im eñjake ko an?’”
Kim ear peek ippãn make bwe en jab l̦õmn̦ak im kallimjek wõt likjab ko ak kõn men ko rejjab jim̦we me l̦eo ippãn ej kõm̦m̦ane ñan e. Ej ba: “Ij kate eõ bwe en jab to aõ inepata ippãn leo ippa. Ij kepaake l̦eo im kajjioñ kõm̦m̦an aenõm̦m̦an ikõtaamro. Tokãlik em̦m̦anl̦o̦k am̦ro mour im eaenõm̦m̦an am̦ro bwebwenato ippãn doon.”—Jemes 3:18.
4
APAÑ EO:
“Lio ippa ejaje kõttãik e.”
NAAN IN KAKAPILÕK JÃN BAIBÕL̦ EO:
“Bõran jabdewõt m̦aan Kraist.”—1 KORINT 11:3.
El̦aññe kwõj l̦õmn̦ak bwe lio pãleem̦ ejaje kõttãik e ñan kwe, kwõj aikuj lale el̦aññe kwõjel̦ã kõttãik eok ñan eo bõram, Jijej Kũraij. L̦eo emaroñ kwal̦o̦k an kõttãik e ñan Kũraij ilo an l̦oore joñak eo an. Ta joñak eo an Jijej?
Rijjelõk Paul ear ba: ‘M̦aan ro, kom̦win yokwe lim̦aro pãleõmi, ãinwõt Kũraij ear barãinwõt yokwe eklejia, im make lel̦o̦k e kõn e.’ (Epesõs 5:25) Jijej ear jab kõbo̦o̦jo̦j ñan ri kal̦oor ro an. (Mark 10:42-44) Ear tõl er im kajim̦weik er ilo jouj ke rar aikuji. Ear jab bũroñ ak lãj ñan er. Jijej ear jouj wõt ñan er im ear jab kõtmãne bwe ren kõm̦m̦ane men ko el̦e jãn joñan maroñ ko aer. (Matu 11:29, 30; Mark 6:30, 31; 14:37, 38, UBS) El̦apl̦o̦k an kar Jijej kaorõk er jãn e make.—Matu 20:25-28.
L̦eo ej aikuj kajjitõk ippãn make, ‘Ilo aõ kõm̦m̦an ñan lio ippa, ij ke l̦oori m̦anit ko im imminene ko an armej ijello̦kun aõ l̦oori naan in kakapilõk ko im waanjoñak ko jãn Baibõl̦ eo?’ Ñan waanjoñak, juon kõrã emaroñ jab errã ippãn l̦eo pãleen bõtab ej kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko an ilo kautiej. Ilo am̦ l̦õmn̦ak, kõrã in ej ke kõttãik e ñan l̦eo pãleen? Jen lale joñak eo ilo Baibõl̦ eo kõn Sera, lio ippãn Ebream. Sera ear juon joñak em̦m̦an kõn an kar kõttãik e ñan l̦eo ippãn. (1 Piter 3:1, 6) Bõtab, ke ear juon menin aikuj, Sera ear kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko an ñan Ebream. Ñan waanjoñak, ke Ebream ear jab kile jet kauwõtata ko iloan baam̦le eo an, Sera ear kõnono ippãn Ebream kõn men in.—Jenesis 16:5; 21:9-12.
Ebream ear jab kamijake Sera bwe en ikõñ wõt. Sera ear m̦õn̦õn̦õ in kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko an kõnke Ebream ear juon armej eineem̦m̦an. Ejjel̦o̦k oktak el̦aññe l̦eo ej l̦oor naan in kakapilõk ko ilo Baibõl̦ eo. Eban kamijake lio ippãn im illu ippãn el̦aññe ejjab l̦oori aolep men ko ej ba. Enaaj pidodo an lio kautiej e kõnke ej kwal̦o̦k wõt jouj ilo an tõl baam̦le eo an.
Wãween eo me jet rar l̦oore naan in kakapilõk in: Jemes ear m̦are 8 iiõ ko remootl̦o̦k im ej jokwe ilo Iñlen. Ej ba: “Ij kile bwe ijjab aikuj kõm̦m̦ani pepe ko raorõk m̦okta jãn aõ kõnono ippãn kõrã eo pãleeõ. Ña ij kajjioñ bwe in jab l̦õmn̦ak wõt kõn ña make. Ij kajjioñ bwe in l̦õmn̦ak kõn aikuj ko an lio pãleeõ m̦oktata.”
George ear m̦are 59 iiõ ko remootl̦o̦k im ej jokwe ilo Amedka. Ej ba; “Ij likũt lio ippa ãinwõt juon eo emãlõtlõt im emaroñ kõm̦m̦ani pepe ko rem̦m̦an.”—Jabõn Kõnnaan 31:10.
5
APAÑ EO:
“L̦eo ippa ejjab tõl baam̦le eo.”
NAAN IN KAKAPILÕK EO JÃN BAIBÕL̦:
‘Kõrã ro remeletlet rej kõmmõn bwe baam̦le ko air ren emmõn; ak ro rebwebwe rej rubi baam̦le ko air.’—JABÕN KÕNNAAN 14:1, UBS.
El̦aññe l̦eo pãleem̦ ej jenliklik im jab tõl baam̦le eo kwõmaroñ kõm̦m̦ane juon iaan men kein jilu. (1) Kwõmaroñ makijkij in kwal̦o̦k bõd ko an. (2) Kwõmaroñ pinej jenkwon l̦eo ãinwõt bõran baam̦le eo. (3) Kwõmaroñ kam̦m̦oolole im nõbar e kõn an kate joñan wõt an maroñ in ineki eddo ko an. Kwõnaaj rupe baam̦le eo am̦ el̦aññe kwõj kããlõt im kõm̦m̦ane wãween eo kein kajuon ak kein karuo. Bõtab kwõnaaj kakajoorl̦o̦k baam̦le eo am̦ im kõm̦m̦an bwe en em̦m̦anl̦o̦k el̦aññe kwõj kõm̦m̦ane wãween eo kein kajilu.
Ippãn elõñ em̦m̦aan ro, kautiej el̦apl̦o̦k an aorõk jãn yokwe. Ñe kwõj kõm̦m̦an bwe l̦eo en kile bwe kwõj kautiej e, men in emaroñ lujur e bwe en l̦apl̦o̦k an tõl baam̦le eo. Ejjab aolep iien kwõnaaj errã ippãn l̦eo ippam̦, bõtab komiro ej aikuj kõnono ippãn doon kõn men kein. (Jabõn Kõnnaan 18:13) Keememej bwe naan ko kwõnaaj ba im wãween am̦ kõnono remaroñ rupe ak kalõk kõtaan eo am̦ ippãn l̦eo pãleem̦. (Jabõn Kõnnaan 21:9; 27:15) Kõn men in, kwõn kõnono ilo juon wãween ej kwal̦o̦k am̦ kautiej e im enaaj l̦apl̦o̦k an l̦eo ippam̦ m̦õn̦õn̦õ in tõl baam̦le eo.
Wãween eo me jet rar l̦oore naan in kakapilõk in: Michele ear m̦are 30 iiõ ko remootl̦o̦k im ej jokwe ilo Amedka. Ej ba: “Jinõ ear make iaan im lale ña im lim̦aro jatũ. Kõn men in, ear make kõm̦m̦ani aolep pepe ko ñan baam̦le eo am. Jet iien ij anõk joñak eo an jinõ meñe ewõr pãleeõ. Ij aikuj kate eõ bwe in kõttãik eõ ñan l̦eo. Ñan waanjoñak, iar aikuj katak kilen kepaake l̦eo pãleeõ m̦okta jãn aõ kajju kõm̦m̦ani pepe ko.”
Rachel im Mark rar m̦are 21 iiõ ko remootl̦o̦k im rej jokwe ilo aelõñ in Aujtõrõlia. Rachel ej ba: “Jinõ ear jab kõttãik e ñan jema. Aolep iien erro kar akwããl im jab kautiej doon. Eñin kar wãween eo me iar dik im rũttol̦o̦k. Innem ke iar m̦are, iar anõke jinõ. Bõtab, jidik kõn jidik iar katak kilen l̦oore naan in kakapilõk ko ilo Baibõl̦ eo kõn aorõkin aõ aikuj kautiej l̦eo pãleeõ. Kiiõ, kõmro Mark ej m̦õn̦õn̦õ ippãn doon.”
6
APAÑ EO:
“Imõk kõn an eo pãleeõ kõm̦m̦an bõd aolep iien.”
NAAN IN KAKAPILÕK EO JÃN BAIBÕL̦ EO:
“Kom̦win meanwõd ñan doon, im jeorl̦o̦k nana jãn doon, el̦aññe ippãn jabdewõt iaami ewor ruõn ippãn bar juon.”—KOLOSSE 3:13.
Ke komiro kar jino jel̦ã kajjien doon, kwaar kallimjek wãween ko rem̦m̦an ippãn eo pãleem̦ im jab likjab ko an. Kwõmaroñ ke bar kõm̦m̦ane men in kiiõ? Ejjel̦o̦k berre bwe jet iien ewõr likjab ko ippãn eo pãleem̦. Bõtab, kwõn kajjitõk ippam̦ make, ‘Ta ko ij kallimjeki ippãn eo pãleeõ? Men ko rem̦m̦an ke ak likjab ko an?’
Jijej ear kwal̦o̦k juon waanjoñak kõn aorõkin ad aikuj jab kallimjeke bõd ko an ro jet. Ear ba: “Etke kwõj kallimjek pelo̦k edik ilowaan mejãn jeõm̦ im jatũm̦ a jab l̦õmn̦ak kõn wõjke ilowaan mejam̦?” (Matu 7:3) Pelo̦k eo emaroñ ãinwõt juon ujooj im edik. Bõtab, juon wõjke elukkuun l̦ap. Joñan an kilep rej kajerbale ãinwõt juon joor ñan bõrwaj in m̦oko. Ta eo jej katak jãn waanjoñak in? “Kwõn jol̦o̦k wõjke eo jãn mejam̦ m̦okta, innãm kwõ naaj lol̦o̦kjeṇ im jol̦o̦k pelo̦k edik jãn mejãn jeim̦ im jatũm̦.”—Matu 7:5.
M̦okta jãn an kar kwal̦o̦k waanjoñak eo, Jijej ear kakkõl armej ro im ba: “Kom̦win jab ekajet bwe en jab ekajet kom̦. Bwe ilo ekajet eo kom̦ij ekajet kake, naaj ekajet kom̦.” (Matu 7:1, 2) El̦aññe kokõn̦aan bwe Anij en jab kallimjek likjab ko am̦, kwõn jab kallimjek wõt likjab ko an eo pãleem̦.—Matu 6:14, 15.
Wãween eo me jet rar l̦oore naan in kakapilõk in: Jenny im Simon rar m̦are 9 iiõ ko remootl̦o̦k im rej jokwe ilo Iñlen. Jenny ej ba: “El̦ap aõ illu ippãn l̦eo ippa kõnke ejidimkij ilo an kõm̦m̦ani pepe ko. Bõtab, m̦oktal̦o̦k ke kõmro kar jino in jel̦ã kajjien doon, iar jab inepata el̦aññe ear kõm̦m̦ani pepe ko ilo jidimkij. Men in ear em̦m̦an ippa m̦okta ak kiiõ ilukkuun dike. Bõtab, ij bar kile bwe ewõr likjab ko ippa. Ñan waanjoñak, ekkã aõ kõbbo̦o̦jo̦j ñan ro jet. Kiiõ kõmro Simon ej kate bwe kõmro en jab kallimjek wõt likjab ko an doon.”
Wãween eo me Jenaaj M̦õn̦õn̦õ
Waanjoñak ko im rej pãd ilo katak in rej kwal̦o̦k bwe ro im rej m̦are remaroñ kõm̦adm̦õdi apañ ko im ekkã aer wal̦o̦k. Ewi wãween? Kal̦apl̦o̦k yokwe eo am̦ ñan Jeova im kate eok ñan jerbali naan in kakapilõk ko jãn Baibõl̦ eo.
Alex im Itohan rar m̦are 20 iiõ ko remootl̦o̦k im rej jokwe ilo Nigeria. Alex ej ba: “Em̦õj aõ kile bwe ro im rej m̦are remaroñ kõm̦adm̦õde jabdewõt apañ ko el̦aññe rej l̦oore naan in kakapilõk ko jãn Baibõl̦ eo.” Lio ippãn ej ba: “Kõmro ej kile joñan aorõkin am̦ro aikuj ekkeini im jar ippãn doon. Elukkuun bar aorõk ñan l̦oore naan in kakapilõk ko jãn Baibõl̦ eo bwe jen kwal̦o̦k meanwõd im yokwe doon. Kiiõ eietl̦o̦k apañ ko am̦ro jãn m̦okta.”
Kokõn̦aan ke katak kõn naan in kakapilõk ko ilo Baibõl̦ eo me remaroñ kakõm̦anm̦anl̦o̦k baam̦le eo am̦? Eokwe, jouj im kajjitõk ippãn Ri Kõnnaan ro an Jeova ñan kwal̦o̦k jebta 14 ilo bok eo etan Ta eo Baibel Ej Lukkun Katakin?b
[Kamelele eo itulal]
a Kar ukot jet etaer.
b Ri Kõnnaan ro an Jeova rar kõm̦m̦ane bok in.
[Pija ilo peij 5]
El̦apl̦o̦k ke aõ l̦õmn̦ak kõn ro jet jãn ña make?
[Pija ilo peij 6]
Ij ke kepaake eo pãleeõ m̦okta ñan kõm̦adm̦õde apañ ko ikõtaam̦ro?