Wãween ko Baam̦le ko Remaroñ Lo M̦õn̦õn̦õ

Kwal̦o̦k Kautiej ñan Eo Pãleem̦

Willa ej ba: “Ñe Rachel ej inepata, elukkuun to an jañ. Im ñe kõmro ej jijet im kõnnaan kõn men eo ej inepata kake, ejjino illu im jet iien ejjab keroro. Ijaje in ta im imõk in kajjioñ in jipañe.”

Rachel ej ba: “Ke Will ear ro̦o̦ltok ñan m̦weo ej loe aõ jañ. Ij kajjioñ in kõmel̦el̦eik e kõn men eo ij inepata kake ak em̦õkaj an bar keroro im ejjab roñjake. Ej ba bwe ejjab men kileplep men eo ij inepata kake, im bwe in mel̦o̦kl̦o̦ke. Il̦ak roñ men in, el̦apl̦o̦k wõt aõ illu.”

KWÕJ ke iione ejja men in wõt me ri pãlele rein ruo rej iione? Erro jim̦or kõn̦aan kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko aerro ñan doon, ak eitok wõt bwe en wõr akwããl im inepata. Etke?

Kõnke eoktak wãween an l̦eo im lio kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko aerro jãn doon, eokwe ebar oktak aikuj ko aerro jãn doon. Kõrã ro ekkã aer kõn̦aan kwal̦o̦k bũrueer im eñjake ko aer. Ak l̦õm̦aro ekkã aer m̦õkaj im kajjioñ kõm̦adm̦õde apañ ko bwe en wõr aenõm̦m̦an. Innem, meñe el̦ap am̦ oktak jãn eo pãleem̦, ewi wãween kwõmaroñ kõm̦m̦an bwe en em̦m̦an am̦ kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko am̦ ñan e? Eokwe, kwõj aikuj kwal̦o̦k kautiej ñan eo pãleem̦.

Juon eo ejel̦ã kwal̦o̦k kautiej ej kaorõk ro jet im ej pukot kilen bwe en mel̦el̦e kõn eñjake ko aer. Bõlen jãn ke kwaar dik kwaar katak ñan kautiej ro rerũttol̦o̦k jãn eok. Bõtab, eoktak ñe kwõj pãlele, kõnke komiro ej juon wõt. Linda, eo im ear m̦are ium̦win rualitõk iiõ ej ba, “Iar jel̦ã bwe Phil ear m̦õn̦õn̦õ in roñjake ro jet ñe rej kõnnaan ñan e. Ej meanwõd im kate bwe en mel̦el̦e kõn eñjake ko aer. Ikõn̦aan bwe en bar kõm̦m̦ane men in ñan ña.” Ekkã ad meanwõd im kautiej ro m̦õttad ak bõlen ro me jejjab lukkuun jel̦ã kajjier. Kwõj ke ãindein ñan eo pãleem̦?

Ñe l̦eo im lio rejjab kwal̦o̦k kautiej ñan doon, enaaj kõm̦m̦an bwe en pidodo aer inepata im akwããl. Juon ri mãlõtlõt ear ba bwe ‘em̦m̦anl̦o̦k m̦õñã tipdikdikin bread ilo aenõm̦m̦an jãn pãd ilo juon kwõjkwõj ilo m̦weo eobrak kõn inepata.’ (Jabõn Kõnnaan 17:​1, UBS) Baibõl̦ eo ej rõjañ l̦eo bwe en kwal̦o̦k kautiej ñan kõrã eo ippãn. (1 Piter 3:​7) Im ej bar rõjañ lio bwe en ‘kautiej l̦eo pãleen.’​​—Epesõs 5:⁠33.

Ñe kwõj roñjake ak kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko am̦, ewi wãween kwõmaroñ kwal̦o̦k kautiej ñan eo pãleem̦? Jouj im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn naan in kakapilõk kein jãn Baibõl̦ eo.

Ñe Eo Pãleem̦ Ej Kwal̦o̦k L̦õmn̦ak ko An

Unin an Pen: Elõñ armej rekõn̦aan wõt kõnnaan bõtab rejjab kõn̦aan roñjake. Ãindein ke kwe? Baibõl̦ eo ej ba bwe ej menin bwebwe ñe juon armej “ej uwaak m̦okta jãn an roñjake.” (Jabõn Kõnnaan 18:​13) Kõn men in, m̦okta jãn am̦ kõnnaan, jouj im roñjake. Etke men in eaorõk? Juon kõrã etan Kara im ear m̦are 26 ko iiõ remootl̦o̦k ej ba: “Ijjab kõn̦aan bwe l̦eo ippa en kajjioñ in kõm̦adm̦õde apañ eo aõ ilo ejja iien eo wõt im lale apañ eo ear wal̦o̦k jãn ta. Ñe ejjab errã ippa, eokwe ejjel̦o̦k jorrããn ilo men in. Men eo drein ikõn̦aan ej bwe l̦eo en roñjake aõ kõnnaan im mel̦el̦e ñe ij kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko aõ ñan e.”

Jet ri pãlele rej ãliklik in kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko aer ak bũrueer ñan eo rejetaer. Ñe eo pãleer ej iuun er ñan kõm̦m̦ane men in, rejook im rejjab kõn̦aan kwal̦o̦ke. Lorrie, juon kõrã me ej kab m̦are ear kile bwe l̦eo ippãn ejjab m̦õkaj in kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko an. Ej ba: “Ij aikuj kijenmej im kõttar wõt m̦ae iien l̦eo ippa em̦õn̦õn̦õ in kwal̦o̦k bũruon ñan ña.”

Men eo Kwõmaroñ Kõm̦m̦ane: El̦aññe kwõj aikuj kõnnaan ippãn eo pãleem̦ kõn juon men me kom̦iro ejjab errã ippãn doon kake, kõttar m̦ae iien kom̦ro jim̦or ejjab inepata im em̦m̦an amiro mour. Ak ta el̦aññe eo pãleem̦ ejjab kõn̦aan kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko an? Eokwe keememej bwe “lemnak ko ilo buruen juõn armij rej einwõt dren ko ilo juõn aibwijlõl eo emwilõl, ak juõn armij eo ejelãlokjen emaroñ melele kaki.” (Jabõn Kõnnaan 20:​5, UBS) Ta mel̦el̦ein men in? Eokwe, el̦aññe juon armej ejjab kõjparok im em̦õkaj an itõk dãn jãn juon aebõj lal̦, ta eo enaaj wal̦o̦k? Enaaj lutõkl̦o̦k dãn jãn keikõb eo. Ãindeinl̦o̦k wõt, el̦aññe kwõjjab kõjparok im kwõj iuune eo pãleem̦ bwe en m̦õkaj in kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko an, emaroñ jojomare e make im ikõñ wõt. Kõn men in, kwõn kwal̦o̦k kajjitõk ko am̦ ilo mera im ilo kautiej. El̦aññe eo rejetam̦ ej bõk iien ñan an kwal̦o̦k kõn l̦õmn̦ak im eñjake ko an, jouj im kijenmej wõt.

Ñe eo rejetam̦ ej kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko an, ‘en m̦õkaj am̦ roñjake, en rum̦wij am̦ kõnono, en rum̦wij am̦ illu.’ (Jemes 1:​19) Juon eo im ejel̦ã roñjake ejjab baj roñjake wõt ak ej kajjioñ mel̦el̦e kõn eñjake ko an armej eo me ej kõnnaan. Kõn men in, ñe eo pãleem̦ ej kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko an, kate eok ñan mel̦el̦e kõn eñjake ko an. Wãween am̦ roñjake enaaj kalikkar ñan eo pãleem̦ el̦aññe kwõj kwal̦o̦k kautiej ñan e ak jaab.

Jijej ear katakin kõj kilen roñjake. Ñan waanjoñak, ke juon ri nañinmej ear kepaake Jijej im kajjitõk jipañ jãn e, Jijej ear jab kajju kõm̦adm̦õde apañ eo. M̦oktata, ear roñjake men ko em̦m̦aan eo ear ba im men kein rar tõpar bũruon. Tokãlik, ear kãjmour em̦m̦aan eo jãn nañinmej eo an. (Mark 1:​40-​42) Ñe eo pãleem̦ ej kõnnaan, jouj im kõm̦m̦an ãindein. Keememej bwe eo rejetam̦ emaroñ kõn̦aan bwe kwõn mel̦el̦e kõn eñjake ko an im jab bwe kwõn kajju kõm̦adm̦õde apañ eo ej iione. Jouj im roñjake ñe eo pãleem̦ ej kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko an. Kõtl̦o̦k bwe naan ko an ren tõpar bũruom̦. Ãlikin am̦ kõm̦m̦ane men in, kiiõ kwõmaroñ wõnm̦aanl̦o̦k im jipañ eo pãleem̦ kõm̦adm̦õde apañ eo an. Ilo wãween in, kwõj kalikkar bwe kwõj kwal̦o̦k kautiej ñan eo rejetam̦.

KAJJIOÑ MEN IN: Ñe eo rejetam̦ ej jino kõnnaan, kate eok bwe kwõn jab kajju kabõjrak e. Kõttar m̦ae iien em̦õj an eo pãleem̦ kõnnaan im kwõj mel̦el̦e kõn eñjake ko an. Tokãlik kajjitõk ippãn im ba, “Ta eo imaroñ kõm̦m̦ane bwe en em̦m̦anl̦o̦k wãween aõ roñjake ñe kwõj kõnnaan tok?”

Ñe Kokõn̦aan Kwal̦o̦k L̦õmn̦ak ko Am̦

Unin an Pen: Linda ej ba: “Ñe jej alooje pija ko, ãinwõt ejjel̦o̦k jorrããn ñe jej loe an ri pãlele ro nana wãween aer kõnnaan ñan doon.” Jet armej rej dik im rũttol̦o̦k ilo baam̦le ko me enana wãween aer kõnnaan ñan doon. Tokãlik ñe rej m̦are, epidodo aer kõnono ñan eo pãleer ilo ejja wãween eo wõt jemãer in jineer rekõn kõm̦m̦ane. Ivy, juon kõrã ilo Canada ej ba: “Ilo aõ kar dik im rũttol̦o̦k, aolep iien ro ilo m̦weo rej bũroñ, kakitõtõ im nana wãween aer kõnnaan ñan doon.”

Men eo Kwõmaroñ Kõm̦m̦ane: Ñe kwõj kõnnaan kõn eo pãleem̦ ñan ro jet, kwõn ‘kõjerbal wõt naan in jipañ ko remaroñ kalõk im jipañ aikuj an armej, bwe men ko kwõj ba ren em̦m̦an ñan ro rej roñjake eok.’ (Epesõs 4:​29, UBS) Kwõn kõnono kõn eo pãleem̦ ilo juon wãween me enaaj kõm̦m̦an bwe ro jet ren kwal̦o̦k kautiej ñan e. 

Ñe komiro eo pãleem̦ ej make iaamiro, kwõn kate eok bwe kwõn jab kõjerbal naan ko reddo ilo am̦ kõnnaan ippãn. Ilo kar aelõñ in Israel, juon iien Maikal ear illu ippãn Kiiñ Devid, l̦eo ippãn. Maikal ear ba bwe Devid ear ãinwõt juon “ri bwebwe.” Naan kein an Maikal rar lukkuun eddo im Devid ear illu. Anij ear jab m̦õn̦õn̦õ ippãn Maikal kõn men kein ear ba. (2 Samuel 6:​20-​23, UBS) Ta eo jemaroñ katak jãn bwebwenato in? Ñe kwõj kõnnaan ippãn eo rejetam̦, kwõn l̦õmn̦ak m̦okta im jab kõjerbal naan ko reddo. (Kolosse 4:​6) Phil, juon em̦m̦aan im ear m̦are 8 iiõ ko remootl̦o̦k ej ba bwe ñan kiiõ ewõr jet men ko me erro lio ippãn rejjab errã kaki. Ej ba bwe ñe ejjab l̦õmn̦ak m̦okta jãn an kõnnaan, apañ eo ej l̦apl̦o̦k wõt. Phil ej ba: “Ñe ij jum̦ae naan ko an kõrã eo ippa meñe jet iien ijim̦we, eokwe men in ej kõm̦m̦an bwe en nanal̦o̦k wõt kõtaan eo am̦ro ñan doon. El̦apl̦o̦k aõ m̦õn̦õn̦õ ñe ij kate eõ ñan kakajoorl̦o̦k jem̦jerã eo am̦ro ippãn doon.”

Ilo iien ko etto, juon lel̦l̦ap etan Rut ear rõjañ jiroñ ro ruo nejin bwe ren ‘jokwane ippãn l̦õm̦aro pãleer.’ (Rut 1:​9, UBS) Ta mel̦el̦ein men in? Ñe l̦eo im lio rej kwal̦o̦k kautiej ñan doon, m̦weo im̦wier enaaj juon jikin aenõm̦m̦an im ‘jokwane.’

KAJJIOÑ MEN IN: Jouj im jijet ippãn eo pãleem̦ im komiro en uwaake kajjitõk kein ippãn doon. Kwõn kajjitõk ippãn eo rejetam̦: “Ñe ij kõnnaan kake eok im̦aan mejen armej ro, ij ke kõnnaan ilo kautiej ak kõm̦m̦an menin am̦ jook? Ta men ko imaroñ kõm̦m̦ani bwe en em̦m̦anl̦o̦k pãd in arro?” Kwõn lukkuun roñjake eo pãleem̦ ilo an kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko an. Ñe ej kwal̦o̦k jet men ko ekõn̦aan bwe kwõn kõm̦m̦ani, jouj im jerbali.

Yokwe Eo Pãleem̦ Meñe Eoktak Jãn Eok

Unin an Pen: Baibõl̦ eo ej ba bwe ruo ri pãlele rej “juon wõt kanniõk.” Jet ri pãlele ro me rej kab m̦are rej l̦õmn̦ak bwe ej aikuj juon wõt aer l̦õmn̦ak im rej aikuj errã ippãn doon aolep iien. (Matu 19:⁠5) Bõtab ãlikin jidik iien rej kile bwe ejjab jim̦we l̦õmn̦ak in. Im ãlikin aer m̦are, ekkã aer akwããl kõnke eoktak wãween aer l̦õmn̦ak jãn doon. Linda ej ba: “Phil eoktak jãn eõ kõnke ejjab inepata joñan wõt ña. Jet iien, ij inepata ak ej aenõm̦m̦an wõt. Kõn men in ij illu ippãn kõnke ejjel̦o̦k men en ej kõm̦m̦ane. Ej ãinwõt ñe ejjab kaorõke l̦õmn̦ak ko aõ.”

Men eo Kwõmaroñ Kõm̦m̦ane: Yokwe eo pãleem̦ im kwal̦o̦k kautiej ñan e meñe eoktak wãween an l̦õmn̦ak jãn kwe. L̦õmn̦ak kõn waanjoñak in: Wãween an mejam̦ jerbal eoktak jãn wãween an lojilñim̦ jerbal. Mekarta, kwõj aikuji mejam̦ im lojilñim̦ jim̦or bwe kwõn jab jorrããn ñe kwõj etetal ilo ial̦. Juon kõrã me ear m̦are enañin 30 iiõ ko remootl̦o̦k etan Adrienne ej ba: “El̦aññe eoktak wãween am̦ro l̦eo l̦õmn̦ak jãn doon bõtab ejjab n̦ae Baibõl̦ eo, eokwe kõmro ejjab inepata. Meñe kõmro ej juon wõt, jet iien ej oktak wãween am̦ro l̦õmn̦ak jãn doon.”

Ñe eoktak l̦õmn̦ak ak wãween an eo pãleem̦ kõm̦m̦ane juon men jãn kwe, jab l̦õmn̦ak wõt kõn kõn̦aan ko am̦ make. L̦õmn̦ak kõn kõn̦aan ko an eo pãleem̦. (Pilippai 2:​4, UBS) L̦eo ippãn Adrienne etan Kyle ej ba: “Jet iien ijjab mel̦el̦e ak errã ippãn l̦õmn̦ak ko an lio ippa. Bõtab meñe ij kaorõk l̦õmn̦ak ko aõ, el̦apl̦o̦k aõ kaorõk im yokwe Adrienne. Ñe lio ippa ej m̦õn̦õn̦õ, eokwe, ij bar m̦õn̦õn̦õ.”

KAJJIOÑ MEN IN: Jouj im je ilo juon peba kõn jet iaan l̦õmn̦ak im pepe ko an eo pãleem̦ me rem̦m̦anl̦o̦k jãn l̦õmn̦ak im pepe ko am̦.​​—Pilippai 2:⁠3.

El̦aññe ruo ri pãlele rej kwal̦o̦k kautiej ñan doon, renaaj m̦õn̦õn̦õ ippãn doon. Linda ej ba: “Ad kwal̦o̦k kautiej ñan doon ej kõm̦m̦an bwe jen m̦õn̦õn̦õ im jokwane ippãn doon. Ej juon men eaorõk im aolep rej aikuj kate er ñan kwal̦o̦ke.”

[Kamelele eo itulal]

KAJJITÕK IPPAM̦ MAKE . . .

▪ Meñe eoktak wãween an eo pãleeõ l̦õmn̦ak, ewi wãween men in ear jipañ kõmro im ajri ro nejũm̦ro?

▪ Ñe l̦õmn̦ak ko an eo pãleeõ rejjab n̦ae Baibõl̦ eo, etke em̦m̦an bwe in l̦oore?