Jua Ej Tellok Ñan Jook
“Ñe jua ej itok, ien eo ej waloktok jok; a meletlet ej ber iben ro retã.”—JABÕN KENNAN KO 11:2.
1, 2. Ta in jua, im ilo wãwen ta ko ear tellok ñan jorrãn?
JUÕN ri Levi ebbanban ej tel juõn kumi ñan jumae ri tel ro Jehovah ear jitõñ ir. Juõn bwirak eo ear kijejeto ilo jakkar ear kõmman juõn karõk etao ñan kwote throne eo an jemen. Juõn king eo ejaje kõttar ej kajekdon nan in jiroñ ko ralikar an ri kanan eo an Anij. Ri Israel rein jilu rej juõn wõt ilo kadkad in: jua.
2 Jua ej juõn kadkad in buru me ekauwatata ñan armij otemjej. (Sam 19:13) Juõn armij e jua ej beran in kõmman men ko meñe ejjab melim an kõmmani. Ekkã, an men in tellok ñan jorrãn. Ilo mol, elõñ king ro rar jorrãn im ailiñ ko rar buñ kin wõt jua. (Jeremiah 50:29, 31, 32, New World Translation; Daniel 5:20, NW) Ear bareinwõt aujidi jet ri karejaran Jehovah im tellok ir ñan air jorrãn.
3. Ewi wãwen jemaroñ katak kin men in kauwatata ko kin jua?
3 Kin un emõn Bible ej ba: “Ñe jua ej itok, ien eo ej waloktok jok; a meletlet ej ber iben ro retã.” (Jabõn Kennan Ko 11:2) Bible eo ej letok elõñ wanjoñok ko ñan kamol kin mol in jabõn kennan in. Juõn etale kin jet iair enaj jibañ kij ñan lo kauwatata eo ñan le jen joñan ko rekkar. Kin men in, jen etale kin ewi wãwen ebbanban, kijejeto ilo jakkar, im jaje kõttar rar kõmman bwe emaan rein jilu ren kwalok air jua, im tellok ñan air jook.
Korah—Juõn Ri Jumae eo Ebbanban
4. (a) Wõn eo kar Korah, im ien ta ko ilo bwebwenato im ejelok bere ekar wõr kunan ie ? (b) Ilo yiõ ko tokelik, Korah ear jarjare emmakit ta eo ebuñbuñ ilo nana?
4 Korah kar juõn ri Levi jen bwijjin Kohath, juõn jein im jatin Moses im Aaron. Alikar, ear tiljek ñan Jehovah iumin elõñ yiõ ko. Korah ear jerammõn ke kar mõttan ro rar deor ilo kabwilõñlõñ eo ilo Lomalo Ekilmir, im bõlen ear bõk kunan ilo ekajet eo an Jehovah nae ri Israel ro rar kabuñ ñan ekjap in cow eo ilo Tol Sinai. (Exodus 32:26) Bõtab, tokelik, Korah ear oktak im ri tel eo kin jumae eo nae Moses im Aaron me ear koba jen bwijjin Reuben Dathan, Abiram, im On, ibben 250 alab ro in Israel.a “Komijro mõkarkar in bõk elap ñõn komro,” rar ba ñan Moses im Aaron, “bwe aolepen jar re kwojarjar, jabrewõt iair, im Jeova ej ber iolapir: inem etke komij mõke koutiej kom jen jar eo an Jeova?”—Bwinbwin 16:1-3.
5, 6. (a) Etke Korah ear jumae Moses im Aaron? (b) Etke jemaroñ ba bwe Korah ear kajettokjen kunan make ilo karõk eo an Anij?
5 Elikin an kar tiljek iumin elõñ yiõ ko, etke Korah ear jumae? Emol ear jab lej wãwen an Moses tel ri Israel ro, bwe ear “kanuij inemõn, jen armij otemjej rej ber ion mejen lõl.” (Bwinbwin 12:3) Ak, alikar Korah ear ebbanbane Moses im Aaron im ear abõnõnõ kin utiej eo air, im men in ear tel e ñan an ba—ilo bwid—bwe kar ilo air make bebe im ilo kibbon rar kautiej ir make ilañin congregation eo.—Sam 106:16.
6 Kar mõttan abañ eo an Korah in bwe ear jab kaorõk jerammõn ko an make ilo karõk eo an Anij. Emol, ri Levi ro jen bwijjin Kohath rar jab priest ro, ak rar ri kaki ro kin Kien eo an Anij. Kar bareinwõt tellokiir inek men ko mweien im kein jerbal ko ilo imõn kabbed eo ñe raikwijin emmakit. Men in kar juõn jerbal elap bwe ro wõt im rar erreo ilo kabuñ im ilo mwil rar maroñ ineki. (Aiseia 52:11) Kin men in, ke Moses ear jelmaik Korah, ear, ilo juõn wãwen, kajitõk, Kwoj watõk jerbal eo am einwõt ejettokjen ke im kin men in kwoj aikwij bõk bareinwõt jerbal in priest? (Bwinbwin 16:9, 10) Ear likjap an Korah kile bwe jerammõn eo elaptata ej ñan karejar ñan Jehovah ilo tiljek ekkar ñan karõk eo an—jab an bõk juõn kadkad ak lajrak ejej uan.—Sam 84:10.
7. (a) Ewi wãwen Moses ear jerbal ibben Korah im lõmaro mõttan? (b) Ewi wãwen jumae eo an Korah ear jemlok ilo jorrãn?
7 Moses ear kir Korah im lõmaro mõttan ñan kweloklok ibben don ilo imõn kabbed eo ilo jibboñ in ran eo juõn im bõktok senser im men in kaijurjur ko. Ear jab melim an Korah im jar eo lelok men in kaijurjur, bwe rar jab priest ro. Elañe rar itok im bõktok senser ko im men in kaijurjur, men in enaj lukkun kalikar bwe lõmarein rar lemnak wõt bwe ear wõr air maroñ ñan jerbal einwõt priest ro—meñe rar maroñ kar kalmenlokjen kake aolepen boñin eo. Ke rar itok jibboñin eo, ekar jimwe an Jehovah kwalok an illu. Ikijen ro jen bwijjin Reuben, “lõl e ar walõñi loñin im warõñlok ir.” Ro jet, ekoba Korah, rar mij ke kijeek ear itok jen Anij im kañ ir. (Duteronomi 11:6; Bwinbwin 16:16-35; 26:10) Jua an Korah ear tellok ñan jook eo elaptata—an Anij liakelok!
Jumae “Mõm ñõn Junmar”
8. Ewi wãwen “mõm ñõn junmar” emaroñ walok ibwiljin ri Christian ro?
8 Bwebwenato eo kin Korah ej juõn men in kakkõl ñan kij. Ke “mõm ñõn junmar” ej bed ilo armij jab wãppen, emaroñ walok ilo congregation in Christian. (Jemes 4:5) Ñan wanjoñok, emaroñ lap ad lemnak kin lajrak in armij. Einwõt Korah, jemaroñ ebbanbane ro rej bõk jerammõn ko jaar kõnan bõki. Ak jemaroñ einwõt ri Christian eo ilo ebeben eo kein kajuõn etan Diotrephes. Ear lap an kõrraate maroñ eo an ri jilek ro, bõlen kinke ear kõnan bwe e eo en ri tel. Ilo mol, John ear je kin Diotrephes bwe “ej kõnan bwe en iroij ioir.”—3 Jon 9.
9. (a) Lemnak ta eo ikijen eddo ko ilo congregation eo jej aikwij bõprae? (b) En ta lemnak eo ekkar jen bõke kin kunad ilo karõk eo an Anij?
9 Emol, ejjab bwid bwe juõn Christian emaan en jibadõk eddo ko ilo congregation eo. Paul ear rejañ kin jibadbad rot in. (1 Timote 3:1) Bõtab, jen jab watõk jerammõn in jerbal kein bwe ren einwõt kakõlle ko kin tõbrak ko ad, ilo ad tõbari, jaar wanliñlok ilo jikin uwe in wõnmanlok eo ilo nan in kõkkar. Kememej, Jesus ear ba: “A jabrewõt eo iami e kõnan bwe en utiej, en ami dri jibõñ, im jabrewõt eo e kõnan bwe en mokta iami, en dri korijerami.” (Matu 20:26, 27) Alikar, ebwid ñan junmade ro rej bõk jerammõn ko relaplok, einwõt ñe tokjed ñan Anij ear wawa ion “lajrak” eo ad ilo dolul eo an. Jesus ear ba: “Kom otemjej jimjãn jimjãten.” (Matu 23:8) Aet, meñe jej ri kwalok ro ak pioneer ro, ej kab mwij ad baptais ak eto ad kejbãrok ad tiljek—aolep ro rej karejar ñan Jehovah kin aolepen burueir raorõk ilo karõk eo an. (Luk 10:27; 12:6, 7; Dri Galetia 3:28; Dri Hibru 6:10) Ej juõn jerammõn emol ñan jerbal aerã ñan aerã ibben elõñ million ro rej kate ir ñan jerbale nan in kakabilek eo ilo Bible: “Komin etã buruemi, im korijer ñõn dron.”—1 Piter 5:5.
Absalom—Juõn Eo Ear Kowõnmanlok Kõnan ko An Make
10. Wõn eo kar Absalom, im ewi wãwen ear kajeoñ in wiaik buruen ro rar itok ñan king eo ñan bõk ekajet?
10 Ial in mour eo an likao eo kein kajilu nejin King David, Absalom, ej letok juõn katak kin juõn kõtõbar ekajur bwe en utiej. Armij in eo ear kowõnmanlok ilo etao kõnan ko an make ear kajeoñ in wiaik buruen ro rar itok in bõk ekajet an king eo. Mokta ear likit ilo air lemnak bwe David ear jab itoklimo kin aikwij ko air. Inem ear jolok an konono ilo ittino im kajju an kwalok kin mejenkajjik eo an. “O e nañin emõn elañe emwij kõmõn iõ dri ekajet in enin,” Absalom ear ba, “bwe jabrewõt armij eor men in ekajet iben, ak men in kajitõk iben, e maroñ in itok ñõn iba, inem I naj kar kõmõn jime ñõn e.” Jerbal in etao eo an Absalom kar ejelok joñan. “Ke jabrewõt armij ej kebaktok bwe en aber ñõn e,” Bible ej ba, “e ar erlokwe pein, im kapjere im mejenmaik e. Im ein drein an Absalom kõmõn ñõn dri Israel otemjej rar itok ñõn iben kiñ eo kin ekajet.” Ta eo ear walok? “Absalom e ar kwoti buruen ro dri Israel.”—2 Samuel 15:1-6.
11. Ewi wãwen Absalom ear kajeoñ in kwote throne eo an David?
11 Absalom ear beek ilo buruen ñan kwote jerbal in king eo an jemen. Lalem yiõ ko moktalok, ear kõmman bwe ren mõne ritto tata eo nejin David, Amnon, alikar ilo irenwõne kin an kar rape kõrã eo jein im jatin Absalom Tamar. (2 Samuel 13:28, 29) Bõtab, Absalom ear maroñ kar kalimjek wõt throne eo, im watõk uror eo an Amnon einwõt juõn wãwen emõn ñan jolok juõn ri jiai.b Jekdon ta, ke ear jejjet ien, Absalom ear emmakit. Ear kõmman bwe ren keañ kin iroij eo an ilo aolepen ene eo.—2 Samuel 15:10.
12. Kamelele kin ewi wãwen jua an Absalom ear tellok ñan jook.
12 Iumin jidik ien, jumae eo an Absalom ear wõr tõbrak, bwe “e bin bata eo; bwe eorlok wõt ro rej ber iben Absalom.” Tokelik, King David ear aikwij in ko. (2 Samuel 15:12-17) Ak, ejjabto, jerbal eo an Absalom ear bõjrak ke Joab ear mõn e, jolok e iloan juõn roñ, im kalibubuik kin dekã. Baj lemnak mõk—ke ear mij ear jab emõn air kalbwini emaan in eo ear kõnan bwe en king!c Jua an Absalom emol ear tellok e ñan jook.—2 Samuel 18:9-17.
Bõprae Jibadbad ko Rekibbon
13. Ewi wãwen jitõb in jibadbad ekibbon emaroñ eddek ilo buruen juõn ri Christian?
13 Jemaroñ katak jen wãwen an kar Absalom utiejlok im an kar buñ. Ilo lal in elej, ekkã an armij nebar ilo riap ri utiej ro air, ñan kajeoñ in wiaik burueir bwe ren bwilõñ kake ir ak bõlen ñan bõk juõn jerammõn. Ilo ejja ien eo wõt, rej ejãjek kin tõbrak ko air ñan ro rettã lok, ilo air kejatdikdik bwe renaj kõnan im jurake ir. Elañe jejjab kejbãrok, juõn jitõb rot in emaroñ eddek ilo buruõd. Alikar, men in ear walok ibben jet ilo ebeben eo kein kajuõn, im kõmman bwe en juõn men in aikwij bwe ri jilek ro ren kwalok nan in kakkõl ko rekajur nae rein.—Dri Galetia 4:17; 3 Jon 9, 10.
14. Etke jej aikwij bõprae ad bõk juõn jitõb in kalaplap kin kij make?
14 Ejelok jikin ilo dolul eo an Jehovah kin ro rej kautiej ir make im rej kajeoñ in “kabukot men in mõke kaibujuij ir.” (Jabõn Kennan Ko 25:27) Emol, Bible eo ej kakkõl: “Jeova e naj kokkure tieir etaõ otemjej, im lo eo ej konono men ko relap.” (Sam 12:3) Ear etao tien Absalom. Ear konono nan ko reburolap ñan ro ear aikwij air jibañ—aolep men kein ñan bõk juõn jerbal eutiej. Ilo einjuõn, jej lukkun jerammõn bwe jej ibwiljin juõn dolul in jimjãn jimjatin eo ej lor nan in kakabilek eo an Paul: “Komin jab kõmõn jabrewõt ilo wãlok ak aibujuij jekron, a kin etã buruemi jabrewõt en lemnok ro jet remõn jen e.”—Dri Pilippai 2:3.
Saul—Juõn King Ejaje Kõttar
15. Ilo juõn ien ewi wãwen Saul ear kwalok bwe ear ettã buruen?
15 Ear wõr juõn ien ke Saul, eo tokelik ear erom king in Israel, ear ettã buruen. Lemnak, ñan wanjoñok, kin ta eo ear walok ke ear emõn dettan. Ke ri kanan eo an Anij Samuel ear nebar e, ilo ettã buru Saul ear uak: “Ñã I jab dri Benjamin, jen bwij eo eriktata ilo Israel ke? im ro nuku re jab erik jen nukin Benjamin otemjej ke? inem etke ein wãwen drein am ba ñõn iõ?”—1 Samuel 9:21.
16. Ilo wãwen et eo Saul ear kwalok bwe ear jaje kõttar?
16 Bõtab, tokelik ear jako an Saul kwalok ettã buruen. Ke ear tarinaik ri Philistia ro, ear jenlik ñan Gilgal, ijo ear aikwij in kõttar an Samuel itok im oware Anij kin men in katok ko. Ke Samuel ear jab itok ilo ien eo kar karõke, ilo wãlok Saul ear make lelok men in katok eo. Ke ej kab mwij an kõmmane, Samuel ear tõkeãktok. “Ta eo kwar kõmõne?” Samuel ear kajitõk. Saul ear uak: “Kin ke I ar lo bwe armij ro rar jibliklik jen ña, im kwar jab itok ilo ran ko emwij kajejiti . . . inem I ar kajelolõ im lelok men in katok kijeek eo.”—1 Samuel 13:8-12.
17. (a) Ñe kwoj kab lale, etke emmakit ko an Saul rar einwõt rejimwe? (b) Etke Jehovah ear kauweik Saul kin an emmakit ilo jaje kõttar?
17 Ñe kwoj kab lale, einwõt ear jimwe emmakit eo an Saul. Bwe, armij ro an Anij rar “lo air uota,” “rar iñtan kake,” im rar wũdiddid kin wãweier elap an kauwatata. (1 Samuel 13:6, 7) Emol, ejjab bwid ñan make lemnak im kõmman juõn men ñe ekkar.d Ak, kememej, bwe Jehovah emaroñ lo buruen armij im ej jelã unin ad kõmman men ko. (1 Samuel 16:7) Kin men in, emaroñ kar lo jet men ko ibben Saul me bwebwenato eo ilo Bible ejjab kajju im kwalok kaki. Ñan wanjoñok, Jehovah emaroñ kar lo bwe an utiej buru ear kamakit an jaje kõttar. Bõlen ear lap an Saul abõnõnõ kinke e eo—king in aolepen Israel—ear aikwij in kõttar armij eo ear watõke einwõt juõn ri kanan eritto im ej aibedbed! Jekdon ta, kar lemnak eo an Saul bwe kin an kar rumij Samuel men in ear kõmman an jimwe bwe en make emmakit im ñan kajekdon nan in jiroñ ko kar lelok ñan e. Ta eo ear walok? Samuel ear jab nebar Saul kin an kar make emmakit. Ilo oktak, ear kauweik Saul, im ba: “A kiõ am kiñ e jamin eto . . . kin ke kwar jab bokake men eo Jeova e ar jiroñ yuk.” (1 Samuel 13:13, 14) Bar juõn alen, jua ear tellok ñan jook.
Kejbãrok Nae Jaje Kõttar
18, 19. (a) Kwalok kin ewi wãwen jaje kõttar emaroñ kõmman bwe juõn ri karejaran Anij ilo ran kein emaroñ emmakit ilo jua. (b) Ta eo jen kememej kake kin jerbal eo an congregation in Christian eo?
18 Kar je bwebwenato in kin jerbal in jua an Saul ñan tokjen eo ad. (1 Dri Korint 10:11) Ebidodo ad abõnõnõ kin jab wãppen ko an ro jeid im jatid. Einwõt Saul, jemaroñ kwalok ad burukadu, im lemnak bwe elañe jekõnan bwe en melak air kõmman men ko, jej aikwij make lolorjake. Lemnak, ñan wanjoñok, bwe juõn brother ej kabel in kõmman karõk ko. Ejjab rumij, ej jelã kin wãwen ko rekãl an congregation eo, im ej wejepedik in an konono im kwalok katak ko. Ilo ejja ien eo wõt, ej kile bwe ro jet rejjab joñan wõt e, im ejjab let air jerbal einwõt e kõnan. Men in ej kõmman an jimwe ke an kwalok an inebata? En kõrraate ke ro jein im jatin, im bõlen ba bwe elañe kar jab kin jibadbad ko an ejelok juõn men enaj kar tõbrak im congregation eo enaj kar jorrãn? Men in enaj kar kwalok an jua!
19 Emol, ta eo ej kõmman bwe congregation in Christian eo en eddeb ibben don? Kabel ko in lolorjake ke? let an jerbal ke? mũlal in jelãlokjen ke? Ilo mol, men kein ewõr tokjeir ñan kõmman bwe en emõn an congregation eo jerbal. (1 Dri Korint 14:40; Dri Pilippai 3:16; 2 Piter 3:18) Bõtab, Jesus ear ba bwe renaj jelã kajjen ri kalor ro an kin air kwalok yokwe. (Jon 13:35) Eñin unin, meñe rej kwon, elder ro re kea rej kile bwe congregation eo ejjab juõn business me ej aikwij kijñeñe air lolorjake; jen men in, ej ejaak in juõn bwijjin me rej aikwij kejbãroke ilo yokwe. (Aiseia 32:1, 2; 40:11) Kajekdon ilo jua nan in kakabilek kein ej walok ilo airwaro. Ilo oktak, kwon eo ekwojarjar ej kwalok ainemõn.—1 Dri Korint 14:33; Dri Galetia 6:16.
20. Ta eo jenaj etale ilo katak in tok?
20 Bwebwenato ko ilo Bible kin Korah, Absalom, im Saul ej kwalok ilo alikar bwe jua ej tellok ñan jook, einwõt ej ba ilo Jabõn Kennan Ko 11:2. Bõtab, ejja eon eo wõt ilo Bible ej kobaik: “A meletlet ej ber iben ro retã.” Ta in ettã buru? Wanjoñok ta ko ilo Bible rej jibañ in kameramlok kin kadkad in, im ewi wãwen jemaroñ kwalok ettã buru rainin? Jenaj etale kajitõk kein ilo katak in tok.
[Kamelele ko itulal]
a Ke Reuben kar manjen Jacob, ro bwijjin me rar jeb ibben Korah ilo jumae eo an remaroñ kar lõkatip ke Moses—eo ear itok jen bwijjin Levi—ear wõr an maroñ ioir.
b Rejjab konono kin Chileab, likao eo kein karuo nejin David, elikin an kar lotak. Bõlen ear mij mokta lok jen jumae eo an Absalom.
c Ilo ien Bible kallip in enbwinin juõn ri mij ear lukkun aorõk. Kin men in, elukkun kaburomõjmõj elañe rar jab kalbwini juõn ri mij im ekkã an men in kwalok illu eo an Anij.—Jeremiah 25:32, 33, NW.
d Ñan wanjoñok, Phinehas ear mõkaj an emmakit ñan kabõjrak nañinmij eo me ear mõn ñoul thousand ri Israel ro, im David ear rejañ lõmaro mõttan rekwuli ñan koba ibben in mõñã bread ekwojarjar “iloan imõn Anij.” Anij ear jab watõk ial kein ruo einwõt rejua.—Matu 12:2-4; Bwinbwin 25:7-9; 1 Samuel 21:1-6.
Kwoj Kememej Ke?
• Ta in jua?
• Ewi wãwen ebbanban ear kõmman an Korah en emmakit ilo jua?
• Ta eo jemaroñ katak jen bwebwenato kin Absalom eo ear kijejeto ilo jakkar?
• Ewi wãwen jemaroñ bõprae ad bõk jitõbõn in jaje kõttar Saul ear kwaloke?
[Pija ilo page 20]
Saul ear jaje kõttar im ear emmakit ilo jua