Jehovah Ej Kõmman Jimwe Ien Otemjej

“Jeova e wãnik ilo ial ko An otemjej.”​—SAM 145:17.

1. Ewi wãwen kwoj emmakit ñe juõn armij ej bõk juõn jemlok ebwid kin kwe, im ta eo jemaroñ katak jen juõn wãwen einwõt in?

ENAÑIN ke wõr juõn ear bõk juõn lemnak ebwid kin kwe, bõlen ear bere kõmman ko am ak unin am kõmman men ko, ilo an jab bõk melele ko mokta? Elañe aet, bõlen kwar inebata​—im ewõr unin ej eindein eñjake eo am. Jen men in, jemaroñ katak juõn men eaorõk: Ejjab juõn men in meletlet ñan bõk juõn jemlok ilo mõkaj elañe ejjab aolep melele ko rebed ibbed.

2, 3. Ewi wãwen jet armij rej emmakit ñe ejabwe tibdik in kamelele ko kin bwebwenato ko ilo Bible ñan uak aolep kajitõk ko air, ak ta eo Bible ej ba kin Jehovah?

² Jej aikwij kememej men in elaptata ñe jej aikwij kõmman jemlok ko ikijen Jehovah Anij. Etke ej eindein? Kinke ewõr jet bwebwenato ko ilo Bible me jemaroñ bwok kaki ilo jinoin. Bwebwenato kein​—bõlen kin makitkit ko an jet ian ri kabuñ ro an Anij ak kin ekajet ko an Anij ilo ien ko remotlok​—emaroñ jab bwe tibdik in melele ko ewõr ibbed ñan uak aolep kajitõk ko ad. Ekaburomõjmõj, bwe jet rar kõrraat bwebwenato kein, im rar bareinwõt kajitõk elañe Anij ewãnik im jimwe. Ak, Bible eo ej jiroñ kij bwe “Jeova e wãnik ilo ial ko An otemjej.” (Sam 145:17) Nan eo An ej bareinwõt kamol ñan kij bwe “e jamin kõmman nana.” (Job 34:12; Sam 37:28) Inem, lemnak kin eñjake eo an ñe ro jet rej bõk jemlok ko rebwid kin e!

³ Jen etale lalem un ko unin jej aikwij bõk ekajet ko an Jehovah. Inem, ilo ad lemnak kin un kein, jenaj etale ruo bwebwenato ko ilo Bible me jet rej lo bwe ebin air melele kaki.

Etke Jej Aikwij Bõk Ekajet ko an Jehovah?

4. Etke jej aikwij kwalok ettã buru ñe jej etale makitkit ko an Anij? Kwalok juõn wanjoñok.

⁴ Moktata, kinke Jehovah e jelã kin aolep melele ko rej kitibuj juõn men im kij jejaje, jej aikwij kwalok ettã buru ñe jej lemnak kin makitkit ko an Anij. Ñan wanjoñok: Lemnak kin juõn ri ekajet me rejelã kake einwõt juõn eo ej kõmman bebe ko ilo ejelok kalijeklok im ej kap kwalok juõn bebe ilo juõn case ilo imõn ekajet eo. Naj kar ta lemnak eo am kin juõn armij eo ej kõrraate bebe eo an ri ekajet eo ilo an jab jelã kin aolep mol ko ak ejjab melele kin kien ko rej jelet case eo? Enaj men in bwebwe ñan ekajet juõn men ilo am jab jelã aolep tibdik in melele ko. (Jabõn Kennan Ko 18:13) Enaj laplok an men in bwebwe elañe armij ro rej kõrraat “Eo ej Iroij in ekajet ñõn aolepen lõl”!​—Jenesis 18:25.

5. Ta eo jej aikwij kememej ñe jej konono kin bwebwenato ko ilo Bible kin ekajet ko an Anij nae jet armij?

⁵ Un eo kein karuo ñan bõk ekajet eo an Anij ej bwe einjuõn jen armij, Anij emaroñ lo buru ko. (1 Samuel 16:7) Nan eo An ej ba: “Ña, Jehovah, ij tur buruen armij, im etale lemnak ko, im lelok ñan kajjojo ekkar ñan wãwen ko an, ekkar ñan leen jerbal ko an.” (Jeremiah 17:​10, NW) Kin men in, ñe jej konono kin bwebwenato ko ilo Bible kin ekajet ko an Anij nae jet armij, jen jab meloklok bwe mejen ear lo lemnak ko, un ko ilikin kõmman ko an, im kõnan ko an renojak me rar jab jei ilo Nan eo an.​—1 Kronikel 28:9.

6, 7. (a) Ewi wãwen an kar Jehovah kwalok bwe ej kajejjet kien ko an rejimwe im wãnik meñe enaj lap an eñtan kake? (b) Ta eo jej aikwij kememej ñe jej konono kin juõn men me ej kamakit kij ñan lemnak elañe Anij ear emmakit ilo juõn wãwen ewãnik ak jimwe?

⁶ Lale un eo kein kajilu ñan bõk ekajet ko an Jehovah: Ej tiljek in lor kien ko an rewãnik meñe ej melelen enaj lap an eñtan kake. Lemnak kin juõn wanjoñok. Ke ear lelok Nejin einwõt juõn binmour ñan kanemkwoj armij ro rej bokake jen jerawiwi im mij, Jehovah ear kajejjet kien ko an rejimwe im wãnik. (Dri Rom 5:​18, 19) Ak, ilo an lo an Nejin ejitenburu eñtan im mij ion alal in eñtan eo ejelok bere ear lap an kaeñtan Jehovah. Ta eo men in ej ba kin Anij? Ikijen “men in wiaik eo ej ilo Kraist Jisõs,” Bible eo ej ba: “Bwe en bakajen An [Anij] wãnik.” (Dri Rom 3:​24-​26) Bar juõn ukok kin Romans 3:​25 ej ba: “Men in ej kwalok bwe ien otemjej Anij ej kõmman men eo ejimwe im wãnik.” (New Century Version) Aet, joñan eo Jehovah ear mõnõnõ in kõmmane ñan karõk binmour eo ej kwalok bwe elap an kautiej “men eo ejimwe im wãnik.”

⁷ Inem, elañe jej read juõn men ilo Bible me ej kõmman bwe jet ren bere elañe Anij ear emmakit ilo juõn wãwen ewãnik ak jimwe, jej aikwij kememej men in: Kin tiljek eo an ñan kien ko an rewãnik im jimwe, Jehovah ear jab debij Nejin make jen an iion juõn mij elap an kaeñtan. Enaj ke kokkure kien kein ilo men ko jet? Mol eo in, Jehovah eban otem ban kokkure kien ko an rewãnik im jimwe. Kin men in ewõr ibbed un eo unin ad maroñ liki bwe ien otemjej ej kõmmane men eo ewãnik im jimwe.​—Job 37:23.

8. Etke ejamin juõn men in kõmmanwa ñan an armij ro lemnak bwe Jehovah enaj likjap in kwalok jimwe im wãnik?

⁸ Lemnak kin un eo kein kemen jej aikwij bõk ekajet ko an Jehovah: Jehovah ear kõmanman armij ilo wãwen wõt E. (Jenesis 1:​27) Kar lelok ñan armij kadkad ko einlok wõt kadkadin Anij, ekoba juõn jelã kin jimwe im wãnik. Ejamin juõn men in kõmmanwa elañe jelã kin jimwe im wãnik eo ad ej kõmman bwe jen lemnak bwe ejja kadkad kein wõt ejelok ibben Jehovah. Elañe jej bwok kin juõn bwebwenato ilo Bible, jej aikwij kememej bwe kin ad jolet jab wãppen, jelã eo ad kin ta eo ewãnik im jimwe ejjab wãppen. Jehovah Anij, ilo eo kar kõmanman kij ilo wãwen wõt e, ewãppen an jimwe im wãnik. (Duteronomi 32:4) Enaj men in bwebwe ñan lemnak bwe armij emaroñ laplok an jimwe im wãnik jen Anij!​—Dri Rom 3:​4, 5; 9:​14.

9, 10. Etke Jehovah ejjab aikwij kamelele ak kamol ñan armij bwe ejimwe makitkit ko an?

⁹ Un eo kein kalalem ñan bõk ekajet ko an Jehovah ej kinke e eo “Eutiejtata ion aolepen lõlin.” (Sam 83:18) Kin an eindein, ejjab aikwij kamelele ak kamol ñan armij bwe ejimwe makitkit ko an. E eo Ri Potter eo Elap, im kij einwõt kle (clay) eo kar eiki ilo jãbi ko, bwe en kõmman ekkar ñan kõnan eo an. (Dri Rom 9:​19-​21) Wõn kij​—jãbi ko me pein kar kõmanmani​—bwe jen jumaik bebe ak makitkit ko an? Ke ri patriarch eo Job ear jab melele kin wãwen an kar Anij jerbal ibben armij ro, Jehovah ear kajimwe e, ilo an kajitõk: “Kwo naj kajitokjen Aõ ekajet ke? kwo naj liakelok iõ ke, bwe ren kowãnik yuk?” Ilo an kile bwe ear konono ilo an jab melele, tokelik Job ear ukwelok. (Job 40:8; 42:6) Jen jab kõmman bwid eo ñan lotane Anij!

¹⁰ Alikar, ewõr un ko remõn ibbed ñan tõmak bwe ien otemjej Jehovah ej kõmman men ko rejimwe. Kin bedbed in ñan melele wãwen ko an Jehovah, jen etale ruo bwebwenato ko ilo Bible me jet rej lo bwe rebwok kaki. Eo mokta ej kitibuj makitkit ko an juõn ian ri kabuñ ro an Anij, im eo juõn, kajejjet ekajet eo an Anij.

Etke Lot Ear Lelok Kõrã Ro Nejin ñan juõn Jar in Ri Nana?

11, 12. (a) Kwalok ta eo ear walok ke Anij ear jilkinlok ruo enjel ro ñan Sodom. (b) Bwebwenato in ear bõkmantak ta kajitõk ko ilo lemnak ko an jet armij?

¹¹ Ilo Jenesis chapter 19, jej lo bwebwenato eo kin ta eo ear walok ke Anij ear jilkinlok ruo enjel ñan Sodom. Lot ear akwelap bwe ri lotok ro ren etal ñan mweo imõn. Bõtab, ilo boñin eo, juõn jar in maan ro jen jikin kwelok eo rar kabole mweo im ba bwe en kadiojlok ri lotok ro bwe ren babu ibbeir. Lot ear kajeoñ in konono ibben jar eo, ak ear ejelok tõbrak. Ilo an kõnan kejbãrok ri lotok ro, Lot ear ba: “Ij akwelap ñõn kom, jeiõ im jãtiõ, komin jab kõmõn nana einwõt in. Lo kiõ, ruo nejiõ kõra re jañin jela eman; ij akwelap ñõn kom, in ãñintok irro ñõn kom, im komin kõmõn ñõn irro einwõt emõn ilo mejemi: a jab kõmõn jabrewõt ñõn lõmarein; bwe rar dreloñ iomin kejenwan mweo imõ.” Jar eo ear jab kõnan roñjake im renañin rupe kejam eo. Eliktata, enjel ri lotok ro rar kabilo jar eo.​—Jenesis 19:​1-​11.

¹² Ilo melele kake, elõñ kajitõk ko rej walok ilo lemnak ko an jet ikijen bwebwenato in. Rej lemnak: ‘Lot en baj maroñ wõt kejbãrok ri lotok ro an im lelok limaro nejin ñan juõn jar in armij ro renana? Ear jab emmakit ke ilo juõn wãwen ejakkar, im ilo bikõt bareinwõt?’ Ilo lemnak kin bwebwenato in, etke Anij ear kakõrmole Peter bwe en naetan Lot juõn “armij ewãnik”? Lot ear emmakit ke ilo juõn wãwen Anij ej buñburuen kake? (2 Piter 2:​7, 8) Jen etale men in bwe jen jab bõk juõn jemlok ebwid.

13, 14. (a) Ta eo jej aikwij kile kin bwebwenato eo ilo Bible kin makitkit ko an Lot? (b) Ta eo ej kwalok bwe Lot ear jab emmakit ilo juõn wãwen ebikõt?

¹³ Mokta, jej aikwij kile bwe jen an errã ak kananaik makitkit ko an Lot, Bible eo ej baj kwalok wõt kin ta eo ear walok. Bible eo ejjab ba bareinwõt kin ta eo Lot ear lemnak kake ak ta eo ear kamakit e ñan an kõmman eindein. Ñe enaj bar jeblak ilo ‘jerkakbiji eo an ro remõn,’ bõlen enaj kwalok kin tibdik in kamelele ko.​—Jerbal 24:15.

¹⁴ Lot ear jab juõn armij ebikõt. Ear bed ilo juõn wãwen ebin. Ilo an ba bwe ri lotok ro rar “dreloñ iomin kejenwan” mweo imõn, Lot ear kalikar bwe ear aikwij in lelok kejbãrok im jikin kone ñan ir. Ak men in ejamin bidodo. Ri Jew ri jeje bwebwenato eo Josephus ej ba bwe Ri Sodom ro rar “nana ñan emaan ro, im rar jab kwalok kautiej ñan Anij . . . Rar kijirãte ruwamaejet ro, im rar katton ir make kin manit ko an Ri Sodom.” Ak, Lot ear jab jenlik jen jar in enana. Ilo oktan, ear dioj im kajeoñ in konono ibben emaan rein re illu. Ear bareinwõt “kil aor eo elikin.”​—Jenesis 19:6.

15. Etke jemaroñ ba bwe Lot ear emmakit ilo tõmak?

¹⁵ ‘Ak,’ jet remaroñ kajitõk, ‘etke Lot ear lelok limaro nejin ñan jar eo?’ Ijellokin ad bõk lemnak eo bwe ear kõmmane kin juõn un enana, etke jejjab lemnak kin jet un ko remaroñ kar unin. Moktata, Lot emaroñ kar emmakit ilo tõmak. Ewi wãwen? Ejelok bere bwe Lot ear jelã kin ewi wãwen Jehovah ear kejbãrok Sarah, lio belen Abraham, jein ak jatin jemen Lot. Kememej bwe kin an kanuij deo Sarah, Abraham ear kajitõk ibben bwe en ãñiñin e jein, bwe ro jet ren jab mõn e im bõk lio.a Inem, kar ãñin Sarah ñan mõn Pharaoh. Bõtab, Jehovah ear bõprae Pharaoh jen an babu ibben Sarah. (Jenesis 12:11-​20) Lot emaroñ kar tõmak bwe enaj eindein an kejbãrok ro nejin. Im, Jehovah ikijen enjel ro rar jibañ, kar kejbãrok kõrã rein.

16, 17. (a) Ilo wãwen et eo Lot emaroñ kar kajeoñ in kailbõk ak kabwok emaan ro ilo Sodom? (b) Jekdon ta unin kõmman ko an Lot, ta eo jemaroñ liki kake?

¹⁶ Lemnak kin bar juõn men emaroñ kar lemnak kake. Lot emaroñ kar kajeoñ in kailbõk ak kabwok jar eo. Emaroñ kar lemnak bwe jar eo ejamin kõnan limaro nejin kinke maan ro ilo Sodom rar mijkaie kin don. (Jud 7) Bareinwõt, limarein renaj kar belek maan ro ilo jikin kwelok eo, inem ro nukin, ro jeran, ak ri business ro mõttan lõmarein ruo remaroñ kar bed ibwiljin jar eo. (Jenesis 19:14) Lot ear kejatdikdik bwe ikijen kõtan kein, jet maan ro ibwiljin jar eo renaj kar jojomar limaro nejin. Juõn jar ejebel ejjab lukkun kauwatata.b

¹⁷ Jekdon ta lemnak im unin kõmman ko an Lot, jemaroñ liki men in: Kinke ien otemjej Jehovah ej kõmman men eo ejimwe, emaroñ kar wõr un ko remõn ñan an watõk Lot juõn “armij ewãnik.” Im ñe jej lemnak kin makitkit ko an jar in Ri Sodom ro, emaroñ ke wõr bere bwe Jehovah ear jimwe ke ear kokkure armij ro ilo jikin kwelok in enana?​—Jenesis 19:23-​25.

Etke Jehovah Ear Mõn Uzzah?

18. (a) Ta eo ear walok ke David ear kajeoñ in bõktok Tebteb in Kallimur eo ñan Jerusalem? (b) Bwebwenato in ej bõkmantak kajitõk et eo?

¹⁸ Bar juõn bwebwenato me emaroñ kabwok jet ej ikijen ien eo David ear bõktok tebteb in kallimur eo ñan Jerusalem. Kar likit Tebteb eo ion juõn wa, im Uzzah im leo jein ak jatin rar bed iman. Bible ej ba: “Im ke rar itok ñõn jikin dreñdreñ an Nekon, Uzza e ar kõtellok pein ñõn dipdip an Anij, im jibwe; bwe e tibñil ox ko. Im ebwil illu an Jeova nae Uzza; im Anij e ar mõn e ijo kin bwir eo an; im e ar mij iturin dipdip in Anij.” Jet alliñ ko tokelik, rar bar kajeoñ in bõktok tebteb eo im lo tõbrak ke rar bõktok tebteb eo ilo wãwen eo Anij ear kajejjete, ke Ri Levite ro nejin Kohath rar ineke ion aereir. (2 Samuel 6:​6, 7; Bwinbwin 4:​15; 7:9; 1 Kronikel 15:​1-​14) Jet remaroñ kajitõk: ‘Etke Jehovah ear emmakit ilo juõn wãwen elap? Uzzah ear baj kajeoñ wõt in kejbãrok Tebteb eo.’ Bwe jen jab bõk juõn jemlok ebwid, ewõr jet melele ko jej aikwij lemnak kaki.

19. Etke Jehovah eban emmakit ilo juõn wãwen ejjab jimwe?

¹⁹ Jej aikwij kememej bwe Jehovah eban kõmman jab wãnik. (Job 34:10) Ñan an kõmmane men in ejamin juõn wãwen kwalok yokwe, im jej jelã jen ad katak Bible bwe “Anij yokwe.” (1 Jon 4:8) Bareinwõt, Jeje Ko rej jiroñ kij bwe “wãnik im ekajet loñtak ko an tron eo [an Anij].” (Sam 89:14) Inem, ewi wãwen Jehovah ear maroñ kõmman jab wãnik? Elañe ear eindein an kõmman, enaj kar kokkure loñtak in iroij bõtata eo an.

20. Ta un ko unin Uzzah ear aikwij in jelã kin kien ko ikijen Tebteb eo?

²⁰ Kememej bwe Uzzah en kar jelã Kien eo. Tebteb eo ear jutak ikijen bed eo an Jehovah. Kien eo ear kalikar bwe ro ejjab tellokiir ren jab jibwe, im ear kakkõl ilo alikar bwe ro rejjab bokake renaj kar bõk kaje kin mij. (Bwinbwin 4:​18-​20; 7:​89) Kin men in, bõkto-bõktak Tebteb eo ekwojarjar ear jab juõn men ren kar kajettokjen. Uzzah ear juõn Ri Levi (meñe ear jab juõn priest), inem en kar jelã Kien eo. Bareinwõt, elõñ yiõ ko mokta Tebteb eo ear bed ilo mweo imõn jemen ñan kejbãroke. (1 Samuel 6:⁠20–​7:1) Ear bed ie iumin 70 yiõ ko, mae ien David ear kãlet ñan kamakit e. Inem jen ien eo ear dik mantak, Uzzah ear jelã kin kien ko ikijen Tebteb eo.

21. Ikijen Uzzah, etke eaorõk bwe jen kememej bwe Jehovah ej lo kõnan ko an buru?

²¹ Einwõt kar ba mokta, Jehovah emaroñ lale buruen armij. Kinke Nan eo an ej ba bwe men eo Uzzah ear kõmmane ear juõn “bwir” ejelok kautiej ie, Jehovah emaroñ kar lo juõn kõnan ekibbon me bwebwenato eo ear jab kwalok kake. Uzzah emaroñ ke kar juõn armij ewãlok, me ekkã an le jen maroñ ko an? (Jabõn Kennan Ko 11:2) Kin an kar tel ilobwilij iman Tebteb eo me family eo an ear kejbãroke men in ear kõmman ke bwe en kemjãje? (Jabõn Kennan Ko 8:​13) Joñan an kar mõjno tõmak eo an Uzzah ear lemnak ke bwe pein Jehovah ekadu bwe en jab maroñ kabin tebteb eo ekwojarjar me ear kõkkar kin bed eo an? Jekdon ta wãwen eo, jemaroñ liki bwe Jehovah ear kõmmane men eo ejimwe. Alikar ear lo juõn men ilo buruen Uzzah me ear kamakit E bwe en mõkaj an ekajete.​—Jabõn Kennan Ko 21:2.

Juõn Bedbed Ebin kin Liki

22. Ewi wãwen jej lo meletlet eo an Jehovah ke jet ien ejako jet kamelele ko ilo Nan eo an?

²² Jej lo meletlet eo ejej uan an Jehovah ñe jet ien ejako jet kamelele ko ilo Nan eo an. Ilo wãwen in Jehovah ej letok ñan kij juõn ien emõn ñan kwalok bwe jej liki e. Jen men eo emwij ad etale, ejjab alikar ke bwe ewõr un ko rebin ñan bõk ekajet ko an Jehovah? Aet, ñe jej katak Nan in Anij kin juõn buru emol im juõn lemnak emõn, ebwe joñan jelã eo ibbed kin Jehovah ñan kamol ñan kij bwe ien otemjej ej kõmman men ko rewãnik im jimwe. Inem, elañe ej walok jet kajitõk ko kin bwebwenato ko ilo Bible me jejjab maroñ lo uak ko ñani, jen liki bwe Jehovah ear kõmmane men eo ejimwe.

23. Ta eo jemaroñ liki kin makitkit ko an Jehovah ilo ran ko renaj itok?

²³ Emaroñ eindein liki eo ad kin makitkit ko an Jehovah ilo ran ko renaj itok. Inem, jemaroñ liki bwe ñe ej itok ñan kajejjet ekajet eo an ilo eñtan eo elap ej berotok, ejamin “kokkure dru wãnik iben dri jerawiwi.” (Jenesis 18:23) Yokwe eo an kin men ko rewãnik im jimwe rejamin kõtlok bwe en kõmman eindein. Jemaroñ bareinwõt liki bwe ilo lal eo ekãl ej berotok, enaj kabwe aolep aikwij ko ad ilo wãwen eo emõntata.​—Sam 145:⁠16.

[Kamelele ko itulal]

Kwoj Kememej Ke?

• Kin ta un ko jen kar bõk ekajet ko an Jehovah?

• Ta eo emaroñ jibañ kij ñan bõprae ad bõk juõn jemlok ejjab jimwe kin an Lot lelok limaro nejin ñan jar eo enana?

• Ta men ko remaroñ jibañ kij ñan melele kin etke Jehovah ear mõn Uzzah?

• Ta eo jemaroñ liki ikijen makitkit ko an Jehovah ilo ran ko renaj itok?