Jab Oktak Im Ri Roñjake Ro Remmelele
A komin dri kõmõnmõn nan eo, im jab dri roñjake wõt ro rej mõke mon ir.”—Jemes 1:22.
1. Ta menin bwilõñ ko armij in Israel eo etto rar jerammõn ñan kamol kin mejeir?
“JAB maroñ melokloki” ej juõn wãwen emõn ñan kalikar menin kabwilõñlõñ ko Jehovah ear kõmmani ilo Egypt eo etto. Kajjojo ian Menin Kaeñtan ko Joñoul emol an kar kabwilõñlõñ. Ilokantok men kein rekajur kar rolok eo ekabwilõñlõñ an armij in Israel ro ilujen den ko rar kejebeli ilo Lomalo Ekilmir. (Duteronomi 34:10-12) Elañe kwar juõn ri kamol kin mejõm make kin men kein, kejatdikdik bwe kwo jamin kar meloklok Eo ear bõk eddon men kein. Ak, ri jeje Sam ear al: “R’ar [Ri Israel ro] meloklok Anij air Dri lomor, eo Ear kõmõn men ko relap i Ijipt. Men in bwilõñ ko ilo ene’n Ham, men ko raiet iturin lomalo ekilmir.”—Sam 106:21, 22.
2. Ta eo ej kwalok bwe kamolol eo an Israel kin kõmman ko rekajur an Anij ear dik ien an bed?
2 Elikin air kijone Lomalo Ekilmir, Ri Israel ro rar jino “mijõk Jeova: im rar tõmak Jeova.” (Exodus 14:31) Emaan ro an Israel rar kobalok ibben Moses ilo juõn al in anjo ñan Jehovah, im Miriam im kõrã ro jet rar uak ilo air ikkure kin timbrel im eb. (Exodus 15:1, 20) Aet, armij ro an Anij rar bwilõñ kin kõmman ko rekajur an Anij. Ak kamolol eo air ñan Eo ear kõmmani men kein ear kadu an bed. Ejjabto elõñ iair ear oktak mantiir im einwõt ñe rar luji air kememej jabdewõt. Rar oktak im ro rej lotan im aol nae Jehovah. Jet rar bõk kunair ilo kabuñ ñan ekjap im mour in lũñ.—Bwinbwin 14:27; 25:1-9.
Ta eo Emaroñ Kõmman bwe Jen Meloklok?
3. Kin jab wãppen eo ad, ta eo jemaroñ meloklok?
3 Jabwe in kamolol eo an Israel emol ekabwokbwok. Ak, ejja wãwen in wõt emaroñ walok ñan kij. Emol, jejañin lo kin mejed menin kabwilõñlõñ ko rekwojarjar an Anij. Bõtab, ilo kõtan eo ad ibben Anij, emol ewõr ien ko jaar jab emmelele. Jet iad remaroñ kememej ke jaar bõk mol eo jen Bible eo. Ñan ro jet ien ko rekalañliñ emaroñ koba jar in wujleplok eo ad ñan Jehovah im baptais eo ad ilo den einwõt Christian ro remol. Elõñ iad jaar lo jibañ eo an pein Jehovah ilo jet ien ko ilo mour eo ad. (Sam 118:15) Ilõñin men otemjej, ikijen katok in mij eo an Nejin Anij make, Jesus Christ, emwij ad bõk kejatdikdik in lomor eo. (Jon 3:16) Mekarta, kin jab wãppen eo ad, ñe jej jelmae kõnan ko rebwid im abañ ko ilo mour, emaroñ bareinwõt kanuij bidodo ad meloklok men ko remõn Jehovah ear kõmmani ñan kij.
4, 5. (a) Ewi wãwen an James kakkõl kin kauwatata eo kin ri roñjake ro remmelele? (b) Ewi wãwen ad maroñ jerbale wanjoñok eo an James kin armij eo ilo kapjur eo?
4 Ilo letter eo an ñan Christian ro mõttan, leo jein im jatin Jesus James ear kakkõl kin kauwatata eo ilo ad ri roñjake ro remmelele. E ar je: “A komin dri kõmõnmõn nan eo, im jab dri roñjake wõt ro rej mõke mon ir. Bwe elañe jabrewõt armij ej dri roñjake nan, im jab dri kõmõne, ej einwõt armij eo ej lo mejen ilo kapjur. Bwe ej mõke lale e, im ej ilok im emõkõj an meloklok ie ein.” (Jemes 1:22-24) Ta melelen kar nan kein an James?
5 Ñe jej jerkaktok ilo jibboñ, ekkã ad reilok im lale kapjur eo in lale ta eo jej aikwij kõmmane ñan baotokid. Ke jej jerbal ilo elõñ kain makitkit ko im lemnak eo ad ej kalimjek men ko jet, jej bõjrak jen ad lemnak kin ta eo jaar loe ilo kapjur eo. Menin emaroñ walok ilo juõn wãwen eo ilo jitõb bareinwõt. Ke jej lale Nanin Anij, jemaroñ keidi ta eo kin kij ibben ta eo Jehovah ej watõk ad kõmmane. Kin menin, jej itok im jelmae mej-ñan-mej ibben mõjno ko ad. Jelãlokjen in ej aikwij kamakit kij ñan ad kõmman kajimwe ilo kadkad eo kadkadid make. Ak ñe jej jerbale makitkit ko ad ran otemjej im kate kij kin abañ ko ad, emaroñ bidodo ad bõjrak jen ad lemnak kin wãwen ko ilo jitõb. (Matu 5:3; Luk 21:34) Ej einwõt ñe jej meloklok kõmman in yokwe ko an Anij kin tokjen eo ñan kij. Elañe ej walok menin, jej oktak im bidodo ñan kõnan ko rejerawiwi.
6. Ta etale eo kin Jeje eo emaroñ jibañ kij bwe jen jab meloklok nan eo an Jehovah?
6 Ilo letter in kakõrmol eo an kein kajuõn ñan Ri Corint ro, ri jilek Paul ej jitõñlok ñan Ri Israel ro remmelele ilo ene jemaden eo. Ejja einwõt an kar Christian ro ilo ebeben eo kein kajuõn bõk tokjen jen nan ko an Paul, eliji men eo ear je emaroñ jibañ kij ñan jab meloklok nan eo an Jehovah. Kin menin jen etale 1 Dri Korint 10:1-12.
Karmijeteik Kõnan ko an Lalin
7. Ta menin kamol jejjab maroñ kariape kin yokwe eo an Jehovah Ri Israel ro rar bõke?
7 Men eo Paul ej ba kake kin Ri Israel ro ej jerbal einwõt juõn kakkõl ñan Christian ro. Ilo mõttan in, Paul ej je: “Bwe I jab kõnan bwe komin jaje, ro jãtiõ, ekijkan ro jimam r’ar ber iomin kõro, im ir otemjej r’ar elã jen ilujen lomalo; Im ir otemjej r’ar baptais ñõn Moses ilo kõro eo im ilo lomalo.” (1 Dri Korint 10:1-4) Armij in Israel ro ilo ran ko an Moses rar lo men ko relap rar kalikar kajur eo an Anij, ekoba jorlep eo ekabwilõñlõñ an Anij in kõdo eo ear tellok ir ilo ran im jibañ ir ñan air ko ilujen Lomalo Ekilmir. (Exodus 13:21; 14:21, 22) Aet, Ri Israel ro rar bõk menin kamol in yokwe eo an Jehovah ñan ir eo rar jab maroñ kariape.
8. Ta tokjen ko rar walok kin emmelele eo an Israel kin men ko ilo jitõb?
8 “A,” Paul ej wõnmanlok wõt, “iben elõñ iair Anij e ar jab buñburuen: bwe ar kokkure ir ilo ene jemaren.” (1 Dri Korint 10:5) Ekaburomõjmõj! Elõñ wõt ian Ri Israel ro rar ilok jen Egypt rar make kõmman menin air jab tellokin deloñelok Enen Kallimur eo. Ilo an kar Anij jab kowãppen ir kin jabwe in tõmak eo air, rar mij ilo ene jemaden eo. (Dri Hibru 3:16-19) Ta eo jemaroñ katak kake jen menin? Paul ej ba: “Ak men kein joñok ñõn kij, bwe jen jab ankwõnak men ko renana, im einwõt ir r’ar ankwõnaki.”—1 Dri Korint 10:6.
9. Ewi wãwen an kar Jehovah lelok menin lelok ko ñan armij ro an, im ewi wãwen Israel kar emmakit?
9 Ri Israel ro ear lõñ men ko ibbeir ñan kejbãrok air kalimjek wõt men ko ilo jitõb ke rar bed ilo ene jemaden eo. Rar deloñ ñan loan juõn bujen ibben Jehovah im oktam im erom juõn ailiñ emwij wujleploke ñan e. Bareinwõt, kar lelok ñan ir juõn jerbal in priest, juõn imõn kabbed einwõt juõn jikin kabuñ, im juõn karõk ñan menin katok ko rej lilok ñan Jehovah. Bõtab, jen air lañliñ kin menin lelok kein ilo jitõb, rar kõtlok ir make ñan an jab juburueir kin menin lelok ko Anij ear lelok ñan ir.—Bwinbwin 11:4-6.
10. Etke ien otemjej jej aikwij likit wõt Anij ilo lemnak ko ad?
10 Ilo air jab einwõt Ri Israel ro ilo ene jemaden eo, armij ro an Jehovah rainin rej lañliñ kin buñburu eo an Anij. Ak, einwõt kajjojo armij, elap tokjen bwe jen likit wõt Anij ilo lemnak ko ad. Ad kõmman eindein enaj jibañ kij ñan kajekdon kõnan ko rekibbon im remaroñ kõmman menin an tab lolokjen eo ad ilo jitõb. Jej aikwij beek ilo buruõd ñan “karmijete jerawiwi im mõm ko an lõl, im bwe jen mour im jadõr im jimewõt, im kwojarjar ilo lõl in.” (Taitõs 2:12) Ro iad ro jen ke jaar ajiri jej kobalok ibben congregation eo an Christian jej aikwij jab bõk lemnak in bwe ewõr men emõn emwij kabõjrak kij jeni. Elañe ej walok kain lemnak rot in ilo lemnak ko ad, emõn bwe jen kememej Jehovah im jerammõn ko remõn emwij an keboji ñan kij.—Dri Hibru 12:2, 3.
Bokake kin Aolepen Buruõm ñan Jehovah
11, 12. Ewi wãwen an juõn armij maroñ wõr ruõn kin kabuñ ñan ekjap ilo an jab bõk kunan ilo kabuñ ñan ekjap ko?
11 Paul ej letok bar juõn nanin kakkõl ke ej je: “Im komin jab kabuñ ñõn ekjõp, einwõt jet iair; einwõt emwij jeje, ‘Armij r’ar jijõt im mõña im irak, im juten kuri.’ ” (1 Dri Korint 10:7) Paul ej jitõñlok ñan ien eo ke Ri Israel ro rar kajur ion Aaron ñan kõmmane juõn kon in kau gold. (Exodus 32:1-4) Meñe ejjab einlok wõt bwe jemaroñ oktaklok ñan kabuñ ñan ekjap, jemaroñ oktak im ri kabuñ ñan ekjap ilo ad kõtlok bwe kõnan ko ad make rekibbon ren kamad kij jen ad kabuñ ñan Jehovah kin aolepen ad.—Dri Kolosse 3:5.
12 Ilo bar juõn ien, Paul ear jeje kin jet ro ear lap wõt air lemnak kin mweiuk elaplok jen men ko ilo jitõb. Kin ro rej “etetal einwõt ri kijirãt ro kin alal in kaeñtan eo an Christ,” ear je: “Jemlok eo air ej kokkure ir, im anij eo air ej lojeir.” (Philippians 3:18, 19, NW) Menin kabuñ in ekjap eo air kar jab juõn annañ eo emwij eiki. Kar kõnan eo air kin mweiuk ko. Bwebõta, ejjab aolep kõnan ko rebwid. Jehovah ear kõmanman kij kin aikwij ko an armij im maroñ eo ñan lañliñ kin elõñ menin kamõnõnõ ko. Ak ro rej bukõt kamõnõnõ ilõñin kõtan eo air ibben Anij, emol, rej lukkun oktak im ri kabuñ ñan ekjap.—2 Timote 3:1-5.
13. Ta eo jemaroñ katak kake jen bwebwenato eo kin kon in kau gold eo?
13 Elikin air diojlok jen Egypt, Ri Israel ro rar kõmmane juõn kon in kau gold ñan air kabuñ ñane. Ilo kobaiktok ñan kakkõl eo nae ekjap, ebar wõr juõn katak eaorõk ilo menin. Ri Israel ro ear alikar air jab bokake ialin tel eo jen Jehovah. (Exodus 20:4-6) Ak, rar jab karõk ñan air kajekdon Jehovah einwõt Anij eo air. Rar kõmman menin katok ko ñan kon in kau eo im naetan ien eo juõn “kwojkwoj ñõn Jeova.” Ak rar mone ir make ilo air lemnak bwe Anij enaj kar kajekdon jab bokake eo air. Menin kar juõn menin lõkatip ñan Jehovah, im ear lap an kailluik e.—Exodus 32:5, 7-10; Sam 106:19, 20.
14, 15. (a) Etke Ri Israel ro kar ejelok air jekben kin air oktak im ri roñjake ro remmelele? (b) Elañe jej beek bwe jen jab oktak im ri roñjake ro remmelele, ta eo jenaj kõmmane kin kien ko an Jehovah?
14 Enaj juõn men ejeja ñan an juõn Ri Kennan ro an Jehovah kobalok ilo juõn kabuñ wan. Bõtab, ke rej bed wõt ilo congregation eo, jet remaroñ kajekdon ialin tel eo an Jehovah ilo wãwen ko jet. Armij in Israel ro ear ejelok menin air jekben kin air oktak im ri roñjake ro remmelele. Rar roñ kin Kien ko Joñoul im rar bed ilo ien eo ke Moses ear lelok ñan ir kien eo an Anij: “Komin jab kõmõnmõn anij ro ijillokiõ; anij silver, ak anij gold, komin jab kõmõnmõn ñõn kom.” (Exodus 20:18, 19, 22, 23) Ak, Ri Israel ro rar kabuñ ñan kon in kau gold eo.
15 Kij bareinwõt enaj ejelok menin ad jekben elañe jaar oktak im ri roñjake ro remmelele. Ilo Jeje ko, ewõr ibbed ialin tel jen Anij ikijen elõñ men ko ilo mour. Ñan wanjoñok, Nan eo an Jehovah elaptata an kananaiki manit eo kin muri im jab kõllãiki. (Sam 37:21) Ajiri ro rej kibel ir bwe ren kiblie ñan jemeir im jineir, im jemeir rej watõk air kakajiririk ajiri ro nejiir “ilo kaje im kowe an Iroij.” (Dri Epesõs 6:1-4) Christian ro rej make iair rej katakin ir ñan belele “ilo Iroij wõt,” im ri belele ro ri karejaran Anij rej jiroñ ir: “Armij otemjej ren koutiej belele im en kwojarjar jikin babu: bwe Anij e naj ekajet ro dri lũñ otemjelok.” (1 Dri Korint 7:39; Dri Hibru 13:4) Elañe jej beek ñan ad jab oktak im ri roñjake ro remmelele, jenaj bõk nanin tel kein im ko jet jen Anij ilo ad lukkun lemnak kaki im jerbali.
16. Ta tokjen ko rar walok jen kabuñ ñan kon in kau gold eo?
16 Jehovah ear jab bõk wãwen an kar Ri Israel ro kajeoñ in kabuñ ñan e ilo wãwen ko air make. Ak, 3,000 rar jako, bõlen kin jerbal eo ebuñbuñ rar kõmmane ilo kõmman in jumae eo ilo kabuñ ñan kon in kau gold eo. Ri kõmman bwid ro jet rar eñtan jen juõn nañinmij jen Jehovah. (Exodus 32:28, 35) Ear juõn katak elap ñan jabdewõt eo ej konono Nanin Anij ak rej kãlet ñan ir make ta eo rej kõnan bokake!
“Ko Jen Lũñ”
17. Ñan ta men eo ear walok 1 Dri Korint 10:8 ej jitõñlok ñane?
17 Juõn wãwen me kõnan ko an kanniek emaroñ tellok ñan emmelele ilo men ko ilo jitõb Paul ear bõkmantak ke ej ba: “Im jen jab lũñ, einwõt jet iair r’ar lũñ, im mij ilo juõn ran roñoul im jilu tausan.” (1 Dri Korint 10:8) Ijin Paul ej jitõñlok ñan juõn jorrãn ion ene ko emõn biken an Moab ilo jemlokin lok 40 yiõ ko in an Israel etal ilujen ene jemaden eo. Ri Israel ro ejjabto jen ke rar bõk jibañ eo an Jehovah ilo nitbwili ene ko iturear in Jordan, ak elõñ rar kamol air oktak im emmelele im jab kamolol. Ilo tõrerein Enen Kallimur eo, rar kabo ir ñan air etal ilo lũñ im ilo kabuñ eo ejjab erreo an Baal in Peor. Enañin 24,000 rar jako, 1,000 iair kar ri tel ro ilo kõmman ko rebwid.—Bwinbwin 25:9.
18. Kain mwil rot eo emaroñ tellok ñan mour in lũñ?
18 Armij ro an Jehovah rainin emõn air jelã kake ir kin kien mour erreo ko air. Ak ñe rej kabo ir ñan lũñ, jet Christian rej bõjrak jen air lemnak kin Anij im kien ko an. Rar oktak im ri roñjake ro remmelele. Ilo jinoin, kabo eo emaroñ jab jelet juõn kõmman in lũñ. Emaroñ juõn kõnan eo ñan itok wõt in lale pija in kelwan ko, ñan kõmman kõjak ko rejõkkar ak ñan katoojoj, ak ñan jibadõk ibben don ko ibben armij ro remõjno ilo mour erreo. Men kein otemjej rar tellok Christian ro ñan mwilin jerawiwi.—1 Dri Korint 15:33; Jemes 4:4.
19. Ta nanin kakabilek eo ilo Jeje ko ej jibañ kij ñan “ko jen lũñ”?
19 Elañe jej bõk kabo ñan bõk kunad ilo mwil etton, jej aikwij jab bõjrak in lemnak kin Jehovah. Jen men in, jej aikwij lor nanin kakememej ko ilo Nan eo an. (Sam 119:1, 2) Einwõt Christian ro, elõñ wõt iad jej kõmman joñan wõt ad maroñ ñan bed wõt ilo mour erreo, ak kõmmane men eo ejimwe ilo mejen Anij ej aikwij air kate wõt ir. (1 Dri Korint 9:27) Ñan Christian ro ilo Rome, Paul ear je: “Bwe ami kiblie e buñbuñtok ñõn armij otemjej. Inem ij lõñliñ kin kom, a I kõnan komin meletlet ñõn men eo emõn, im bwebwe kin nana.” (Dri Rom 16:19) Einwõt kar mõn 24,000 Ri Israel ro kin jerawiwi ko air, ro rej kõmman lũñ im bwid ko jet ejjabto renaj lo ekajet eo an Jehovah. (Dri Epesõs 5:3-6) Inem, jen ad oktak im ri roñjake ro remmelele, jej aikwij etal wõt im “ko jen lũñ.”—1 Dri Korint 6:18.
Ien Otemjej Kamolol kin Menin Letok Ko an Jehovah
20. Ewi wãwen Ri Israel ro rar likit Jehovah ñan melejoñ, im ta kar tokjen eo?
20 Jarlepju in Christian ro rejjab lelok ir ñan mour in lũñ. Ak, jej aikwij kejbãrok bwe jen jab kõtlok kij make ñan ad jibadõk juõn ial eo ej tellok ñan manit in lotan me tokjen eo emaroñ walok ilo jab buñburu eo ekwojarjar. Paul ej kõketak kij: “Jen jab likit Jehovah ñan melejoñ, einwõt jet ian [Ri Israel ro] rar melejoñe e, im jako kin serpent ko. Jen jab ri lotan, einwõt jet iair rar ri lotan, im jako kin ri kokkure eo.” (1 Corinthians 10:9, 10, NW) Ri Israel ro rar lotan Moses im Aaron—aet, meñe nae Anij make—im aol kin menin letok eo ekabwilõñlõñ, manna eo. (Bwinbwin 16:41; 21:5) Ear dik lok ke an Jehovah illu kin lotan eo air jen lũñ eo air? Bwebwenato eo ilo Bible eo ej kwalok bwe elõñ ri lotan ro serpent ko rar mõn ir. (Bwinbwin 21:6) Ilo juõn ien eo lok mokta, elõñlok jen 14,700 ri lotan ro ri jumae rar jako. (Bwinbwin 16:49) Inem jen jab melejoñe inemõn eo an Jehovah ilo ad jab kautiej menin letok ko an.
21. (a) Ta nanin kõketak eo Paul ear kakõrmol ñan an je? (b) Ekkar ñan Jemes 1:25, ewi wãwen an maroñ mol ad mõnõnõ?
21 Ilo an jeje ñan Christian ro mõttan, Paul ej kajemlok lajrak in kakkõl ko kin nanin kõketak in: “A men kein r’ar walok ibeir ñõn joñok; in emwij je ir nan in kowe kij, kijeo ien ko eliktata r’ar itok ioer. Kin men in, eo ej lemnok ej jutõk, en lale bwe en jab buñ.” (1 Dri Korint 10:11, 12) Einwõt Ri Israel ro, emwij ad bõk elõñ jerammõn ko jen Jehovah. Bõtab, ilo ad jab einwõt ir, jen jab meloklok im likjap in kamolol kin men ko remõn Anij ej kõmmani ñan kij. Ñe inebata ko an mour in rej jibed lallok kij, jen kalmenlokjen kake kallimur ko remõn jej loi ilo Nan eo an. Jen kememej kõtan eo ad eaorõk ibben Jehovah im etal wõt im kõmmane jerbal in kwalok nan eo an Ailiñ eo, eo emwij kabbeik kij kake. (Matu 24:14; 28:19, 20) Juõn ial eo einwõt in emol ej bõktok ñan kij mõnõnõ eo emol, bwe Jeje ko rej kallimur: “A eo ej ber im liñõre kien in anemkwoj eo e wãppen, im jab dri roñjake eo ej meloklok, a e dri kõmõn ej jerbale, armij eo e naj mõnõnõ ilo an kõmõn.”—Jemes 1:25.
Ewi Wãwen Am Naj Kar Uak?
• Ta eo emaroñ kõmman bwe jen ri roñjake ro remmelele?
• Etke bokake eo kin aolepen buruõd ñan Anij elap tokjen?
• Ewi wãwen ad maroñ “ko jen lũñ”?
• Ta eo ej aikwij lemnak eo ad kin menin letok ko an Jehovah?
[Pija]
Ri Israel ro rar meloklok jerbal ko rekajur an Jehovah ñan tokjen eo ñan ir
[Pija]
Armij ro an Jehovah rej beek ñan air kejbãrok kien mour erreo ko reutiej