KATAK 19
AL 6 Lañ Ej Kwal̦o̦k kõn Aiboojoj an Anij
Anõke Enjel̦ ro Retiljek
“Kom̦win nõbar Jeova, kom̦eo enjel̦ ro An.”—SAM 103:20.
UNIN KATAK IN
Men ko jemaroñ katak jãn joñak ko an enjel̦ ro retiljek.
1-2. (1) Ewi wãween ad oktak jãn enjel̦ ro? (2) Ta ko ippãd me rej ãinl̦o̦kwõt enjel̦ ro?
KE JEOVA ear karuwaaktok eok ñan m̦ool eo, ear kũrtok eok ñan juon baam̦le me armej ro ie reoktak jãn doon im el̦ap yokwe ippãer, im baam̦le in ej bar kitibuj enjel̦ ro retiljek. (Dan. 7:9, 10) Ñe jej l̦õmn̦ak kõn enjel̦ ro, jej kile bwe relukkuun oktak jãn kõj. Ñan waanjoñak, elukkuun to an enjel̦ ro mour jãn kõj. (Job 38:4, 7) El̦apl̦o̦k aer kajoor jãn kõj. Im rekkwõjarjar im wãnõk ñan joñan eo me kõj armej me jejjab weeppãn jeban maroñ tõpare.—Luk 9:26.
2 Bõtab, meñe jeoktak jãn enjel̦ ro, ak elõñ men ko ippãd me rej ãinl̦o̦kwõt er. Ñan waanjoñak, ãinwõt enjel̦ ro, jemaroñ anõke kadkad ko an Jeova. Ewõr ad bar anemkwõj in kããlõt ta ko jekõn̦aan kõm̦m̦ani. Ejjab men in wõt, ak ewõr etad im eoktak wãween ko ippãd jãn ro jet im eddo ko ad kajjojo. Im ãinwõt enjel̦ ro, ewõr ippãd juon aikuj ñan karejar ñan ri-Kõm̦anm̦an eo ad.—1 Pit. 1:12.
3. Ta ko jemaroñ katak jãn enjel̦ ro retiljek?
3 Kõnke elõñ men ko ippãd me rej ãinl̦o̦kwõt enjel̦ ro, jemaroñ katak jãn joñak ko aer rem̦m̦an im bõk kõkajoor jãni. Ilo m̦ool, elukkuun lõñ men ko jemaroñ katak jãn er. Ilo katak in, jenaaj kõnono kõn ewi wãween jemaroñ anõke joñak eo an enjel̦ ro ilo an ettã bũrueer ekoba aer yokwe armej, aer kijenmej, im aer kate er ñan kõm̦m̦an bwe eklejia eo en erreo.
ETTÃ BŨRUON ENJEL̦ RO
4. (1) Ewi wãween an enjel̦ ro kwal̦o̦k ettã bõro? (2) Etke ettã bũruon enjel̦ ro? (Sam 89:7)
4 Ettã bũruon enjel̦ ro retiljek. Meñe el̦ap imminene ko ippãer, rekajoor, im remãlõtlõt, ak rej pokake naanin tõl ko jãn Jeova. (Sam 103:20) Ilo aer loloodjake eddo ko aer, rejjab kõmjãje kõn men ko rar kõm̦m̦ani ak kõn kajoor im maroñ ko aer. Rem̦õn̦õn̦õ in kõm̦anm̦an ankilaan Anij meñe ro jet rejjab jel̦ã etaer.a (Jen. 32:24, 29; 2 Kñ. 19:35) Rem̦akoko in bõk jabdewõt nõbar me ej tõllo̦kũn an Jeova bõke. Etke elukkuun ettã bũruon enjel̦ ro? Kõnke rej yokwe Jeova im el̦ap aer kautieje.—Riit Sam 89:7.
5. Ewi wãween an kar juon enjel̦ kwal̦o̦k ettã bõro ke ear kajim̦weik rijjilõk Jon? (Bar lale pija eo.)
5 L̦õmn̦ak kõn bwebwenato in me ej kwal̦o̦k kõn an ettã bũruon enjel̦ ro. Ilo kar tarrin 96 C.E. eo, juon enjel̦ me Baibõl̦ ejjab kwal̦o̦k etan ear kwal̦o̦ke juon pijen ekabwilõñlõñ ñan rijjilõk Jon. (Rev. 1:1) Ewi wãween an kar Jon em̦m̦akũt ñan pijen in? Ear kajjioñ kabuñ ñan enjel̦ eo. Ijoke, enjel̦ in etiljek ear m̦õkaj in kabõjrake im ba: “Kwõn kõjparok! Kwõn jab ãindein! Ña ij juon ri-karejar ãinwõt kwe im ro jeim̦ im jatũm̦ . . . Kwõn kabuñ ñan Anij!” (Rev. 19:10) Alikkar an kar ettã bũruon enjel̦ in! Ear jab kõn̦aan bõk nõbar ak kautiej. Ear m̦õkaj im ba ñan Jon bwe en kabuñ ñan Jeova Anij. Ilo ejja iien eo wõt, enjel̦ eo ear jab reilal̦l̦o̦k ñan Jon. Meñe etol̦o̦k an enjel̦ in kar karejar ñan Jeova im el̦apl̦o̦k an kajoor jãn Jon, ak ear ba bwe ej juon ri-karejar ãinwõt rijjilõk in. Im meñe enjel̦ in ear aikuj kajim̦weik Jon, ak ear jab luuki ak nana an kõm̦m̦an ñan rijjilõk in erũtto. Ijello̦kun an kar ãindein, enjel̦ in ear kõnono ñane ilo jouj. Ejjel̦o̦k pere ear kile bwe Jon ear bukwelõlõ ñane kõnke ear lukkuun bwilõñ kõn men ko ear loi ilo pijen eo.
Enjel̦ eo ear kwal̦o̦k ettã bõro ke ear kõnono ippãn Jon (Lale pãrokõrããp 5)
6. Ewi wãween jemaroñ anõke enjel̦ ro ilo aer kwal̦o̦k ettã bõro?
6 Ewi wãween jemaroñ anõke enjel̦ ro ilo aer kwal̦o̦k ettã bõro? Kõj bareinwõt jemaroñ kajejjeti eddo ko ad ilo ad jab kõmjãje kaki ak kajjioñ bõk nõbar kõn tõprak ko ad. (1 Kor. 4:7) Ejjab men in wõt, ak ñe jej juon eo eto an karejar ñan Jeova jãn ro jet ak ewõr jet eddo ko ippãd, jejjab aikuj l̦õmn̦ak bwe jeutiejl̦o̦k jãn ro jet. Ilo m̦ool el̦ak lõñl̦o̦k eddo ko ippãd, eokwe ej aikuj l̦apl̦o̦k ad kõttãik kõj make. (Luk 9:48) Ãinwõt enjel̦ ro, jekõn̦aan jerbal ñan ro jet. Jejjab kõn̦aan kautiejl̦o̦k kõj make.
7. Ewi wãween jemaroñ kwal̦o̦k ettã bõro ñe jej aikuj kajim̦we ak kauweiki juon armej?
7 Jemaroñ bar kwal̦o̦k ettã bõro ñe jej kajim̦we ak kauweik juon armej—emaroñ juon iaan rũttõmak ro m̦õttad ak eo nejid. Ñe jej lel̦o̦k naanin kauwe, jemaroñ aikuj kajju ippãn. Bõtab, ãinwõt enjel̦ eo me ear jouj ilo an kajim̦weiki Jon, jemaroñ kajju ñan armej eo ak jeban kõm̦m̦ane ilo juon wãween me enaaj kõmetak ak kabbweere armej eo. Ñe jejjab watõk kõj ãinwõt juon eo eutiejl̦o̦k jãn ro jet, jenaaj maroñ lel̦o̦k naanin kauwe me ej pedped ioon Baibõl̦ ilo juon wãween ej kwal̦o̦k kautiej im tũriam̦o ñan armej eo.—Kol. 4:6.
ENJEL̦ RO REJ YOKWE ARMEJ
8. (1) Ekkar ñan Luk 15:10, ewi wãween an enjel̦ ro kwal̦o̦k yokwe ñan armej ro? (2) Ewi wãween an enjel̦ ro jipañ ilo jerbalin kwal̦o̦k naan? (Bar lale pija eo.)
8 Enjel̦ ro rejjab kõjekdo̦o̦n ak kõjenolo̦k er jãn armej ro. Rej yokwe armej. Rej lañlõñ ñe rijjerawiwi ro rej ukel̦o̦k—mel̦el̦ein, ñe juon jiip me ear jebwãbwe ej jepl̦aak ñan Jeova ak ñe juon armej ej kõm̦m̦an oktak ilo mour eo an im del̦o̦ñtok ilo m̦ool eo. (Riit Luk 15:10.) Rej bareinwõt poub ilo jerbalin kwal̦o̦k naan kõn Aelõñ eo. (Rev. 14:6) Meñe rejjab make kwal̦o̦k naan ñan armej ro, ak remaroñ tõle ri-kwal̦o̦k naan ro ñan ro me rekõn̦aan katak kõn Jeova. Em̦ool bwe jejjab lukkuun jel̦ã el̦aññe aolep iien enjel̦ ro rej bõk kun̦aaer ilo iien kein. Jejel̦ã bwe Jeova emaroñ kõjerbali men ko jet—ãinwõt jetõb kwõjarjar eo an—ñan jipañ armej ro ak ñan tõl ri-karejar ro an. (Jrb. 16:6, 7) Mekarta, ak el̦ap wõt an kõjerbali enjel̦ ro. Innem ñe jej kwal̦o̦k naan kõn ennaan eo em̦m̦an, jemaroñ lõke bwe enjel̦ ro renaaj pãd im jipañ kõj.—Lale bo̦o̦k eo etan “Kar Uwaaki Jar ko Aer.”b
Em̦õj an ruo rippãlele kwal̦o̦k naan ilo̦bwilej ikijjeen aerro kõjerbale wabwilbwil eo. Ke erro ej pojakin ro̦o̦l, kõrã eo jeid im jatid ej lo an juon kõrã mejãn inepata. Kõrã eo jeid im jatid ej kile bwe enjel̦ ro remaroñ tõl kõj ñan ro me rej kappok jipañ jãn Anij. Men in ej kõm̦akũti ñan kaenõm̦m̦ane kõrã eo (Lale pãrokõrããp 8)
9. Ewi wãween jemaroñ anõke enjel̦ ro ilo aer yokwe armej ro?
9 Ewi wãween jemaroñ anõke enjel̦ ro ilo aer yokwe armej ro? Ñe jej roñ juon kõjjel̦ã bwe em̦õj an juon bar jepl̦aak ñan Jeova, jemaroñ lañlõñ ãinwõt enjel̦ ro. Jemaroñ kate kõj ilo ad lukkuun lale bwe jen karwaineneiktok eo jeid im jatid im kaalikkar ñane bwe jej yokwe e. (Luk 15:4-7; 2 Kor. 2:6-8) Jemaroñ bareinwõt anõke enjel̦ ro ilo ad kate kõj joñan wõt ad maroñ ilo jerbalin kwal̦o̦k naan. (Ekl. 11:6) Im ãinwõt an enjel̦ ro rejetake kõj ñe jej kwal̦o̦k kõn ennaan eo em̦m̦an, jej pukot iien ko repel̦l̦o̦k ñan ad rejetake ro jeid im jatid ilo kwal̦o̦k naan. Ñan waanjoñak, jemaroñ ke kõm̦m̦an karõk ñan jerbal ippãn juon ri-kwal̦o̦k naan me ejjab lukkuun l̦ap imminene ippãn? Jemaroñ ke jipañe ro jeid im jatid rerũtto ak renañinmej bwe ren maroñ bõk kun̦aaer ilo jerbalin kwal̦o̦k naan?
10. Ta eo jej katak jãn bwebwenato eo an Sara?
10 Ta el̦aññe wãween ko jej iiooni rekõm̦m̦an bwe en jab lukkuun l̦ap men ko jemaroñ kõm̦m̦ani? Jemaroñ pukot wãween ko jet ñan jerbal ippãn enjel̦ ro ilo jerbalin kwal̦o̦k naan. L̦õmn̦ak kõn bwebwenato e an Sara,c juon jeid im jatid kõrã jãn India. Ãlikin an kar bainier ium̦win enañin 20 iiõ ko, Sara ear nañinmej im ear jab maroñ m̦akũtkũt jãn peet eo an. Kõn men in, ear bõk nañinmej in bũrom̦õj. Ijoke, kõn wõt yokwe im jipañ eo jãn baam̦le eo an ilo tõmak ekoba an ekkeini an riit Baibõl̦ eo, Sara ear jidik kõn jidik bar lo m̦õn̦õn̦õ. Innem, ear aikuj kõm̦m̦an ukoktak ilo an kwal̦o̦k naan kõn wõt wãween eo ekããl ear iioone. Kõnke ear jab maroñ jijet im jeje lõta, ear kwal̦o̦k naan wõt ilo talboon. Kõn men in, ear bar jepl̦aak im call e armej ro em̦õj an kar kõnono ippãer m̦oktal̦o̦k im rein rar kwal̦o̦k ñane kõn ro ewõr aer itoklimo in katak. Ta eo ear wal̦o̦k? Ium̦win jejjo allõñ, ear wõr 70 an Sara rũkkatak! Ear jab maroñ katak ippãer aolep, kõn men in ear lel̦o̦k jet iaan rũkkatak rein ñan ro jet ilo eklejia eo an. Elõñ iaan rũkkatak rein rej kiiõ itok ñan kweilo̦k ko ad. Ejjel̦o̦k pere bwe enjel̦ ro relukkuun m̦õn̦õn̦õ in jerbal ippãn ro jeid im jatid, ãinwõt Sara, me rej kate er joñan wõt aer maroñ ilo jerbalin kwal̦o̦k naan!
ENJEL̦ RO REJ KWAL̦O̦K KIJENMEJ
11. Ewi wãween an enjel̦ ro kwal̦o̦k kijenmej?
11 Enjel̦ ro retiljek rej juon joñak elukkuun em̦m̦an kõn kijenmej. Rar kijenmej ke rar lo an ejjel̦o̦k ekajet jim̦we im an wõr nana ium̦win elõñ to̦ujin iiõ ko m̦aantak. Im rar lo an Setan im elõñ iaan enjel̦ ro jet me rekõn jerbal ippãer, jum̦ae Jeova. (Jen. 3:1; 6:1, 2; Jud 6) Baibõl̦ ej kwal̦o̦k kõn juon enjel̦ me ear iioon jum̦ae jãn juon iaan tim̦on̦ ro an Setan me el̦ap an kajoor. (Dan. 10:13) Ejjab men in wõt, ak ilo iiõ ko m̦aantak in an armej mour, enjel̦ ro rar lo an jejjo wõt armej kããlõt ñan del̦o̦ñtok ilo kabuñ eo em̦ool. Meñe aolep men kein rej wal̦o̦k, ak enjel̦ rein retiljek rej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im karejar ñan Jeova ilo lañlõñ im ilo aer kijejeto. Rejel̦ã bwe ilo iien eo ejejjet im ekkar, Anij enaaj jol̦o̦k aolep wãween ko rejjab jim̦we.
12. Ta eo emaroñ jipañ kõj ñan kijenmej?
12 Ewi wãween jemaroñ anõke enjel̦ ro ilo aer kijenmej? Ãinwõt enjel̦ ro, jemaroñ iioon jum̦ae ak wãween ko rejjab jim̦we. Bõtab jej jim̦or tõmak bwe ilo iien eo ejejjet im ekkar, Anij enaaj jol̦o̦k aolep nana. Innem ãinwõt enjel̦ ro retiljek, jejjab “m̦õk in kõm̦m̦an em̦m̦an.” (Gal. 6:9) Im Anij ej kallim̦ur bwe enaaj jipañ kõj ñan kijenmej. (1 Kor. 10:13) Jemaroñ jar ñan Jeova kõn jetõb kwõjarjar eo an, men eo me ej jipañ kõj bwe jen jel̦ã kijenmej im lañlõñ. (Gal. 5:22; Kol. 1:11) Ta el̦aññe kwõj iioon jum̦ae? Eokwe, kwõmaroñ lukkuun lõke Jeova, im jab mijak. Jeova enaaj aolep iien jipañ eok im kõkajoore eok.—Hib. 13:6.
ENJEL̦ RO REJ JIPAÑ KÕM̦M̦AN BWE EKLEJIA KO REN ERREO WÕT
13. Ta jerbal eo ejejuwaan me ewõr ippãn enjel̦ ro ilo raan ko ãliktata? (Matu 13:47-49)
13 Ilo raan ko ãliktata, Jeova ear lel̦o̦k ñan enjel̦ ro juon jerbal ejejuwaan. (Riit Matu 13:47-49.) Jerbalin kwal̦o̦k naan eo ej kareele elõñ kain milien armej ro jãn jikin ko kajjojo. Jet iaan armej rein rej bõk buñtõn ne ko bwe ren maroñ erom Kũrjin ro rem̦ool, im ewõr ro jet rejjab. Em̦õj an Jeova lel̦o̦k ñan enjel̦ ro jerbal eo ñan “kõjenolo̦k ro renana jãn ibwiljin ro rewãnõk.” Mel̦el̦ein bwe em̦õj jitõñ er ñan kõjparok eklejia ko im kõm̦m̦an bwe ren erreo wõt. Men in ejjab mel̦el̦ein bwe aolep ro rej bõjrak jãn aer kobatok ippãd rejjab maroñ bar ro̦o̦ltok; im ejjab mel̦el̦ein bwe ejjãmin wõr apañ ilo eklejia eo. Meñe ãindein, ak jemaroñ lõke bwe enjel̦ ro rej kate er ñan jipañ kõm̦m̦an bwe eklejia ko ad ren erreo wõt.
14-15. Ewi wãween jemaroñ anõke enjel̦ ro ilo aer kõn̦aan bwe eklejia eo en erreo wõt? (Bar lale pija ko.)
14 Ewi wãween jemaroñ anõke enjel̦ ro ilo aer kõn̦aan bwe eklejia eo en erreo wõt? Jemaroñ kõm̦m̦ane ijo kun̦aad im kõm̦m̦an bwe eklejia eo ad en erreo jãn jabdewõt men ettoon. Bwe jen maroñ ãindein, jej aikuj kate kõj ñan kõjparok bũruod ikijjeen ad kããlõt aetõl ko rem̦m̦an im ilo ad jum̦ae jabdewõt men me emaroñ ko̦kkure jem̦jerã eo ad ippãn Jeova. (Sam 101:3) Jemaroñ bareinwõt jipañ rũttõmak ro m̦õttad ñan dãpij wõt aer tiljek ñan Jeova. Ñan waanjoñak, ta eo jej aikuj in kõm̦m̦ane ñe jej roñ bwe juon iaan rũttõmak ro m̦õttad em̦õj an kõm̦m̦an juon jerawiwi el̦ap? Kõnke jej yokwe armej in, jenaaj rõjañe ñan kõnono ippãn em̦m̦aan ro rej lale eklejia. Im ñe ej likjab in kõnono ippãer, jemaroñ kõnnaanek em̦m̦aan ro rej lale eklejia kõn wãween eo ej pãd ie. Jekõn̦aan bwe jabdewõt eo em̦õjn̦o̦ ilo tõmak en m̦õkaj im bõk jipañ!—Jem. 5:14, 15.
15 Ekabũrom̦õjm̦õj bwe jet iaan ro rej kõm̦m̦ani jerawiwi ko rel̦l̦ap, kar aikuj jol̦o̦k er jãn eklejia eo. Ñe ãindein, jej aikuj “bõjrak jãn [ad] kobal̦o̦k” ippãer.d (1 Kor. 5:9-13) Karõk in ej jipañ kõm̦m̦an bwe en erreo wõt eklejia eo. Ejjab men in wõt, ak ilo ad kããlõt ñan jab aetõle ro em̦õj jol̦o̦k er jãn eklejia eo, ilo m̦ool jej kwal̦o̦k jouj ñan er. Ad jutak pen im pokake Jeova ilo wãween in emaroñ kõm̦akũt er ñan kõm̦m̦an oktak. Ñe rej kõm̦m̦an oktak im ro̦o̦ltok ñan Jeova, jej lañlõñ ippãn Jeova im enjel̦ ro.—Luk 15:7.
Ta eo jej aikuj kõm̦m̦ane ñe jejel̦ã bwe juon iaan rũttõmak ro m̦õttad ear kõm̦m̦ane juon jerawiwi el̦ap? (Lale pãrokõrããp 14)e
16. Ewi wãween kokõn̦aan anõke enjel̦ ro?
16 Ej juon jeraam̦m̦an el̦ap kõnke Jeova ej kõtl̦o̦k bwe jen katak kõn enjel̦ ro im jerbal ippãer! Jen anõke kadkad ko aer rem̦m̦an: an ettã bũrueer, aer yokwe armej ro, aer kijenmej, im aer kõn̦aan bwe eklejia eo en erreo wõt. Ñe jenaaj anõke enjel̦ rein retiljek, jemaroñ bareinwõt m̦õttan baam̦le eo an Jeova ñan indeeo.
AL 123 Kõttãik Wõt Kõj ñan Laajrak Ko
a Elukkuun lõñ milien enjel̦ ro, bõtab Baibõl̦ ej kwal̦o̦k wõt kõn etan ruo iaan enjel̦ rein—Maikõl im Gebriel.—Dan. 12:1; Luk 1:19.
b Kwõmaroñ lo bwebwenato ko jet ilo Watch Tower Publications Index ium̦win unin tõl eo ej ba “Angels” innem ium̦win unin tõl jidikdik eo ej ba “angelic direction (examples).”
c Em̦õj ukot ãt eo etan armej in.
d Ãinwõt kar kõmel̦el̦eiki ilo 2024 Governing Body Update #2, el̦aññe juon eo em̦õj jol̦o̦k jãn eklejia eo ej kobatok ilo juon iien kweilo̦k, juon ri-kwal̦o̦k naan emaroñ kõjerbal bõklõkõt eo an me em̦õj kammineneiki kõn Baibõl̦, ñan lale el̦aññe enaaj lel̦o̦k juon naanin yokyokwe ekadu im karwaineneiki.
e KÕMEL̦EL̦E KO KÕN PIJA EO: Juon jeid im jatid jiroñ ej lukkuun rõjañe juon m̦õttan bwe en kõnono ippãn em̦m̦aan ro rej lale eklejia. Ãlikin jidik iien, ke eo m̦õttan em̦akoko in kõnono ippãn em̦m̦aan ro, jiroñ eo jeid im jatid ej kõnono ippãn em̦m̦aan ro rej lale eklejia kõn wãween eo ej wal̦o̦k.