KATAK 1
Ta ko Kwõj Aikuj Kõm̦m̦ani bwe Baam̦le n̦e Am̦ En M̦õn̦õn̦õ?
1. Etke el̦ap an aorõk baam̦le ko ñan jukjukun pãd ko?
JÃN kar etto in an wõr baam̦le ijin ioon lal̦, im el̦ap aer aorõk ñan jukjukun pãd ko. Etke? Kõnke ñe ro uwaan juon baam̦le rej yokwe doon im epaake doon, men in enaaj jipañ kõm̦m̦an bwe en l̦ap m̦õn̦õn̦õ im tõprak ilo jukjukun pãd ko aer. Ro me el̦aptata aer ekkar ñan jipañ ajri ro bwe ren rũttol̦o̦k im jet armej ro me rem̦m̦an ej ro ilo baam̦le ko aer make.
2-5. (1) Ta eñjake ko an ajri ro ñe baam̦le ko aer rej aenõm̦m̦an im m̦õn̦õn̦õ? (2) Ta apañ ko rej wal̦o̦k ñan jet baam̦le ko?
2 Ñe ej m̦õn̦õn̦õ juon baam̦le, mel̦el̦ein men in bwe ro ilo baam̦le eo rej aenõm̦m̦an im jokwane. Baj l̦õmn̦ak m̦õk kõn juon baam̦le me em̦õn̦õn̦õ im el̦ap yokwe ie. Ilo aer m̦õñã in jota, jemãn im jinen baam̦le eo rej jijet ippãn ajri ro nejierro im rej aolep bwebwenato ippãn doon. Ajri ro relukkuun m̦õn̦õn̦õ ilo aer kwal̦o̦k ñan jemãer im jineer kõn men ko rar kõm̦m̦ani ilo jikuul̦. Ilo aer bwebwenato im m̦õn̦õn̦õ ippãn doon, men in ej kakajoor er bwe ren bar pojak ñan men ko renaaj kõm̦m̦ani ilo raan eo tok juon.
3 Ñe juon baam̦le ej aenõm̦m̦an im jokwane, ajri ro rejel̦ã bwe ñe renaaj nañinmej, jemãer im jineer renaaj lale im kõjparok er. Joñan, rejel̦ã bwe jemãer im jineer renaaj emmej in boñ bwe ren lale er. Ajri ro rejel̦ã bwe el̦aññe ewõr jabdewõt aer apañ, remaroñ kepaake jemãer ak jineer im renaaj jipañ im kaenõm̦m̦an er. Rejel̦ã bwe jemãer im jineer renaaj kõjparok er jãn jabdewõt men ko renana rej wal̦o̦k.
4 Ñe ajri ro rej rũttol̦o̦k, ekkã aer m̦are im wõr aer make baam̦le. Juon jabõn kõnnaan jãn aelõñ in Jepaan ej ba, “Ñe ej wõr nejid ajri, jej kab kile joñan ad m̦uri ñan jemãd im jined.” Ilo an ajri ro rũttol̦o̦k im wõr aer make baam̦le, rej kiiõ kile an kar jemãer im jineer yokwe er. Rej bar kile joñan aer kar kate er ñan kõm̦m̦an bwe baam̦le eo aer en m̦õn̦õn̦õ im aenõm̦m̦an. Kõn men in, rej kate er ñan kõm̦m̦ane ejja wãween in wõt ñan baam̦le eo aer make. Ilo ejja iien eo wõt, rej lale im kõjparok wõt al̦ap ro jemãer im jineer ilo aer rũttol̦o̦k. Im lel̦l̦ap im l̦al̦l̦ap rein rej m̦õn̦õn̦õ kake ajri ro jibwier.
5 Bõlen kwõj make l̦õmn̦ak im ba: ‘Ij yokwe baam̦le e aõ, bõtab el̦ap an oktak jãn baam̦le eo ilo katak in. Kõmro eo pãleeõ ej jim̦or jerbal im ejeja am̦ro lo doon. Men eo de eo el̦ap am̦ro kõnnaan kake ej kõn apañ ko rej wal̦o̦k kõn jããn.’ Ak bõlen kwõj ba, ‘Ejeja aõ loe ro nejũ im ro jibũ kõnke ettol̦o̦k ijoko rej jokwe ie.’ Elõñ men ko rej wal̦o̦k im rej kõm̦m̦an bwe elõñ baam̦le ko ren jab m̦õn̦õn̦õ. Meñe ãindein ak ewõr jet baam̦le ko me rej m̦õn̦õn̦õ wõt. Etke rej m̦õn̦õn̦õ? Ta ko baam̦le ko rej aikuj kõm̦m̦ani bwe ren maroñ m̦õn̦õn̦õ? Eokwe, m̦okta jãn ad kwal̦o̦k uwaak eo, ewõr juon kajjitõk eaorõk im jej aikuj etale.
TA IN BAAM̦LE?
6. Kain baam̦le rot ko jenaaj kõnono kaki ilo bok in?
6 Ilo enañin aolep baam̦le ko, epãd jemãn baam̦le eo, kõrã eo ippãn, im ajri ro nejierro. Ekkã an rũtto ro jemãn im jinen l̦eo kab lio jokwe ilo m̦õko im̦weer make. Meñe l̦eo im lio rejel̦ã kajjien ro nukwier, bõtab eddo ko aer ñan rein nukwier edik im ejjab joñan wõt eddo ko aer ñan baam̦le ko aer make. Enañin aolep kõmel̦el̦e ko ilo bok in rej ñan baam̦le ko me rej kitibuj l̦eo, lio, im ajri ro nejierro. Bõtab, ilo lal̦ in rainin, ej lõñl̦o̦k wõt kain baam̦le ko me jenaaj bar kõnono kaki ilo bok in. Ilo jet baam̦le, ejjel̦o̦k jemãn ak jinen ajri ro. Bar jet baam̦le eoktak jemãn ak jinen ajri ro kõnke jemãer ak jineer rar jepel im m̦areik bar juon. Im ebar wõr baam̦le me jemãn im jinen ajri ro rejjab jokwe ippãn doon kõnke ettol̦o̦k jikin jerbal ko aer ak kõn un ko jet.
7. Wõn ro me elõñ armej rej jokwe ippãer, im ewi wãween aer mour ippãn doon?
7 Elõñ armej ro rej jokwe ippãn ro nukwier. Ekkã an armej rein jipañ doon im lale l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãer im jineer. Bareinwõt, ekkã aer lale im kabwe aikuj ko an ro nukwier. Ñan waanjoñak, rej lale, kõkkaajiririik, im kõl̦l̦ã on̦ean jikuul̦ ñan ajri ro nejin ro jeier ak jatier, ro rilikier, im ro jet nukwier. Naan in kakapilõk ko ilo bok in remaroñ bar jipañ armej ro ilo baam̦le rot kein.
APAÑ KO REJ WAL̦O̦K ÑAN BAAM̦LE KO
8, 9. Ilo jet aelõñ ko, etke edikl̦o̦k an baam̦le ko epaake doon im yokwe doon?
8 Ilo raan kein, eoktakl̦o̦k wãween an baam̦le ko mour im men in ej kõm̦m̦an bwe en dikl̦o̦k aer m̦õn̦õn̦õ. Ñan waanjoñak, ilo kar m̦okta, ekkã an kõrã ro pãdwõt im kõm̦m̦ani jerbal ko ilo m̦õko im̦weer ak l̦õm̦aro rej etal im jerbal. Ak kiiõ, enañin aolep kõrã ro ewõr aer jerbal ãinwõt an em̦m̦aan ro wõr aer jerbal. Bõtab, meñe ewõr an kõrã rein jerbal, ak ñe rej jepl̦aak ñan m̦õko im̦weer, er eo rej bar kõm̦m̦ani aolep jerbal ko ilo m̦õko. Rej kõmat m̦õñã, karreo, kwal̦kol̦, lale ajri ro, im kõm̦m̦ani jerbal ko jet. Kajjitõk eo in kiiõ, ‘Ejim̦we ke ñan kõtmãne bwe kõrã rein me elõñ kadede aer jerbal ren kõm̦m̦ani aolep jerbal ko ilo m̦õko im̦weer?’
9 Ilo jet aelõñ ko, el̦ap an baam̦le ko im ro nukwier epaake doon. Bõtab, kõn wõt an ajeededl̦o̦k m̦anit ko an ri aelõñ ko jet im kõn an penl̦o̦k mour, men in ekõm̦m̦an bwe en dikl̦o̦k an baam̦le kein im rein nukwier epaake doon. Eñin unin, ñe rej lale lel̦l̦ap im l̦al̦l̦ap ro jineer ak jemãer, rejjab watõke men in bwe ej juon jeraam̦m̦an. Rem̦õk kake rũtto rein, im jet iaaer ej nana wãween aer kõm̦m̦an ñan er. Ilo elõñ aelõñ ko, elõñ armej ro me elukkuun nana im lãj wãween aer kõm̦m̦an ñan ro rerũtto.
10, 11. Ta ko rej wal̦o̦k ilo elõñ jikin ko im rej kaalikkar bwe eoktakl̦o̦k wãween baam̦le ko ilo raan kein?
10 Ilo raan kein, elõñl̦o̦k rippãlele ro rej jepel. Ilo kar m̦okta, ñe ruo armej rej m̦are, ekkã aerro koba wõt m̦ae iien juon iaaerro emej. Bõtab ilo raan kein, elõñ armej rej m̦are, innem ãlikin jejjo wõt iiõ rej jepel im bar pukot juon pãleer. Jet iaan armej rein elõñ alen aer m̦are im bar jepel. Bareinwõt, elõñl̦o̦k wõt baam̦le ko me ejjel̦o̦k jemãn ak jinen ajri ro.
11 Ebar lõñ rippãlele ro rej koba, bõtab rejjab m̦are. Meñe rejjañin m̦are ak elõñ nejier. Elõñl̦o̦k wõt armej ro rekõn̦aan koba ak rejjab kõn̦aan m̦are. Men in ej wal̦o̦k ipel̦aakin lal̦ in.
12. Ta apañ ko rej wal̦o̦k ñan ajri ro?
12 Ak ta kõn ajri ro ilo baam̦le ko? Ilo elõñ jikin ko, elõñl̦o̦k niñniñ rej l̦otak ak jemãer im jineer rejjañin m̦are. Jet iaan rein me ewõr nejier ajri ej leddik jiddik ro. Elõñ iaan leddik rein elõñl̦o̦k jãn juon nejier ajri ak ekajjo jemãer. Elõñ ripoot ko jãn ipel̦aakin lal̦ in rej kwal̦o̦k bwe elõñ milien ajri ro me ejjel̦o̦k jikin aer jokwe. Elõñ iaan ajri rein rar ilo̦k jãn m̦õko im̦weer kõnke elukkuun nana an baam̦le ko aer lale er. Bar jet iaaer, baam̦le ko aer rar jilkinl̦o̦k er kõnke rejjab maroñ kabwe aikuj ko aer.
13. Etke elõñ baam̦le ko rejjab aenõm̦m̦an im m̦õn̦õn̦õ?
13 El̦ap apañ im jorrããn ko rej wal̦o̦k ñan baam̦le ko. Juon iaan apañ kein ej ñe jo̦dikdik ro rej jum̦ae jemãer im jineer. Bar juon ej ñe rũtto ro rej rape ak ko̦kkure ro nejier im kõm̦m̦ani m̦anit ko rejekkar ñan er. Im bar jet iaan apañ kein ej kadek, ñe enana im lãj wãween an rippãlele ro kõm̦m̦an ñan doon, kab apañ ko jet me rej ko̦kkure im rupe baam̦le ko. Elõñ baam̦le ko ilo raan kein rejjab aenõm̦m̦an im m̦õn̦õn̦õ ñan jidik kõn an wal̦o̦k men kein ñan er.
14. (1) Ekkar ñan jet armej, etke ej wal̦o̦k jorrããn ko ñan baam̦le ko? (2) Ta eo rijjilõk Paul ear ba kõn armej ro ilo raan kein? (3) Etke naan ko an Paul rejejjet ñan men ko rej wal̦o̦k ñan baam̦le ko ilo raan kein?
14 Etke ej wal̦o̦k jorrããn kein ñan baam̦le ko? Jet rej ba bwe unin an wal̦o̦k jorrããn ko ñan baam̦le ko ej kõn an kõrã ro kiiõ jerbal ak jo̦o̦b ãinwõt em̦m̦aan ro. Ro jet rej ba bwe ej kõn an nanal̦o̦k m̦wilin armej ro. Im jet rej ba bwe ebar wõr un ko jet unin an jorrããnl̦o̦k baam̦le ko. Enañin 2,000 iiõ ko remootl̦o̦k, rijjilõk Paul ear kwal̦o̦k bwe enaaj wal̦o̦k apañ ko ñan baam̦le ko. Ear ba: “Ilo raan ko ãliktata, iien ko renana renaaj wal̦o̦ktok. Bwe armej ro renaaj yokwe er make, im renaaj ri arõk m̦weiuk, im ri juwal̦õñl̦õñ, im ri kajjirere, im ro rej kipiliia ñan jemãer im jineer, im ro rejjab kam̦m̦oolol, im ri nana, im ro rejjab yokwe ro nukwier, im ro rellãj, im ro rej kõnnaan naan in riab, ro rejjab kõmmaanwa, rawiia, ro rej dike em̦m̦an, ro ri ketak, ro rej kõm̦m̦an jet men m̦okta jãn aer l̦õmn̦ak kake, ro ri kõmmejãje, im ro rej yokwe menin kabuñbũrueer el̦ap jãn aer yokwe Anij.” (2 Timote 3:1-4) Enañin aolep armej rej errã bwe ejejjet kitien naan kein ilo raan kein. Kõnke jej mour ilo juon jukjukun pãd me eobrak kõn armej rot kein, jejjab bwilõñ kõn an wal̦o̦k elõñ jorrããn ko ñan baam̦le ko.
TA KO KWÕJ AIKUJ KÕM̦M̦ANI BWE BAAM̦LE N̦E AM̦ EN M̦ÕN̦ÕN̦Õ?
15-17. Ta men eo em̦m̦antata im emaroñ jipañ baam̦le ko bwe ren m̦õn̦õn̦õ?
15 Ñe ej wal̦o̦k apañ ko ilo baam̦le ko, ekkã an armej ro ebbõk mel̦el̦e kõn kilen kõm̦adm̦õd apañ ko aer jãn bok ko, ro rerũtto, im ri anijnij im ri bubu ro. Bõtab, ejjab jejjet mel̦el̦e im naan in rõjañ kein rej bũki kõnke mel̦el̦e kein rej oktak jãn iien ñan iien.
16 Ia eo jemaroñ bõk jipañ ie ñan kõm̦m̦an bwe baam̦le eo ad en m̦õn̦õn̦õ? Eokwe, ewõr juon bok me kar kõm̦m̦ane enañin 2,000 iiõ ko remootl̦o̦k. Jet remaroñ l̦õmn̦ak bwe bok in ej bok in jem̦aan im ejjab maroñ jipañ kõj ilo raan kein. Bõtab, ilo m̦ool, mel̦el̦e ko ilo bok in me eto an pãd rej mel̦el̦e ko rem̦m̦antata im remaroñ jipañ baam̦le n̦e am̦ bwe en m̦õn̦õn̦õ.
17 Etan bok in me emaroñ jipañ eok ej Baibõl̦. Elõñ menin kam̦ool ko rej kaalikkar bwe Baibõl̦ ej jãn Anij. Juon iaan eoon ko ilo Baibõl̦ ej ba: “Jeje ko otemjej em̦õj letok kõn kakũrm̦ool an Anij, ej bareinwõt wõr tokjãer kõn katakin, im kauwe, im kajim̦we, im kõjjel̦ãik armej ilo kwõjarjar.” (2 Timote 3:16) Bok in me kwõj riiti kiiõ enaaj jipañ eok bwe kwõn kile wãween an Baibõl̦ eo maroñ jipañ eok ñan kõm̦adm̦õde jabdewõt apañ ko ilowaan baam̦le n̦e am̦.
18. Etke jemaroñ tõmak bwe Baibõl̦ emaroñ jipañ baam̦le ko?
18 El̦aññe kwõjjab tõmak bwe Baibõl̦ emaroñ jipañ baam̦le ko bwe ren m̦õn̦õn̦õ, eokwe jouj im l̦õmn̦ak kõn men in. Baibõl̦ eo ej letok in Anij, eo me ear karõk armej ro ruo m̦oktata bwe ren erom juon baam̦le. (Jenesis 2:18-25) Baibõl̦ ej ba bwe etan Anij ej Jeova. (Sam 83:18) Jeova ear kõm̦anm̦an men otemjej, ekoba armej otemjej. Ear loi aolep men ko rej wal̦o̦k ñan baam̦le ko jãn kar jinoin. Ejel̦ã kõn apañ ko me rej wal̦o̦k ñan baam̦le ko im ej letok naan in kakapilõk ko ñan kõm̦adm̦õdi apañ kein. Aolep baam̦le ko me rar l̦oori naan in kakapilõk ko jãn Baibõl̦ rar lo m̦õn̦õn̦õ im aenõm̦m̦an.
19-21. Ta bwebwenato ko rej kwal̦o̦k bwe Baibõl̦ eo emaroñ jipañ rippãlele ro ñan kõm̦adm̦õdi apañ ko aer?
19 Elõñ bwebwenato ko me rej kwal̦o̦k kõn wãween an Baibõl̦ kar jipañ elõñ baam̦le ko. Ñan waanjoñak, juon kõrã me ewõr an baam̦le ilo Indonesia ekar juon eo me el̦ap an iukkure kõn jããn ak kããm̦bõl̦. Elõñ iiõ ko in an kar kõjoole ajri ro nejin im akwããl wõt ippãn l̦eo pãleen. Juon iien, ear jino katak Baibõl̦. Jidik kõn jidik ear jino tõmaki men ko ear katak jãn Baibõl̦. Ke kõrã in ear l̦oori naan in kakapilõk ko jãn Baibõl̦ eo, ear em̦m̦anl̦o̦k an kõm̦m̦an ñan l̦eo pãleen. Kõn an kar kõrã in kate, ear l̦ap m̦õn̦õn̦õ im aenõm̦m̦an ilowaan baam̦le eo an.
20 Bar juon kõrã ilo aelõñ in Jipein me ewõr an baam̦le ej ba: “Juon iiõ ãlikin am̦ro kar m̦are, ekar jino an wal̦o̦k apañ ko rel̦l̦ap ñan kõmro.” Kõrã in im l̦eo pãleen rar lukkuun oktak jãn doon, im ejeja aerro kõnnaan ippãn doon ijello̦kun wõt ñe rej akwããl. Meñe ekar wõr juon nejierro leddik jidikdik, ak erro ar pepe in kõm̦m̦an aerro peba in jepel. Bõtab, m̦okta jãn aerro kar jepel, kar rõjañ erro bwe ren katak Baibõl̦. Rar katak kõn men ko Baibõl̦ ej ba bwe ri m̦are ro rej aikuj kõm̦m̦ani im rar jino l̦oori. Ãlikin jidik iien, ear em̦m̦anl̦o̦k wãween aerro kõnnaan ñan doon. Erro ar jab jepel im rej kiiõ m̦õn̦õn̦õ ippãn doon.
21 Baibõl̦ ej bar jipañ ro rerũtto. Jen lale juon waanjoñak kõn ruo rippãlele me rerũtto ilo Jepaan. L̦al̦l̦ap eo ear juon eo me em̦õkaj an illu im jet iien elãj. M̦okta, leddik ro nejierro rar jino aer katak Baibõl̦, meñe rũtto rein rar jum̦ae im dike aer katak. Tokãlik, l̦al̦l̦ap eo ear jino kobal̦o̦k ippãn leddik ro nejin im katak Baibõl̦, ak lel̦l̦ap eo ear wõnm̦aanl̦o̦k wõt im jum̦ae. Bõtab, ium̦win jejjo iiõ ko, lel̦l̦ap in ear jino an kile oktak ko rem̦m̦an ilo baam̦le eo an kõn wõt aer katak Baibõl̦. Elukkuun kar em̦m̦an wãween an kar leddik ro nejin lale, im l̦al̦l̦ap eo pãleen ear jino joujl̦o̦k im ettãl̦o̦k bũruon. Kõn men in, lel̦l̦ap in ear jino an katak Baibõl̦, im ear jino kõm̦m̦an oktak ko. Lel̦l̦ap in ej make ba: “Ej kab kiiõ aenõm̦m̦an pãd e am̦ro.”
22, 23. Etke Baibõl̦ eo emaroñ jipañ armej otemjej bwe baam̦le ko aer ren lo m̦õn̦õn̦õ?
22 Armej rein ilo waanjoñak kein rej jet wõt iaan ro rellõñ me rar katak im jel̦ã kõn ta ko rej aikuj kõm̦m̦ani bwe baam̦le ko aer ren m̦õn̦õn̦õ. Armej rein rar katak kõn Baibõl̦ im rej l̦oori naan in kakapilõk ko ie. Rej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im mour ilo jukjukun pãd in me elukkuun obrak kõn lãj im mour ettoon, im epen mour ie. Bareinwõt, armej rein rejjab weeppãn. Mekarta, rej lo m̦õn̦õn̦õ kõnke rej kate er im kõm̦m̦ani men ko Anij ekõn̦aan bwe ren kõm̦m̦ani. Baibõl̦ ej ba bwe Jeova Anij ej ‘katakin kõj, im ej tõl kõj ilo ial̦ eo em̦m̦an jen etal ie.’—Aiseia 48:17.
23 Meñe kar kõm̦m̦ane Baibõl̦ eo enañin 2,000 iiõ ko remootl̦o̦k, ak mel̦el̦e ko ie relukkuun jejjet ñan raan kein ad. Bareinwõt, kar je Baibõl̦ eo bwe aolep armej ren maroñ riiti im bõk tokjãn jãne. Baibõl̦ ejjab juon bok me ej itok jãn mãlõtlõt im kapeel ko an armej. Baibõl̦ ej itok jãn Jeova, eo ear “kõm̦anm̦an ri aelõñ ko otemjel̦o̦k jãn juon wõt armej,” im ejel̦ã kõn armej otemjej. (Jerbal 17:26, UBS) Naan in kakapilõk ko ilo Baibõl̦ remaroñ jipañ jabdewõt armej. El̦aññe kwõnaaj l̦oori naan in kakapilõk ko jãn Baibõl̦, men in enaaj jipañ eok bwe kwõn jel̦ã ta ko kwõj aikuj kõm̦m̦ani bwe baam̦le n̦e am̦ en m̦õn̦õn̦õ.
JOUJ IM UWAAKI KAJJITÕK KEIN:
Ta ko rej wal̦o̦k ñan baam̦le ko ilo raan kein?—2 Timote 3:1-4.
Wõn eo ear karõk bwe en wõr baam̦le?—Jenesis 2:18-25.
Ta ko baam̦le ko rej aikuj kõm̦m̦ani bwe ren m̦õn̦õn̦õ?—Aiseia 48:17.
[Pija eo ilo aolepen peij 4]