Ewi Wãween Am̦ Maroñ Kõjparok Bũruom̦?

1-3. (1) Etke Jeova ear yokwe Solomon, im ta jeraam̦m̦an ko Solomon ear bũki? (2) Ta kajjitõk ko jenaaj uwaaki ilo katak in?

SOLOMON ear jino kiiñ ilo Israel ke ear juon likao. Ilo jinoin an kar irooj, Jeova ear wal̦o̦kl̦o̦k ñane ilo juon ettõn̦ak im ba: “Kwõn kajjitõk ta Inaaj lewaj.” Solomon ear ba ñan Jeova bwe ej juon l̦addik wõt im ejaje wãween an naaj irooj ioon armej ro, innem ear kajjitõk ippãn: “Kwõn letok ñan ña karejeram̦ bõro ejel̦ãl̦o̦kjen̦ bwe in ekajet ri-aelõñ ro Am̦.” (1 Kñ. 3:5-10) Ilo an kar Solomon kajjitõk bwe Jeova en lel̦o̦k ñane juon “bõro ejel̦ãl̦o̦kjen̦,” ear kaalikkar an lukkuun ettã bũruon. Kõn men in, jemel̦el̦e etke Jeova ear yokwe Solomon. (2 Sa. 12:24) Joñan an kar Anij m̦õn̦õn̦õ kõn kajjitõk eo an kiiñ in, ear lel̦o̦k ñane juon “bõro emãlõtlõt im jel̦ãl̦o̦kjen̦.”​—1 Kñ. 3:12.

² Toon wõt an kar Solomon tiljek, toon wõt an kar lõñ jeraam̦m̦an ko ear loi. Ear bõk jeraam̦m̦an eo ñan kalõke tampel̦ eo “ñan etan Jeova, Anij in Israel.” (1 Kñ. 8:20) Ear jino buñbuñ kõn mãlõtlõt eo an, eo me Anij ear lel̦o̦k ñane. Im men ko Anij ear kõm̦akũti bwe en ba, repãd ilo jilu iaan bok ko ilo Baibõl̦. Juon iaan bok kein ej bokin Jabõn Kõnnaan.

³ Ewõr tarrin jibukwi alen an wal̦o̦k naan eo “bõro” ilo bokin Jabõn Kõnnaan. Ñan waanjoñak, ilo Jabõn Kõnnaan 4:23 ej ba: “Kwõn kanooj kõjparok bũruom̦ el̦ap jãn men otemjej.” Ilo eoon in, ta eo “bũruom̦” ej kõkkar kake? Eokwe, jenaaj etale uwaakin kajjitõk in ilo katak in. Jenaaj bar lale uwaakin kajjitõk kein ruo: Ewi wãween an Setan kajjioñ kattoon ak ko̦kkure bũruod? Im ewi wãween ad maroñ kõjparok bũruod? Bwe jen maroñ tiljek wõt ñan Anij, jej aikuj jel̦ã uwaakin kajjitõk kein raorõk.

“BŨRUOM̦” EJ KÕKKAR KÕN TA?

4-5. (1) Ilo Jabõn Kõnnaan 4:23, ta eo “bũruom̦” ej jitõñl̦o̦k ñane? (2) Ewi wãween an waanjoñak eo kõn ãjmour jipañ kõj ñan mel̦el̦e kõn aorõkin ad kõjparok bũruod?

⁴ Ilo Jabõn Kõnnaan 4:23, naan eo “bũruom̦” ej jitõñl̦o̦k ñan men ko ro jet rejjab loi ãinwõt l̦õmn̦ak ko am̦, eñjake ko am̦, kõttõpar ko am̦, im kõn̦aan ko am̦. Ejjab jitõñl̦o̦k wõt ñan men ko armej rej loi kõn kõj, ak ej jitõñl̦o̦k ñan armej eo itulowa ak lukkuun kain armej rot kõj.

⁵ L̦õmn̦ak m̦õk kõn wãween an waanjoñak in kõn ãjmour kwal̦o̦k aorõkin ad aikuj kõjparok bũruod. Kein kajuon, bwe jen ãjmour, jej aikuj kããlõt m̦õñã ko rem̦m̦an im reuõne im jej aikuj keini ad ekjerjaij (exercise). Ãindeinl̦o̦k wõt, bwe bũruod en ãjmour ilo kõkkar, jej aikuj keini ad riiti Baibõl̦ im bok ko rej pedped ioon Baibõl̦ im jej aikuj bar keini ad jerbale tõmak eo ad. Ad jerbale tõmak eo ad ekitibuj ad l̦oori ta ko jej katak kaki im kwal̦o̦k kõn tõmak eo ad ñan ro jet. (Rom 10:8-10; Jem. 2:26) Kein karuo, ñe jej kalimjek kõj make jemaroñ l̦õmn̦ak bwe jãjmour ak ilo m̦ool jelukkuun nañinmej itulowa. Ilo ejja wãween in wõt, ñe jej lale aolep men ko jej niknik im kõm̦m̦ani ilo ad karejar ñan Jeova, bõlen jemaroñ l̦õmn̦ak bwe ekajoor tõmak eo ad, ak ilo m̦ool kõn̦aan ko rebõd remaroñ jino ejaak ilo bũruod. (1 Ko. 10:12; Jem. 1:14, 15) Jej aikuj keememej bwe Setan ekõn̦aan kattoon l̦õmn̦ak ko ad bwe ren ãinwõt l̦õmn̦ak ko an. Ta ko ej kajjioñ kõjerbali ñan kõm̦m̦ane men in? Im ewi wãween ad maroñ kõjparok kõj?

WÃWEEN AN SETAN KAJJIOÑ KATTOON BŨRUOD

6. Ta kõttõpar eo an Setan, im ewi wãween an kajjioñ kõm̦m̦an bwe en tõprak?

⁶ Setan ekõn̦aan bwe jen ãinwõt e ilo ad kõjekdo̦o̦n kien ko an Jeova im l̦õmn̦ak wõt kõn kõj make. Setan ejjab maroñ iuuni kõj bwe jen l̦oore l̦õmn̦ak im kõm̦m̦an ko an. Kõn men in, ej kajjioñ kõjerbal wãween ko jet bwe en maroñ tõprak kõttõpar in an. Ñan waanjoñak, ej kajjioñ kapoik kõj ilo an kõjerbal armej ro me em̦õj an kattoon bũrueer im l̦õmn̦ak ko aer. (1 Jon 5:19, UBS) Ej kõjatdikdik bwe jenaaj kobal̦o̦k ippãn armej rein meñe em̦õj ad jel̦ã bwe kõm̦m̦ao ko renana renaaj “kakõt” ak ko̦kkure l̦õmn̦ak ko ad im m̦wilid. (1 Ko. 15:33) Setan ear lo tõprak ke ear kõjerbale wãween in ñan kapoik Kiiñ Solomon. Kõn an kar Solomon m̦areik kõrã ro me rar kabuñ ñan anij ko jet, ejjabto tokãlik lim̦arein rar kareele im “kajeorl̦o̦k bũruon” jãn Jeova.​—1 Kñ. 11:3.

7. Ta wãween eo juon Setan ej kõjerbale ñan kajeeded l̦õmn̦ak ko an, im etke jej aikuj lukkuun kõjparok kõj jãn men in?

⁷ Setan ej kõjerbal bwebwenato ko rej wal̦o̦k ilo TV im pijain alwõj ko ñan kajeeded l̦õmn̦ak ko an. Ejel̦ã bwe em̦m̦an ippãd roñjake bwebwenato ko kõn ta ko rej wal̦o̦k ñan armej ro. Im ekanooj jel̦ã bwe bwebwenato kein rejjab kam̦õn̦õn̦õik wõt kõj ak rej bar katakin kõj kõnke rej jelõt wãween ad l̦õmn̦ak, eñjake, im kõm̦m̦an. Jesus ear kõjerbal bwebwenato ko ke ear katakin armej ro. Ñan waanjoñak, ear kwal̦o̦k bwebwenato eo kõn ri-Sameria eo me ear tũriam̦okake ri-Ju eo im bwebwenato eo kõn nejin eo ejerwaan. (Matu 13:34, UBS; Luk 10:29-37; 15:11-32) Ijoke, ro rej l̦oor l̦õmn̦ak ko an Setan remaroñ kõjerbal bwebwenato ko ñan kattoon bũruod im l̦õmn̦ak ko ad. Bõtab, jej aikuj bar pel̦an kõnke ejjab aolep pija renana im renaaj ko̦kkure kõj. Ilo m̦ool, jet iaan pijain alwõj ko remaroñ kam̦õn̦õn̦õik kõj im katakin kõj men ko rem̦m̦an. Meñe ãindein ak jej aikuj lukkuun kõjparok ñe jej kããlõt menin kam̦õn̦õn̦õ ko. Ñe jej kããlõt menin kam̦õn̦õn̦õ ko, em̦m̦an jen kajjitõk ippãd make, ‘Pija in ej ke katakin eõ bwe em̦m̦an ñan aõ l̦oori kõn̦aan ko aõ make?’ (Ga. 5:19-21, UBS; Ep. 2:1-3) Ta eo kwõj aikuj kõm̦m̦ane el̦aññe kwõj kile bwe pijain alwõj eo ej kowõnm̦aanl̦o̦k l̦õmn̦ak ko an Setan? Eokwe kwõn kõjparok eok jãne ãinwõt am̦ naaj kar kõjparok eok jãn juon nañinmej ekapopo!

8. Ewi wãween an jemãn im jinen ajri ro maroñ kõjparok bũruon ro nejier?

⁸ Kom̦ jemãn im jinen ajri ro, ej juon ami eddo eaorõk ñan kõjparok ro nejimi bwe Setan en jab kattoone bũrueer. Ejjel̦o̦k pere bwe kom̦ij kate kom̦ joñan ami maroñ ñan kõjparok ajri ro nejimi bwe ren jab nañinmej. Kom̦ij karreoik m̦weo im̦õmi, im jol̦o̦k jabdewõt men emaroñ kõm̦m̦an bwe kwe ak ajri ro nejũm̦ ren nañinmej. Ejja ãindeinl̦o̦k wõt, kom̦ij aikuj kõjparok ajri ro nejimi jãn pijain alwõj ko, mijjin ko, im weepjait ko me remaroñ kõm̦m̦an bwe ren nañinmej ilo kõkkar kõn l̦õmn̦ak ko an Setan. Em̦õj an Jeova lewaj ñan kom̦ eddo eo ñan jipañ ajri ro nejimi ñan erom ro jeran. (JK. 1:8; Ep. 6:1, 4) Kõn men in, jab mijak in kõm̦m̦an jet kakien ko me rej pedped ioon kien ko ilo Baibõl̦ bwe baam̦le eo ami en l̦oori. Kwal̦o̦k ñan ajri ro nejimi kõn pija ko remaroñ alwõji im pija ko rejjab aikuj alwõji, im jipañ er ñan mel̦el̦e kõn unin am̦ kõm̦m̦an kakien rot kein ñan er. (Matu 5:37) Ilo an ajri ro nejimi rũttol̦o̦k, em̦m̦an ñe kom̦ij kammineneik er bwe ren make kile ta ko rem̦m̦an im renana ekkar ñan kien ko an Jeova ilo Baibõl̦. (Hi. 5:14, UBS) Im keememej bwe meñe enaaj l̦ap an ajri ro nejimi katak jãn men ko kom̦ij ba, ak el̦apl̦o̦k aer naaj katak jãn men ko kom̦ij kõm̦m̦ani.​—Dt. 6:6, 7; Rom 2:21.

9. Ta juon iaan l̦õmn̦ak ko Setan ej kowõnm̦aanl̦o̦k, im etke ekauwõtata l̦õmn̦ak in?

⁹ Setan ej bar kajjioñ kattoon bũruod ilo an kõm̦m̦an bwe jen lõke mãlõtlõt im jel̦ãl̦o̦kjen̦ ko an armej im jab lõke l̦õmn̦ak ko an Jeova. (Kol. 2:8, UBS) Lale juon iaan l̦õmn̦ak ko Setan ej kowõnm̦aanl̦o̦k. Eñin bwe ad kõm̦m̦an bwe jen m̦weiie im lõñ ad jããn en men eo eaorõktata ilo mour ko ad. Ro rej bõk l̦õmn̦ak in remaroñ lo tõprak im m̦weiie ak remaroñ jab. Im jekdo̦o̦n rej m̦weiie ak jab, ak el̦ap an kauwõtata. Etke? Kõnke emaroñ l̦ap wõt aer l̦õmn̦ak in koorl̦o̦k jããn. Joñan, rej kõjekdo̦o̦n ãjmour eo aer, baam̦le eo aer, im jem̦jerã eo aer ippãn Anij bwe en tõprak mejãnkajjik in aer. (1 Ti. 6:10, UBS) Innem el̦ap ad m̦õn̦õn̦õ bwe Jemãd ilañ, eo el̦ap an mãlõtlõt, ej jipañ kõj bwe en jim̦we wãween ad l̦õmn̦ak kõn jããn.​—Ekl. 7:12; Luk 12:15.

EWI WÃWEEN AD MAROÑ KÕJPAROK BŨRUOD?

10-11. (1) Ta eo jej aikuj in kõm̦m̦ane ñan kõjparok kõj make? (2) Ta jerbal eo an ri-waj ro ilo iien ko etto, im ewi wãween an bõklõkõt eo ad maroñ jerbal ãinwõt juon ri-waj?

¹⁰ Bwe jen maroñ lo tõprak ilo ad kõjparok bũruod, jej aikuj kile men ko rekauwõtata im m̦õkaj im em̦m̦akũt ñan kõjparok kõj make. Naan eo kar ukote ilo Jabõn Kõnnaan 4:23 me ej ba “kõjparok” ej kakeememej kõj kõn jerbal eo an juon ri-waj. Ilo tõre ko an Kiiñ Solomon, ri-waj eo ej kõjparok jikin kweilo̦k eo ilo an jutak ioon wõrwõr eo im kõjjel̦ã lal̦l̦o̦k ñe ej loe an juon men ekauwõtata itok im ko̦kkure armej ro ilo jikin kweilo̦k eo. Ad pijaikl̦o̦k men in ilo l̦õmn̦ak ko ad ej jipañ kõj ñan mel̦el̦e ta eo jej aikuj kõm̦m̦ane ñan kõjparok bwe Setan en jab ko̦kkure l̦õmn̦ak ko ad.

¹¹ Ilo iien ko etto, ri-waj ro rej jerbal ippãn ri-lale kõjãm ro an jikin kweilo̦k eo. (2 Sa. 18:24-26, UBS) Rej jerbal im jipañ doon ñan kõjparok jikin kweilo̦k eo ilo aer kilõke wõrwõr eo ñe ri-kõjdat ro aer rej itõn ko̦kkure er. (Nih. 7:1-3) Bõklõkõt eo em̦õj ad kammineneiki jãn Baibõl̦, emaroñ ãinwõt juon ri-waj ilo kõkkar me ej kakkõl kõj ñe Setan ej kajjioñ in itõn ko̦kkure bũruod ak ukot l̦õmn̦ak ko ad, eñjake ko ad, kõn̦aan ko ad, ak kõttõpar ko ad.b (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Innem ñe bõklõkõt eo ad ej kakkõl kõj kõn juon men ekauwõtata, jej aikuj roñjake im kiili kõjãmin wõrwõr eo ilo kõkkar.

12-13. Ta eo jemaroñ kõn̦aan kõm̦m̦ane, ak ta eo jej aikuj in kõm̦m̦ane?

¹² Jen lale juon waanjoñak kõn wãween ad maroñ kõjparok kõj jãn ad po ilo l̦õmn̦ak ko an Setan. Em̦õj an Jeova katakin kõj bwe ‘l̦õñ, im ettoon otemjej, en jab wal̦o̦k etaer’ ibwiljid. (Ep. 5:3) Ak ta eo jenaaj kõm̦m̦ane ñe ro ilo jikin jerbal ak jikin jikuul̦ rej jino kõnnaan kõn men ko rettoon im rejekkar? Jejel̦ã bwe jej aikuj “kaarmejjete jerawiwi im m̦õm̦ ko an lal̦.” (Tai. 2:12) Bõklõkõt eo ad me ej ãinwõt juon ri-waj, emaroñ kakkõl kõj kõn juon men ekauwõtata. (Rom 2:15, UBS) Ak jenaaj ke roñjake? Jemaroñ kõn̦aan roñjake ro dettaer wõt kõj ak lale pija ko rettoon im renana me rej kwal̦o̦ki. Ijoke eñin ej iien eo jej aikuj kiili kõjãmin wõrwõr eo ilo kõkkar jãn men eo ekauwõtata, ilo ad ukot bwebwenato eo ak etal jãn er.

¹³ Ejjab aolep iien epidodo ñan jum̦ae l̦õmn̦ak im kõm̦m̦an ko renana an ro dettaer wõt kõj. Bõtab, jemaroñ lõke bwe Jeova ej lo ad kate kõj, im enaaj letok kajoor im mãlõtlõt eo jej aikuji ñan jum̦ae l̦õmn̦ak ko an Setan. (2 Kr. 16:9, UBS; Ais. 40:29; Jem. 1:5) Innem ta ko jet jemaroñ bar kõm̦m̦ani ñan kõjparok bũruod?

JEN EKKÕL IM KÕJPAROK WÕT

14-15. (1) Ta eo jej aikuj kõpel̦l̦o̦k bũruod ñane, im ewi wãween ad maroñ kõm̦m̦ane men in? (2) Ewi wãween an Jabõn Kõnnaan 4:20-22 jipañ kõj ñan lukkuun bõk tokjãn jãn ad riiti Baibõl̦ eo? (Bar lale bo̦o̦k eo “Wãween Ad Maroñ Kõl̦mãnl̦o̦kjen̦.”)

¹⁴ Bwe jen kõjparok bũruod, jejjab kilõke wõt jãn men ko renana im rekauwõtata ak jej bar kõpel̦l̦o̦ke ñan men ko rem̦m̦an. Bar l̦õmn̦ak m̦õk kõn waanjoñak eo kõn wõrwõr eo ilo jikin kweilo̦k eo. Ri-lale kõjãmin wõrwõr eo ejjab kiili wõt wõrwõrin jikin kweilo̦k eo bwe ri-kõjdat ro ren jab del̦o̦ñ, ak ej bar kõpel̦l̦o̦ke ñan ro rej bõktok m̦õñã im aikuj ko jet. El̦aññe ej kiili wõt kõjãmin wõrwõr eo, armej ro ilo jikin kweilo̦k eo renaaj kwõle im mej. Ãindeinl̦o̦k wõt, jej aikuj kõpel̦l̦o̦k bũruod bwe aolep iien jen bõk l̦õmn̦ak ko an Anij.

¹⁵ L̦õmn̦ak ko an Jeova repãd ilo Baibõl̦. Innem kajjojo iien jej riiti Baibõl̦ eo, jej kõtl̦o̦k bwe l̦õmn̦ak ko an Jeova ren tõl wãween ad l̦õmn̦ak, eñjake, im kõm̦m̦an. Ta eo emaroñ jipañ kõj ñan lukkuun bõk tokjãn jãn ad riiti Baibõl̦ eo? Eaorõk bwe jen jar. Juon jeid im jatid kõrã ej ba: “M̦okta jãn aõ riit Baibõl̦, ij jar ñan Jeova im kajjitõk bwe en jipañ eõ ‘bwe in maroñ lo kien ko an rem̦ool im kabwilõñlõñ’ ilo Naan ko an.” (Sam 119:18, UBS) Bareinwõt, jej aikuj kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men ko jej riiti. Ñe jej jar, riit, im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦, Naanin Anij enaaj tõpar ‘bũruod’ im enaaj l̦ap ad yokwe im kaorõk l̦õmn̦ak ko an Jeova.​—Riit Jabõn Kõnnaan 4:20-22; Sam 119:97.

16. Ewi wãween an kar elõñ bõk tokjãn jãn aer alwõje pija ko ilo JW Broadcast?

¹⁶ Bar juon wãween jej kõtl̦o̦k bwe l̦õmn̦ak ko an Anij ren tõl kõj ej ilo ad alwõje pija ko ilo JW Broadcast^®. Ruo rippãlele rej ba: “Pija ko rej wal̦o̦k kajjojo allõñ rej ãinwõt uwaak ko ñan jar ko am̦ro. El̦ap aer kar rõjañ im kõkajoor kõm̦ro ilo iien ko kõm̦ro ar bũrom̦õj ak l̦õmn̦ak bwe kõm̦ro ej make iaam̦ro. Im ekkã am̦ro roñjaki al ko jãn pija kein ilo m̦weo im̦õm̦ro. Kõm̦ro ej kõjo̦i ñe kõm̦ro ej kõmat, karreo, ak bajjek idaak ti ippãn doon.” Pija kein rej jipañ kõj ñan kõjparok bũruod. Rej bar katakin kõj ñan anõke wãween an Jeova l̦õmn̦ak im kõjparok kõj jãn ad bõk l̦õmn̦ak ko an Setan.

17-18. (1) Ekkar ñan 1 Kiiñ 8:61, ta eo enaaj wal̦o̦k ñe jej l̦oori katak ko an Jeova? (2) Ta eo jemaroñ katak jãn waanjoñak eo an Kiiñ Hezekaia? (3) Ãinwõt kar jar eo an Devid ilo Sam 139:23, 24, ta eo jemaroñ bar jar kake?

¹⁷ Kajjojo iien jej lo tokjãn ad kate kõj ñan kõm̦m̦ane men eo ejim̦we, ekajoorl̦o̦k tõmak eo ad. (Jem. 1:2, 3, UBS) Men in ej kõm̦m̦an bwe en em̦m̦an ad mour kõnke jejel̦ã bwe Jeova em̦õn̦õn̦õ ippãd im ej watõk kõj ro nejin, im bareinwõt kõn̦aan eo ad ñan kabuñbũruon ej kab baj l̦apl̦o̦k wõt. (JK. 27:11) Kajjojo iaan mãlejjoñ ko jej iiooni rej iien ko repel̦l̦o̦k ñan ad kam̦ool bwe jejjab ãinwõt armej ro ‘bũrueer eruo’ ilo aer karejar ñan Jeova. (Sam 119:113) Bõtab, jej kam̦ool bwe jej yokwe Jeova kõn aolepen bũruod im bwe em̦õj ad jek ippãd make ñan pokake kien ko an im kõm̦anm̦an ankilaan.​—Riit 1 Kiiñ 8:61.

¹⁸ Jenaaj ke kõm̦m̦an bõd? Aet, kõnke jejjab weeppãn. Ak ñe jenaaj kõm̦m̦an bõd, em̦m̦an jen keememej waanjoñak eo an Kiiñ Hezekaia. Hezekaia ear kõm̦m̦an bõd. Bõtab ear ukel̦o̦k im wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo an karejar ñan Jeova kõn juon “bõro eweeppãn” ak kõn aolepen bũruon. (Ais. 38:3-6; 2 Kr. 29:1, 2; 32:25, 26, UBS) Innem jen jum̦ae kõttõpar eo an Setan ñan kattoone l̦õmn̦ak ko ad bwe jen bõk l̦õmn̦ak ko an. Jen jar ñan Jeova bwe en wõr ippãd juon “bõro ejel̦ãl̦o̦kjen̦.” (1 Kñ. 3:9; riit Sam 139:23, 24.) El̦aññe jej kõjparok bũruod el̦ap jãn men otemjej, jenaaj maroñ tiljek wõt ñan Jeova.