Работи напорно за спасението на твоето домаќинство

„И понатаму воспитувајте ги во стега и Јеховино мисловно насочување“ (ЕФЕСЈАНИТЕ 6:4, НС).

1, 2. Со какви предизвици се соочуваат родителите денес?

ЕДНО популарно списание го нарекло револуција. Тоа било во една статија која ги опишувала изненадувачките промени што се случиле во семејството во последниве години. За нив било речено дека се „резултат на епидемија на разводи, повторни венчавки, повторни разводи, вонбрачност и нови напнатости во стабилните семејства“. Таквите стресови и напнатости не изненадуваат, зашто Библијата претскажала дека во текот на овие ‚последни денови‘ луѓето ќе се соочат со ‚тешки времиња‘ (2. Тимотеј 3:1-5).

² Затоа, родителите денес се соочуваат со предизвици кои им биле непознати на претходните генерации. Иако некои родители меѓу нас ги одгледале своите деца на побожен начин ‚уште како мали‘, многу семејства дури од неодамна започнале да ‚живеат во вистината‘ (2. Тимотеј 3:15; 3. Јованово 4). Нивните деца можеби биле поголеми кога родителите почнале да ги поучуваат за Божјите патишта. Освен тоа, во нашата средина имаме сѐ поголем број семејства со еден родител и семејства со очув или маќеа. Какви и да се твоите околности, важи опомената од апостол Павле: „Воспитувајте ги во стега и Јеховино мисловно насочување“ (Ефесјаните 6:4, НС).

Христијанските родители и нивните улоги

3, 4. а) Кои фактори предизвикале да ослаби улогата на татковците? б) Зошто христијанските татковци мораат да бидат повеќе од хранители?

³ Забележи дека своите зборови од Ефесјаните 6:4 Павле ги упатил првенствено до ‚татковците‘. Еден писател објаснува дека во претходните генерации „татковците биле одговорни за моралот и духовното изградување на своите деца; татковците биле одговорни за образованието на своите деца. . . . Но, Индустриската револуција ја избришала оваа присност; татковците ги оставиле своите фарми и дуќани, ги оставиле своите домови за да работат во фабрики а подоцна и во канцеларии. Мајките презеле многу од обврските за кои порано биле одговорни татковците. Сѐ повеќе, татковството постоело само теоретски“.

⁴ Христијански сопрузи: Не бидете задоволни само со тоа да бидете хранители, а сето воспитание и одгледување на вашите деца да им го препуштате на сопругите. Изреки 24:27 ги поттикнувале татковците од старо време: „Уреди ги работите надвор од куќата, сврши ги на нивата своја, а потоа гради го домот свој“. На сличен начин денес, како работник, треба да работиш долго и напорно за живеачка (1. Тимотеј 5:8). Но потоа, молиме одвој си време да ‚го градиш домот свој‘ — емоционално и духовно.

5. Како можат христијанските сопруги да работат на спасението на своите домаќинства?

⁵ Христијански сопруги: И вие морате да работите напорно за спасението на вашите домаќинства. Изреки 14:1 вели: „Мудра жена си ја уредува [изградува, НС] куќата“. Како брачни партнери, ти и твојот сопруг ја делите одговорноста да ги воспитувате своите потомци (Изреки 22:6; Малахија 2:14). Тоа може да вклучи карање на твоите деца, нивно подготвување за христијанските состаноци и служба на проповедање или дури и водење на семејна студија ако твојот сопруг не е во можност да го стори тоа. Можеш да сториш многу и во поучувањето на своите деца за домашни вештини, добри манири, телесна хигиена и многу други корисни работи (Тит 2:5). Кога сопрузите и сопругите соработуваат на ваков начин, можат подобро да ги задоволат потребите на своите деца. Но, кои се некои од тие потреби?

Грижа за нивните емоционални потреби

6. Каква улога играат мајките и татковците во емоционалниот развој на нивните деца?

⁶ Кога ‚доилката нежно се однесува кон своите деца‘, тие се чувствуваат сигурни, безбедни и сакани (1. Солунјаните 2:7; Псалм 21:9). Малку мајки можат да се спротивстават на поттикот да им посветат дарежливо внимание на своите деца. Пророкот Исаија прашал: „Може ли жена да го заборави породот свој, а да не се смилува на чедото од утробата своја?“ (Исаија 49:15). Затоа, мајките играат важна улога во емоционалниот развој на децата. Меѓутоа, и улогата на татковците е значајна во овој поглед. Семејниот педагог Пол Луис вели: „Никогаш не сум доживеал некој социјален работник да поднел некогаш извештај за дете [деликвент] кое имало здрав однос со својот тато. Ниту едно од стотици“.

7, 8. а) Каков доказ постои за силната врска меѓу Јехова Бог и неговиот Син? б) Како можат татковците да создадат врска полна со љубов со своите деца?

⁷ Затоа е важно христијанските татковци грижливо да негуваат врска полна со љубов со своите деца. На пример, размисли за Јехова Бог и Исус Христос. При Исусовото крштевање, Јехова изјавил: „Ти си Мојот возљубен Син, во Тебе е Мојата волја [тебе те одобрив, НС]“ (Лука 3:22). Овие неколку зборови кажуваат толку многу! Јехова 1) го признал својот Син, 2) отворено ја изразил својата љубов кон Исус и 3) објавил дека го одобрува. Но, ова не било единствениот пат Јехова да ја изрази својата љубов кон својот Син. Исус подоцна му рекол на Татка си: „Ме возљуби уште пред да се создаде светот“ (Јован 17:24). Но, зарем не им треба на сите послушни синови и ќерки признание, љубов и одобрение од нивните татковци?

⁸ Ако си татко, веројатно можеш да сториш многу за да создадеш врска полна со љубов со твоите деца, така што редовно ќе покажуваш телесни и усни изрази на љубов. Вистина, на некои мажи им е тешко да ја покажуваат својата наклоност, особено ако никогаш немале отворена наклоност од своите татковци. Но, и невештиот обид да им изразиш љубов на твоите деца може да има силно влијание. Сепак, „љубовта изградува“ (1. Коринтјаните 8:1). Ако твоите деца се чувствуваат сигурни поради твојата татковска љубов, ќе бидат повеќе наклонети да бидат ‚послушни [вистински, НС] синови и ќерки‘ и да се чувствуваат слободни да ти се доверуваат (Изреки 4:3).

Грижа за нивните духовни потреби

9. а) Како богобојазливите израелски родители се грижеле за духовните потреби на своите семејства? б) Какви прилики имаат христијаните да ги поучуваат своите деца на неформален начин?

⁹ Децата имаат и духовни потреби (Матеј 5:3). Мојсеј ги опоменал израелските родители: „Овие зборови, што ти ги заповедам денес, да бидат во срцето твое и во душата твоја; и пренесувај им ги на децата свои и говори за нив, кога седиш дома и кога си на пат, кога си легнуваш и кога стануваш“ (5. Мојсеева 6:6, 7). Ако си христијански родител, можеш многу да сториш за неформално да поучуваш, како „кога си на пат“. Времето што го поминувате возејќи се во семејниот автомобил, кога пазарите или одите со своите деца од врата до врата во христијанската служба, нуди добри прилики да се даде поука во опуштен амбиент. Оброците се особено погодно време за разговор во семејството. „Ги користиме оброците за да разговараме за работи кои се случиле во текот на денот“, објаснува еден родител.

10. Зошто семејната студија понекогаш е предизвик, и каква одлучност мораат да имаат родителите?

¹⁰ Меѓутоа, вообичаената поука преку редовна библиска студија со вашите деца е исто така многу важна. Како што е познато, на децата ‚безумието им е приврзано за срцето‘ (Изреки 22:16). Некои родители велат дека нивните деца можат лесно да ја расипат семејната студија. Како? Така што се однесуваат немирно или се досадуваат, прават пречки кои иритираат (на пример, се тепаат со братчињата или сестричките) или се прават дека не ги познаваат темелните библиски вистини. Ако дојде дотаму тоа да стане борба на волјите, волјата на родителот мора да биде најсилна. Христијанските родители не смеат да се предадат и да им дозволат на децата да господарат во домаќинството. (Спореди Галатјаните 6:9.)

11. Како може семејната студија да се направи пријатна?

¹¹ Ако твоите деца не уживаат во семејната студија, можеби се потребни некои промени. На пример, дали студијата се користи како оправдание да се разгледуваат најновите грешки на твоите деца? Можеби би било најдобро за таквите проблеми да се дискутира насамо. Дали твојата студија се одржува редовно? Ако ја откажуваш заради некое омилено ТВ шоу или спортски настан, веројатно ни твоите деца нема да ја сфатат многу сериозно. Дали си сериозен и одушевен во начинот на кој ја водиш студијата? (Римјаните 12:8). Да, студијата треба да биде пријатна. Обиди се да ги вклучиш сите деца. Биди позитивен и изградувачки и срдечно пофали ги децата за нивното учество. Се разбира, немој само да го поминеш градивото, туку потруди се да ги достигнеш срцата (Изреки 23:15).

Стега во праведност

12. Зошто стегата не вклучува секогаш физичка казна?

¹² Децата исто така имаат голема потреба од карање. Како родител, треба да им поставиш граници. Во Изреки 13:25 стои: „Кој ја жали прачката своја, го мрази синот свој; а кој го сака, го казнува за да го поправи“. Библијата, меѓутоа, не сака да каже дека карањето треба секогаш да се дава со каишот. Изреки 8:33 вели: „Послушај ја поуката“, и речено ни е дека „врз разумниот посилно дејствува прекорот, безумниот — и кога го бијат не чувствува“ (Изреки 17:10).

13. Како треба да им се дава укор на децата?

¹³ Повремено, и физичка казна може да биде соодветна. Но, ако е дадена во гнев, веројатно ќе биде претерана и без ефект. Библијата предупредува: „Татковци, не дразнете ја челадта своја, за да не паѓаат со духот“ (Колосјаните 3:21). Всушност, „самото угнетување може да направи мудриот да постапува лудо“ (Проповедник 7:7, НС). Огорчениот младинец може дури да се побуни против праведните мерила. Затоа родителите треба да го користат Писмото за да ги укоруваат своите деца во праведност, на цврст но урамнотежен начин (2. Тимотеј 3:16). Божествената стега се дава со љубов и благост. (Спореди 2. Тимотеј 2:24, 25.)a

14. Што треба да прават родителите ако се чувствуваат склони кон гнев?

¹⁴ Се разбира, „сите ние многу грешиме“ (Јаков 3:2). Дури и еден обично љубезен родител може да подлегне на моменталниот притисок и да каже нешто нељубезно или да покаже гнев (Колосјаните 3:8). Ако се случи тоа, не оставај сонцето да зајде а детето да остане во голема болка или самиот да останеш во раздразнета состојба (Ефесјаните 4:26, 27). Среди ги работите со своето дете и извини се ако е тоа потребно. (Спореди Матеј 5:23, 24.) Таквата понизност може да ве зближи тебе и твоето дете. Ако мислиш дека не можеш да го контролираш својот дух и дека ќе се предадеш на гневот, барај помош од наименуваните собраниски старешини.

Домаќинства со еден родител и семејства со очув или маќеа

15. Како може да им се помогне на децата во семејства со еден родител?

¹⁵ Сепак, сите деца немаат поддршка од двајца родители. Во Соединетите Држави, секое четврто дете го одгледува еден родител. ‚Сираците‘ биле вообичаени во библиски времиња, а грижата за нив често се споменува во Библијата (2. Мојсеева 22:22). Денес, христијанските домаќинства со еден родител исто така се соочуваат со притисоци и тешкотии, но се утешени од сознанието дека Јехова е „татко на сираците и судија на вдовиците“ (Псалм 67:5). Христијаните се поттикнати да ‚пригледуваат сираци и вдовици во нивните маки‘ (Јаков 1:27). Соверниците можат многу да сторат за да им помогнат на семејствата со еден родител.b

16. а) Што треба да сторат самохраните родители во полза на своите домаќинства? б) Зошто може стегата да биде тешка, но зошто мора да се дава?

¹⁶ Ако си самохран родител, што можеш самиот да сториш за доброто на твоето домаќинство? Треба да бидеш марлив во поглед на семејната библиска студија, присуствувањето на состаноците и службата на проповедање. Сепак, укорувањето може да биде особено тешка задача. Можеби сѐ уште жалиш поради смртта на саканиот брачен другар. Или, можеби се бориш со чувства на вина или гнев поради брачниот слом. Ако го делите старателството над децата, можеби се плашиш децата да не изберат да бидат со твојот разделен или разведен брачен другар. Таквите ситуации може емоционално да отежнуваат во спроведувањето на урамнотежена стега. Меѓутоа, Библијата ни кажува дека „момче, оставено без грижа, ги посрамува своите родители“ (Изреки 29:15). Затоа, не попуштај на чувствата на вина, грижата на совест или емоционалниот притисок од страна на поранешниот брачен другар. Постави разумни и доследни мерила. Не компромитирај ги библиските начела (Изреки 13:25).

17. Како можат да се замаглат улогите на семејните членови во домаќинството со еден родител, и што може да се стори за да се спречи тоа?

¹⁷ Сепак, може да се појават тешкотии ако една самохрана мајка го третира својот син како замена за сопругот — домаќинот — или својата ќерка како довереник, и со тоа да ја оптоварува со своите интимни проблеми. Такво нешто е неприкладно и го збунува детето. Кога улогите на родителот и детето ќе се замаглат, стегата може да пропадне. Стави до знаење дека ти си родителот. Ако си мајка на која ѝ треба библиски темелен совет, побарај го од старешините или можеби од некоја зрела постара сестра. (Спореди Тит 2:3-5.)

18, 19. а) Кои се некои предизвици со кои се соочуваат семејствата со очув или маќеа? б) Како можат да покажуваат мудрост и разбор родителите и децата во семејство со очув или маќеа?

¹⁸ На сличен начин и семејствата со очув или маќеа се соочуваат со предизвици. Честопати, очувите и маќеите заклучуваат дека „брзото засакување“ е ретко. На пример, посвоените деца можат да бидат доста осетливи на секаква привидна пристрасност кон биолошките деца. (Спореди 1. Мојсеева 37:3, 4.) Фактички, посвоените деца можеби се борат со жалоста по заминатиот родител и се плашат дека ако го сакаат очувот или маќеата, на некој начин ќе бидат нелојални спрема нивниот биолошки татко или мајка. На обидите да се даде неопходната стега може да се реагира со остра забелешка: ‚Ти не си мој вистински родител!‘

¹⁹ Изреки 24:3 вели: „Со мудрост куќа се изградува и со разум се зацврстува“. Да, потребни се мудрост и разбор од страна на сите за да едно семејство со очув или маќеа биде успешно. Со текот на времето, децата мораат да го прифатат честопати болниот факт дека работите се измениле. Исто така очувите и маќеите можеби треба да научат да бидат стрпливи и сочувствителни, а не брзо да се навредуваат кога ќе се соочат со некоја привидна одбивност (Изреки 19:11; Проповедник 7:9). Пред да ја преземеш улогата на воспитувач, работи на тоа да воспоставиш пријателство со посвоеното дете. Додека не се воспостави таква врска, некои сметаат дека е подобро да дозволат биолошките родители да го даваат укорот. Кога ќе се појават напнатости, мора да се вложи напор за да се комуницира. „Мудроста е со оние, кои се советуваат“, велат Изреки 13:10.c

Продолжи да работиш на спасението на твоето домаќинство!

20. Што треба да продолжат да прават семејните поглавари?

²⁰ Стабилните христијански семејства не се случајност. Вие, семејни поглавари, морате да продолжите да се напрегате за спасението на вашите домаќинства. Бидете внимателни и забележувајте ги нездравите особини или световни склоности. Дајте добар пример во говорот, однесувањето, љубовта, верата и чесноста (1. Тимотеј 4:12). Покажувајте ги плодовите на Божјиот дух (Галатјаните 5:22, 23). Стрпливоста, обѕирноста, простувањето и нежноста ќе ги зајакнат вашите напори да ги поучувате своите деца за Божјите патишта (Колосјаните 3:12-14).

21. Како може да се задржи срдечна, радосна атмосфера во домот?

²¹ Со Божја помош, трудете се да одржувате радосен, срдечен дух во вашиот дом. Поминувајте го времето заеднички како семејство и тежнејте да бидете заедно барем на еден оброк дневно. Христијанските состаноци, службата на проповедање и семејната студија се од суштинска важност. А постои и „време кога се смее . . . и време кога се игра“ (Проповедник 3:1, 4). Да, планирајте периоди за изградувачка рекреација. Посетите во музеј, зоолошка градина и слични места се радосни за целото семејство. Или, би можеле да го исклучите ТВ-то и да поминете некое време во пеење, слушање музика, играње игри и разговарање. Тоа може да му помогне на семејството да се зближи меѓусебно.

22. Зошто треба да работиш напорно за спасението на твоето домаќинство?

²² Нека сите христијански родители продолжат да работат на тоа да му угодуваат на Јехова во потполност, ‚принесувајќи плод во секое добро дело и да растат во познавањето на Бога‘ (Колосјаните 1:10). Градете го своето домаќинство врз цврстиот темел на послушност кон Божјата Реч (Матеј 7:24-27). И бидете уверени дека вашите напори да ги одгледате своите деца „во стега и Јеховино мисловно насочување“ ќе го имаат неговото одобрување (Ефесјаните 6:4, НС).

[Фусноти]

Како би одговорил?

◻ Како можат сопругот и сопругата да соработуваат во изградувањето на своето домаќинство?

◻ Кои се некои емоционални потреби на децата, и како можат да бидат задоволени?

◻ Како можат семејните поглавари да ги поучуваат своите деца и формално и неформално?

◻ Како можат родителите да даваат стега во праведност?

◻ Што може да се стори во полза на семејствата со еден родител и семејствата со очув или маќеа?

[Слика на страница 16]

Татковата љубов и одобрување се важни за емоционалниот развој на детето