Watchtower ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Watchtower
ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Kajin M̦ajel̦
O̦
  • N̦
  • n̦
  • M̦
  • m̦
  • L̦
  • l̦
  • O̦
  • o̦
  • BAIBÕL̦
  • BOK IM KEIN KATAK
  • KWEILO̦K KO
  • kl katak 3 p. 23-31
  • Wõn Ej Anij Eo Emol?

Ejjañin wõr pija in ilo tõre in.

Jol̦o̦k bõd, ewõr juon problem ej kõm̦m̦an an jab jo̦ pija in.

  • Wõn Ej Anij Eo Emol?
  • Jelãlokjen eo Ej Tellok ñan Mour Indio
  • Unin Tõl Jidikdik Ko
  • Katak ko Jet
  • ANIJ EO EMOL EWÕR ETAN
  • ETKE KWOJ AIKWIJ KAJERBAL ETAN ANIJ
  • KADKADIN ANIJ EO EMOL
  • “JUÕN ANIJ IN TIRIAMOKAKE IM JOIJ”
  • RUMIJ ÑAN ILLU, JAB KALIJEKLOK, IM WÃNIK
  • “JEHOVAH AD ANIJ EJ JUÕN”
  • Jen Katak Im Jelã Kin Wãwen Ko An Jehovah
    Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2005
  • Kautiej im Nõbar Etan Jeova
    Naan in Keeañ Kõn Aelõñ eo an Jeova—2013
  • Anij—Wõn E?
    Kwo Maroñ Mour Indrio ilo Paradise ion Lõl
Jelãlokjen eo Ej Tellok ñan Mour Indio
kl katak 3 p. 23-31

Katak 3

Wõn Ej Anij Eo Emol?

1. Etke elõñ rej errã ibben nan in kabellok ko ilo Bible?

ÑE kwoj reiliñlok ilo boñ im lo an lañ erreo im alikar, kwojjab bwilõñ ke in lo an lõñ otem lõñ iju ko? Ewi wãwen am maroñ kamelele kin air bed? Im ta kin menin mour ko ion lal​—ut ko rekãrere unokair, bao ko ekamõnõnõ air al, raj ko rekajur im rej kãliñlok ilojet? Lajrak in men kein ejelok jemlokin. Men kein aolep rejamin kar jire im walok. Eñin unin an elõñ errã ibben nan in kabellok kein ilo Bible: “Ilo jinoin Anij e ar kõmõnmõn lõñ im lõl”!​—Jenesis 1:1.

2. Ta eo Bible ej ba kin Anij, im ej rejañ kij bwe jen et?

2 Armij elap air jebel kin kajitõk in kin Anij. Jet rej lemnak bwe Anij ej juõn kajur wõt. Million ro rej kabuñ ñan ro nukiir remij jen etto, kinke rej tõmak bwe ejelok en emaroñ kebake Anij. Ak Bible eo ej kalikar bwe Anij eo emol ej juõn eo ewõr kadkadin armij ibben im ej kwalok okmãnãn in itoklimo kin kij kajjojo. Eñin unin ej jiroñ kij bwe jen “bukõt Anij,” ilo an ba: “E jab etolok jen kij otemjej.”​—Jerbal 17:27.

3. Etke jeban kõmmane juõn menin e kin Anij?

3 Ewi wãwen jekjekin Anij? Jet wõt ian ro ri karejaran rar lo vision ko kin aibujuij eo an. Ilo ien kein ear kwalok emake ilo an jijet ion juõn throne, im juõn meram ekabwilõñlõñ ej romak jen e. Bõtab, ro im rar lo vision kein rejjab kamelele kin lukkun alikar in turin mejen. (Daniel 7:9, 10, New World Translation; Reveles̃õn 4:2, 3) Unin ej kinke “Anij e Jitõb”; ejelok enbwinin armij ibben. (Jon 4:24) Ilo mol, jeban kwalok juõn jekjekin ejejjet kin Ri Kõmanman eo ad, ke “ejelok armij e ar lo Anij jabrewõt ien.” (Jon 1:18; Exodus 33:20) Meñe ej eindein, elap an Bible eo katakin kij kin Anij.

ANIJ EO EMOL EWÕR ETAN

4. Ta jet ian title ko elap meleleir rej jitõñlok ñan Anij ilo Bible?

4 Ilo Bible eo, ej kalikar Anij eo emol kin nan in kamelele ko einwõt “Anij Laplap,” “Eo eutiejtata,” “Eo Dri Kõmõnmõn yuk,” “am dri kaki,” “Iroij,” im “Kiñ eo Ej mour wõt jen in drio ñõn in drio.” (Jenesis 17:1; Sam 50:14; Ekklisiastis 12:1; Aiseia 30:20; Jerbal 4:24; 1 Timote 1:17) Ad kalmenlokjen kin title kein emaroñ kaddeklok ilo kij jelãlokjen eo kin Anij.

5. Ta ãt eo etan Anij, im jete alen an walok ilo Jeje ko in Hebrew?

5 Bõtab, Anij ewõr juõn etan ejej uan im ej walok enañin 7,000 alen ilo Jeje ko in Hebrew wõt ​—emakijkij an walok jen jabdewõt ian title ko jet an. Enañin 1,900 yiõ ko remotlok, Ri Jew ro ear bõjrak air ba ãt eo ekwojarjar kin air lemnak bwe emo ñan kajerbale. Bible in Hebrew kar je kin ejelok vowel ko ie. Kin menin, ejelok kein kamol wãwen an kar Moses, David, ak ro jet ilo ien ko etto lukkun ba consonant kein emen (יהוה) ko rej ejaake bedbedin ãt eo ekwojarjar. Jet ri kabel ro kin Bible rej ba bwe etan Anij remaroñ kar ba ilo wãwen “Yahweh” ak rejjab lukkun jelã. Wãwen ba “Jehovah” ilo kajin English kar kajerbale iumin elõñ buki yiõ ko, im elõñ kajin ko jet ej wãwen dein air kajerbale ilo kajin ko air rainin.​—Lale Exodus 6:3 im Isaiah 26:4 ilo King James Version.

ETKE KWOJ AIKWIJ KAJERBAL ETAN ANIJ

6. Sam 83:18 ej ba ta kin Jehovah, im etke jej aikwij kajerbal etan?

6 Etan Anij eo ejej uan, Jehovah, ej ñan kajenolok e jen aolep anij wan ko jet. Eñin unin ãt in ekkã an walok ilo Bible eo, elaptata ilo jeje ko in Hebrew. Elõñ ri ukok ro rej likjap in kajerbale ãt in ekwojarjar, ak ealikar an Sam 83:18 ba: “Bwe ren jela bwe Kwe wõt im etõm Jeova, Kwo eo eutiejtata ion aolepen lõlin.” Inem ekkar bwe jen kajerbal ãt eo etan Anij ñe jej kennan kin e.

7. Ãt in Jehovah ej katakin kij ta kin Anij?

7 Ãt in Jehovah ej jen juõn nan in Hebrew eo melelen “en eindein.” Kin menin, etan Anij ej melelen “Ej Kõmman bwe en Eindein”. Ilo wãwen in Jehovah Anij ej kalikar emake einwõt Ri Karõk eo Elap. Aolep ien ej kajejjet karõk ko an bwe ren mol. Anij eo emol wõt emaroñ bõk ãt in ilo jimwe, bwe armij ro rejjab maroñ jelã elañe karõk ko air renaj tõbrak. (Jemes 4:13, 14) Jehovah wõt emaroñ ba: “E naj ein drein nan eo ej waloklok jen loñiõ. . . . Im enaj jerammõn ilo men eo Ij jilkinlok e kake.”​—Aiseia 55:11.

8. Ta karõk eo Jehovah ear kejelã kake ikijen Moses?

8 Kajjojo ian patriarch in Hebrew ro Abraham, Isaac, im Jacob rar “kir etan Jehovah,” ak rar jab lukkun jelã aorõkin ãt eo ekwojarjar. (Jenesis 21:33; 26:25; 32:9; Exodus 6:3) Tokelik ke Jehovah ear kalikar karõk eo an ñan kanemkwoj ro nejiir, Ri Israel ro, jen air kamakoko ilo Egypt im lelok ñan ir “juõn ene e ibwijleplep kin milk im honey,” remaroñ kar lemnak bwe eban kar walok. (Exodus 3:17) Meñe eindein, Anij ear kalikar tokjen ãt eo etan indio kin an jiroñ ri kanan eo an etan Moses: “Ein drein am naj ba ñan ro nejin Israel, Jeova, Anij an jimami, Anij an Ebream, Anij an Aisak, im Anij an Jekõb E ar jilkinwoj iõ ñõn kom: eñin eta ñõn indrio, im eñin Aõ men in kememej ñõn ebeben otemjej.”​—Exodus 3:15.

9. Ewi wãwen an kar Pharaoh lemnak kin Jehovah?

9 Moses ear kajitõk ibben Pharaoh, king in Egypt, bwe en kõtlok Ri Israel ro ñan air maroñ kabuñ ñan Jehovah ilo ene jemaden. Ak Pharaoh, eo ro jet rar watõke einwõt juõn anij im ear kabuñ ñan anij ro jet in Egypt, ear uak: “Wõn Jeova, bwe in eoroñ ainikien im kõtlok dri Israel? I jaje Jeova, im bareinwõt I jamin kõtlok Israel.”​—Exodus 5:1, 2.

10. Ilo Egypt in etto, ta men ko Jehovah ear kõmmani ñan kajejjet karõk eo an im ear jelet Ri Israel ro?

10 Inem ñan kajejjet karõk ko an, Jehovah ear emmakit ekkar ñan melelen ãt eo etan. Ear bõktok joñoul menin kaeñtan ko ion Ri Egypt ro in etto. Menin kaeñtan eo eliktata ear mõn manje otemjej in Egypt, ekoba leo nejin Pharaoh eo eutiej buruen. Kiõ Ri Egypt ro rar kijoror bwe Israel en diojlok. Bõtab, jet ian Ri Egypt, rar reel kin kajur eo an Jehovah im kobalok ibben Ri Israel ilo air diojlok ibbeirlok jen Egypt.​—Exodus 12:35-38.

11. Ta menin kabwilõñlõñ eo Jehovah ear kõmmane ilo Lomalo Ekilmir, im ri kijirãt ro an rar aikwij kile ta?

11 Kin juõn buru ebin Pharaoh im jar in tarinae eo an, im ibben elõñ buki chariot in tarinae ko, rar ilok in bar jibwe ri kamakoko rein an. Ke Ri Egypt ro rar ebake ir, ilo kabwilõñlõñ Anij ear kejebel Lomalo Ekilmir bwe Ri Israel ro ren kijone ion ene emõrã. Ke ro rar lukwarkwar ir rar tõbar iolapen lomalo eo, Jehovah “E ar jolok whil jen jariot ko air, im e nañin bin air kowõnmanlok ir.” Ri tarinae ro in Egypt rar lamõj: “Jen ko jen mejen Israel; bwe Jeova ej iri ñõn ir nae ro dri Ijipt.” Ak erumij. Worwor in den elap ear wõtlok im “kalibubu jariot ko, im ro dri uwe ro ion ors, aet, aolepen jar in tõrinae an Pero.” (Exodus 14:22-25, 28) Ilo wãwen in Jehovah ear kabuñbuñ etan make, im bwebwenato in rejañin melokloke ñan rainin.​—Joshua 2:9-11.

12, 13. (a) Ta melelen etan Anij ñan kij rainin? (b) Ta eo armij ro rej aikwij katak kake, im etke?

12 Ãt eo Anij ear kõmmane kin e make elap melelen ñan kij rainin. Ãt eo etan, Jehovah, ej jutak einwõt juõn kein kabin men otemjej ear karõki bwe ren mol. Menin ekoba karõk eo an jen jinoin tata bwe lal in ad en erom juõn paradise. (Jenesis 1:28; 2:8) Ñan kajejjete, Anij enaj jolok aolep ro rej jumae maroñ bõtata eo an rainin, bwe emwij an ba: “Renaj aikwij in jelã bwe Ña Jehovah.” (Ezekiel 38:23, NW) Inem Anij enaj kajejjet kitien kallimur eo an ñan kanemkwoj ri kabuñ ro an ñan loan juõn lal ekãl im ekwojarjar.​—2 Piter 3:13.

13 Ro otemjej im rekõnan bõk buñburu eo an Anij rej aikwij katak ñan kir etan ilo tõmak. Bible eo ej kallimur: “Bwe ro otemjej rej kir etan Jehovah renaj mour.” (Romans 10:13, NW) Aet, melelen ãt eo etan Jehovah elukkun aorõk. Kir etan Jehovah einwõt am Anij im Ri Lomor emaroñ tel yuk ñan juõn mour in mõnõnõ ejamin jemlok.

KADKADIN ANIJ EO EMOL

14. Ta kadkad ko kadkadin Anij im Bible ekkã an kwalok kaki?

14 Katak eo kin ien eo Israel ear bõk lomor jen Egypt ej kalikar emen wãwen kadkad ko kadkadin Anij im rewãppen. Wãwen an jerbal ibben Pharaoh ej kalikar kajur eo an ekabwilõñlõñ. (Exodus 9:16) Kabel in wãwen an kar Anij kamadmõde abañ in elap ej kalikar meletlet eo an im ejelok einwõt. (Dri Rom 11:33) Ear kalikar an ekajet jimwe ikijen wãwen an kar kajeik ri jumae ro ebin burueir im ri kokkure ro don. (Duteronomi 32:4) Kadkad eo elaptata an Anij ej yokwe. Jehovah ear kalikar yokwe in elap ilo an kajejjet kallimur eo an ñan bwijin Abraham. (Duteronomi 7:8) Ear bar kwalok yokwe ilo an kõtlok bwe jet ian Ri Egypt ro ren jolok anij wan ko air im bõk elap tokjen ilo jutak kin Anij eo wõt emol.

15, 16. Ta wãwen ko im Anij ear kwalok an yokwe?

15 Ilo am konono Bible eo, kwonaj kile bwe yokwe ej kadkad eo elaptata kadkadin Anij, im ej kalikare ilo elõñ wãwen ko. Ñan wanjoñok, kin yokwe ear erom juõn Ri Kõmanman im ear lelok mokta lañliñ eo kin mour ñan jitõb ro. Buki million enjel rein rej yokwe Anij im nebar e. (Job 38:4, 7; Daniel 7:10, NW) Anij ear bar kwalok an yokwe ilo an kõmanman lal im keboje bwe bed eo an armij en kamõnõnõik ir.​—Jenesis 1:1, 26-28; Sam 115:16.

16 Jej bõk tokjen yokwe eo an Anij ilo wãwen elap jen joñan maroñ bwini. Ñan kõkkar, ilo yokwe Anij ear kõmman enbwinid ilo juõn wãwen ekabwilõñlõñ ñan ad maroñ lo mõnõnõ ilo mour. (Sam 139:14) An yokwe ej walok ilo an letok “wut jen lõñ, im ien ko elõñ ekõn, Ej kobrõk [buruõd] kin [kijed] im lõñliñ.” (Jerbal 14:17) Anij ej bar “kotak al ion ro renana im ion ro remõn, im kowut ion ro rewãnik im ion ro re jab wãnik.” (Matu 5:45) Yokwe ear kamakit Ri Kõmanman eo ad bwe en jibañ kij ñan bõk jelãlokjen eo kin Anij im karejar ñan e ilo mõnõnõ einwõt ri kabuñ ro an. Emol, “Anij ej yokwe.” (1 John 4:8, NW) Ak ebar lõñlok wãwen kadkadin.

“JUÕN ANIJ IN TIRIAMOKAKE IM JOIJ”

17. Ta men ko jej katak kin Anij ilo Exodus 34:6, 7?

17 Elikin an Ri Israel ro kijone Lomalo Ekilmir, rar aikwij bõk jelãlokjen eo elaplok kin Anij. Moses ear kile aikwij in im ear jar: “Elañe I ar lo joij iman mejõm, Kwon kwalok ñan iõ ial ko Am, bwe in jela kake Kwe, bwe in lo joij iman mejõm.” (Exodus 33:13) Moses ear laplok an jelã Anij ke ear roñ ainikien Anij make: “Jeova, Jeova, juõn Anij ej tiriamokake, im E joij, e rumij an illu, im elap an tiriamokake im mol; Ej kejbãrok an tiriamo ñõn tausan ko, Ej jeorlok bwir im jerawiwi jen ro eor rueir: im E jamin kowãnik ro dri nana.” (Exodus 34:6, 7) Anij ej jokkin wõt juõn yokwe eo an ibben wãnik, ejjab kejbãrok ro reberan in jerawiwi jen leen bwid ko air.

18. Ewi wãwen Anij ej kamol an tiriamo?

18 Einwõt an Moses kar katak, Jehovah ej kwalok tiriamo. Juõn eo ej kwalok tiriamo enaj buromõj kin ro rej eñtan im enaj kajeoñ bõktok ainemõn ñan ir. Ilo wãwen in Anij ear kalikar an tiriamokake armij ro ilo an kabellok juõn ialin joor indio jen eñtan, nañinmij, im mij. (Reveles̃õn 21:3-5) Ri kabuñ ro an Anij remaroñ iion jorrãn ko im rej mõttan wãwen mour ilo lal in enana, ak remaroñ kãlet ial eo ebwid im jelmaik abañ ko. Ak elañe renaj oktak ñan Jehovah ilo ettã buru bwe en jibañ, enaj kainemõn im jibañ ir. Etke? Kinke ewõr an kautiej ri kabuñ ro an kin tiriamokake.​—Sam 86:15; 1 Piter 5:6, 7.

19. Etke jemaroñ ba Anij ejoij?

19 Elõñ armij reutiej elej air kõmman ñan ro jet. Ñan keidi, Jehovah elukkun joij ñan ro ri karejaran im ettã burueir. Meñe e eo eutiej tata ijoko otemjej, ej kwalok an lukkun joij ilo juõn wãwen ealikar ñan armij otemjej. (Sam 8:3, 4; Luk 6:35) Jehovah ej joij bareinwõt ñan kajjojo armij ro, ilo an uaki akwelap ko air kajjojo ñan jibañ. (Exodus 22:26, 27; Luk 18:13, 14) Ealikar, Anij ejjab aikwij in kwalok joij ak tiriamo ñan jabdewõt. (Exodus 33:19) Kin menin, jej aikwij kalikar juõn kamolol emũlal kin tiriamo im joij eo an Anij.​—Sam 145:1, 8.

RUMIJ ÑAN ILLU, JAB KALIJEKLOK, IM WÃNIK

20. Ta eo ej kalikar bwe Jehovah erumij an illu im ejjab kalijeklok?

20 Jehovah erumij ñan illu. Bõtab, ejjab melelen bwe e rumij in emmakit, ke emwij an kõmman menin ke ear kokkure Pharaoh, eo ebin buruen, im jar in tarinae eo an ilo Lomalo Ekilmir. Bareinwõt Jehovah ejjab kalijeklok. Kin unin, ro don, Ri Israel ro, rar luji bed eo air emõn ibben kin air debij wõt ial eo ebwid. Anij emõnõnõ in bõk ri kabuñ ro jen ailiñ ko otemjelok, ak ro wõt im rej mour ekkar ñan ial ko an rewãnik.​—Jerbal 10:34, 35.

21. (a) Ta eo Reveles̃õn 15:2-4 ej katakin kij kin Anij? (b) Ta eo enaj kabidodolok ad jerbale men ko Anij ej ba rejimwe?

21 Book in Reveles̃õn ilo Bible ej kalikar tokjen bõk katak kin “kien ko rewãnik” an Anij. Ej jiroñ kij bwe menin kõmanman ko ilañ rej al: “Relap im men in bwilõñ ko men in kõmman ko am, Jehovah Anij, eo ekajur otem kajur. Rewãnik im remol ial ko am, King indio. Wõn ejamin mijak yuk, Jehovah, im kaibujuij etam, bwe kwe wõt kwo tiljek? Bwe ri ailiñ ko otemjej renaj itok im kabuñ imam, bwe emwij kalikar kien ko am rewãnik.” (Revelation 15:2-4, NW) Jej kwalok mijak eo ejimwe kin Jehovah, ak kautiej e, ilo ad lor wõt men ko ej ba rejimwe. Enaj bidodolok elañe jej bar kakememej kij make kin meletlet im yokwe eo an Anij. Aolep kien ko an rej ñan emõn eo ad.​—Aiseia 48:17, 18.

“JEHOVAH AD ANIJ EJ JUÕN”

22. Etke ro rej errã ibben Bible rejjab kabuñ ñan juõn Trinity?

22 Ri Egypt ro in etto rar kabuñ ñan elõñ anij ko, ak Jehovah ej “juõn Anij e kamo.” (Exodus 20:5) Moses ear kakememej Ri Israel ro bwe “Jehovah ad Anij ej juõn Jehovah.” (Deuteronomy 6:4, NW) Jesus Christ ear eliji ejja nan kein. (Mark 12:28, 29) Kin menin, ro rej watõk Bible eo einwõt Nan in Anij rejjab kabuñ ñan juõn Trinity kõmman jen jilu armij ak anij ro ilo juõn. Ilo mol, nan in “Trinity” ejjab walok ilo Bible eo. Anij eo emol ej juõn wõt, ejenolok jen Jesus Christ. (Jon 14:28; 1 Dri Korint 15:28) Jitõb kwojarjar an Anij ejjab juõn eo emour. Ej kajur eo ejerbal an Jehovah, ñan katõbrak karõk ko an eo Ekajur Bõtata.​—Jenesis 1:2; Jerbal 2:1-4, 32, 33; 2 Piter 1:20, 21.

23. (a) Ewi wãwen an naj eddeklok yokwe eo am kin Anij? (b) Ta eo Jesus ear ba kake kin yokwe Anij, im ta eo jej aikwij katak kin Christ?

23 Ñe kwoj lemnak kin joñan emõn eo an Jehovah, kwojjab errã ke bwe ej tellokin am kabuñ ñan e? Ilo am katak Nan eo an, Bible eo, enaj emõnlok am jelã kajjen im kwonaj katak kin ta eo ej watõk jen yuk ñan am maroñ bõk ejmour im mõnõnõ ñan indio. (Matu 5:3, 6) Kobatok ibben men in, yokwe eo am kin Anij enaj eddeklok. En eindein, ke Jesus ear ba: “Kwon yokwe Jehovah am Anij kin aolepen buruõm, im kin aolepen am, im kin aolepen am lolãtãt, im kin aolepen am kajur.” (Mark 12:30) Ealikar, ear wõr yokwe rot in ibben Jesus ñan Anij. Ak ta eo Bible ej kwalok kin Jesus Christ? Ta kunan ilo karõk eo an Jehovah?

ETALE JELÃLOKJEN EO AM

Etan Anij, im ewi joñan air kajerbali ilo Jeje ko in Hebrew?

Etke kwoj aikwij kajerbal etan Anij?

Ta kadkad ko kadkadin Jehovah Anij rej kaitoklimoõm?

    Bok im Kein Katak ilo Kajin M̦ajel̦ (1983-2026)
    Log Out
    Log In
    • Kajin M̦ajel̦
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kilen Kõjerbale
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share