Вирус на кој жените треба да обрнат внимание

ПО ГОДИНА и пол брак, Кристинаa отишла на својот прв гинеколошки преглед кој вклучувал и Папаниколау тест. Докторката открила нешто што ја загрижило и ѝ препорачала на Кристина да направат и калпоскопски преглед. Се покажало дека Кристина има раничка на грлото од матката. Била направена биопсија, т.е., бил земен примерок од оштетеното ткиво за да може да се постави дијагноза.

„Две седмици подоцна“, вели Кристина, „докторката нѐ повика мене и маж ми за да ни ги каже резултатите. Ни кажа дека раничката е последица од инфекција со папиломавирус и дека е во напреден стадиум. Ни објасни дека постои ризик инфекцијата да премине во рак на грлото од матката и дека веднаш треба да се почне со терапија.

Кога ја чув дијагнозата, почнав да плачам. Тоа беше шок и за мене и за маж ми. За следниот ден беше закажана мала операција. Тоа попладне бев многу тажна и загрижена. Си велев: ‚Зошто јас?‘“

Кога прочитала дека вирусот се пренесува преку полов однос, Кристина не можела да сфати како дошло до инфекција. И таа и маж ѝ отсекогаш се придржувале за високите морални начела од Библијата.

Честа инфекција

Факт е дека милиони жени во светот се инфицирани со папиломавирус (HPV), кој се смета за најчеста полно пренослива болест во светот. Според Светската здравствена организација (СЗО), оваа инфекција е главен причинител за рак на грлото од матката.b

Годишно се откриваат стотици илјади случаи на инфекција со HPV, а секоја година илјадници жени умираат од рак на грлото од матката, кој е последица од таа инфекција. Кај жените што живеат во земјите во развој, HPV е главен причинител за смрт од рак. Ракот на грлото од матката е вториот најчест вид на рак на матката во светот. Затоа не е ни чудо што СЗО го нарекува HPV „глобален здравствен проблем“! Што уште треба да знаеме за овој вирус?

И кај мажите и кај жените папиломавирусот предизвикува појава на брадавици, вклучувајќи и брадавици на полните органи (condyloma acuminata). Тоа се главно бенигни, или неканцерогени израстоци. Иако постојат преку сто типови на HPV, само неколку од нив можат да бидат канцерогени, т.е., да предизвикуваат рак. Само долготрајна инфекција со одредени типови HPV предизвикува рак на грлото од матката. Од друга страна, пак, повеќето HPV инфекции сами исчезнуваат, совладани од имунолошкиот систем на телото.

Фактори на ризик

Во принцип, најголем ризик постои кај жените што стануваат сексуално активни на рана возраст, кои имаат повеќе партнери или кои имаат полов однос со маж кој имал повеќе партнери. Обично жените се инфицираат со HPV од маж кој нема никакви видливи симптоми.

Меѓутоа, во некои случаи се инфицираат и жени што водат морално чист живот или што никогаш немале полов однос. На пример, некои неодамнешни истражувања покажуваат дека вирусот може да се пренесе од мајката на детето при породувањето или дека лицето може да се зарази и на друг начин. Болеста може да се појави многу години откако лицето било инфицирано.

Како да се препознае инфекцијата

Ако сте жена, можеби се прашувате: ‚Како да знам дали сум инфицирана со HPV?‘ Ова е важно прашање зашто болеста најчесто не е проследена со никакви симптоми. Затоа, како во случајот на Кристина која беше спомната во почетокот на оваа статија, неопходно е да се направи цитолошки преглед на грлото од матката, наречен Папаниколау тест.c

За да се направи тестот, лекарот користи стапче или четкичка за да земе мал примерок од клетките од грлото на матката и потоа ги праќа во лабораторија. Овој тест може да покаже дали има инфекција, воспаление или абнормални клетки. Потврдено е дека Папаниколау тестот го намалува бројот на случаи на рак на грлото од матката, како и стапката на смртност која е последица од овој вид на рак.

СЗО тврди: „Раното откривање на претканцерозни ранички со помош на цитолошки испитувања е, и најверојатно и понатаму ќе биде, главниот метод за да се контролира оваа болест во светски размери“. Доколку резултатите од тестот не се добри, се прави колпоскопија при што се користи еден инструмент со леќи за зголемување за да се набљудува заболеното подрачје. На овој начин, може да се утврди дали има некоја раничка. Ако има, се прави биопсија и се почнува со терапија.

Денес постојат уште поусовршени лабораториски тестови. Со нив со многу поголема прецизност може да се открие болеста.

Лекување и превенција

Има неколку видови на лекување со кои може да се контролира инфекцијата со папиломавирусот. Специјалистите користат лекови со локално дејствување. Некои од тие лекови ги уништуваат клетките што се заразени со вирусот, а други го зајакнуваат имунолошкиот систем. Меѓу другите техники се отстранување на оштетеното или инфицираното подрачје со помош на електрохирургија, ласерска хирургија или криохирургија. Сепак, наместо да се лекува, подобро е да се спречи да дојде до инфекција. Што може да се стори?

Пред неколку години, во Мексико Сити се одржа еден симпозиум на тема „Ракот на грлото од матката и HPV во новиот милениум“. Д-р Сесил Рајт, гостувачки предавач од Канада и стручњак на полето на HPV го даде овој совет: „Немојте да имате полови односи пред бракот“. Д-р Алекс Фернци, професор по патологија на Универзитетот Мек Гил во Монтреал (Канада), рече нешто слично: „За да се спречи појавата на рак на грлото од матката . . . мораме да се застапуваме за потполна моногамија“.

Според тоа, луѓето што живеат според моралните начела од Библијата имаат помали шанси да се инфицираат со папиломавирусот кој може да предизвика рак. Библијата ги осудува половите односи вон бракот, ги поттикнува брачните партнери да си бидат верни еден на друг и ги подбудува христијаните да стапуваат во брак само со некој што ги следи истите овие начела (1. Коринќаните 7:39; Евреите 13:4).

Сепак, многу е важно и да бидеме информирани, зашто инфекцијата со HPV најчесто може да биде спречена. Освен тоа, дури и ако дојде до инфекција и ако напредува, може успешно да се лекува. Всушност, СЗО признава: „Доколку се открие во почетниот стадиум, пред да се појават симптомите, ракот на грлото од матката речиси во сите случаи може да се излечи“.

Покрај поуките за моралот, многу е битно жените да бидат информирани за оваа болест и да сфатат колку е важно редовно да се прават тестови како што е Папаниколау тестот.d Ако се забележи некаков проблем, веднаш може да се почне со лекување. Во врска со тоа да се има исправен став кон такво лекување, д-р Монсерат Флорес, специјалист по колпоскопија, вели: „Ако жената е свесна за сериозноста на нејзиниот проблем, може да избегне две опасни крајности: една е да не ѝ го придава соодветното значење на болеста и да не ги следи упатствата од лекарот, што може да доведе до рак, а втората е да стане жртва на фобија од рак и да се подложи на непотребни хируршки зафати“.

Науката и понатаму е во потрага по поефикасни и поекономични методи на откривање на HPV. Исто така, се работи и на вакцини за превенција и лекување на оваа инфекција.

Иако резултатите од нејзиното последно испитување се добри, Кристина и понатаму секои шест месеци оди на колпоскопија. Сега, кога е многу повеќе запознаена со својата болест, таа вели: „Дури и ако го имаме папиломавирусот, сепак можеме многу да направиме за да останеме здрави“.

[Фусноти]

[Рамка на страница 20]

Мудри мерки на претпазливост за сите жени

Жените треба редовно да прават Папаниколау тест, не треба да пушат и треба да јадат здрава храна. Нивната исхрана треба да биде богата со зеленчук, овошје и житарици. Некои истражувања покажале дека внесувањето на каротин, витамини А, Ц и Е и фолна киселина може да го намали ризикот од појава на рак на грлото од матката.

[Рамка/слика на страница 21]

Смртоносен вирус

Во земјите во развој, папиломавирусот (HPV), кој се смета за најчеста полно пренослива болест во светот, е главен причинител за рак на грлото од матката. Ракот на грлото од матката е вториот најчест вид на рак на матката во светот.

[Извор на слика]

© Science VU/NCI/Visuals Unlimited

[Слика на страница 21]

Д-р Џорџ Папаниколау, творецот на Папаниколау тестот