യഹോ​വയെ സേവി​ക്കു​ന്നത്‌ എനിക്കു കൈവ​രു​ത്തിയ സന്തോഷം

ജോർജ്ജ്‌ ബ്രമ്‌ലി പറഞ്ഞ​പ്ര​കാ​രം

ഹെയ്‌ലി സെലാസ്സി ചക്രവർത്തി​യു​ടെ യുവാ​ക്ക​ളായ പോലീസ്‌ കേഡറ​റു​കളെ ഒരു റേഡി​യോ ക്ലാസ്സ്‌ പഠിപ്പി​ച്ചു കഴിഞ്ഞ​യു​ടനെ അതി​ലൊ​രാൾ ഞാൻ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ ഒരു മിഷന​റി​യാ​ണെന്നു തനിക്ക്‌ അറിയാ​മെന്നു രഹസ്യ​മാ​യി എന്നോടു പറഞ്ഞു. “നിങ്ങൾക്ക്‌ എന്നെ ബൈബിൾ പഠിപ്പി​ക്കാ​മോ?” എന്ന്‌ അദ്ദേഹം ആകാം​ക്ഷാ​പൂർവ്വം ചോദി​ച്ചു.

എത്യോ​പ്യ​യിൽ നമ്മുടെ പ്രവർത്തനം അപ്പോൾ നിരോ​ധി​ച്ചി​രു​ന്ന​തി​നാൽ, അധികാ​രി​കൾ എന്നെക്കു​റി​ച്ചു മനസ്സി​ലാ​ക്കി​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ മററു സാക്ഷി​ക​ളെ​പ്പോ​ലെ ഞാനും രാജ്യ​ത്തിൽനി​ന്നു പുറത്താ​ക്ക​പ്പെ​ടു​മാ​യി​രു​ന്നു. വിദ്യാർത്ഥി ആത്മാർത്ഥ​ത​യു​ള്ള​വ​നാ​ണോ അതോ എന്നെ കെണി​യി​ലാ​ക്കാൻ ഗവൺമെൻറ്‌ അയച്ച ഏജൻറ്‌ ആണോ എന്നു ഞാൻ സംശയി​ച്ചു. മൂന്നു കൊച്ചു കുട്ടി​കളെ വളർത്തേണ്ട ഒരു പിതാ​വെ​ന്ന​നി​ല​യിൽ എന്റെ ജോലി നഷ്ടപ്പെ​ടു​ന്ന​തും ഞാൻ ഇതി​നോ​ടകം സ്‌നേ​ഹിച്ച രാജ്യ​ത്തെ​യും സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളെ​യും ഉപേക്ഷി​ച്ചു പോ​കേണ്ടി വരുന്ന​തും സംബന്ധിച്ച ചിന്ത എന്നെ ഭയപ്പെ​ടു​ത്തി.

‘പോറ​റാ​നുള്ള കുടും​ബ​ത്തോ​ടു കൂടിയ ഒരു അമേരി​ക്ക​ക്കാ​രൻ വീട്ടിൽനി​ന്നും ബന്ധുക്ക​ളിൽനി​ന്നും വളരെ അകലെ ഉത്തര ആഫ്രി​ക്ക​യിൽ ജീവി​ക്കാൻ ഇഷ്ടപ്പെ​ട്ട​തെ​ന്തു​കൊണ്ട്‌?’ എന്നു നിങ്ങൾ ചോദി​ച്ചേ​ക്കാം. ഞാൻ വിശദീ​ക​രി​ക്കട്ടെ.

ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലെ ബാല്യ​കാ​ലം

ആയിര​ത്തി​തൊ​ള്ളാ​യി​രത്തി ഇരുപ​തു​ക​ളിൽ, ഞാൻ പ്രാഥ​മിക വിദ്യാ​ല​യ​ത്തിൽ പഠിച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന​പ്പോൾ, എന്റെ ഡാഡി വീക്ഷാ​ഗോ​പുര മാസി​കക്കു വരിക്കാ​ര​നാ​കു​ക​യും വേദാ​ദ്ധ്യ​യന പത്രി​ക​യു​ടെ ഒരു സെററ്‌ സമ്പാദി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഡാഡി വായന ഇഷ്ടപ്പെട്ടു, അദ്ദേഹം ആകാം​ക്ഷ​യോ​ടെ ആ പുസ്‌ത​കങ്ങൾ വായിച്ചു. ഫലിത​പ്രി​യ​വും കുസൃ​തി​ത്ത​ര​വും ഉള്ള ഒരു വ്യക്തി​ത്വ​മാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേഹ​ത്തി​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നത്‌, ഞായറാ​ഴ്‌ച​ക​ളിൽ അദ്ദേഹം വീട്ടി​ലേക്കു ക്ഷണിച്ചി​രുന്ന അതിഥി​ക​ളോ​ടു കാണിച്ച സൂത്ര​ങ്ങ​ളിൽനിന്ന്‌ ഇത്‌ വ്യക്തമാണ്‌. മുൻവ​ശ​ത്തും ചുവട്ടി​ലും “വിശുദ്ധ ബൈബിൾ” എന്നു സ്വർണ്ണ​ലി​പി​ക​ളിൽ എഴുതിയ, തോൽ ബയൻറിട്ട മനോ​ഹ​ര​മായ ഒരു പുസ്‌തകം അദ്ദേഹ​ത്തി​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. “കൊള്ളാം, ഇന്നു ഞായറാ​ഴ്‌ച​യാണ്‌. ഞങ്ങൾക്കു​വേണ്ടി ഏതാനും വാക്യങ്ങൾ നിങ്ങൾക്കു വായി​ക്കാ​മോ?” എന്നു പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ അദ്ദേഹം ഒരു സംഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​നു തുടക്കം കുറി​ക്കും.

സന്ദർശകൻ എല്ലായ്‌പോ​ഴും സമ്മതി​ച്ചി​രു​ന്നു, എന്നാൽ അദ്ദേഹം പുസ്‌തകം തുറക്കു​മ്പോൾ, ഒരു പേജി​ലും അച്ചടി ഉണ്ടായി​രു​ന്നില്ല! തീർച്ച​യാ​യും ആ വ്യക്തി അത്ഭുത​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. പിന്നെ ഡാഡി ‘പ്രസം​ഗ​കർക്കു ബൈബി​ളി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു ഒന്നും അറിയില്ല’ എന്നു പറയും. തുടർന്ന്‌, അദ്ദേഹം ബൈബി​ളി​ന്റെ ഒരു പ്രതി എടുത്തു​കൊ​ണ്ടു വരിക​യും ഉല്‌പത്തി 2:7 വായി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു. അവിടെ ആദ്യ മമനു​ഷ്യ​ന്റെ സൃഷ്ടി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു വിവരി​ക്കു​ക​യിൽ, ബൈബിൾ പറയുന്നു: “മനുഷ്യൻ ജീവനുള്ള ദേഹി​യാ​യി തീർന്നു.”—ഉല്‌പത്തി 2:7, ജയിംസ്‌ രാജാ​വി​ന്റെ ഭാഷാ​ന്തരം.

മനുഷ്യന്‌ ഒരു ദേഹി ഇല്ലെന്നും അവൻ ഒരു ദേഹി ആണെന്നും പാപത്തി​ന്റെ ശമ്പളം മരണം ആണെന്നും ഒരു വ്യക്തി മരിക്കു​മ്പോൾ ഒന്നി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചും ബോധ​മി​ല്ലാ​തെ യഥാർത്ഥ​ത്തിൽ മരിച്ചു​വെ​ന്നും ഡാഡി വിശദീ​ക​രി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. (സഭാ​പ്ര​സം​ഗി 9:5, 10; യെഹെ​സ്‌ക്കേൽ 18:4; റോമർ 6:23) എനിക്കു നന്നായി വായി​ക്കാൻ കഴിയു​ന്ന​തി​നു മുമ്പു​തന്നെ ഉല്‌പത്തി 2:7 ഞാൻ മനഃപാ​ഠ​മാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. ബൈബിൾ സത്യങ്ങൾ അറിയാ​നും അവ മററു​ള്ള​വ​രു​മാ​യി പങ്കു​വെ​ക്കാ​നും എനിക്കുള്ള യഥാർത്ഥ സന്തോ​ഷ​ത്തി​ന്റെ ആദ്യകാല സ്‌മര​ണകൾ ആണിവ.

ഞങ്ങൾക്കു വീക്ഷാ​ഗോ​പുര മാസിക വീട്ടിൽ ലഭിച്ചി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ മുഴു​കു​ടും​ബ​വും ഈ ആത്മീയ പോഷണം ആസ്വദി​ക്കു​വാൻ തുടങ്ങി. എന്റെ അമ്മയുടെ അമ്മ ഞങ്ങളോ​ടു കൂടെ ആയിരു​ന്നു താമസി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. ഞങ്ങളുടെ വീട്ടിൽ അവർ സുവാർത്ത​യു​ടെ ആദ്യ പ്രസാ​ധിക ആയിത്തീർന്നു. ഞങ്ങൾ താമസി​ച്ചി​രുന്ന ഇല്ലി​നോ​യി​സി​ലെ, കാർബൺഡ​യിൽ ഒരു സഭ ഉണ്ടായി​രു​ന്നില്ല, എന്നാൽ അനൗപ​ചാ​രിക യോഗങ്ങൾ നടത്ത​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. പട്ടണത്തി​ന്റെ എതിർ വശത്തു പ്രായ​മായ സ്‌ത്രീ​കൾ നടത്തി​യി​രുന്ന വീക്ഷാ​ഗോ​പുര അദ്ധ്യയ​ന​ത്തി​നു വേണ്ടി മമ്മി കുട്ടി​ക​ളായ ഞങ്ങൾ അഞ്ചു​പേ​രെ​യും കൊണ്ടു​പോ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങൾ വയൽശു​ശ്രൂ​ഷ​യിൽ പങ്കെടു​ക്കാ​നും തുടങ്ങി.

റേഡി​യോ ജോലി​യിൽനി​ന്നു തടവറ​യി​ലേക്ക്‌

എനിക്കു പതി​നേഴു വയസ്സു​മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ, 1937-ൽ ഞാൻ വിവാ​ഹി​ത​നാ​യി. റേഡി​യോ നന്നാക്ക​ലും ഈ വൈദ​ഗ്‌ദ്ധ്യം പഠിപ്പി​ക്ക​ലും കൊണ്ടു ജീവസ​ന്ധാ​രണം നടത്താൻ ഞാൻ ശ്രമിച്ചു. രണ്ടു കുട്ടി​ക​ളു​ടെ—പെഗി​യും ഹാങ്കും—ജനനത്തി​നു​ശേഷം, എന്റെ വിവാ​ഹ​ബന്ധം അവസാ​നി​ച്ചു. വിവാ​ഹ​മോ​ചനം എന്റെ തെററാ​യി​രു​ന്നു; ഞാൻ ഒരു ക്രിസ്‌തീയ ജീവിതം നയിച്ചി​രു​ന്നില്ല. എന്റെ മൂത്ത രണ്ടു കുട്ടി​കളെ വളർത്താൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞില്ല എന്നത്‌ ഒരു ആയുഷ്‌ക്കാല ഹൃദയ​വേ​ദ​നക്കു കാരണ​മാ​യി​രു​ന്നു.

രണ്ടാം ലോക മഹായു​ദ്ധം നടന്നു, അത്‌ അനേകം കാര്യ​ങ്ങളെ കുറിച്ചു ഞാൻ ചിന്തി​ക്കാൻ ഇടയാക്കി. ഒരു ലഫ്‌റ​റ്‌നൻറ്‌ ആയിത്തീ​രു​ന്ന​തി​നും സേനാ​ദ​ളത്തെ റേഡി​യോ പഠിപ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നും ഉള്ള അവസരം സൈനി​ക​വി​ഭാ​ഗങ്ങൾ എനിക്കു വാഗ്‌ദാ​നം ചെയ്‌തു. എന്നാൽ യുദ്ധ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു യഹോവ എന്തു വിചാ​രി​ക്കു​ന്നു എന്ന എന്റെ ചിന്ത ദൈനം​ദി​നം പ്രാർത്ഥി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ എന്നെ പ്രചോ​ദി​പ്പി​ച്ചു. എന്റെ വീക്ഷാ​ഗോ​പുര വരിസം​ഖ്യ​യു​ടെ കാലാ​വധി തീർന്നി​ട്ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, കാലാ​വധി തീരൽ അറിയി​പ്പു ലൂസിൽ ഹാവർത്തി​നു ലഭിക്കു​ക​യും അവർ എന്നെ സന്ദർശി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. ലൂസി​ലി​ന്റെ പിതാ​വായ പെറി ഹാവർത്തും അവളുടെ വലിയ കുടും​ബ​ത്തി​ലെ മിക്കവ​രും 1930-കൾ മുതൽ സാക്ഷികൾ ആയിരു​ന്നു. ലൂസി​ലും ഞാനും സ്‌നേ​ഹ​ത്തി​ലാ​കു​ക​യും 1943 ഡിസം​ബ​റിൽ വിവാ​ഹി​ത​രാ​കു​ക​യും ചെയ്‌തു.

ആയിര​ത്തി​ത്തൊ​ള്ളാ​യി​ര​ത്തി​നാ​ല്‌പ​ത്തി​നാ​ലിൽ ഞാൻ സ്‌നാ​പ​ന​മേ​ല്‌ക്കു​ക​യും ഒരു പയനി​യ​റെന്ന നിലയിൽ മുഴു​സമയ ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ എന്റെ ഭാര്യ​യോ​ടൊ​പ്പം ചേരു​ക​യും ചെയ്‌തു. പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ എന്നെ നിർബ​ന്ധിത സൈനിക സേവന​ത്തി​നു വിളിച്ചു, എന്നാൽ ഞാൻ അതു നിരസി​ച്ചു. അതിന്റെ പരിണ​ത​ഫ​ല​മാ​യി, ഒക്കല​ഹോ​മാ, എൽ റെനോ​യി​ലെ ഫെഡറൽ ദുർഗ്ഗു​ണ​പ​രി​ഹാര പാഠശാ​ല​യിൽ എനിക്കു മൂന്നു വർഷത്തെ ശിക്ഷ ലഭിച്ചു. യഹോ​വക്കു വേണ്ടി സഹിക്കുക എന്നത്‌ ഒരു സന്തോ​ഷ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഓരോ ദിവസ​വും രാവിലെ ഉണർന്നു ഞാൻ എവി​ടെ​യാ​ണെ​ന്നും എന്തു​കൊ​ണ്ടാ​ണെ​ന്നും തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ എനിക്കു വളരെ സംതൃ​പ്‌തി തോന്നു​ക​യും ഞാൻ യഹോ​വക്കു നന്ദി കൊടു​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. യുദ്ധത്തി​നു ശേഷം ഞങ്ങളിൽ 25 വയസ്സിനു മേൽ പ്രായ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​വരെ മോചി​പ്പി​ക്കാൻ തുടങ്ങി. ആയിര​ത്തി​ത്തൊ​ള്ളാ​യി​രത്തി നാല്‌പ​ത്തി​യാറ്‌ ഫെബ്രു​വ​രി​യിൽ ഞാൻ മോചി​ത​നാ​യി.

മുഴു​സമയ ശുശ്രൂഷ

ലൂസി​ലു​മാ​യി ഞാൻ വീണ്ടും കൂടി​ച്ചേർന്ന​പ്പോൾ അവൾ ഒക്‌ല​ഹോ​മ​യി​ലെ വാഗ്‌നെർ എന്ന കൊച്ചു പട്ടണത്തിൽ പയനി​യ​റിംഗ്‌ നടത്തു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങൾക്കു കാർ ഇല്ലായി​രു​ന്നു, അതിനാൽ എല്ലായി​ട​വും ഞങ്ങൾ നടന്നു, പട്ടണത്തി​ലെ എല്ലാ ഭവനങ്ങ​ളും സന്ദർശി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു തന്നെ. പിന്നീട്‌ ഞങ്ങൾ ഒക്‌ലോ​ഹാ​മ​യി​ലെ വിവോ​ക്ക​യി​ലേക്കു മാറി. താമസി​യാ​തെ എനിക്ക്‌ സമീപ​ത്തുള്ള ഒരു റേഡി​യോ നിലയ​ത്തിൽ ജോലി ലഭിക്കു​ക​യും റേഡി​യോ സം​പ്രേ​ക്ഷണം ആരംഭി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. ദിവസം ആറ്‌ മണിക്കൂർ ജോലി ചെയ്യു​ക​യും ഒരു പയനി​യ​റാ​യി പ്രവർത്തി​ക്കാൻ സമയം കണ്ടെത്തു​ക​യും ചെയ്യു​ന്നത്‌ എളുപ്പ​മാ​യി​രു​ന്നില്ല, എന്നാലും യഹോ​വയെ സേവി​ക്കു​ന്ന​തി​നു ഞങ്ങൾക്കു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന പദവി​യിൽ ഞങ്ങൾ സന്തോ​ഷി​ച്ചു. ആയിര​ത്തി​ത്തൊ​ള്ളാ​യി​രത്തി നാല്‌പ​ത്തി​യേ​ഴി​ലെ ലോസ്‌ ആഞ്ചലസ്‌ കൺ​വെൻ​ഷനു തൊട്ടു​മുമ്പ്‌ ഒരു പഴയ കാർ വാങ്ങാൻ ഞങ്ങൾക്കു സാധിച്ചു. മിഷന​റി​മാ​രു​ടെ പരിശീ​ല​ന​ത്തി​നുള്ള വാച്ച്‌ ടവർ ബൈബിൾ സ്‌കൂൾ ഓഫ്‌ ഗിലെ​യാ​ദി​നു വേണ്ടി അപേക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അവി​ടെ​വെച്ചു ഞങ്ങൾ ചിന്തി​ക്കാൻ തുടങ്ങി.

ഇത്‌ ഒരു വലിയ ചുവടു​വ​യ്‌പ്പാ​യി​രി​ക്കു​മെന്നു ഞങ്ങൾ തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു, ഐക്യ​നാ​ടു​കൾ വിട്ടു​പോ​കു​ന്ന​തി​നുള്ള തീരു​മാ​നം ധൃതി​യിൽ എടുക്കു​ന്ന​തി​നു ഞങ്ങൾ ആഗ്രഹി​ച്ചില്ല. ഞാൻ അപ്പോ​ഴും എന്റെ കുട്ടികൾ നഷ്ടപ്പെ​ട്ട​തി​ന്റെ വേദന​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു, അതു​കൊണ്ട്‌ അവരെ ഞങ്ങളുടെ പരിപാ​ല​ന​ത്തി​ലാ​ക്കു​ന്ന​തി​നു ഞങ്ങൾ വീണ്ടും ശ്രമിച്ചു. എന്റെ മുൻ ജീവി​ത​രീ​തി​യും ജയിൽ ശിക്ഷയും നിമിത്തം അതു നിഷ്‌ഫ​ല​മാ​യി. അതു​കൊണ്ട്‌ മിഷന​റി​മാ​രാ​യി​ത്തീ​രു​ന്ന​തിന്‌ ഒരു ശ്രമം നടത്താൻ ഞങ്ങൾ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. ഞങ്ങൾ 12-ാമതു ഗിലെ​യാദ്‌ ക്ലാസ്സിനു ക്ഷണിക്ക​പ്പെട്ടു.

ആയിര​ത്തി​ത്തൊ​ള്ളാ​യി​രത്തി നാല്‌പ​ത്തി​യൊൻപ​തിൽ ഞങ്ങൾ സ്‌കൂ​ളിൽനി​ന്നു ബിരുദം നേടി, എന്നാൽ ആദ്യം ഞങ്ങൾ റെറന​സ്സി​ലുള്ള സഭകൾ സന്ദർശി​ക്കാൻ നിയമി​ക്ക​പ്പെട്ടു. ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലെ മൂന്നു​വർഷത്തെ സഞ്ചാര​വേ​ല​യ്‌ക്കു ശേഷം പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം ചെയ്യു​ന്നതു കൂടാതെ എത്യോ​പ്യ​യിൽ സ്‌കൂ​ളിൽ പഠിപ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നു ഞങ്ങൾക്കു മനസ്സു​ണ്ടോ എന്നു ചോദി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു വാച്ച്‌ ടവർ സൊ​സൈ​ററി പ്രസി​ഡ​ണ്ടി​ന്റെ ഓഫീ​സിൽനിന്ന്‌ ഒരു കത്തു ലഭിച്ചു. മിഷന​റി​മാർ പഠിപ്പി​ക്കണം എന്നതാ​യി​രു​ന്നു ആ ഗവൺമെൻറി​ന്റെ വ്യവസ്ഥ​ക​ളിൽ ഒന്ന്‌. ഞങ്ങൾ അതു സമ്മതി​ക്കു​ക​യും 1952 ലെ വേനൽക്കാ​ലത്ത്‌ എത്യോ​പ്യ​യി​ലേക്കു പോകു​ക​യും ചെയ്‌തു.

എത്യോ​പ്യ​യിൽ ഞങ്ങൾ രാവിലെ സമയത്തു പ്രാഥ​മിക വിദ്യാ​ല​യ​ങ്ങ​ളിൽ പഠിപ്പി​ക്കു​ക​യും ഉച്ചകഴി​ഞ്ഞു സൗജന്യ ബൈബിൾ അദ്ധ്യയനം നടത്തു​ക​യും ചെയ്‌തു. പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ അനേകർ ബൈബി​ള​ദ്ധ്യ​യ​ന​ത്തി​നു​വേണ്ടി വരാൻ തുടങ്ങി​യ​തി​നാൽ ഞങ്ങൾ മിക്കവാ​റും ഓരോ ദിവസ​വും മൂന്നോ നാലോ മണിക്കൂർ ബൈബിൾ പഠിപ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. ചില വിദ്യാർത്ഥി​കൾ പോലീ​സു​കാ​രാ​യി​രു​ന്നു; മററു ചിലർ മിഷനറി സ്‌കൂ​ളു​ക​ളി​ലെ​യും എത്യോ​പ്യൻ ഓർത്ത​ഡോ​ക്‌സ്‌ സ്‌കൂ​ളി​ലെ​യും അദ്ധ്യാ​പ​ക​രോ വൈദി​ക​വി​ദ്യാർത്ഥി​ക​ളോ ആയിരു​ന്നു. ചില​പ്പോൾ ഓരോ ബൈബിൾ ക്ലാസി​ലും ഇരുപ​തോ അതിൽ കൂടു​ത​ലോ പേരു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു! പല വിദ്യാർത്ഥി​ക​ളും വ്യാജ​മതം ഉപേക്ഷി​ക്കു​ക​യും യഹോ​വയെ സേവി​ക്കാൻ ആരംഭി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഞങ്ങൾ ഹർഷോൻമ​ത്ത​രാ​യി​ത്തീർന്നു. വീണ്ടും, ഓരോ പ്രഭാ​ത​ത്തി​ലും ഉണരു​മ്പോൾ ഞാൻ യഹോ​വക്കു നന്ദി കൊടു​ത്തി​രു​ന്നു.

പിതൃ​ത്വ​വും നിരോ​ധ​ന​ത്തിൻ കീഴിൽ പ്രസം​ഗി​ക്ക​ലും

ആയിര​ത്തി​ത്തൊ​ള്ളാ​യി​രത്തി അൻപത്തി​നാ​ലിൽ ഞങ്ങൾ മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളാ​യി​ത്തീ​രാൻ പോകു​ക​യാ​ണെന്ന്‌ മനസ്സി​ലാ​ക്കി, അതു​കൊണ്ട്‌ ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലേക്കു തിരി​ച്ചു​പോ​ക​ണ​മോ അതോ എത്യോ​പ്യ​യിൽ തുടര​ണ​മോ എന്നു ഞങ്ങൾ തീരു​മാ​നി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു. തുടരു​ന്നതു തീർച്ച​യാ​യും എനിക്കു ലൗകി​ക​ജോ​ലി കിട്ടു​ന്ന​തി​നെ ആശ്രയി​ച്ചി​രി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഹെയ്‌ലി സെലാസ്സി ചക്രവർത്തി​ക്കു​വേണ്ടി ഒരു റേഡി​യോ നിലയം പ്രവർത്തി​പ്പി​ക്കുന്ന, ഒരു സം​പ്രേക്ഷണ എൻജി​നി​യർ ആയി എനിക്കു ജോലി കിട്ടി. അതു​കൊ​ണ്ടു ഞങ്ങൾ അവിടെ തുടർന്നു.

ആയിര​ത്തി​ത്തൊ​ള്ളാ​യി​രത്തി അൻപത്തി​നാല്‌ സെപ്‌റ​റം​ബർ 8-നു ഞങ്ങളുടെ പുത്രി ജൂഡിത്ത്‌ ജനിച്ചു. ചക്രവർത്തി​ക്കു​വേണ്ടി ജോലി ചെയ്‌തി​രു​ന്ന​തി​നാൽ എനിക്കു ജോലി​സ്ഥി​രത ഉണ്ടായി​രി​ക്കു​മെന്നു ഞാൻ വിചാ​രി​ച്ചു, എന്നാൽ രണ്ടു വർഷത്തി​നു​ശേഷം എനിക്കു ആ ജോലി നഷ്ടപ്പെട്ടു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും ഒരു മാസത്തി​നു​ള്ളിൽ പോലീസ്‌ ഡിപ്പാർട്ടു​മെൻറ്‌—ഒരു ഉയർന്ന ശമ്പളത്തിൽ—ററു വേ റേഡി​യോ നന്നാക്കു​ന്നതു യുവാ​ക്കൻമാ​രെ പഠിപ്പി​ക്കാൻ എന്നെ കൂലിക്കു നിയമി​ച്ചു. അടുത്ത മൂന്നു വർഷത്തി​നു​ള്ളിൽ ഞങ്ങളുടെ പുത്രൻമാ​രായ ഫിലി​പ്പും ലെസ്‌ലി​യും ജനിച്ചു.

അതേസ​മ​യം പ്രസം​ഗ​വേ​ല​യിൽ ഏർപ്പെ​ടാ​നുള്ള ഞങ്ങളുടെ സ്വാത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​നു മാററം വന്നു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ എല്ലാ മിഷന​റി​മാ​രെ​യും പുറത്താ​ക്കാൻ എത്യോ​പ്യൻ സഭ ഗവൺമെൻറി​നെ സമ്മതി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. സൊ​സൈ​റ​റി​യു​ടെ ഉപദേ​ശ​പ്ര​കാ​രം ഞാൻ എന്റെ വിസ മിഷന​റി​വേ​ല​യിൽനി​ന്നു ലൗകിക ജോലി​യി​ലേക്കു മാററി. ഞങ്ങളുടെ മിഷന​റി​വേല നിരോ​ധി​ച്ചു, ഞങ്ങൾ ജാഗ്ര​ത​യും വിവേ​ക​വും ഉള്ളവർ ആയിരി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു. എല്ലാ സഭാ​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളും തുടർന്നു, എന്നാൽ ഞങ്ങൾ ചെറിയ അദ്ധ്യയന കൂട്ടങ്ങ​ളാ​യി കൂടി​വന്നു.

സംശയി​ക്ക​പ്പെട്ട വ്യത്യസ്‌ത സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ വീടുകൾ പോലീ​സ്‌പ​രി​ശോ​ധി​ച്ചു. എന്നാൽ അവർ അറിയാ​തെ യഹോ​വ​യു​ടെ ആരാധ​ക​നാ​യി​രുന്ന ഒരു പോലീസ്‌ ലഫ്‌റ​റ​നൻറ്‌ എപ്പോ​ഴാ​ണു റെയി​ഡു​കൾ പട്ടിക​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രു​ന്നത്‌ എന്ന്‌ ഞങ്ങളെ അറിയി​ച്ചി​രു​ന്നു. അതിന്റെ ഫലമായി, ആ വർഷങ്ങ​ളിൽ ഒരു സാഹി​ത്യ​വും കണ്ടു​കെ​ട്ടി​യി​രു​ന്നില്ല. ഞങ്ങൾ തുറസ്സായ സ്ഥലത്തി​രു​ന്നു ഭക്ഷണം കഴിക്കു​ന്ന​തി​നു സൗകര്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന പട്ടണത്തി​ന്റെ അതിർത്തി​യി​ലുള്ള റെസ്‌റേ​റാ​റൻറു​ക​ളി​ലേക്കു പോയി ഞായറാ​ഴ്‌ച​ക​ളി​ലെ ഞങ്ങളുടെ വീക്ഷാ​ഗോ​പുര അദ്ധ്യയനം നടത്തി.

പോലീസ്‌ കേഡറ​റു​കളെ റേഡി​യോ പഠിപ്പി​ച്ചി​രുന്ന ഈ സമയത്താ​യി​രു​ന്നു ഞാൻ തുടക്ക​ത്തിൽ പരാമർശിച്ച വിദ്യാർത്ഥി എന്നോടു ബൈബി​ള​ദ്ധ്യ​യ​ന​ത്തി​നു​വേണ്ടി ആവശ്യ​പ്പെ​ട്ടത്‌. അദ്ദേഹം ആത്മാർത്ഥ​ത​യു​ള്ള​വ​നാ​യി​രു​ന്നു​വെന്നു ഞാൻ ഊഹിച്ചു. അതു​കൊ​ണ്ടു ഞങ്ങൾ പഠനം ആരംഭി​ച്ചു. രണ്ടു തവണ മാത്രം അദ്ധ്യയനം കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ രണ്ടാമ​തൊ​രു വിദ്യാർത്ഥി അദ്ദേഹ​ത്തോ​ടൊ​പ്പം വന്നു, പിന്നെ മൂന്നാ​മ​തൊ​രാൾ. അവർ എന്നോ​ടൊ​പ്പം പഠിച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു എന്ന്‌ ഒരിക്ക​ലും ആരോ​ടും പറയരു​തെന്നു ഞാൻ അവർക്കു മുന്നറി​യി​പ്പു നല്‌കി, അവർ ഒരിക്ക​ലും പറഞ്ഞതു​മില്ല.

ആയിര​ത്തി​ത്തൊ​ള്ളാ​യി​രത്തി അമ്പത്തി​യെ​ട്ടിൽ ന്യൂ​യോർക്കി​ലെ യാങ്കി​സ്‌റേ​റ​ഡി​യ​ത്തി​ലും പോ​ളോ​ഗ്രൗ​ണ്ടി​ലു​മാ​യി ദിവ്യേഷ്ട അന്തർദ്ദേ​ശീയ സമ്മേളനം നടന്നു. അപ്പോ​ഴേ​ക്കും പെഗി​യും ഹാങ്കും, അതു​പോ​ലെ എന്റെ വലിയ കുടും​ബ​ത്തി​ലെ മററ​നേ​ക​രും സജീവ സാക്ഷി​ക​ളാ​യി​ത്തീർന്നി​രു​ന്നു. അവിടെ ഹാജരാ​കാൻ കഴിഞ്ഞ​തിൽ ഞാൻ എത്ര ആഹ്ലാദ​ചി​ത്ത​നാ​യി​രു​ന്നു! ഞാൻ എന്റെ മൂത്ത രണ്ടു കുട്ടി​ക​ളു​മാ​യും വീട്ടിലെ മററം​ഗ​ങ്ങ​ളു​മാ​യും ഒരു കൂടി​ച്ചേരൽ ആസ്വദി​ച്ചു​വെന്നു മാത്രമല്ല കൺ​വെൻ​ഷന്റെ അവസാന ദിവസം സമ്മേളി​ത​രായ രണ്ടര ലക്ഷത്തി​ല​ധി​കം വരുന്ന ആ ബൃഹത്തായ ജനക്കൂ​ട്ടത്തെ കണ്ടതു എന്നെ കോൾമ​യിർക്കൊ​ള്ളി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു!

പിറേ​റ​വർഷം സൊ​സൈ​റ​റി​യു​ടെ പ്രസി​ഡണ്ട്‌ നാഥാൻ എച്ച്‌. നോർ, ഞങ്ങളെ സന്ദർശി​ക്കാൻ എത്യോ​പ്യ​യിൽ വന്നു. നിരോ​ധ​ന​ത്തിൻ കീഴിൽ വേല തുടരു​ന്നതു സംബന്ധിച്ച്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു നല്ല നിർദ്ദേ​ശങ്ങൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. ഞങ്ങളുടെ കുടും​ബത്തെ കുറി​ച്ചും ഞങ്ങളുടെ ആത്മീയാ​വസ്ഥ സംബന്ധി​ച്ചും അദ്ദേഹ​ത്തി​നു താല്‌പ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങൾ കുട്ടി​കളെ പ്രാർത്ഥി​ക്കാൻ പഠിപ്പി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു​വെന്നു ഞാൻ വിശദീ​ക​രി​ച്ചു. ജൂഡിത്ത്‌ പ്രാർത്ഥി​ക്കു​ന്നതു കേൾക്കാൻ അദ്ദേഹം ഇഷ്ടപ്പെ​ടു​ന്നു​വോ എന്നു ഞാൻ ചോദി​ച്ചു. ഉവ്വ്‌ എന്ന്‌ അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു, അതിനു​ശേഷം അദ്ദേഹം അവളോ​ടു പറഞ്ഞു: “അതു വളരെ നന്നായി​രു​ന്നു, ജൂഡിത്ത്‌.” ഭക്ഷണ സമയത്തു നോർ സഹോ​ദ​ര​നോ​ടു പ്രാർത്ഥി​ക്കാ​മോ എന്നു ഞാൻ ചോദി​ച്ചു, അദ്ദേഹം പ്രാർത്ഥി​ച്ചു കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ ജൂഡിത്ത്‌ പറഞ്ഞു: “അതു വളരെ നന്നായി​രു​ന്നു നോർ സഹോ​ദരാ!”

ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളിൽ ഞങ്ങളുടെ കുട്ടി​കളെ വളർത്തു​ന്നു

പോലീസ്‌ ഡിപ്പാർട്ടു​മെൻറു​മാ​യുള്ള എന്റെ കരാർ 1959-ൽ അവസാ​നി​ച്ചു. തുടർന്നു താമസി​ക്കു​വാൻ ഞങ്ങൾ ആഗ്രഹി​ച്ചു, എന്നാൽ എന്നോട്‌ ഏതെങ്കി​ലും പുതിയ കരാർ ചെയ്യാൻ ഗവൺമെൻറ്‌ സമ്മതി​ച്ചില്ല. അതു​കൊണ്ട്‌ ഞങ്ങൾക്ക്‌ എവിടെ പോകാൻ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നു? സഹോ​ദ​രൻമാ​രു​ടെ ആവശ്യം വളരെ ഉണ്ടായി​രുന്ന മററു രാജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലേക്കു കടക്കാൻ ഞാൻ ശ്രമിച്ചു, എന്നാൽ അങ്ങനെ ചെയ്യാൻ കഴിഞ്ഞില്ല. അല്‌പം ദുഃഖ​ത്തോ​ടെ ഞങ്ങൾ ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലേക്കു മടങ്ങി​പ്പോ​ന്നു. അവിടെ എത്തിയ​പ്പോൾ ഞങ്ങൾക്കു സന്തോ​ഷ​ക​ര​മായ ഒരു കുടുംബ പുനഃ​സം​ഗമം നടന്നു; എന്റെ അഞ്ചു കുട്ടി​ക​ളും പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ പരിച​യ​ത്തി​ലാ​വു​ക​യും അന്യോ​ന്യം സ്‌നേ​ഹി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. അന്നുമു​തൽ അവർ വളരെ അടുപ്പ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടുണ്ട്‌.

ഞങ്ങൾ കാൻസാ​സി​ലെ വിച്ചി​റ​റാ​യിൽ താമസ​മു​റ​പ്പി​ച്ചു, അവിടെ ഒരു റേഡി​യോ എൻജി​നി​യ​റും അനൗൺസ​റു​മാ​യി ഞാൻ ജോലി കണ്ടെത്തി. ലൂസിൽ വീട്ടിലെ ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി പൊരു​ത്ത​പ്പെട്ടു, കുട്ടികൾ വീടി​നോ​ട​ടു​ത്തുള്ള സ്‌കൂ​ളിൽ ഹാജരാ​യി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. ഓരോ തിങ്കളാഴ്‌ച രാത്രി​യും ഞാൻ ഒരു കുടുംബ വീക്ഷാ​ഗോ​പുര അദ്ധ്യയനം നടത്തി, എല്ലായ്‌പോ​ഴും അതു സജീവ​വും രസാവ​ഹ​വു​മാ​ക്കാൻ ശ്രമി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു തന്നെ. സ്‌കൂ​ളിൽ പ്രശ്‌നങ്ങൾ ഉണ്ടോ​യെന്നു ഞങ്ങൾ ദൈനം​ദി​നം അന്വേ​ഷി​ച്ചി​രു​ന്നു.

കുട്ടികൾ ഓരോ​രു​ത്ത​രും ദിവ്യാ​ധി​പത്യ ശുശ്രൂ​ഷാ സ്‌കൂ​ളിൽ ചേർന്ന​പ്പോൾ, ഈ പരിശീ​ലനം അവരുടെ വിദ്യാ​ലയ ശിക്ഷണ​ത്തി​നു സഹായ​ക​മാ​യി. ഞങ്ങൾ അവരെ ശൈശ​വം​മു​തൽ വയൽസേ​വ​ന​ത്തി​നു പരിശീ​ലി​പ്പി​ച്ചു. വീട്ടു​വാ​തിൽക്കൽ ബൈബിൾ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ സമർപ്പി​ക്കാൻ അവർ പഠിച്ചു, അവർ ഞങ്ങളോ​ടൊ​പ്പം ഭവന ബൈബി​ള​ദ്ധ്യ​യ​ന​ങ്ങൾക്കു വരുക​യും ചെയ്‌തു.

ജീവി​ത​ത്തെ കുറിച്ചു ചില അടിസ്ഥാന കാര്യങ്ങൾ കുട്ടി​കളെ പഠിപ്പി​ക്കാ​നും ഞങ്ങൾ ശ്രമിച്ചു, അവരിൽ ഒരാൾക്ക്‌ ഉണ്ടായി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ എല്ലായ്‌പോ​ഴും മറെറാ​രാൾക്കു ഉണ്ടായി​രി​ക്കാൻ കഴിയു​ക​യില്ല എന്നു വിശദീ​ക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു തന്നെ. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, ഒരേ സമ്മാനം എല്ലാവർക്കും എല്ലായ്‌പോ​ഴും ലഭ്യമാ​യി​രു​ന്നില്ല. “നിങ്ങളു​ടെ സഹോ​ദ​ര​നോ സഹോ​ദ​രി​ക്കോ ഒരു കളി​ക്കോ​പ്പു ലഭിക്കു​മ്പോൾ,” “നിനക്ക്‌ ഒരെണ്ണം ലഭിക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, നീ പരാതി​പ്പെ​ടു​ന്നതു ഉചിത​മാ​യി​രി​ക്കു​മോ?” എന്നു ഞങ്ങൾ അവരു​മാ​യി ന്യായ​വാ​ദം ചെയ്‌തി​രു​ന്നു. മററു സമയങ്ങ​ളിൽ, തീർച്ച​യാ​യും മററു കുട്ടി​കൾക്കും എന്തെങ്കി​ലും ലഭിച്ചി​രു​ന്നു, അതു​കൊണ്ട്‌ ആരും അവഗണി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നില്ല. ഞങ്ങൾ അവരെ എല്ലാവ​രെ​യും എല്ലായ്‌പോ​ഴും സ്‌നേ​ഹി​ച്ചി​രു​ന്നു, ഒരുവ​നോ​ടു മററു രണ്ടു പേരെ​ക്കാൾ കൂടുതൽ പ്രീതി കാട്ടാതെ തന്നെ.

മററു കുട്ടികൾ ചില സമയങ്ങ​ളിൽ ചെയ്യാൻ അനുവ​ദി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രുന്ന കാര്യങ്ങൾ ഞങ്ങളുടെ കുട്ടികൾ ചെയ്യാൻ അനുവ​ദി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നില്ല. “അവനും ഇവനു​മെ​ല്ലാം അതു ചെയ്യാം, ഞങ്ങൾക്ക്‌ എന്തു​കൊ​ണ്ടു പാടില്ല?” എന്നു ഞാൻ കൂടെ​ക്കൂ​ടെ കേട്ടി​രു​ന്നു. ഞാൻ വിശദീ​ക​രി​ക്കു​വാൻ ശ്രമിച്ചു, എന്നാൽ ചില​പ്പോൾ ഉത്തരം വെറുതെ “നീ ആ കുടും​ബ​ത്തി​ലെ അല്ല; നീ ഒരു ബ്രമ്‌ലി ആണ്‌. നമുക്കു വ്യത്യ​സ്‌ത​മായ നിയമങ്ങൾ ഉണ്ട്‌” എന്നത്‌ ആയിരു​ന്നു.

പെറു​വിൽ സേവി​ക്കു​ന്നു

എത്യോ​പ്യ​യിൽ നിന്നു മടങ്ങി​വ​ന്നതു മുതൽ, ഞാനും ലൂസി​ലി​യും വീണ്ടും മിഷന​റി​വേ​ല​യിൽ പങ്കെടു​ക്കാൻ ആഗ്രഹി​ച്ചി​രു​ന്നു. അവസാനം, 1972-ൽ തെക്കെ അമേരി​ക്ക​യി​ലെ പെറു​വി​ലേക്കു പോകാ​നുള്ള അവസരം വന്നു. ഞങ്ങളുടെ കുട്ടി​കളെ അവരുടെ കൗമാ​ര​പ്രാ​യ​ത്തിൽ വളർത്താൻ അതിലും മെച്ചമായ ഒരു സ്ഥലം തിരെ​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കാൻ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. അവർ മിഷന​റി​മാ​രു​മാ​യും പ്രത്യേക പയനി​യർമാ​രു​മാ​യും പെറു​വിൽ സേവി​ക്കാൻ വന്നിട്ടു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന മററു​ള്ള​വ​രു​മാ​യും ആസ്വദിച്ച സഹവാസം രാജ്യ​താ​ത്‌പ​ര്യ​ങ്ങൾ ഒന്നാമ​താ​യി അന്വേ​ഷി​ക്കു​ന്നവർ എത്ര സന്തുഷ്ട​രാ​കു​ന്നു​വെന്നു നേരി​ട്ടു​കാ​ണാൻ അവരെ സഹായി​ച്ചു. ഫിലിപ്പ്‌ തന്റെ സഹവാ​സത്തെ സമപ്രാ​യ​ക്കാ​രിൽനി​ന്നുള്ള ക്രിയാ​ത്മക സഹവാസം എന്നു വിളിച്ചു.

ഏതാനും നാളു​കൾക്കു​ശേഷം കാൻസാ​സി​ലെ ചില പഴയ സുഹൃ​ത്തു​ക്കൾ ഞങ്ങൾക്കു രാജ്യ ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ എന്തു മാത്രം പുരോ​ഗതി ഉണ്ട്‌ എന്നു മനസ്സി​ലാ​ക്കു​ക​യും പെറു​വിൽ ഞങ്ങളോ​ടു ചേരു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഞാൻ ഞങ്ങളുടെ വീട്‌ മിഷനറി ഭവനം പോലെ ക്രമീ​ക​രി​ച്ചു. ഓരോ​രു​ത്തർക്കും ചുമത​ലകൾ നിയമി​ച്ചു കൊടു​ത്ത​തി​നാൽ വയൽ ശുശ്രൂഷ ആസ്വദി​ക്കു​ന്ന​തി​നു എല്ലാവർക്കും സമയം ലഭിച്ചി​രു​ന്നു. ഓരോ ദിവസ​വും രാവിലെ ഭക്ഷണ​മേ​ശക്കൽ ഞങ്ങൾക്കു ഒരു ബൈബിൾ വാക്യ​ത്തി​ന്റെ ചർച്ചയു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതു ഞങ്ങൾക്കെ​ല്ലാ​വർക്കും വലിയ സന്തോ​ഷ​ത്തി​ന്റെ ഒരു സമയമാ​യി​രു​ന്നു. വീണ്ടും, ഓരോ ദിവസ​വും രാവിലെ ഉണരു​മ്പോൾ ഞാൻ എവിടെ ആയിരു​ന്നു​വെ​ന്നും എന്തു​കൊ​ണ്ടാ​ണെ​ന്നും തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു, ഞാൻ നിശ്ശബ്ദ​മാ​യി യഹോ​വക്കു ആഴമായ നന്ദി കൊടു​ത്തു.

കാല​ക്ര​മ​ത്തിൽ, ജൂഡിത്ത്‌ വിവാ​ഹി​ത​യാ​യി. ജൂഡി​ത്തും ഭർത്താ​വും പെട്ടെന്നു തന്നെ ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലേക്കു മടങ്ങി, കാരണം അദ്ദേഹ​ത്തി​നു തുടർന്നു താമസി​ക്കു​ന്ന​തി​നുള്ള വിസ ലഭിച്ചില്ല. മൂന്നു വർഷത്തെ പ്രത്യേക പയനിയർ സേവന​ത്തി​നു​ശേഷം, ഫിലിപ്പ്‌ ന്യൂ​യോർക്കി​ലെ ബ്രുക്ക്‌ളിൻ ബെഥേ​ലിൽ സേവി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ അപേക്ഷി​ക്കു​ക​യും അപേക്ഷ സ്വീക​രി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. അവസാനം ലെസ്‌ലി​യും ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലേക്കു മടങ്ങി. സമ്മി​ശ്ര​വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളോ​ടെ അവർ അവിടം വിട്ടു​പോ​യി. അവരെ പെറു​വി​ലേക്കു കൊണ്ടു​പോ​യത്‌ ഞങ്ങൾ അവർക്കു​വേണ്ടി ചെയ്‌ത ഏററവും നല്ല കാര്യ​മാ​യി​രു​ന്നു​വെന്ന്‌ അവർ കൂടെ​ക്കൂ​ടെ പറഞ്ഞി​രു​ന്നു.

പെറു​വി​ലെ സാമ്പത്തി​ക​സ്ഥി​തി മോശ​മാ​യ​പ്പോൾ ഞങ്ങളും അവിടം ഉപേക്ഷി​ച്ചു പോ​കേണ്ടി വരു​മെന്നു ഞങ്ങൾ മനസ്സി​ലാ​ക്കി. ആയിര​ത്തി​ത്തൊ​ള്ളാ​യി​രത്തി എഴുപ​ത്തി​യെ​ട്ടിൽ ഞങ്ങൾ വിച്ചി​റ​റാ​യി​ലേക്കു മടങ്ങി​വ​ന്ന​തി​നു​ശേഷം സ്‌പാ​നീഷ്‌ സംസാ​രി​ക്കുന്ന ഒരു കൂട്ടം സാക്ഷി​കളെ കണ്ടെത്തി. അവിടെ താമസി​ക്കു​ന്ന​തി​നും അവരെ സഹായി​ക്കു​ന്ന​തി​നും അവർ ആവശ്യ​പ്പെട്ടു, ഞങ്ങൾ സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ അങ്ങനെ ചെയ്‌തു. ഒരു സഭ രൂപീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെട്ടു, അതു പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ ഞങ്ങൾ നേരത്തെ സേവി​ച്ചി​രു​ന്നി​ട്ടു​ള്ള​വ​പോ​ലെ ഞങ്ങൾക്കു പ്രിയ​ങ്ക​ര​മാ​യി​ത്തീർന്നു.

ഇക്വ​ഡോർ വിളി​ക്കു​ന്നു

എന്നെ ഭാഗി​ക​മാ​യി തളർത്തിയ ഒരു ആഘാതം ഉണ്ടാ​യെ​ങ്കി​ലും എനിക്കും ലൂസി​ലി​ക്കും മറെറാ​രു രാജ്യത്തു വീണ്ടും സേവി​ക്കാൻ കഴിഞ്ഞി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ എന്നു ഞാൻ പ്രത്യാ​ശ​യോ​ടെ ആഗ്രഹി​ച്ചു. ആയിര​ത്തി​ത്തൊ​ള്ളാ​യി​രത്തി എൺപത്തി​നാ​ലിൽ ഇക്വ​ഡോ​റി​ലെ പുരോ​ഗ​തി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചും അവിടെ ക്രിസ്‌തീയ മൂപ്പൻമാ​രു​ടെ ആവശ്യ​മു​ള്ള​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചും ഒരു സഞ്ചാര​മേൽവി​ചാ​രകൻ ഞങ്ങളോ​ടു പറഞ്ഞു. എന്റെ മുടന്തു കാരണം വയൽ ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ എനിക്കു അല്‌പമേ ചെയ്യാൻ കഴിയു​ക​യു​ള്ളു എന്ന്‌ ഞാൻ സൂചി​പ്പി​ച്ചു, എന്നാൽ 65 വയസ്സുള്ള, ഭാഗി​ക​മാ​യി തളർന്ന ഒരു മൂപ്പൻപോ​ലും സഹായ​ക​മാ​യി​രി​ക്കു​മെന്നു അദ്ദേഹം ഉറപ്പു നല്‌കി.

അദ്ദേഹം പോയ​തി​നു​ശേഷം ഇക്വ​ഡോ​റി​ലേക്കു പോകാ​നുള്ള സാദ്ധ്യ​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു സംസാ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ അന്നു രാത്രി ഞങ്ങൾക്ക്‌ ഉറങ്ങാൻ സാധി​ച്ചില്ല, ലൂസി​ലി​നു പോകു​ന്ന​തിന്‌ എനിക്കു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന അതേ ജ്വലി​ക്കുന്ന ആഗ്രഹം ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ ഞങ്ങളുടെ ചെറിയ കീട നിയന്ത്രണ വ്യവസാ​യം പരസ്യം​ചെ​യ്യു​ക​യും രണ്ടാഴ്‌ച​യ്‌ക്കു​ള്ളിൽ വില്‌ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഞങ്ങൾ ഞങ്ങളുടെ വീടു വെറും പത്തു ദിവസ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ വിററു. അങ്ങനെ, ഞങ്ങളുടെ വാർദ്ധക്യ വർഷങ്ങ​ളിൽ, ഞങ്ങൾ വീണ്ടും വിദേശ മിഷനറി സേവനം എന്ന ഞങ്ങളുടെ മഹത്തായ സന്തോ​ഷ​ത്തി​ലേക്കു മടങ്ങി.

ഞങ്ങൾ ക്വി​റേ​റാ​യിൽ താമസ​മു​റ​പ്പി​ച്ചു, വയൽസേ​വനം ആഹ്ലാദ​ക​ര​മാ​യി​രു​ന്നു, ഓരോ ദിവസ​വും ഒരു പുതിയ അനുഭ​വ​മോ സാഹസ​കൃ​ത്യ​മോ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. എന്നാൽ 1987-ൽ എനിക്കു വൻകു​ട​ലിൽ ക്യാൻസർ ഉള്ളതായി നിർണ്ണ​യി​ക്ക​പ്പെട്ടു; എനിക്കു ഉടനടി ശസ്‌ത്ര​ക്രിയ ആവശ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങൾ ശസ്‌ത്ര​ക്രി​യ​യ്‌ക്കു​വേണ്ടി വിച്ചി​റ​റാ​യി​ലേക്കു മടങ്ങി, അതു വിജയ​ക​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങൾ ക്വി​റേ​റാ​യിൽ തിരി​ച്ചെ​ത്തി​യ​തി​നു വെറും രണ്ടു വർഷങ്ങൾക്കു​ശേഷം വീണ്ടും ക്യാൻസർ കണ്ടെത്തി, ഞങ്ങൾ ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലേക്കു സ്ഥിരമാ​യി മടങ്ങി​പ്പോ​കേണ്ടി വന്നു. ഞങ്ങൾ ഇപ്പോൾ താമസി​ക്കുന്ന ഉത്തര കരോ​ലി​ന​യിൽ ഞങ്ങൾ താമസ​മു​റ​പ്പി​ച്ചു.

ഒരു ധന്യമായ, പ്രതി​ഫ​ല​ദാ​യ​ക​മായ ജീവിതം

ശാരീ​രി​ക​മായ എന്റെ ഭാവി അനിശ്ചി​ത​മാണ്‌. ആയിര​ത്തി​ത്തൊ​ള്ളാ​യി​രത്തി എൺപത്തി​യൊൻപ​തിൽ എന്റെ വൻകു​ട​ലി​ന്റെ ഭാഗം മുറി​ച്ചു​നീ​ക്കേ​ണ്ട​താ​യി വന്നു. എങ്കിൽപോ​ലും, ഇപ്പോ​ഴും ഒരു മൂപ്പനാ​യി സേവി​ക്കു​ന്ന​തി​നും എന്റെ വീട്ടിൽ വരുന്ന വ്യത്യസ്‌ത ആളുക​ളു​മാ​യി ബൈബി​ള​ദ്ധ്യ​യനം നടത്തു​ന്ന​തി​നും എനിക്കു കഴിയു​ന്നു. വർഷങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ, ഞങ്ങൾ സത്യത്തി​ന്റെ വിത്തു നടുക​യോ നനയ്‌ക്കു​ക​യോ നട്ടുവ​ളർത്തു​ക​യോ ചെയ്‌തു​കൊണ്ട്‌ അക്ഷരീ​യ​മാ​യി നൂറു​ക​ണ​ക്കിന്‌ ആളുകളെ സഹായി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. എത്ര തവണ ആവർത്തി​ച്ചാ​ലും ഒരിക്ക​ലും മങ്ങുക​യി​ല്ലാത്ത ഒരു സന്തോ​ഷ​മാണ്‌ അത്‌.

കൂടു​ത​ലാ​യി, എന്റെ എല്ലാ കുട്ടി​ക​ളും യഹോ​വയെ സേവി​ക്കു​ന്നതു കാണു​ന്ന​തിൽ എനിക്കു വലിയ സന്തോ​ഷ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടുണ്ട്‌. പെഗി 30 വർഷമാ​യി ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളിൽ സഞ്ചാര​വേ​ല​യിൽ തന്റെ ഭർത്താവ്‌ പോൾ മോസ്‌ക്കി​നോ​ടു കൂടെ പോയി​രി​ക്കു​ന്നു. ഫിലി​പ്പും ജൂഡി​ത്തും ന്യൂ​യോർക്കി​ലെ ബ്രുക്ക്‌ളിൻ ബെഥേ​ലിൽ പ്രത്യേക സേവനം അനുഷ്‌ഠി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ഹാങ്കും ലെസ്‌ലി​യും അവരുടെ ഇണകളും ഉത്സാഹ​മുള്ള സാക്ഷി​ക​ളാണ്‌, എന്റെ നാലു സഹോ​ദ​രൻമാ​രും സഹോ​ദ​രി​മാ​രും അവരുടെ കുടും​ബ​ങ്ങ​ളും, രക്തബന്ധ​മുള്ള എൺപതി​ല​ധി​കം പേരും, എല്ലാവ​രും യഹോ​വയെ സേവി​ക്കു​ന്നു. ഞങ്ങളുടെ 50-തിനോ​ട​ടുത്ത വർഷത്തെ വിവാ​ഹ​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ ലൂസിലി ഒരു മാതൃ​കാ​പ​ര​മായ ക്രിസ്‌തീയ ഭാര്യ ആയിരു​ന്നി​ട്ടുണ്ട്‌. ഈ അടുത്ത വർഷങ്ങ​ളിൽ എന്റെ ക്ഷയിച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കുന്ന ശരീരം പരിച​രി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ എന്നെ സഹായി​ക്കാൻ അഹിത​ക​ര​മായ പല ജോലി​യും പിറു​പി​റു​പ്പു കൂടാതെ അവൾ ചെയ്‌തി​ട്ടുണ്ട്‌.

തീർച്ച​യാ​യും, എന്റെ ജീവിതം സന്തോ​ഷ​ക​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. അതു വാക്കു​കൾക്കു പറയാ​വു​ന്ന​തി​നേ​ക്കാൾ സന്തോ​ഷ​ക​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. യഹോ​വയെ സേവി​ക്കു​ന്നതു വളരെ സന്തോ​ഷ​ക​ര​മാ​യ​തി​നാൽ ഈ ഭൂമി​യിൽ എന്നേക്കും അവിടത്തെ ആരാധി​ക്കു​ക​യെ​ന്നത്‌ എന്റെ ഹൃദയം​ഗ​മ​മായ ആഗ്രഹ​മാണ്‌. സങ്കീർത്തനം 59:16, ഞാൻ എല്ലായ്‌പോ​ഴും ഓർമ്മി​ക്കു​ന്നു, അതു പറയുന്നു: “ഞാനോ നിന്റെ ബലത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു പാടും; അതികാ​ലത്തു ഞാൻ നിന്റെ ദയയെ​ക്കു​റി​ച്ചു ഘോഷി​ച്ചാ​ന​ന്ദി​ക്കും. കഷ്ടകാ​ലത്തു നീ എന്റെ ഗോപു​ര​വും അഭയസ്ഥാ​ന​വും ആയിരു​ന്നു.”

[23-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ജോർജ്ജ്‌ ബ്രമ്‌ലി എത്യോ​പ്യൻ ചക്രവർത്തി​യായ ഹെയ്‌ലി സെലാ​സ്സി​യോ​ടൊ​പ്പം

[25-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ജോർജ്ജ്‌ ബ്രമ്‌ലി​യും അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ഭാര്യ ലൂസി​ലും