BWEBWENATO KÕN BAIBÕL̦
Ñããt eo Aelõñ eo an Anij Ear Jino Tõl?—Baat 2
Jen lale juon waanjoñak kõn an juon rukwal̦o̦k naan bwebwenato ippãn juon armej me ear kwal̦o̦k naan ñane. Jen ba bwe etan rukwal̦o̦k naan in ej Cameron. Im em̦m̦aan in ej itok ñan m̦weo im̦õn armej eo ear kwal̦o̦k naan ippãn me etan in Jon.
BAR ETALE ETTÕN̦AK EO AN NEBUKADNEZAR ILO TUKADU
Cameron: El̦ap aõ m̦õn̦õn̦õ bwe ibar iioone eok Jon. Elukkuun em̦m̦an ippa ñe ij itok im kõjro ej bwebwenato kõn Baibõl̦.a (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Ak ejet mour?
Jon: Em̦m̦an.
Cameron: Eokwe, el̦ap an em̦m̦an. Ke iar itok wiik eo l̦o̦k, kõjro ar bwebwenato kõn etke kõmij ba bwe Aelõñ eo an Anij ear jino tõl ilo 1914.b (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Im ke kõjro ar etale men in jãn Baibõl̦, jaar loe juon kein kam̦ool ilo kanaan eo ilo bokin Daniel 4 jebta. Kwõj keememej ke ta in?
Jon: Ej kõn ettõn̦ak eo an Kiiñ Nebukadnezar kõn wõjke kileplep eo.
Cameron: Aet, ejim̦we am̦ ba. Ilo kar ettõn̦ak in an Nebukadnezar, ear loe juon wõjke kileplep me ear tõpar lañ. Im ear roñ an enjel̦ eo ba bwe ren jeke wõjke eo, ak ren kõtl̦o̦k wõt bwe dãpdepin im okran ren pãdwõt ilo bwidej. Ãlikin ‘jimjuon iiõ,’ wõjke eo enaaj bar jino an eddek.c (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Kõjro ar bar etale bwe ewõr ruo mel̦el̦ein kanaan in im etke ewõr ruo iien ko me ear jejjet kitien ie. Kwõj keememej ke ta iien eo kein kajuon me ear jejjet kitien kanaan in?
Jon: Ejim̦we ke ilo iien eo an Nebukadnezar? Ke ear bwebwe ium̦win 7 iiõ?
Cameron: Ejim̦we. Nebukadnezar ear bwebwe ium̦win jidik iien im kõn men in, ear bõjrak an tõl ãinwõt juon kiiñ. Bõtab, iien eo juon me eaorõkl̦o̦k im ear jejjet kitien kanaan in ie, ej iien eo me ear bõjrak an Anij tõl armej ro an ium̦win jimjuon iiõ ko ilo kõkkar. Ãinwõt ad kar etale, ear jino jimjuon iiõ ko ilo kar ilo tõre eo me Jerusalem ear jeepepl̦o̦k ilo iiõ eo 607, m̦okta jãn Kũraij. Ilo kar tõre in, ear ejjel̦o̦k an armej ro an Anij kiiñ ioon lal̦ in me rar jutak ilo etan. Bõtab, ñe enaaj jem̦l̦o̦k jimjuon iiõ, Anij enaaj kããlõt juon an Rũtõl ekããl me enaaj pãd ilañ im irooj ioon armej ro an. Ilo bar juon wãween, ñe ejem̦l̦o̦k jimjuon iiõ, iien eo in me Anij enaaj bar tõl ikijjeen Aelõñ ak kien eo an ilañ. Kiiõ, em̦õj arro kar etale ñããt eo ear jino jimjuon iiõ. Im ñe jejel̦ã kõn aetokin kar iien in, innem jenaaj jel̦ã ñããt eo Aelõñ eo an Anij ear jino tõl. Ejet em̦m̦an ke am̦ mel̦el̦e?
Jon: Aet, kõjro l̦ak bar ãliji mel̦el̦e kein ãinwõt ejipañ eõ ñan keememej men kein me kõjro kar bar bwebwenato kaki.
Cameron: El̦ap an em̦m̦an. Eokwe, kõjro etale kiiõ ewi aetokin jimjuon iiõ ko. M̦okta jãn aõ kar itok, iar riiti kõmel̦el̦e ko kõn men in ñan bar kakeememej ña make. Im inaaj kajjioñ kõmel̦el̦eik eok joñan wõt aõ maroñ.
Jon: Em̦m̦an.
JEM̦L̦O̦KIN JIMJUON IIÕ KO IM JINOIN RAAN KO ÃLIKTATA
Cameron: Iien eo kein kajuon me ear jejjet kanaan ie ej ke Nebukadnezar ear bõjrak an kiiñ ium̦win 7 iiõ. Bõtab iien eo kein karuo me kanaan in ear jejjet kitien ie ej jitõñl̦o̦k ñan iien eo Aelõñ eo an Anij enaaj kar tõl. Im ear jejjet kitien ium̦win juon iien aetok im ejjab ium̦win jimjuon wõt iiõ.
Jon: Etke kwõjel̦ã men in?
Cameron: Eokwe, keememej bwe ear jino jimjuon iiõ ko ke kar ko̦kkure Jerusalem ilo iiõ eo 607, m̦okta jãn Kũraij. El̦aññe jej bõnbõn jimjuon iiõ jãn iien in, jenaaj tõpar iiõ eo 600, m̦okta jãn Kũraij. Bõtab, ekar ejjel̦o̦k men en̦ ear wal̦o̦k ilo iiõ in 600 me ej kwal̦o̦k kõn an naaj Anij bar tõl armej ro an. Ejjab men in wõt, ak jaar etale jãn Baibõl̦ bwe ke Jijej ear pãd ioon lal̦ in, ear kaalikkar bwe ejjañin kar jem̦l̦o̦k jimjuon iiõ ko ilo kar tõre eo.
Jon: O, aet, ij keememej men n̦e.
Cameron: Ilo kanaan ko ilo Baibõl̦, jet iien ekkã aer kõkkar kõn juon raan ãinwõt juon iiõ.d (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Kõn men in, ãinwõt an Baibõl̦ kõkkar bwe juon raan ej ãinwõt juon iiõ, eokwe jimjuon iiõ ej kõkkar kõn juon iien aetok im ejjab jitõñl̦o̦k ñan likiio in jimjuon iiõ.
Jon: Ãinwõt ijino tak mel̦el̦e. Kwõn ba juon raan emaroñ ãinwõt juon iiõ, ejim̦we ke?
Cameroñ: Aet, ejim̦we. Bokin Revelesõn ej bar jipañ kõj ñan jel̦ã joñan aetokan jimjuon iiõ ko. Im kanaan ko ilo bok in im bokin Daniel rej ekkejell̦o̦k ippãn doon. Revelesõn ej kwal̦o̦k bwe jilu im jimattan iiõ ej ãinwõt joñan in 1,260 raan.e (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Kõn men in, ‘jimjuon iiõ’ ej ruo alen an l̦apl̦o̦k ak 2,520 raan ko. Ejet, em̦m̦anl̦o̦k ke am̦ mel̦el̦e?
Jon: Aet, em̦m̦an am̦ kõmel̦el̦e. Ak ãinwõt ijjab mel̦el̦e an men in kwal̦o̦k bwe Aelõñ eo an Anij ear jino tõl ilo 1914.
Cameron: Eokwe, em̦m̦an kõjro etale men in. El̦aññe jej l̦oore an Baibõl̦ ba juon raan ej ãinwõt juon iiõ, innem jemaroñ ba bwe jimjuon iiõ ej ãinwõt 2,520 iiõ. Im ñe jej bõnbõn jãn iiõ eo 607, m̦okta jãn Kũraij, ñan ñe euñ 2,520 iiõ ko, eokwe jenaaj tõpar iiõ eo 1914.f (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Eñin unin jejel̦ã bwe 1914 ej iiõ eo me ear jem̦l̦o̦k jimjuon iiõ ko, im bwe eñin iiõ eo Jijej ear jino an Kiiñ ilo Aelõñ eo an Anij. Bareinwõt jãn kar 1914, elõñ jorrããn ko rel̦l̦ap rar wal̦o̦k ipel̦aakin lal̦ in. Im Baibõl̦ ear kanaan bwe men kein renaaj wal̦o̦k ilo raan ko ãliktata.
Jon: Ãinwõt ta?
Cameron: Eokwe, kõjro lale ta eo Jijej ear ba ilo Matu 24:7 (UBS). Eñin men ko ear ba bwe renaaj wal̦o̦k ilo lal̦ in ilo iien eo enaaj jino irooj ilañ: “Juon lal̦ enaaj tarin̦aeik bar juon lal̦, im aelõñ enaaj jum̦ae aelõñ. Enaaj wõr ñũta ko, im enaaj m̦akũtkũt aolepen lal̦.” Lale m̦õk ilo eoon in, Jijej ear kanaan bwe enaaj wõr ñũta im m̦akũtkũt lal̦ ilo iien in. Kwõj errã ke bwe ilowaan kar 100 iiõ ko remootl̦o̦k, erkein men ko jaar loi aer wal̦o̦k ilo lal̦ in?
Jon: Aet, kwõj m̦ool.
Cameron: Ilo eoon in, Jijej ear bar kanaan bwe enaaj wõr tarin̦ae ñe enaaj irooj ilañ ãinwõt eo ej Kiiñ in Aelõñ eo an Anij. Im bokin Revelesõn ear kanaan bwe ilo iien in, eban baj wõr wõt tarin̦ae jiddik ko rej wal̦o̦k ilowaan juon lal̦ ak enaaj wõr tarin̦ae ko rel̦l̦ap me rejelõt aolepen lal̦ in.g (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Kwõj keememej ke ñããt eo ear jino pata eo an lal̦ in kein kajuon?
Jon: Ilo 1914, ejja iiõ eo wõt me kwõj ba Jijej ear jino an kiiñ! Ãinwõt ejjel̦o̦k aõ kar l̦õmn̦ak kõn men in.
Cameron: Eokwe, ñe jej kobaiki kanaan kein ippãn doon, ãinwõt kanaan eo kõn jimjuon iiõ ko im kanaan ko jet ilo Baibõl̦ kõn raan ko ãliktata, ejipañ kõj ñan lukkuun mel̦el̦e ñããt eo Aelõñ eo an Anij ear jino tõl. Ri Kõnnaan ro an Jeova rej lukkuun tõmak bwe Jijej ear jino an Kiiñ ilo Aelõñ eo an Anij ilo 1914, im bwe ear jino raan ko ãliktata ilo ejja iiõ in wõt.h—Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.
Jon: Ãinwõt ebwe an pen, ak inaaj kate eõ im kajjioñ kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kake aolepen men kein bwe in lukkuun mel̦el̦e.
Cameron: Jab inepata, imel̦el̦e bwe kar bar ãindein ña m̦okta. Ãinwõt aõ kar ba m̦oktal̦o̦k, ekar bar bõk iien ñan aõ lukkuun mel̦el̦e kõn men in. Ak em̦m̦an bwe kõjro ar kajjioñ etale ippãn doon. Im ij kõjatdikdik bwe men in enaaj jipañ eok ñan kile bwe meñe ejjel̦o̦k 1914 ilo Baibõl̦, bõtab ewõr eoon ko jãn Baibõl̦ me rej jipañ Ri Kõnnaan ro an Jeova ñan tõmak bwe eñin iiõ eo Aelõñ eo an Anij ear jino tõl.
Jon: Aet, el̦ap aõ tõmak kõnke aolep iien kwõj kõnnaan kwõban jab riiti juon eoon jãn Baibõl̦ ñan kam̦oole men ko kwõj ba. Im kwõjjab kwal̦o̦k wõt jãn jel̦ã n̦e am̦ make. Ak ij baj kain̦e kõn̦aan jel̦ã wõt etke men kein rejaam̦ pen im m̦wilal̦. Etke Anij ear jab baj ba ilo Baibõl̦ bwe 1914 ej iiõ eo Jijej ear jino an kiiñ ilañ?
Cameron: El̦ap an em̦m̦an kajjitõk in am̦ Jon. Kwõjel̦ã ta, elukkuun lõñ men ko Anij ear jab jei im tipdikitok ñan kõj ilo Baibõl̦. Kwõl̦ak baj lale, etke Anij ear je Baibõl̦ ilo juon wãween me em̦wilal̦ im bwe armej ro ren kũbwiji bwe ren mel̦el̦e? Eokwe, jemaroñ bwebwenato kõn men in ñe ibar itok.
Jon: Em̦m̦an em̦m̦an.
a Ri Kõnnaan ro an Jeova rej lol̦o̦k armej ro im katak Baibõl̦ ippãer ilo ejjel̦o̦k on̦ãn. Kajjojo iien rej katak ippãer, rej etale kajjojo katak me em̦õj kõllaajraki ilo bok eo rej katak kake.
b Lale baat 1 in katak in me ej ba “Bwebwenato kõn Baibõl̦, Ñããt eo Aelõñ eo an Anij Ear Jino Tõl?” me epãd ilo peij 3-7.
c Lale Daniel 4:23-25, UBS.
d Lale Bõnbõn 14:34; Ezekiel 4:6, UBS.
e Revelesõn 12:6, 14, UBS.
f Lale jaat eo me ej ba, “Ettõn̦ak eo an Nebukadnezar kõn Wõjke Eo.”
g Revelesõn 6:4, UBS.
h Lale jebta 9 ilo bok eo etan Katak ko Rem̦ool jãn Baibõl̦ Eo me Ri Kõnnaan ro an Jeova rar kõm̦m̦ane.