Jibadek Aenõm̦m̦an ilo Ad Kate Kõj ñan Jab Ebbanban

1. Ewi wãween an kar ebbanban jelõt baam̦le eo an Josep?

JEKOB ear yokwe aolepen l̦adik ro nejin, ak ear l̦apl̦o̦k an yokwe Josep eo me ear 17 an iiõ. Ewi wãween an kar l̦õm̦aro jein Josep l̦õmn̦ak kõn men in? Rar jino aer ebbanbane, im aer ebbanban ear kõm̦m̦an bwe ren lukkuun illu. Ejjel̦o̦k jabdewõt men eo Josep ear kõm̦m̦ane bwe en wõr unin an l̦õm̦aro jein dike. Mekarta, ak rar wiakake Josep bwe en ri-kõm̦akoko im rar riabe jemãer, im ba bwe juon menninmour awiia ear m̦ane l̦adik eo me el̦ap an aorõk ippãn. Ebbanban ear ko̦kkure aenõm̦m̦an eo ilo baam̦le eo aer im kõm̦m̦an bwe en rup bũruon jemãer.​—Jen. 37:3, 4, 27-34, UBS.

2. Ekkar ñan Galetia 5:19-21, etke ebbanban elukkuun kauwõtata?

² Ilo Baibõl̦, ebbanbanb ej bar juon iaan m̦õttan “jerbal ko an kanniõk” me emaroñ bõbraik an juon armej jolõt Aelõñ eo an Anij. (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) (Riit Galetia 5:19-21.) Ekkã an ebbanban un eo unin an eddek kadkad kein rebaijin ãinwõt kõjdat, ire, im illulu.

3. Ta eo jenaaj etale ilo katak in?

³ Waanjoñak eo kõn l̦õm̦aro jein Josep ej kwal̦o̦k wãween an ebbanban maroñ ko̦kkure kõtaan baam̦le eo im ko̦kkure aenõm̦m̦an eo ilowaan baam̦le eo. Meñe jeban kõm̦m̦ane men eo l̦õm̦aro jein Josep rar kõm̦m̦ane, bõtab kõj aolep jejjab weeppãn im bũruod ejel̦ã m̦on̦. (Jrm. 17:9) Eñin unin jejjab bwilõñ ñe jet iien epen ñan ad tarin̦aeik ebbanban bwe en jab wal̦o̦k ippãd. Jen kiiõ etale jet waanjoñak ilo Baibõl̦ me remaroñ jipañ kõj ñan kile etke emaroñ jino eddek ebbanban ilo bũruod. Kiiõ jenaaj etale jet wãween ko remaroñ jipañ kõj ñan tarin̦aeik ebbanban, bareinwõt ñan jipañ kõj kõm̦m̦an bwe en wõr wõt aenõm̦m̦an.

TA KO REMAROÑ KÕM̦M̦AN BWE EN WÕR EBBANBAN?

4. Etke Ri-Pilistia ro rar ebbanbane Aisak?

⁴ Ñe juon armej em̦weiie. Aisak ear juon em̦m̦aan em̦weiie, im Ri-Pilistia ro rar ebbanbane kõn an lõñ m̦weien. (Jen. 26:12-14, UBS) Joñan rar jieñe aebõj lal̦ eo an Aisak me el̦ap an kar aikuji ñan kaidaake mennin mour ko an bareinwõt ñan an utdikdiki jikin kallib eo an. (Jen. 26:15, 16, 27, UBS) Ãinwõt kar Ri-Pilistia ro, raanin jet armej rej ebbanbane ro me elõñl̦o̦k m̦weieer jãn er. Rejjab kõn̦aan wõt men ko m̦weien ro jet ak rej bar kõn̦aan bwe en kar ejjel̦o̦k men kein ippãn armej eo rej ebbanbane.

5. Etke ri-tõl in kabuñ ko rar ebbanbane Jesus?

⁵ Ñe juon armej el̦ap aer yokwe. Ri-tõlin kabuñ ko an ri-Ju ro rar ebbanbane Jesus kõnke el̦ap an kar armej ro kautieje. (Matu 7:28, 29) Jesus ear itok ñan lal̦in ilo etan Anij, im ear katakin kõn m̦ool eo. Mekarta ak ri-tõlin kabuñ rein rar kajeeded elõñ naanin riab ko relukkuun nana ñan kõnanaik etan Jesus. (Mark 15:10; Jon 11:47, 48; 12:12, 13, 19) Ta eo jemaroñ katak jãn bwebwenato in? Jej aikuj kate kõj bwe jen jab ebbanbane ro jeid im jatid me ro jet ilo eklejia eo rej kile im kautiej er kõn aer kwal̦o̦k kadkad ko rem̦m̦an. Ijello̦kun ad ebbanbane er, jej aikuj kajjioñ kate kõj ñan anõki joñak ko aer rem̦m̦an.​—1 Kor. 11:1; 3 Jon 11.

6. Ewi wãween an kar Diotrepis kwal̦o̦k an ebbanban?

⁶ Ñe juon ej bõk jeraam̦m̦an ko ilo eklejia eo. Ilo tõre ko an rijjilõk ro, Diotrepis ear ebbanbane ro im rar bõk jerbalin tõl ilo eklejia eo an Kũrjin ro. Ear kõn̦aan ‘bwe en e m̦oktata’ iaan ro uwaan eklejia eo, kõn men in ear kajeeded elõñ riab ko ñan kõnanaik rijjilõk Jon im ro jet me ewõr aer eddo. (3 Jon 9, 10) Meñe jeban kõm̦m̦ane men eo Diotrepis ear kõm̦m̦ane, ak jemaroñ jino ebbanbane juon jeid im jatid me em̦õj lel̦o̦k ñane jerbal eo jaar kõtmãne bwe en kar kõj eo jej kõm̦m̦ane​—el̦aptata ñe jej l̦õmn̦ak bwe jebar jel̦ã kõm̦m̦ane jerbal eo joñan wõt an eo jeid im jatid kõm̦m̦ane, ak jemaroñ bar l̦õmn̦ak bwe enaaj em̦m̦anl̦o̦k ad kõm̦m̦ane.

7. Ta eo emaroñ wal̦o̦k ñan kõj ñe jej ebbanban?

⁷ Ebbanban ej ãinwõt juon ujooj ebaijin. Ñe em̦õj an jino eddek ine in ebbanban ilo bũruod, emaroñ pen ñan jol̦o̦ke. Ebbanban ej kõm̦m̦an bwe en wal̦o̦k eñjake ko jet me rejjab em̦m̦an, ãinwõt utiej bõro, im l̦õmn̦ak wõt kõn kõj make. Ebbanban emaroñ bõbraik an l̦apl̦o̦k kadkad ko rem̦m̦an, ãinwõt yokwe, tũriam̦o, im jouj. El̦aññe jej kile bwe ej jino eddek kadkadin ebbanban, jej aikuj m̦õkaj im jol̦o̦ke jãn bũruod. Ewi wãween ad tarin̦aeik ebbanban?

KAL̦APL̦O̦K AD ETTÃ BÕRO IM INEEM̦M̦AN

8. Kadkad ta ko remaroñ jipañ kõj ñan tarin̦aeik ebbanban?

⁸ Jemaroñ tarin̦aeik ebbanban ikijjeen ad kal̦apl̦o̦k an ettã bũruod im kate kõj bwe jen ineem̦m̦an wõt. Ñe eobrak bũruod kõn kadkad kein rem̦m̦an, men in enaaj kõm̦m̦an bwe en pen an eddekl̦o̦k ebbanban. Ettã bõro enaaj jipañ kõj bwe en jab lukkuun l̦ap ad l̦õmn̦ak kõn kõj make. Juon eo ettã bũruon ejjab l̦õmn̦ak bwe el̦apl̦o̦k tokjãn jãn ro jet. (Gal. 6:3, 4) Juon eo eineem̦m̦an ej jokwane wõt kõn men ko ewõr ippãn im ejjab keidi e ñan ro jet. (1 Tim. 6:7, 8) Juon armej eo ettã bũruon im eineem̦m̦an ejjab ebbanban ak ej m̦õn̦õn̦õ ñe ej loe an bar juon bõk men ko rem̦m̦an.

9. Ekkar ñan Galetia 5:16 im Pilippai 2:3, 4, ta eo jetõb kwõjarjar enaaj jipañ kõj ñan kõm̦m̦ane?

⁹ Jej aikuji an jetõb kwõjarjar eo an Anij jipañ kõj bwe jen jab jino ad ebbanban, im bwe en jipañ kõj ñan kal̦apl̦o̦k an ettã bũruod im ineem̦m̦an. (Riit Galetia 5:16; Pilippai 2:3, 4.) Jetõb kwõjarjar eo an Anij emaroñ jipañ kõj ñan etale ta l̦õmn̦ak ko rem̦wilal̦ ilo bũruod, im ta unin an wõr l̦õmn̦ak rot kein ilo bũruod. Kõn jipañ eo an Anij, jemaroñ julo̦k l̦õmn̦ak im eñjake ko renana jãn bũruod im kõm̦m̦an bwe en wõr wõt l̦õmn̦ak ko rej kõkajoor kõj. (Sam 26:2; 51:10) Jen kiiõ etale waanjoñak ko an Moses im Paul, em̦m̦aan ro me rar maroñ anjo̦ jãn eñjake in ebbanban kõn aerro kar lukkuun kate ñan jol̦o̦k jãn bũrueer.

10. Ta wãween eo ear wal̦o̦k me emaroñ kar mãlejjoñe Moses? (Lale pija eo ilo kilin bok in.)

¹⁰ Meñe ear l̦ap maroñ eo an Moses ñan tõl armej ro an Anij, ak ear jab ebbanban im bõbraik an ro jet bar bõk jeraam̦m̦an in. Ñan waanjoñak, juon iien, Jeova ear bõk jidikin jetõb kwõjarjar jãn Moses im lil̦o̦k ñan em̦m̦aan ro rej ri-tõl ilo Israel me rar jutak iturin im̦õn kweilo̦k eo. Jidik iien tokãlik, Moses ear roñ bwe ruo em̦m̦aan me rar jab etal ñan im̦õn kweilo̦k eo rar bareinwõt bõk jetõb kwõjarjar im jino kõm̦m̦ani men ko juon ri-kanaan ej kõm̦m̦ani. Ewi wãween an kar Moses l̦õmn̦ak ke Joshua ear kajjitõk bwe en kabõjrak em̦m̦aan rein ruo? Moses ear jab ebbanbane em̦m̦aan rein kõn an kar Jeova kõjerbale erro. Ijello̦kun an kar ãindein, ear ettã bũruon ilo an kar m̦õn̦õn̦õ kõn aer kar bõk juon jeraam̦m̦an. (Bõn. 11:24-29) Ta eo jemaroñ katak jãn Moses?

11. Ewi wãween an em̦m̦aan ro rej lale eklejia eo anõke Moses?

¹¹ Ñe kwe juon em̦m̦aan ej lale eklejia, em̦õj ke aer kar kajjitõk ippam̦ bwe kwõn kammineneik bar juon em̦m̦aan bwe en kab jel̦ã kõm̦m̦ane juon iaan jerbal ko ilo eklejia eo, bõlen jerbal eo me elukkuun em̦m̦an ippam̦? Ñan waanjoñak, emaroñ em̦m̦an ippam̦ tõl ilo Naan in Keeañ eo aolep wiik. Bõtab ñe ettã bũruom̦ ãinwõt kar Moses, im rej kajjitõk ippam̦ bwe kwõn kammineneik bar juon jeid im jatid em̦m̦aan bwe juon iien en kab naaj em̦m̦an an tõl ilo Naan in Keeañ, kwoban mijak im eñjake bwe enaaj dikl̦o̦k tokjam̦. Ijello̦kun am̦ naaj ãindein, kwõnaaj m̦õn̦õn̦õ in jipañ em̦m̦aan eo jeim im jatim.

12. Ewi wãween an elõñ Kũrjin rainin kwal̦o̦k aer ineem̦m̦an im etta bõro?

¹² Bar lale juon men me emaroñ wal̦o̦k im elõñ iaan em̦m̦aan ro jeid im jatid rerũtto remaroñ bar iioone. Ium̦win elõñ iiõ, rar kõm̦m̦an jerbalin loloodjake jerbal ko an ro rej lale eklejia. Bõtab ke rej tõpar 80 iiõ dettaer, rej m̦õn̦õn̦õ in bõjrak jãn jerbal eo aer. Im ro me rej jerbalin lol̦o̦k eklejia eo ke rej tõpar 70 iiõ dettaer rej m̦õn̦õn̦õ in bõjrak jãn jerbal in aer im m̦õn̦õn̦õ in kõm̦m̦ani jerbal ko jet. Im jet iiõ ko remootl̦o̦k, elõñ iaan ro rej jerbal ilo Betel̦ ipel̦aakin lal̦in rar bũki jerbal ko rekããl ilo jerbalin kwal̦o̦k naan. Rein jeid im jatid retiljek rejjab inepata im illu kõn an ro jet kõm̦m̦ani jerbal ko me kar aer.

13. Ta eo emaroñ kar kõm̦m̦an bwe Paul en ebbanbane rijjilõk ro 12?

¹³ Rijjilõk Paul ej bar juon joñak em̦m̦an kõn an kar kal̦apl̦o̦k an kwal̦o̦k ineem̦m̦an im ettã bõro. Paul ear jab kõtl̦o̦k bwe en ebbanban. Meñe ear l̦ap an jerbal ilo jerbalin kwal̦o̦k naan, ak ear ettã bũruon ilo an ba: “Ña ittãtata iaan rijjilõk ro, im ejjab tõllo̦kũ bwe ren n̦aeta rijjilõk.” (1 Kor. 15:9, 10) Rijjilõk ro 12 rar l̦oor Jesus ilo tõre ko ear pãd ilo lal̦in, ak Paul ear jab erom juon Kũrjin m̦ae iien eo ãlikin an Jesus kar mej im jerkakpeje. Im meñe kar jitõñe bwe en ‘juon rijjilõk ñan ri-aelõñ ko,’ ak Paul ear jab maroñ bõk jerbal eo ejejuwaan ñan erom juon iaan rijjilõk ro 12. (Rom 11:13; Jrb. 1:21-26) Paul ear ineem̦m̦an wõt im m̦õn̦õn̦õ kõn wãween ko ear wõr ippãn. Ear jab ebbanbane an em̦m̦aan ro 12 kar maroñ in rijjilõk, bareinwõt ear jab ebbanbane aer m̦õn̦õn̦õ kõn kõtaan eo aer epaak ippãn Jesus.

14. Ta eo jenaaj kõm̦m̦ane ñe jej ineem̦m̦an im ettã bũruod?

¹⁴ Ñe jej ineem̦m̦an im ettã bũruod, jenaaj ãinwõt Paul im jenaaj kwal̦o̦k ad kautiej maroñ in tõl eo Jeova ear lel̦o̦k ñan ro jet. (Jrb. 21:20-26) Ear karõk bwe em̦m̦aan ro em̦õj jitõñ er ren tõl ilowaan eklejia eo an Kũrjin. Meñe rejjab weeppãn, ak Jeova ej ba bwe rej ãinwõt “menin letok.” (Eps. 4:8, 11) Ñe jej kautiej em̦m̦aan rein em̦õj jitõñ er im kõttãik kõj ñan tõl eo aer, jenaaj epaake wõt Jeova im jenaaj aenõm̦m̦an ippãn Kũrjin ro m̦õttad.

“JIBADEK MEN KO REJ KÕM̦M̦AN AENÕM̦M̦AN”

15. Ta eo jej aikuj in kõm̦m̦ane?

¹⁵ Eban wõr aenõm̦m̦an ikõtaad im ro jet ñe jej ebbanbane er im ñe rej bar ebbanbane kõj. Jej aikuj ilo kõkkar tũm̦wi ebbanban jãn bũruod im jen jab kõm̦m̦ani men ko renaaj kõm̦m̦an bwe ro jet ren ebbanban. Jej aikuj in bõk buñtõn ne kein raorõk bwe jen maroñ pokake kien eo an Jeova ñan “jibadek men ko rej kõm̦m̦an aenõm̦m̦an im men ko rej jipañ kõj ñan kõkajoor doon.” (Rom 14:19) Ta men eo jen kõm̦m̦ane ñan jipañ ro jet tarin̦aeik ebbanban, im ewi wãween jemaroñ kõm̦m̦an bwe en wõr wõt aenõm̦m̦an?

16. Ewi wãween jemaroñ jipañ ro jet bwe ren tarin̦aeik ebbanban?

¹⁶ Wãween ad l̦õmn̦ak im kõm̦m̦an ko ad emaroñ l̦ap aer jelõt ro jet. Lal̦in ekõn̦aan bwe jen “kõmjãje” kõn men ko ewõr ippãd. (1 Jon 2:16) Bõtab l̦õmn̦ak rot in ej kõm̦m̦an bwe en wõr ebbanban. Jemaroñ kõjparok bwe jen jab kal̦apl̦o̦k an ro jet ebbanban ilo ad jab aolep iien kõnnaan kõn men ko jaar wiaiki ak pepe in wiaiki. Bar juon wãween jemaroñ bõbrae an wal̦o̦k ebbanban ej ilo wãween ad m̦akũtkũt im kwal̦o̦k wõt etta bõro ñe ej wõr ad jeraam̦m̦an ilo eklejia eo. Ñe jej pãddo kõnnaan kõn jeraam̦m̦an ko ad, jej ilo kõkkar kapidodoik bwidej eo ñan an ebbanban eddek. Bõtab, ñe jej kwal̦o̦k ad itoklimo kõn ro jet im kaalikkar ñan er bwe em̦m̦an men ko rej kõm̦m̦ani, jej jipañ er bwe ren ineem̦m̦an im jej bar kõm̦m̦an bwe en wõr wõt bõrokuk im aenõm̦m̦an ilo eklejia eo.

17. Ta eo l̦õm̦aro jein Josep rar maroñ in kõm̦m̦ane, im etke?

¹⁷ Jemaroñ anjo̦ jãn ad ebbanban! Jen bar etale bwebwenato eo kõn l̦õm̦aro jein Josep. Elõñ iiõ ko tokãlik ãlikin kar iien eo ear nana aer kõm̦m̦an ñan Josep, rar iioone Josep ilo Ijipt. M̦okta jãn an kar Josep kwal̦o̦k kar lukkuun wõn e ñan l̦õm̦aro jein, ear mãlejjoñe er ñan lale el̦aññe em̦õj aer kõm̦m̦an oktak. Ear karõk juon iien aer m̦õñã im ear kal̦apl̦o̦k m̦õñã eo kijen l̦eo jatin, Benjamin, jãn ro jet. (Jen. 43:33, 34, UBS) Bõtab, l̦õm̦aro jein Benjamin rar jab ebbanbane. Ijello̦kun aer kar ebbanbane, rar kwal̦o̦k aer lukkuun kea kõn l̦adik eo jatier im jemãer, Jekob. (Jen. 44:30-34) Kõnke l̦õm̦aro jein Josep rar jol̦o̦k aer ebbanban, rar maroñ kõm̦m̦an bwe baam̦le eo aer en bar aenõm̦m̦an. (Jen. 45:4, 15) Ilo ejja wãween in l̦o̦k wõt, ñe jej jol̦o̦k ad eñjake in ebbanban, jenaaj dãpij aenõm̦m̦an eo ilowaan baam̦le eo im ilowaan eklejia eo ad.

18. Ekkar ñan Jemes 3:17, 18, ta eo enaaj wal̦o̦k ñe jej jipañ kõm̦m̦an bwe en wõr mejatoto in aenõm̦m̦an?

¹⁸ Jeova ekõn̦aan bwe jen tarin̦aeik ebbanban im ebar kõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani men ko renaaj bõktok aenõm̦m̦an. Jej aikuj lukkuun kate kõj ñan kõm̦m̦ani men kein ruo. Ãinwõt kar etale ilo katak in, eitok wõt bwe jen ebbanban. (Jem. 4:5) Im jej pãd ilo juon lal̦ me ej kwal̦o̦k men ko rej kõm̦m̦an bwe en wõr eñjake in ebbanban. Bõtab, ñe jenaaj kal̦apl̦o̦k an ettã bũruod, ineem̦m̦an, im kwal̦o̦k kam̦m̦oolol, innem jeban n̦a jikin ebbanban. Ak, jenaaj jipañ kõm̦m̦an bwe en wõr mejatoto in eaenõm̦m̦an ipel̦aakid im men in emaroñ kõm̦m̦an bwe jen kal̦apl̦o̦k kadkad ko rem̦m̦an.​—Riit Jemes 3:17, 18.