യുഗാണ്ട

ആഫ്രിക്കൻ മണ്ണിലൂ​ടെ ഏതാണ്ട്‌ അതിന്റെ പകുതി​യും ചുറ്റി​യൊ​ഴു​കി, മെഡി​റ്റ​റേ​നി​യൻ സമു​ദ്ര​ത്തിൽ യാത്ര അവസാ​നി​പ്പി​ക്കുന്ന നൈൽ എന്ന മഹാന​ദി​യു​ടെ ഉത്ഭവം തേടി പര്യ​വേ​ക്ഷകർ നൂറ്റാ​ണ്ടു​ക​ളാ​യി അലഞ്ഞി​ട്ടുണ്ട്‌. പിന്നീട്‌, നൈലി​ന്റെ ജലസമൃ​ദ്ധി​യു​ടെ പ്രഭവ​സ്ഥാ​നങ്ങൾ വിക്‌ടോ​റിയ തടാക​വും ചുറ്റു​മുള്ള മലനി​ര​ക​ളു​മാ​ണെന്ന്‌ പര്യ​വേ​ക്ഷ​ക​രിൽ ചിലർ കണ്ടെത്തി. എന്നാൽ കഴിഞ്ഞ ദശകങ്ങ​ളിൽ, അവിടത്തെ നിവാ​സി​ക​ളിൽ പലരും അതിലും വിലപ്പെട്ട ഒരു ജല​സ്രോ​തസ്സ്‌ കണ്ടെത്തു​ക​യു​ണ്ടാ​യി—‘നിത്യ​ജീ​വൻ’ പകർന്നു​നൽകുന്ന ‘ജീവജ​ല​ത്തി​ന്റെ’ സ്രോ​തസ്സ്‌. (യോഹ. 4:10-14) ‘നീതി​ക്കാ​യി ദാഹി​ക്കുന്ന’ യുഗാണ്ടൻ ജനതയു​ടെ കഥയാണ്‌ ഇനി പറയാൻ പോകു​ന്നത്‌.—മത്താ. 5:6.

“ആഫ്രി​ക്ക​യു​ടെ മുത്ത്‌”

മിതമായ കാലാ​വ​സ്ഥ​യുള്ള മനോ​ഹ​ര​മായ ഒരു ദേശമാണ്‌ യുഗാണ്ട. ആഫ്രി​ക്ക​യു​ടെ മധ്യഭാ​ഗ​ത്താ​യി ഭൂമധ്യ​രേ​ഖ​യ്‌ക്ക്‌ ഏതാണ്ട്‌ കുറു​കെ​യാണ്‌ ഇതിന്റെ സ്ഥാനം. ‘ചന്ദ്രഗി​രി’ എന്നു വിളി​പ്പേ​രുള്ള ഗംഭീ​ര​മായ റ്വെൻസോ​റി മലനി​ര​ക​ളു​ടെ നെറു​ക​യി​ലെ മഞ്ഞുപാ​ളി​ക​ളിൽനിന്ന്‌ ഉരുകി​യി​റ​ങ്ങുന്ന ജലധാര ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കിന്‌ നദിക​ളി​ലേ​ക്കും തടാക​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കും വന്നുപ​തി​ക്കു​ന്നു. കാപ്പി, തേയില, പരുത്തി എന്നിവ​യു​ടെ കൃഷിക്ക്‌ തികച്ചും അനു​യോ​ജ്യ​മാണ്‌ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ വളക്കൂ​റുള്ള മണ്ണും അവിടെ സമൃദ്ധ​മാ​യി ലഭിക്കുന്ന മഴയും. ഏത്തവാ​ഴ​ക്കൃ​ഷി​യും വ്യാപ​ക​മാ​ണി​വി​ടെ. യുഗാ​ണ്ട​ക്കാ​രു​ടെ ഒരു പ്രധാന വിഭവ​മായ മാട്ടൂക്കെ ഉണ്ടാക്കാൻ ഏത്തക്കാ​യാണ്‌ ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ന്നത്‌. കപ്പ, ചോളം, തിന എന്നിവ​യും നാട്ടു​കാ​രു​ടെ ഭക്ഷണത്തിൽപ്പെ​ടു​ന്നു.

സിംഹം, ആന, ഹിപ്പോ, മുതല, പുള്ളി​പ്പു​ലി, ജിറാഫ്‌, മാൻ, ചിമ്പാൻസി, പലതരം കുരങ്ങു​കൾ, വംശനാ​ശ​ഭീ​ഷണി നേരി​ടുന്ന മൗണ്ടൻ ഗൊറില്ല എന്നിവ​യു​ടെ വിഹാ​ര​ഭൂ​മി​യാണ്‌ ഈ ഉഷ്‌ണ​മേ​ഖലാ രാജ്യം. വർണപ്പ​കി​ട്ടാർന്ന പക്ഷിക​ളു​ടെ കളകൂ​ജ​ന​ങ്ങൾകൊണ്ട്‌ മുഖരി​ത​മാണ്‌ ഇവിടം. അതെ, “ആഫ്രി​ക്ക​യു​ടെ മുത്ത്‌” എന്നു പ്രകീർത്തി​ക്ക​പ്പെ​ടാൻമാ​ത്രം മനോ​ഹ​ര​മാണ്‌ യുഗാണ്ട.

യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ നല്ലവരായ നാട്ടു​കാർ

30-ഓളം വംശീ​യ​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങ​ളിൽപ്പെ​ടുന്ന മൂന്നു​കോ​ടി​യോ​ളം നിവാ​സി​ക​ളുണ്ട്‌ യുഗാ​ണ്ട​യിൽ. മതതത്‌പ​ര​രായ ഇവരിൽ പലരും ക്രൈ​സ്‌തവ വിശ്വാ​സം പിൻപ​റ്റു​ന്ന​വ​രാണ്‌; എന്നാൽ മറ്റിട​ങ്ങ​ളി​ലെ​പ്പോ​ലെ​തന്നെ ഇവരുടെ ആരാധനാ രീതികൾ പരമ്പരാ​ഗത മതാനു​ഷ്‌ഠാ​ന​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ഇടകലർന്നു​കി​ട​ക്കു​ന്നു. പൊതു​വെ സൗഹൃ​ദ​ഭാ​വ​വും ആതിഥ്യ​മ​ര്യാ​ദ​യും ഉള്ളവരാണ്‌ ഇവിട​ത്തു​കാർ. മുതിർന്ന​വരെ അഭിവാ​ദനം ചെയ്യു​മ്പോ​ഴോ അവരുടെ മുന്നിൽ ഭക്ഷണം വിളമ്പു​മ്പോ​ഴോ മുട്ടു​കു​ത്തു​ന്നത്‌ അസാധാ​ര​ണമല്ല.

ദുഃഖ​ക​ര​മെ​ന്നു പറയട്ടെ, 1970-കളി​ലെ​യും 1980-കളി​ലെ​യും രാഷ്‌ട്രീയ സംഘർഷ​വും തത്‌ഫ​ല​മാ​യു​ണ്ടായ ആയിര​ങ്ങ​ളു​ടെ മരണവും “മുത്തു”പോലെ മനോ​ഹ​ര​മായ ഈ ദേശത്തി​നും ഇവിടത്തെ നല്ലവരായ നാട്ടു​കാർക്കും കനത്ത പ്രഹര​മാ​യി​രു​ന്നു. പോരാ​ത്ത​തിന്‌, ‘കൂനി​ന്മേൽ കുരു’പോലെ എയ്‌ഡ്‌സ്‌ എന്ന മഹാവ്യാ​ധി​യും യുഗാ​ണ്ട​യിൽ താണ്ഡവ​മാ​ടി. എല്ലാം സഹിച്ചു​ക​ഴിഞ്ഞ യുഗാണ്ടൻ ജനതയ്‌ക്ക്‌ ഈ ദുഷ്‌ക​ര​മായ സാഹച​ര്യ​ത്തിൽ ആശ്വാ​സ​വും പ്രത്യാ​ശ​യു​മാ​യി യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ എത്തി​ച്ചേർന്നു.

ആദ്യകാല പ്രവർത്ത​കർ

യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ രാജ്യ​പ്ര​സം​ഗ​വേ​ല​യു​ടെ ചരിത്രം ആരംഭി​ക്കു​ന്നത്‌ 1931-ൽ ആണ്‌. അപ്പോൾ ഭൂമധ്യ​രേ​ഖ​യ്‌ക്ക്‌ തെക്കുള്ള മുഴു ആഫ്രിക്കൻ പ്രദേ​ശ​ത്തെ​യും വേലയ്‌ക്ക്‌ മേൽനോ​ട്ടം വഹിച്ചി​രു​ന്നത്‌ ദക്ഷിണാ​ഫ്രിക്ക ബ്രാഞ്ച്‌ ഓഫീ​സാണ്‌. വിശാ​ല​മായ ഈ പ്രദേ​ശത്ത്‌ പ്രസം​ഗ​വേല തുടങ്ങാൻ ബ്രാഞ്ച്‌ ഓഫീസ്‌ പയനി​യർമാ​രായ റോബർട്ട്‌ നിസ്‌ബെ​റ്റി​നെ​യും ഡേവിഡ്‌ നോർമ​നെ​യും നിയമി​ച്ചു. ഇപ്പോ​ഴത്തെ കെനിയ, യുഗാണ്ട, ടാൻസാ​നിയ എന്നിവ​യാ​യി​രു​ന്നു അവരുടെ പ്രദേ​ശങ്ങൾ.

നിസ്‌ബെ​റ്റും നോർമ​നും രാജ്യ​സ​ന്ദേ​ശ​വു​മാ​യി ആഫ്രി​ക്ക​യു​ടെ ഉൾനാടൻ പ്രദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലേക്കു പോകാൻ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. 200 കാർട്ടൺ സാഹി​ത്യ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി അവർ ഡാർ എസ്‌ സലാം എന്ന സ്ഥലത്ത്‌ 1931 ആഗസ്റ്റ്‌ 31-ന്‌ പ്രവർത്തനം ആരംഭി​ച്ചു. അവി​ടെ​നിന്ന്‌ സാൻസി​ബാർ ദ്വീപി​ലേ​ക്കും പിന്നെ മൊമ്പാ​സാ തുറമു​ഖം​വഴി കെനി​യ​യു​ടെ മലയോ​ര​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കും അവർ യാത്ര​തി​രി​ച്ചു. ട്രെയി​നി​ലാ​യി​രു​ന്നു യാത്ര. പോകു​ന്ന​വ​ഴി​ക്കുള്ള പട്ടണങ്ങ​ളിൽ അവർ സുവാർത്ത പ്രസം​ഗി​ച്ചു, അങ്ങനെ വിക്‌ടോ​റിയ തടാക​ത്തി​ന്റെ കിഴക്കൻ തീരത്ത്‌ അവർ എത്തി​ച്ചേർന്നു. ഒരു ആവിക്ക​പ്പ​ലിൽ തടാകം കടന്ന്‌ ധീരരായ ഈ പയനി​യർമാർ യുഗാ​ണ്ട​യു​ടെ തലസ്ഥാ​ന​മായ കമ്പാല​യിൽ എത്തി. ധാരാളം സാഹി​ത്യ​ങ്ങ​ളും സുവർണ യുഗത്തി​ന്റെ വരിസം​ഖ്യ​ക​ളും സമർപ്പിച്ച ഈ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ വാഹന​ത്തി​ലും മറ്റുമാ​യി കുറെ​ക്കൂ​ടെ ഉള്ളി​ലേക്ക്‌ സഞ്ചരി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.

നാലു​വർഷ​ത്തി​നു​ശേഷം 1935-ൽ ദക്ഷിണാ​ഫ്രി​ക്ക​യിൽനി​ന്നുള്ള നാലു​പ​യ​നി​യർമാർ പൂർവ ആഫ്രി​ക്ക​യി​ലേക്ക്‌ മറ്റൊരു പര്യടനം നടത്തി. ഗ്രേ സ്‌മി​ത്തും ഭാര്യ ഓൾഗ​യും റോബർട്ട്‌ നിസ്‌ബെ​റ്റും അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ അനുജൻ ജോർജു​മാ​യി​രു​ന്നു അവർ. രണ്ടുവാ​ഹ​ന​ങ്ങ​ളിൽ താമസ​സൗ​ക​ര്യ​വും മറ്റു സജ്ജീക​ര​ണ​ങ്ങ​ളും ഒരുക്കി, ഉത്സാഹി​ക​ളായ ഈ പയനി​യർമാർ ദുർഘ​ട​മായ വഴിക​ളി​ലൂ​ടെ പത്ത്‌ അടി​യോ​ളം ഉയരത്തിൽ വളർന്നു​നിൽക്കുന്ന ആനപ്പു​ല്ലു​കൾ വകഞ്ഞു​മാ​റ്റി യാത്ര​തു​ടർന്നു. ഒരു റിപ്പോർട്ട്‌ പറയുന്നു: “കാട്ടി​ലാണ്‌ പലപ്പോ​ഴും അവർ അന്തിയു​റ​ങ്ങി​യത്‌. ആഫ്രി​ക്ക​യു​ടെ ഹൃദയ​ത്തു​ടി​പ്പു​കൾ അവർക്ക്‌ അനുഭ​വ​വേ​ദ്യ​മാ​യി—രാത്രി​കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ലെ സിംഹ​ഗർജ​നങ്ങൾ, ശാന്തമാ​യി മേയുന്ന സീബ്ര​ക​ളും ജിറാ​ഫു​ക​ളും, പേടി​പ്പെ​ടു​ത്തുന്ന കാണ്ടാ​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളും കാട്ടാ​ന​ക​ളും എന്നിങ്ങനെ അവിടത്തെ അപാര​മായ ജന്തു​വൈ​വി​ധ്യം കണ്ടും​കേ​ട്ടും അവർ അടുത്ത​റി​ഞ്ഞു.” നിർഭ​യ​രായ ഈ സാക്ഷികൾ, മുമ്പൊ​രി​ക്ക​ലും രാജ്യ​സ​ന്ദേശം കേട്ടി​ട്ടി​ല്ലാത്ത പട്ടണങ്ങ​ളി​ലേക്ക്‌ സുവാർത്ത​യു​മാ​യി കടന്നു​ചെന്നു.

ഗ്രേയും ഓൾഗ​യും ടാങ്കനി​ക്ക​യിൽ (ഇപ്പോൾ ടാൻസാ​നിയ) കുറച്ചു​സ​മയം ചെലവ​ഴി​ച്ച​പ്പോൾ റോബർട്ടും ജോർജും കെനി​യ​യി​ലെ നയ്‌റോ​ബി​യി​ലേക്ക്‌ തിരിച്ചു. പിന്നീട്‌ ബ്രിട്ടീഷ്‌ കോളനി അധികാ​രി​കൾ ഗ്രേ​യോ​ടും ഓൾഗ​യോ​ടും ടാങ്കനിക്ക വിടാൻ ഉത്തരവി​ട്ട​പ്പോൾ അവർ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ കമ്പാല​യി​ലേക്ക്‌ പോയി. എന്നാൽ ഇപ്രാ​വ​ശ്യം സാഹച​ര്യ​ങ്ങൾ അത്ര അനുകൂ​ല​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. അവർ എല്ലായ്‌പോ​ഴും കമ്പാല പോലീ​സി​ന്റെ നിരീ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു. എന്നിട്ടും ഈ ദമ്പതികൾ രണ്ടുമാ​സം​കൊണ്ട്‌ 2,122 പുസ്‌ത​ക​ങ്ങ​ളും ചെറു​പു​സ്‌ത​ക​ങ്ങ​ളും ആളുക​ളു​ടെ പക്കലെ​ത്തി​ച്ചു. അതു​പോ​ലെ ആറു പരസ്യ​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളും സംഘടി​പ്പി​ച്ചു. ഒടുവിൽ ഗവർണർ ഇവരെ നാടു​ക​ട​ത്താ​നുള്ള ഉത്തരവ്‌ പുറ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ചു. യുഗാ​ണ്ട​യിൽനിന്ന്‌ അവർ നയ്‌റോ​ബി​യി​ലേ​ക്കു​പോ​യി. അവി​ടെ​നിന്ന്‌ ദക്ഷിണാ​ഫ്രി​ക്ക​യി​ലേക്ക്‌ പോകും​മുമ്പ്‌ നിസ്‌ബെറ്റ്‌ സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രെ അവർ അവിടെ കണ്ടുമു​ട്ടി.

യഹോ​വ​യു​ടെ അനു​ഗ്ര​ഹ​ത്താൽ ഈ പ്രസം​ഗ​പ​ര്യ​ട​നങ്ങൾ വൻവി​ജ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു; നല്ല സാക്ഷ്യം​നൽകാൻ അവ ഉതകി. മതാധി​കാ​രി​ക​ളിൽനി​ന്നും അന്നത്തെ കൊ​ളോ​ണി​യൽ അധികാ​രി​ക​ളിൽനി​ന്നും കടുത്ത എതിർപ്പു നേരി​ട്ടി​ട്ടും ഈ പയനി​യർമാർ 3,000-ത്തിലേറെ പുസ്‌ത​ക​ങ്ങ​ളും 7,000-ത്തിലധി​കം ചെറു​പു​സ്‌ത​ക​ങ്ങ​ളും സമർപ്പി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി, ഒട്ടനവധി വരിസം​ഖ്യ​ക​ളും അവർക്കു ലഭിച്ചു. ഈ പ്രസം​ഗ​പ​ര്യ​ട​ന​ത്തി​നു​ശേഷം കുറെ​നാ​ളു​കൾ കഴിഞ്ഞാണ്‌ യുഗാ​ണ്ട​യിൽ വീണ്ടും വേല പുനരാ​രം​ഭി​ക്കു​ന്നത്‌.

വേല പുനരാ​രം​ഭി​ക്കു​ന്നു

1950 ഏപ്രി​ലിൽ ഇംഗ്ലണ്ടിൽനി​ന്നുള്ള കിൽമിൻസ്റ്റർ സഹോ​ദ​ര​നും ഭാര്യ​യും കമ്പാല​യിൽ താമസ​ത്തി​നെത്തി. ഈ യുവദ​മ്പ​തി​കൾ ഉത്സാഹ​ത്തോ​ടെ സുവാർത്ത പ്രസം​ഗി​ക്കാൻ ആരംഭി​ച്ചു. അവരുടെ പ്രവർത്ത​ന​ഫ​ല​മാ​യി, ഒരു ഗ്രീക്ക്‌ കുടും​ബ​വും ഒരു ഇറ്റാലി​യൻ കുടും​ബ​വും രാജ്യ​സ​ന്ദേശം സ്വീക​രി​ച്ചു.

പിന്നീട്‌ 1952 ഡിസം​ബ​റിൽ, ന്യൂ​യോർക്കി​ലെ, യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ ലോക ആസ്ഥാന​ത്തു​നി​ന്നുള്ള നോർ സഹോ​ദ​ര​നും ഹെൻഷൽ സഹോ​ദ​ര​നും നയ്‌റോ​ബി സന്ദർശി​ച്ചു. അവർ വരുന്ന വിവര​മ​റിഞ്ഞ്‌ കിൽമിൻസ്റ്റർ സഹോ​ദരൻ കമ്പാല​യിൽനിന്ന്‌ നയ്‌റോ​ബി​വരെ യാത്ര​ചെ​യ്‌ത്‌ അവരെ കാണാ​നെത്തി. നോർ സഹോ​ദ​ര​നും ഹെൻഷൽ സഹോ​ദ​ര​നും നയ്‌റോ​ബി​യി​ലുള്ള ചെറിയ കൂട്ടത്തിന്‌ പ്രോ​ത്സാ​ഹനം പകർന്നു. ആ കൂട്ടത്തെ ഒരു സഭയാക്കി മാറ്റാ​നുള്ള ക്രമീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളും ചെയ്‌തു. പുതി​യ​താ​യി രൂപം​കൊ​ണ്ട​താ​ണെ​ങ്കി​ലും ആ ചെറിയ സഭ പെട്ടെന്ന്‌ വളരാൻ തുടങ്ങി. 1954 സേവന​വർഷ​ത്തിൽ പത്തു​പ്ര​സാ​ധ​ക​രാണ്‌ ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ ഏർപ്പെ​ട്ടത്‌.

ആ വർഷം​തന്നെ ദക്ഷിണ റൊ​ഡേ​ഷ്യൻ ബ്രാഞ്ചിൽനി​ന്നുള്ള (ഇപ്പോ​ഴത്തെ സിംബാ​ബ്‌വെ) എറിക്‌ കൂക്ക്‌ സഹോ​ദരൻ പൂർവാ​ഫ്രിക്ക സന്ദർശി​ക്കു​ക​യും കമ്പാല​യി​ലെ പുതിയ സഭയോ​ടൊ​പ്പം കുറച്ചു​കാ​ലം പ്രവർത്തി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. വാര​ന്തോ​റും അവർ വീക്ഷാ​ഗോ​പുര അധ്യയനം നടത്തി​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ അവർ അത്ര സജീവ​മ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ കൂക്ക്‌ സഹോ​ദരൻ, കിൽമിൻസ്റ്റർ സഹോ​ദ​ര​നോട്‌ സേവന​യോ​ഗം ഉൾപ്പെ​ടെ​യുള്ള എല്ലാ യോഗ​ങ്ങ​ളും നടത്താൻ ആവശ്യ​പ്പെട്ടു. പ്രസം​ഗ​വേല ഊർജി​ത​മാ​ക്കു​ന്ന​തി​നു​വേണ്ടി കൂക്ക്‌ സഹോ​ദരൻ വീടു​തോ​റു​മുള്ള വേലയ്‌ക്ക്‌ മുൻതൂ​ക്കം നൽകു​ക​യും പ്രസാ​ധ​ക​രിൽ കുറെ​പ്പേർക്ക്‌ താത്‌പ​ര്യ​പൂർവം വ്യക്തി​പ​ര​മായ സഹായം നൽകു​ക​യും ചെയ്‌തു.

അതുവരെ, പ്രസം​ഗ​വേ​ല​യി​ല​ധി​ക​വും നടത്തി​യി​രു​ന്നത്‌ യുഗാ​ണ്ട​യിൽ താമസി​ക്കുന്ന യൂറോ​പ്യ​ന്മാർക്കി​ട​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ കമ്പാല​യി​ലെ യുഗാ​ണ്ട​ക്കാർ മിക്കവ​രും ലുഗാണ്ട ഭാഷ സംസാ​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​ണെന്ന്‌ കൂക്ക്‌ സഹോ​ദരൻ നിരീ​ക്ഷി​ച്ചു. രാജ്യ​സ​ത്യം തദ്ദേശ​വാ​സി​ക​ളു​ടെ ഹൃദയത്തെ സ്‌പർശി​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കിൽ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ ലുഗാണ്ട ഭാഷയിൽ ലഭ്യമാ​ക്ക​ണ​മെന്ന്‌ കൂക്ക്‌ സഹോ​ദരൻ നിർദേ​ശി​ച്ചു. 1958-ൽ, പുതു​താ​യി പരിഭാ​ഷ​ചെയ്‌ത, “രാജ്യ​ത്തി​ന്റെ ഈ സുവാർത്ത” എന്ന ചെറു​പു​സ്‌തകം പ്രസാ​ധകർ ഉപയോ​ഗി​ക്കാൻ തുടങ്ങി. അങ്ങനെ ചെയ്‌തത്‌ എത്രമാ​ത്രം പ്രയോ​ജനം ചെയ്‌തെ​ന്നോ! 1961-ൽ ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ പങ്കുപ​റ്റു​ന്ന​വ​രു​ടെ എണ്ണം 19 ആയി.

ലൗകിക ജോലി നോക്കു​ക​യാ​യി​രുന്ന കിൽമിൻസ്റ്റർ സഹോ​ദരൻ ജോലി​ക്കി​ടെ ജോർജ്‌ കാഡൂ എന്ന യുഗാ​ണ്ട​ക്കാ​രനെ കണ്ടുമു​ട്ടി. 40 കഴിഞ്ഞ ചുറു​ചു​റു​ക്കുള്ള ആ മനുഷ്യന്‌ ഇംഗ്ലീ​ഷും മാതൃ​ഭാ​ഷ​യായ ലുഗാ​ണ്ട​യും നല്ലവശ​മാ​യി​രു​ന്നു. ദൈവ​ത്തി​ന്റെ പേര്‌ യഹോവ എന്നാ​ണെന്ന്‌ മനസ്സി​ലാ​ക്കി​യ​പ്പോൾ ആത്മീയ സത്യ​ത്തോ​ടുള്ള ജോർജി​ന്റെ താത്‌പ​ര്യം വളർന്നു. അദ്ദേഹം ബൈബിൾ പഠിക്കാ​നാ​രം​ഭി​ച്ചു. താമസി​യാ​തെ, വീടു​തോ​റു​മുള്ള വേലയിൽ കിൽമിൻസ്റ്റർ സഹോ​ദ​ര​നോ​ടൊ​പ്പം അദ്ദേഹം തർജമ​ക്കാ​ര​നാ​യി പോകാൻതു​ടങ്ങി. 1956-ൽ വിക്‌ടോ​റിയ തടാക​ത്തിൽവെച്ച്‌ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ ആദ്യത്തെ സ്‌നാനം നടന്നു, അന്ന്‌ സ്‌നാ​ന​മേ​റ്റ​വ​രിൽ ജോർജും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു.

എന്നാൽ അധികം കഴിയു​ന്ന​തി​നു​മുമ്പ്‌ അവിടത്തെ പ്രസം​ഗ​വേല പിന്നെ​യും മന്ദഗതി​യി​ലാ​യി. ജോലി​കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി​വന്ന വിദേ​ശീ​യ​രായ ചില സഹോ​ദ​രങ്ങൾ തൊഴിൽ കോൺട്രാ​ക്‌റ്റി​ന്റെ കാലാ​വധി കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ സ്വന്തം ദേശങ്ങ​ളി​ലേക്ക്‌ തിരി​ച്ചു​പോ​യി. ചില സഹോ​ദ​ര​ങ്ങളെ സഭയിൽനി​ന്നു പുറത്താ​ക്കേ​ണ്ടി​വന്നു. സഭയിലെ ചിലരു​ടെ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​വി​രുദ്ധ നടപടി​ക​ളിൽ വേറെ കുറെ​പ്പേർ ഇടറി​പ്പോ​യി. ഇങ്ങനെ​യൊ​ക്കെ ആയിരു​ന്നി​ട്ടും കാഡൂ സഹോ​ദരൻ യഹോ​വയെ സ്‌നേ​ഹി​ച്ചു, താൻ കണ്ടെത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ സത്യമാ​ണെ​ന്നുള്ള ഉറപ്പ്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. “അനുകൂ​ല​കാ​ല​ത്തും പ്രതി​കൂ​ല​കാ​ല​ത്തും” അദ്ദേഹം സത്യ​ത്തോ​ടൊ​പ്പം നിന്നു. വിശ്വ​സ്‌ത​നായ ഒരു മൂപ്പനാ​യി സേവിച്ച കാഡൂ സഹോ​ദരൻ 1998-ൽ മരണമ​ടഞ്ഞു.—2 തിമൊ. 4:2.

ആവശ്യം അധിക​മു​ള്ളി​ട​ത്തേക്ക്‌. . .

വിശാ​ല​മായ ഒരു വയലാ​യി​രു​ന്നു കിഴക്കൻ ആഫ്രി​ക്ക​യി​ലേത്‌. രാജ്യ​പ്ര​സം​ഗ​കരെ അവിടെ ധാരാളം ആവശ്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ അതോ​ടൊ​പ്പം ഒരു പ്രശ്‌ന​വും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു: ആ പ്രദേ​ശ​ത്തേക്ക്‌ പോകാൻ മിഷന​റി​മാർക്ക്‌ അധികാ​രി​കൾ അനുവാ​ദം കൊടു​ക്കില്ല. ഈ സാഹച​ര്യ​ത്തിൽ എന്തു ചെയ്യാ​നാ​കും?

1957-ൽ, ആവശ്യം അധിക​മുള്ള സ്ഥലങ്ങളിൽ സേവി​ക്കാൻ താത്‌പ​ര്യ​മു​ള്ള​വരെ ക്ഷണിച്ചു​കൊ​ണ്ടുള്ള ഒരു അറിയി​പ്പു​ണ്ടാ​യി. ലോക​വ്യാ​പ​ക​മാ​യു​ള്ള​താ​യി​രു​ന്നു ഈ ക്ഷണം. പൗലോ​സി​ന്റെ ദർശന​ത്തി​ലെ, “മാസി​ഡോ​ണി​യ​യി​ലേക്കു കടന്നു​വന്നു ഞങ്ങളെ സഹായി​ക്കേ​ണമേ” എന്നതിനു സമാന​മായ ഒരു ക്ഷണമാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. (പ്രവൃ. 16:9, 10) ആത്മീയ​മ​ന​സ്‌ക​രായ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ആ ക്ഷണം സ്വീക​രി​ച്ചു. ഇത്‌ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ രാജ്യ​പ്ര​സം​ഗ​വേ​ല​യ്‌ക്ക്‌ എങ്ങനെ ആക്കംകൂ​ട്ടി?

ഫ്രാങ്ക്‌ സ്‌മി​ത്തും ഭാര്യ മേരി​യും യെശയ്യാ​പ്ര​വാ​ച​കന്റെ അതേ മനോ​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ മുന്നോ​ട്ടു​വന്നു. പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ അവർ പൂർവ ആഫ്രി​ക്ക​യി​ലേക്കു പോകാ​നുള്ള ഒരുക്ക​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ആരംഭി​ച്ചു.a (യെശ. 6:8) 1959 ജൂലൈ മാസത്തിൽ അവർ ന്യൂ​യോർക്കിൽനിന്ന്‌ മൊമ്പാ​സ​യി​ലേക്ക്‌ കപ്പൽക​യറി, കേപ്‌ടൗൺ വഴിയാ​യി​രു​ന്നു യാത്ര. അവി​ടെ​നിന്ന്‌ റെയിൽമാർഗം കമ്പാല​യി​ലേക്കു പോയി. അവിടെ ഫ്രാങ്ക്‌ സഹോ​ദ​രന്‌ ഒരു ഗവണ്മെന്റ്‌ ജോലി തരപ്പെട്ടു—ജിയോ​ള​ജി​ക്കൽ സർവേ ഡിപ്പാർട്ടു​മെ​ന്റി​ലെ കെമിസ്റ്റ്‌ ആയി. കമ്പാല​യിൽനിന്ന്‌ ഏകദേശം 35 കിലോ​മീ​റ്റർ തെക്കു​മാ​റി​യുള്ള എൻറ്റെ​ബെ​യിൽ അവർ താമസ​മാ​ക്കി; വിക്‌ടോ​റിയ തടാക​ത്തി​ന്റെ തീരത്തു സ്ഥിതി​ചെ​യ്‌തി​രുന്ന ഈ മനോഹര നഗരത്തിൽ രാജ്യ​സു​വാർത്ത എത്തിയി​ട്ടി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. കമ്പാല​യി​ലെ ചെറു​തെ​ങ്കി​ലും വളർന്നു​കൊ​ണ്ടി​രുന്ന സഭയോ​ടൊ​പ്പം അവർ ക്രമമാ​യി യോഗ​ങ്ങൾക്ക്‌ കൂടി​വന്നു.

താമസി​യാ​തെ, ഫ്രാങ്കും ഭാര്യ​യും യുഗാ​ണ്ട​യിൽ സിവിൽസർവീ​സി​ലെ ഒരു ഉന്നത ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നാ​യി​രുന്ന പീറ്റർ ജാബി​യെ​യും ഭാര്യ എസ്ഥേറി​നെ​യും സുവാർത്ത അറിയി​ച്ചു. മുമ്പൊ​രി​ക്കൽ, പീറ്ററിന്‌ മതം മനുഷ്യ​വർഗ​ത്തി​നാ​യി എന്തു ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നു? b (ഇംഗ്ലീഷ്‌) എന്ന പുസ്‌തകം ലഭിച്ചി​രു​ന്നു. പക്ഷേ ജോലി​ത്തി​ര​ക്കും തുട​രെ​ത്തു​ട​രെ​യുള്ള സ്ഥലംമാ​റ്റ​ങ്ങ​ളും​നി​മി​ത്തം അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ അതൊന്നു വായി​ക്കാ​നുള്ള സാവകാ​ശം കിട്ടി​യില്ല. അങ്ങനെ​യി​രി​ക്കെ​യാണ്‌ രണ്ടു​ഗോ​ത്രങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സങ്കീർണ​മാ​യൊ​രു സ്ഥലതർക്കം പരിഹ​രി​ക്കാൻ പീറ്ററി​നെ അവി​ടേക്ക്‌ അയയ്‌ക്കു​ന്നത്‌. ആ അവസര​ത്തിൽ പീറ്റർ ഇങ്ങനെ പ്രാർഥി​ച്ചു: “ദൈവമേ, നീ എന്നെ സഹായി​ക്കു​മെ​ങ്കിൽ ഞാൻ നിനക്കു​വേണ്ടി പ്രവർത്തി​ക്കും.” പോയ​കാ​ര്യം സമാധാ​ന​പ​ര​മാ​യി പരിഹ​രി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ അദ്ദേഹം തന്റെ പ്രാർഥ​ന​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഓർത്തു. അങ്ങനെ കൈയി​ലുള്ള ആ പുസ്‌തകം വായി​ക്കാൻ തുടങ്ങി. താൻ വായി​ച്ച​കാ​ര്യ​ങ്ങൾ സത്യമാ​ണെന്ന്‌ ബോധ്യ​പ്പെട്ട അദ്ദേഹം സാക്ഷി​കളെ അന്വേ​ഷി​ച്ചി​റങ്ങി. അങ്ങനെ അദ്ദേഹം ഫ്രാങ്ക്‌ സ്‌മി​ത്തി​നെ കണ്ടുമു​ട്ടി! ഫ്രാങ്ക്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​നും ഭാര്യ​ക്കും ബൈബി​ള​ധ്യ​യനം ആരംഭി​ച്ചു. തുടർന്ന്‌ പീറ്ററും ഭാര്യ​യും സ്‌നാ​ന​മേറ്റു. നാലു​ദ​ശ​ക​ത്തി​ലേ​റെ​യാ​യി അവർ വിശ്വ​സ്‌ത​ത​യോ​ടെ യഹോ​വയെ സേവി​ക്കു​ന്നു.

ആവശ്യം അധിക​മു​ള്ളി​ടത്തു സേവി​ക്കാ​നുള്ള ക്ഷണത്തോട്‌ വിദേ​ശീ​യ​രായ മറ്റു സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളും പ്രതി​ക​രി​ച്ചു. ചിലർ കമ്പാല​യിൽനിന്ന്‌ ദൂരെ​യുള്ള സ്ഥലങ്ങളിൽ തൊഴിൽ കോൺട്രാ​ക്‌റ്റു​കൾ നേടി​യെ​ടുത്ത്‌ അവി​ടേക്ക്‌ പോയി. ഒരു ദമ്പതികൾ കമ്പാല​യിൽനിന്ന്‌ ഏതാണ്ട്‌ 300 കിലോ​മീ​റ്റർ തെക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റാ​യി കിടക്കുന്ന ഇംബാ​രാ​രാ​യിൽ താമസ​മാ​ക്കി. കൊച്ചു​കൊ​ച്ചു കുന്നു​കൾക്കി​ട​യി​ലുള്ള ഒരു കൊച്ചു​പ​ട്ട​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു ഇത്‌. വീക്ഷാ​ഗോ​പുര അധ്യയ​ന​വും പുസ്‌ത​കാ​ധ്യ​യ​ന​വും വീട്ടിൽവെച്ചു നടത്താൻ അവർ ക്രമീ​ക​രണം ചെയ്‌തു. ഇടയ്‌ക്കി​ടെ ക്രിസ്‌തീയ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളോ​ടൊ​പ്പം സമയം ചെലവ​ഴി​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി അവർ കമ്പാല​യി​ലേ​ക്കോ എൻറ്റെ​ബെ​യി​ലേ​ക്കോ പോകു​മാ​യി​രു​ന്നു. വടക്കൻ റൊ​ഡേ​ഷ്യ​യി​ലെ (ഇന്നത്തെ സാംബിയ) ലൂയാൻഷാ​യി​ലുള്ള ബ്രാഞ്ച്‌ ഓഫീ​സു​മാ​യി ബന്ധം പുലർത്തി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു ഇവർ. ആ സമയത്ത്‌ പൂർവാ​ഫ്രി​ക്ക​യി​ലെ രാജ്യ​വേ​ല​യ്‌ക്കു മേൽനോ​ട്ടം വഹിച്ചി​രു​ന്നത്‌ അവി​ടെ​നി​ന്നാ​യി​രു​ന്നു. ബ്രാഞ്ചിൽ അപ്പോൾ ചുമതല വഹിച്ചി​രു​ന്നത്‌ ഹാരി ആർനറ്റ്‌ സഹോ​ദ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു. മേഖലാ മേൽവി​ചാ​ര​ക​നാ​യി സേവിച്ച അദ്ദേഹം യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ പ്രസാ​ധ​ക​രു​ടെ ആ ചെറിയ കൂട്ടത്തെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കാൻ കമ്പാല സന്ദർശി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. അവിടത്തെ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ കരുത​ലും സ്‌നേ​ഹ​വും അങ്ങേയറ്റം വിലമ​തി​ച്ചു.

ആവശ്യം അധിക​മു​ള്ളി​ടത്തു സേവി​ക്കാൻ അതിയാ​യി ആഗ്രഹിച്ച മറ്റൊരു ദമ്പതി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു ടോം കൂക്കും ഭാര്യ ആനും. പല രാജ്യ​ത്തും ജോലി​ക്കു​വേണ്ടി അപേക്ഷിച്ച ടോമിന്‌ ഒടുവിൽ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ വിദ്യാ​ഭ്യാ​സ കാര്യാ​ല​യ​ത്തിൽ സൂപ്പർ​വൈ​സ​റാ​യി ജോലി​കി​ട്ടി. ആദ്യ നിയമനം കമ്പാല​യ്‌ക്കു കിഴക്ക്‌ 130 കിലോ​മീ​റ്റ​റോ​ളം അകലെ​യുള്ള ഇഗാങ്‌ഗാ​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു. ആനി​നെ​യും നാലു​വ​യ​സ്സു​കാ​രി മകൾ സാറ​യെ​യും കൂട്ടി അദ്ദേഹം ആ ചെറിയ പട്ടണത്തിൽ താമസ​മാ​ക്കി. രണ്ടാമത്തെ കുട്ടി​യായ റെയ്‌ച്ചൽ ജനിച്ച​പ്പോൾ ടോമും കുടും​ബ​വും ജിൻജാ​യി​ലേക്ക്‌ താമസം​മാ​റ്റി. നൈലി​ന്റെ ഉദ്‌ഭ​വ​സ്ഥാ​ന​മെന്ന്‌ കരുത​പ്പെ​ടു​ന്നത്‌ ഈ സ്ഥലമാണ്‌. പിന്നീട്‌ അവർ കമ്പാല​യി​ലേക്കു മാറി.

ത്യാഗ​ങ്ങ​ളും അനു​ഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളും

ഈ കുടും​ബങ്ങൾ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ രാജ്യ​പ്ര​സം​ഗ​വേ​ല​യ്‌ക്ക്‌ നൽകിയ പിന്തു​ണ​യും സഹായ​വും ചെറു​ത​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. ജീവിച്ചു പരിച​യിച്ച ചുറ്റു​പാ​ടു​ക​ളും സുഖസൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ളു​മൊ​ക്കെ ഉപേക്ഷി​ച്ചാണ്‌ അവർ ഇതിനാ​യി ഇറങ്ങി​ത്തി​രി​ച്ചത്‌. അതിനു കിട്ടിയ പ്രതി​ഫ​ല​മോ? ആത്മാർഥ​ഹൃ​ദ​യ​രായ ആളുകൾ രാജ്യ​സ​ന്ദേശം ഇരുക​യ്യും നീട്ടി സ്വീക​രിച്ച്‌ സ്വന്തം ജീവി​ത​രീ​തി​കൾക്കു മാറ്റം വരുത്തു​ന്നതു കാണു​ന്ന​തി​ന്റെ സന്തോഷം അവർക്ക്‌ ആസ്വദി​ക്കാ​നാ​യി. മാത്രമല്ല, അവരുടെ കുടും​ബ​ങ്ങ​ളും ആ പ്രദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ പുതു​താ​യി സത്യത്തി​ലേക്കു വന്നവരു​ടെ കുടും​ബ​ങ്ങ​ളും തമ്മിൽ ശക്തമായ സ്‌നേ​ഹ​ബന്ധം ഉടലെ​ടു​ക്കാൻ അവരുടെ സഹവാ​സ​വും ഒത്തൊ​രു​മി​ച്ചുള്ള ആരാധ​ന​യും ഇടയാക്കി.

“ശുശ്രൂ​ഷ​യി​ലാ​യി​രി​ക്കെ ഇവിടു​ത്തെ ആളുകൾ ഞങ്ങളോ​ടു കാണിച്ച ബഹുമാ​ന​വും കരുത​ലും ഞങ്ങളുടെ മനംക​വർന്നു. എത്ര മാന്യ​ത​യോ​ടെ​യാണ്‌ അവർ ഞങ്ങളോട്‌ ഇടപെ​ട്ട​തെ​ന്നോ!” ടോം കൂക്ക്‌ പറയുന്നു. “സഭയുടെ അഭിവൃ​ദ്ധി​യിൽ ഒരു ചെറിയ പങ്കുവ​ഹി​ക്കാ​നാ​യത്‌ വലി​യൊ​രു ബഹുമ​തി​യാണ്‌,” അദ്ദേഹം തുടർന്നു.

അവി​ടേക്ക്‌ മാറി​ത്താ​മ​സി​ച്ചിട്ട്‌ എന്തു​തോ​ന്നി എന്നു ചോദി​ച്ച​പ്പോൾ ടോമി​ന്റെ മറുപടി ഇതായി​രു​ന്നു: “വളർന്നു​വ​രുന്ന ഞങ്ങളുടെ മക്കളോ​ടൊ​പ്പം യഹോ​വയെ സേവി​ക്കാൻ ഇതിലും മെച്ചമാ​യൊ​രു ചുറ്റു​പാട്‌ ഞങ്ങൾക്കു ലഭിക്കാ​നില്ല. പല രാജ്യ​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നുള്ള സഹോ​ദ​രീ​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രു​ടെ നല്ല മാതൃക ഞങ്ങൾക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. സ്‌നേ​ഹ​മ​യി​ക​ളും വിശ്വ​സ്‌ത​രു​മായ പ്രാ​ദേ​ശി​ക​സ​ഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ സൗഹൃദം, സേവന​ത്തി​ലെ അമൂല്യ​മായ പദവികൾ, ടെലി​വി​ഷന്റെ ദുസ്സ്വാ​ധീ​ന​ത്തിൽനി​ന്നുള്ള വിമുക്തി, ആഫ്രിക്കൻ ഗ്രാമാ​ന്ത​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ സൗന്ദര്യ​വും ദൃശ്യ​വി​സ്‌മ​യ​ങ്ങ​ളും കണ്ടാസ്വ​ദി​ക്കാൻ ലഭിച്ച അസുല​ഭാ​വ​സരം എന്നിങ്ങനെ പലതു​മുണ്ട്‌ ഞങ്ങൾക്കു പറയാൻ.”

ആവശ്യം അധിക​മു​ള്ളി​ടത്തു വന്നു സേവി​ക്കുന്ന സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ക്രിസ്‌തീയ സഹവാ​സത്തെ എത്രയ​ധി​കം വിലമ​തി​ച്ചു​വെന്നു കാണി​ക്കു​ന്ന​താണ്‌ സർക്കിട്ട്‌ സമ്മേള​ന​ങ്ങൾക്കാ​യി കെനി​യ​വരെ യാത്ര​ചെ​യ്യാ​നുള്ള അവരുടെ മനസ്സൊ​രു​ക്കം. ബസ്സിലോ ട്രെയി​നി​ലോ ഒരു വശത്തേ​ക്കു​മാ​ത്രം 750 കിലോ​മീ​റ്റർ സഞ്ചരി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു ഇതിന്‌!

ഡിസ്‌ട്രി​ക്‌റ്റ്‌ കൺ​വെൻ​ഷ​നു​കൾക്ക്‌ പോകാൻ ഇതിലും ശ്രമം ചെയ്യേ​ണ്ട​തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, യുഗാ​ണ്ട​യിൽനി​ന്നും കെനി​യ​യിൽനി​ന്നു​മുള്ള സഹോ​ദ​രങ്ങൾ 1961-ൽ, ഉത്തര റൊ​ഡേ​ഷ്യ​യിൽ (സാംബിയ) നടന്ന ഒരു ഡിസ്‌ട്രി​ക്‌റ്റ്‌ കൺ​വെൻ​ഷ​നിൽ സംബന്ധി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. “അതിനാ​യി ടാങ്കനി​ക്ക​യി​ലെ (ടാൻസാ​നിയ) ദുർഘ​ടം​പി​ടിച്ച വഴിയി​ലൂ​ടെ 1,600 കിലോ​മീ​റ്റ​റോ​ളം യാത്ര​ചെ​യ്യ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു, അതും നാലു​ദി​വസം,” കൺ​വെൻ​ഷ​നിൽ സംബന്ധിച്ച ഒരു സഹോ​ദരൻ പറയുന്നു. “മടക്കയാ​ത്ര​യ്‌ക്കു​മെ​ടു​ക്കും നാലു​ദി​വസം, ചുട്ടു​പൊ​ള്ളുന്ന വെയി​ലത്ത്‌ പൊടി​നി​റഞ്ഞ ആഫ്രിക്കൻ സാവന്ന​യി​ലൂ​ടെ. ഒരു സാഹസി​ക​യാ​ത്ര​തന്നെ ആയിരു​ന്നു അത്‌. എങ്കിലും ഒരുപാട്‌ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങളെ കാണാ​നും സംസാ​രി​ക്കാ​നും സ്‌നേഹം പങ്കിടാ​നു​മൊ​ക്കെ സാധി​ച്ചത്‌ വലി​യൊ​രു അനു​ഗ്ര​ഹ​മാണ്‌,” ആ സഹോ​ദ​രന്റെ വാക്കുകൾ. ആ കൺ​വെൻ​ഷ​നിൽ സംബന്ധി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ നല്ല ആസൂ​ത്ര​ണ​വും തീവ്ര​ശ്ര​മ​വും സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭാഗത്ത്‌ ആവശ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. അതിന്‌ അവർക്കു കിട്ടിയ പ്രതി​ഫലം, അതായത്‌ ആത്മീയ നവോ​ന്മേഷം, അനിർവ​ച​നീ​യ​മാണ്‌.

കാതലായ പങ്കുവ​ഹിച്ച മിഷന​റി​മാർ

1962-ൽ യുഗാണ്ട ബ്രിട്ട​നിൽനി​ന്നു സ്വാത​ന്ത്ര്യം നേടി. പിറ്റേ​വർഷം ഹെൻഷൽ സഹോ​ദരൻ കെനി​യ​യി​ലെ നയ്‌റോ​ബി സന്ദർശി​ക്കു​ക​യും യുഗാ​ണ്ട​യി​ലേക്ക്‌ മിഷന​റി​മാ​രെ അയയ്‌ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു ചർച്ച​ചെ​യ്യു​ക​യും ചെയ്‌തു. ആരെയാ​യി​രി​ക്കും ഇവി​ടേക്ക്‌ നിയമി​ക്കുക?

37-ാമത്തെ ഗിലെ​യാദ്‌ ക്ലാസ്സിൽനിന്ന്‌ ബിരുദം നേടിയ ടോം മക്‌ലെ​യ്‌നും ഭാര്യ ബെഥെ​ലും ആയി​ടെ​യാണ്‌ നയ്‌റോ​ബി​യിൽ വന്നു പ്രവർത്തനം ആരംഭി​ച്ചത്‌. എന്നാൽ തങ്ങളെ ഇപ്പോൾ കമ്പാല​യി​ലേക്ക്‌ നിയമി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു​വെന്ന്‌ അറിഞ്ഞ​പ്പോൾ അവർ അതിശ​യി​ച്ചു​പോ​യി. ആ പുതിയ നിയമനം അവർ മനസ്സോ​ടെ സ്വീക​രി​ച്ചു; അങ്ങനെ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ ആദ്യത്തെ ഗിലെ​യാദ്‌ മിഷന​റി​മാ​രാ​യി അവർ. “കെനിയ വിട്ടു​പോ​ന്ന​തിൽ ആദ്യ​മൊ​ക്കെ വിഷമം​തോ​ന്നി. എന്നാൽ പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ ഞങ്ങൾ യുഗാ​ണ്ട​യോട്‌ ഇഴുകി​ച്ചേർന്നു. സൗഹൃ​ദ​മ​ന​സ്‌ക​രായ നാട്ടു​കാ​രും സുവാർത്ത​യോ​ടുള്ള അവരുടെ ആവേശ​ക​ര​മായ പ്രതി​ക​ര​ണ​വും ഞങ്ങളുടെ വേലയെ ആസ്വാ​ദ്യ​മാ​ക്കി,” ടോം പറയുന്നു.

കെനി​യ​യി​ലാ​യി​രി​ക്കെ ടോമും ബെഥെ​ലും സ്വാഹി​ലി ഭാഷ പഠിക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ഇപ്പോൾ അവർക്ക്‌ പുതി​യൊ​രു ഭാഷ പഠിക്കണം—ലുഗാണ്ട. അവർക്ക്‌ ഭാഷാ​ധ്യാ​പ​ക​രു​ടെ സഹായ​മൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. ദൃഢനി​ശ്ച​യ​വും യഹോ​വ​യി​ലുള്ള ആശ്രയ​വും പിന്നെ സ്വന്തമാ​യി ഭാഷപ​ഠി​ക്കാൻ സഹായി​ക്കുന്ന ‘ഒരു ഭാഷാ​പഠന സഹായി’യുമാണ്‌ അവർക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നത്‌. യുഗാ​ണ്ട​യിൽ എത്തി ആദ്യമാ​സം ഭാഷ പഠിക്കാ​നാ​യി അവർ ചെലവ​ഴി​ച്ചത്‌ 250 മണിക്കൂ​റാണ്‌. പിറ്റേ​മാ​സം 150-ഉം. വയൽസേ​വ​ന​ത്തിൽ ചെലവ​ഴിച്ച 100 മണിക്കൂ​റി​നു പുറ​മേ​യാ​ണിത്‌. ക്രമേണ ഭാഷ അവർക്കു വഴങ്ങി​ത്തു​ടങ്ങി; വയൽസേ​വ​ന​ത്തിൽ നല്ലനല്ല അനുഭ​വ​ങ്ങ​ളും ഉണ്ടായി.

1964 ജനുവ​രി​യിൽ മറ്റൊരു ദമ്പതി​കൾകൂ​ടെ അവി​ടെ​യെത്തി. 38-ാമത്തെ ഗിലെ​യാദ്‌ ക്ലാസ്സിൽനിന്ന്‌ ബിരു​ദം​നേ​ടിയ ഗിൽബർട്ട്‌ വാൾട്ടേ​ഴ്‌സും ഭാര്യ ജോവാ​നും. അതേ ക്ലാസ്സിൽനി​ന്നുള്ള സ്റ്റീഫൻ ഹാർഡി, ഭാര്യ ബാർബറ, റോൺ ബിക്‌നൽ, ഭാര്യ ജെനി എന്നിവരെ അടുത്തുള്ള ബുറു​ണ്ടി​യിൽ നിയമി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും വീസാ​പ്ര​ശ്‌നം കാരണം അവരെ​യും യുഗാ​ണ്ട​യി​ലേക്കു നിയമി​ച്ചു. കമ്പാല​യി​ലെ മിഷനറി കുടും​ബം വലുതാ​യത്‌ വളരെ പെട്ടെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു.

കമ്പാല​യി​ലെ സഭയെ​ക്കു​റിച്ച്‌ എത്ര പറഞ്ഞാ​ലും മതിവ​രില്ല. കാഡൂ സഹോ​ദ​ര​നും കുടും​ബ​വും അവി​ടെ​യാ​യി​രു​ന്നു. ഉത്തര റൊ​ഡേ​ഷ്യ​യിൽനി​ന്നുള്ള പ്രത്യേക പയനി​യർമാ​രായ ജോൺ ബ്വാലി​യും ഭാര്യ യൂനി​സും അവരുടെ മക്കളും, മാർഗ​രറ്റ്‌ ന്യെൻഡെ​യും അവരുടെ കുട്ടി​ക​ളും ഒക്കെ ആ സഭയോ​ടൊ​ത്താ​ണു സഹവസി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. തുറസ്സായ ഒരു സ്ഥലത്താണ്‌ യോഗങ്ങൾ നടന്നി​രു​ന്നത്‌. “അതുവഴി കടന്നു​പോ​കു​ന്ന​വർക്കൊ​ക്കെ യോഗ​പ​രി​പാ​ടി​കൾ കാണാ​നും കേൾക്കാ​നും കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നു; ഞങ്ങളാ​ണെ​ങ്കിൽ കുറച്ചു​പേ​രും,” ഗിൽബർട്ട്‌ വാൾട്ടേ​ഴ്‌സ്‌ സ്‌മരി​ക്കു​ന്നു. “ബ്വാലി കുടും​ബം രാജ്യ​ഗീ​തങ്ങൾ ആലപി​ക്കു​ന്ന​തിൽ നേതൃ​ത്വ​മെ​ടു​ത്തു. സംഗീ​തോ​പ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നും ഇല്ലാതെ ഹൃദയം​ഗ​മ​മാ​യി പാടാൻ അവർക്കു കഴിഞ്ഞി​രു​ന്നു.

താമസി​യാ​തെ, ഗിൽബർട്ടി​നെ​യും ജോവാ​നെ​യും ജിൻജാ​യിൽ ഒരു മിഷന​റി​ഭ​വനം തുടങ്ങാ​നാ​യി നിയോ​ഗി​ച്ചു. അവിടെ സംഘടി​ത​മായ പ്രസം​ഗ​വേല അതുവരെ നടത്തി​യി​ട്ടി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. പിന്നീട്‌, രണ്ട്‌ മിഷന​റി​ഭ​വ​ന​ങ്ങൾകൂ​ടെ പ്രവർത്ത​ന​മാ​രം​ഭി​ച്ചു. ഒന്ന്‌ കെനി​യ​യു​ടെ അതിർത്തി​ക്ക​ടുത്ത്‌ ഇംബാ​ലെ​യി​ലും മറ്റൊന്ന്‌ ഇംബാ​രാ​രാ​യി​ലും. അവി​ടെ​യുള്ള മിഷന​റി​മാർ മറ്റുരാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നെ​ത്തിയ നിരവധി പ്രത്യേക പയനി​യർമാ​രു​ടെ​കൂ​ടെ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം നടത്തി. ‘കൊയ്‌ത്തി​നു പാകമാ​യി’ക്കിടന്ന വയലാ​യി​രു​ന്നു അവിട​ത്തേത്‌. (യോഹ. 4:35) എന്നാൽ കൊയ്‌ത്തി​ന്റെ വേഗം എങ്ങനെ വർധി​പ്പി​ക്കാൻ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നു?

സംഘാ​ടനം മെച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു

യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ മുഴു​സമയ സേവകർ തങ്ങളുടെ വിശാ​ല​മായ പ്രദേശം കഴിയു​ന്നത്ര ക്രമീ​കൃ​ത​മാ​യി​ത്തന്നെ പ്രവർത്തി​ച്ചു​തീർക്കാൻ ശ്രമിച്ചു. ഹൗസിങ്‌ കോള​നി​ക​ളിൽ പ്രവർത്തി​ക്കാൻ എളുപ്പ​മാ​യി​രു​ന്നു. കാരണം, അവിടെ ഓരോ തെരു​വി​നും വീടി​നും പേരോ നമ്പരോ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ഇതൊ​ന്നു​മി​ല്ലാത്ത സ്ഥലങ്ങളിൽ ക്രമീ​കൃ​ത​മാ​യി പ്രവർത്തി​ക്കാൻ അവരെ​ന്താണ്‌ ചെയ്‌തത്‌?

ടോം മക്‌ലെയ്‌ൻ പറയുന്നു: “ഞങ്ങൾ പ്രദേ​ശത്തെ പല കുന്നു​ക​ളാ​യി തിരിച്ചു. ഞങ്ങളിൽ രണ്ടുപേർ കുന്നിന്റെ ഒരുവ​ശ​ത്തു​കൂ​ടെ പോകും, മറ്റു രണ്ടുപേർ എതിർവ​ശ​ത്തു​കൂ​ടെ​യും. അവി​ടെ​യുള്ള വഴിക​ളി​ലൂ​ടെ കയറി​യും ഇറങ്ങി​യും പ്രവർത്തിച്ച്‌ അവസാനം ഇരുകൂ​ട്ട​രും തമ്മിൽ കണ്ടുമു​ട്ടും. അപ്പോൾ ആ പ്രദേശം പ്രവർത്തി​ച്ചു​തീർന്നു എന്ന്‌ മനസ്സി​ലാ​ക്കാം.”

പ്രദേ​ശ​ത്തി​ന്റെ കിടപ്പും ആ നാടിന്റെ സംസ്‌കാ​ര​വും രീതി​ക​ളു​മെ​ല്ലാം നന്നായി അറിയാ​വുന്ന പ്രാ​ദേ​ശിക സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ എണ്ണം വർധി​ച്ചു​വ​രു​ന്നത്‌ വിദേ​ശി​ക​ളായ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്ക്‌ ഒരു അനു​ഗ്ര​ഹ​മാ​യി. അതേസ​മയം അനുഭ​വ​സ​മ്പ​ന്ന​രായ ഈ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളിൽനിന്ന്‌ ഒരുപാ​ടു കാര്യങ്ങൾ പഠിക്കാൻ പ്രാ​ദേ​ശിക സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്കും കഴിഞ്ഞു. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, ജിൻജാ​യിൽ യുഗാ​ണ്ട​ക്കാ​രായ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ മിഷന​റി​മാ​രു​ടെ​കൂ​ടെ വയൽസേ​വ​ന​ത്തി​നു പോകു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ഞായറാ​ഴ്‌ചത്തെ അവരുടെ പട്ടിക ഇപ്രകാ​ര​മാ​യി​രു​ന്നു: രാവിലെ 8 മുതൽ 10 വരെ വീടു​തോ​റു​മുള്ള സേവനം. പിന്നെ ഒരു മണിക്കൂർ മടക്കസ​ന്ദർശ​ന​ങ്ങൾക്കാ​യി ചെലവി​ടും. അതുക​ഴിഞ്ഞ്‌ ഉച്ചവരെ ബൈബി​ള​ധ്യ​നം. ഈ രീതി സഭയി​ലുള്ള എല്ലാവർക്കും അന്യോ​ന്യം വൈദ​ഗ്‌ധ്യ​വും പ്രോ​ത്സാ​ഹ​ന​വും പകർന്നു​കൊ​ടു​ക്കാൻ സഹായി​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു.

അക്കാലത്ത്‌ രാജ്യത്തെ രണ്ടാമത്തെ വലിയ പട്ടണമാ​യി​രു​ന്നു ജിൻജാ. അവിടെ അന്നുതന്നെ ഒരു ഹൈ​ഡ്രോ-ഇലക്‌ട്രിക്‌ വൈദ്യു​ത​നി​ലയം ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ വ്യാവ​സാ​യി​ക​മാ​യി പുരോ​ഗ​മി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രുന്ന ഒരു പ്രദേ​ശ​മാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. മിഷന​റി​മാർ അവിടത്തെ തിര​ക്കേ​റിയ ബസ്‌-ടാക്‌സി സ്റ്റാൻഡു​ക​ളിൽ സാക്ഷീ​ക​രി​ക്കുക പതിവാ​യി​രു​ന്നു, അതിൽ അവർ നല്ല വിജയം കാണു​ക​യും ചെയ്‌തു. ദൂരെ​യുള്ള പ്രദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നും എത്തുന്ന യാത്ര​ക്കാർ യാത്ര​യിൽ വായി​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി ബൈബിൾസാ​ഹി​ത്യ​ങ്ങൾ വളരെ താത്‌പ​ര്യ​ത്തോ​ടെ സ്വീക​രി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. രാജ്യ​സ​ന്ദേശം ചുറ്റു​പാ​ടു​മുള്ള ഗ്രാമ​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലെ​ങ്ങും വ്യാപി​ക്കാൻ ഇത്‌ ഇടയാക്കി.

റേഡി​യോ പ്രക്ഷേ​പ​ണം​വ​ഴി​യും കഴിയു​ന്നത്ര ആളുക​ളു​ടെ അടുക്കൽ സുവാർത്ത എത്തിക്കാൻ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ശ്രമിച്ചു. ഓരോ ആഴ്‌ച​യും നാഷണൽ റേഡി​യോ​യിൽ, “ആളുക​ളു​ടെ ചിന്താ​വി​ഷയം” എന്ന ഒരു പരിപാ​ടി​യി​ലൂ​ടെ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ജനശ്ര​ദ്ധ​യാ​കർഷി​ക്കുന്ന പല വിഷയ​ങ്ങ​ളും അവതരി​പ്പി​ച്ചു. “കുടും​ബ​പ്ര​ശ്‌ന​ങ്ങളെ എങ്ങനെ നേരി​ടാം?” “അക്രമ​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നും കുറ്റകൃ​ത്യ​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നും എങ്ങനെ സംരക്ഷണം നേടാം?” എന്നിവ​യാ​യി​രു​ന്നു ചർച്ചയ്‌ക്കെ​ടുത്ത ചില വിഷയങ്ങൾ. “മിസ്റ്റർ റോബിൻസ്‌,” “മിസ്റ്റർ ലീ” എന്നീ രണ്ടുപേർ തമ്മിലുള്ള ഒരു സംഭാ​ഷ​ണ​മാ​യി​ട്ടാണ്‌ അത്‌ അവതരി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. ഒരു സഹോ​ദരൻ അതേക്കു​റി​ച്ചു പറയുന്നു: “ഒരു അമേരി​ക്ക​ക്കാ​ര​നും സ്‌കോ​ട്ട്‌ലൻഡു​കാ​ര​നും തമ്മിലുള്ള സംഭാ​ഷണം ഒരു ആഫ്രിക്കൻ റേഡി​യോ സ്റ്റേഷൻ സം​പ്രേ​ഷണം ചെയ്‌തു​കേൾക്കു​ന്നത്‌ അസാധാ​ര​ണ​മായ ഒരു അനുഭ​വ​മാ​യി​രു​ന്നു. വയൽസേ​വ​ന​ത്തി​ലാ​യി​രി​ക്കെ, ഈ പരിപാ​ടി​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ശ്രോ​താ​ക്കൾ ഞങ്ങളോട്‌ അഭി​പ്രാ​യങ്ങൾ പറയാ​റു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പരിപാ​ടി പ്രയോ​ജനം ചെയ്യു​ന്നു​ണ്ടെന്ന്‌ ഞങ്ങൾക്ക്‌ അതിൽനി​ന്നു മനസ്സി​ലാ​ക്കാ​നാ​യി.”

പുതിയ രാജ്യ​ഘോ​ഷ​കർക്ക്‌ സഹായം

ജിൻജാ​യി​ലുള്ള ഗ്രൂപ്പ്‌ ആ സമയത്ത്‌ വാലൂ​ക്കൂ​ബാ​യി​ലെ പ്രധാന ഹൗസിങ്‌ കോള​നി​യു​ടെ കമ്മ്യൂ​ണി​റ്റി​സെ​ന്റ​റിൽ വെച്ചാ​യി​രു​ന്നു യോഗങ്ങൾ നടത്തി​യി​രു​ന്നത്‌. “സഹോ​ദ​രങ്ങൾ മിക്കവ​രും പുതി​യ​വ​രാ​യി​രു​ന്നു. യോഗ​നി​യ​മ​നങ്ങൾ തയ്യാറാ​കാൻ ആവശ്യ​ത്തിന്‌ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ അവരുടെ കൈവ​ശ​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു,” ടോം കൂക്ക്‌ പറയുന്നു. എങ്ങനെ​യാണ്‌ ഈ പ്രശ്‌നം പരിഹ​രി​ച്ചത്‌?

ടോം പറയുന്നു: “ഈ ഹൗസിങ്‌ കോള​നി​യിൽ താമസി​ച്ചി​രുന്ന ഒരു സഹോ​ദ​രന്റെ വീട്ടിൽ മിഷന​റി​മാർ ഒരു ലൈ​ബ്രറി സജ്ജീക​രി​ച്ചു. എല്ലാ തിങ്കളാ​ഴ്‌ച​യും വൈകിട്ട്‌ പ്രസം​ഗ​നി​യ​മ​ന​മുള്ള സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ലൈ​ബ്ര​റി​യിൽ പോയി ആവശ്യ​മായ വിവര​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ ശേഖരി​ക്കു​ക​യും സഹായം​തേ​ടു​ക​യും ചെയ്യും.” ജിൻജാ​യ്‌ക്ക്‌ ചുറ്റും ഇന്ന്‌ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ പല സഭകളുണ്ട്‌. നൈലി​ന്റെ പ്രഭവ​സ്ഥാ​ന​മായ ഈ പ്രദേശം ഇന്നും ആത്മീയ മത്സ്യബ​ന്ധ​ന​ത്തിന്‌ ഉത്തമമാ​ണെന്ന്‌ ഇവി​ടെ​യുള്ള സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്ക്‌ അറിയാം.

ആത്മീയ വളർച്ച​യ്‌ക്ക്‌ കൈത്താ​ങ്ങേ​കിയ സഞ്ചാര​മേൽവി​ചാ​ര​ക​ന്മാർ

1963 സെപ്‌റ്റം​ബർമു​തൽ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ പ്രസം​ഗ​വേ​ല​യു​ടെ മേൽനോ​ട്ടം പുതി​യ​താ​യി സ്ഥാപി​ത​മായ കെനിയ ബ്രാഞ്ചി​നാ​യി. തത്‌ഫ​ല​മാ​യി നയ്‌റോ​ബി സർക്കി​ട്ടിൽ പ്രവർത്തി​ക്കുന്ന വില്യം നിസ്‌ബെ​റ്റി​നെ​യും ഭാര്യ മ്യുരി​യെ​ലി​നെ​യും യുഗാ​ണ്ട​യി​ലേ​ക്കു​കൂ​ടി നിയമി​ച്ചു. വില്യം വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ, തന്റെ ജ്യേഷ്‌ഠ​ന്മാ​രായ റോബർട്ടി​ന്റെ​യും ജോർജി​ന്റെ​യും അതേപാ​ത​തന്നെ പിന്തു​ട​രു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഏതാണ്ട്‌ 30 വർഷം​മുമ്പ്‌ അവർ യുഗാ​ണ്ട​യിൽ രാജ്യ​സ​ന്ദേശം ഘോഷി​ച്ചി​രു​ന്നു. നിസ്‌ബെറ്റ്‌ കുടും​ബ​ത്തിൽനി​ന്നുള്ള “രണ്ടാം ഊഴക്കാ​രായ” വില്യ​മി​ന്റെ​യും മ്യുരി​യെ​ലി​ന്റെ​യും കഠിനാ​ധ്വാ​ന​ത്തിൽനിന്ന്‌ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ പ്രസാ​ധകർ വളരെ പ്രയോ​ജനം നേടി.

ആളുക​ളു​ടെ താത്‌പ​ര്യം ഏറിവന്നു. പുതി​യ​പു​തിയ കൂട്ടങ്ങൾ രൂപം​കൊ​ണ്ടു. വിസ്‌തൃ​ത​മായ ആ പ്രദേ​ശത്ത്‌ അവിട​വി​ടെ​യാ​യി​ട്ടാണ്‌ പ്രസാ​ധ​ക​രെ​ല്ലാം താമസി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. അതു​കൊണ്ട്‌ സഞ്ചാര​മേൽവി​ചാ​ര​ക​ന്മാ​രു​ടെ സന്ദർശനം വളരെ പ്രയോ​ജനം ചെയ്യു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു. അവരി​ലൂ​ടെ പ്രസാ​ധ​കർക്ക്‌ പരിശീ​ല​ന​വും പ്രോ​ത്സാ​ഹ​ന​വും ലഭിച്ചു. ഒറ്റപ്പെട്ട പ്രദേ​ശ​ത്തു​ക​ഴി​യുന്ന സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്ക്‌, “യഹോ​വ​യു​ടെ കണ്ണ്‌ നീതി​മാ​ന്മാ​രു​ടെ​മേൽ ഉണ്ട്‌” എന്ന ഉറപ്പു​നൽകാ​നും ഈ സന്ദർശ​നങ്ങൾ ഉപകരി​ച്ചു.—1 പത്രോ. 3:12.

1965-ൽ, സ്റ്റീഫൻ ഹാർഡി​യും ഭാര്യ ബാർബ​റ​യും യുഗാ​ണ്ട​മു​തൽ 2,600 കിലോ​മീ​റ്റർ അകലെ ഇന്ത്യൻ മഹാസ​മു​ദ്ര​ത്തിൽ സ്ഥിതി​ചെ​യ്യുന്ന സെയ്‌ഷെൽസ്‌ ദ്വീപ​സ​മൂ​ഹ​ങ്ങൾവ​രെ​യുള്ള വലി​യൊ​രു സർക്കി​ട്ടി​ലെ സഭകൾ സന്ദർശി​ച്ചു. പയനി​യർമാർക്ക്‌ പ്രവർത്തി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ ‘ഫലഭൂ​യി​ഷ്‌ഠ​മായ’ പ്രദേശം കണ്ടെത്തു​ന്ന​തി​നാ​യി ഇടയ്‌ക്കൊ​രി​ക്കൽ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ​മ്പാ​ടും അവർ ഒരു പര്യടനം നടത്തി. യാത്ര​യ്‌ക്കും താമസ​ത്തി​നു​മാ​യി കെനിയ ബ്രാഞ്ച്‌ നൽകിയ ഒരു വാഹന​ത്തിൽ (വോൾക്‌സ്‌വാ​ഗൻ കോമ്പി) ആറ്‌ ആഴ്‌ച​കൊണ്ട്‌ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ മിക്ക പട്ടണങ്ങ​ളും അവർ സന്ദർശി​ച്ചു. മാസാക്കാ, ഇംബാ​രാ​രാ, കാബാലെ, മാസിൻഡി, ഹൊയ്‌മ, ഫോർട്ട്‌ പോർട്ടൽ, ആരൂവാ, ഗൂലൂ, ലിറ, സൊ​റൊ​ത്തി എന്നിവി​ട​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം അവർ സന്ദർശി​ച്ചു.

ഹാർഡി സഹോ​ദരൻ പറയുന്നു. “യാത്ര വളരെ രസകര​മാ​യി​രു​ന്നു. പ്രസം​ഗ​വേ​ല​യാ​ണെ​ങ്കിൽ അത്യന്തം ആവേശ​ക​ര​വും. പ്രാ​ദേ​ശിക അധികാ​രി​കൾ ഉൾപ്പെടെ സകലരും സഹായ​സ​ന്ന​ദ്ധ​രും സൗഹാർദ​മ​ന​സ്‌ക​രും ആയിരു​ന്നു. വീട്ടു​കാ​രോ​ടാ​യുള്ള സംഭാ​ഷണം പലപ്പോ​ഴും ഒരു ‘പരസ്യ​പ്ര​സം​ഗ​മാ​യി’ പരിണ​മി​ച്ചി​രു​ന്നു. അയൽക്കാ​രും വഴി​പോ​ക്ക​രും ഒക്കെ നമ്മുടെ സന്ദേശം കേൾക്കാൻ ചുറ്റും​കൂ​ടും. ആളൊ​ഴിഞ്ഞ സ്ഥലമാ​ണെന്നു കരുതി ചിലയി​ടത്ത്‌ ഞങ്ങൾ വണ്ടിനി​റു​ത്തി​യി​ടും. പക്ഷേ, സൗഹാർദ​രായ ആളുകൾ എങ്ങനെ​യോ പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ അവി​ടെ​യെ​ത്തും, അവരുടെ അതിഥി​ക​ളാ​യി​ട്ടാണ്‌ അവർ ഞങ്ങളെ കരുതു​ന്നത്‌. സാഹി​ത്യ​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ നിമി​ഷ​നേ​രം​കൊണ്ട്‌ തീരു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഏതാണ്ട്‌ 500 പുസ്‌ത​കങ്ങൾ ഞങ്ങൾ സമർപ്പി​ച്ചു, വീക്ഷാ​ഗോ​പു​ര​ത്തി​ന്റെ​യും ഉണരുക!യുടെ​യും ധാരാളം വരിസം​ഖ്യ​ക​ളും ലഭിച്ചു.”

യുഗാണ്ടൻ ജനതയു​ടെ സുഹൃ​ദ്‌ഭാ​വ​വും ജിജ്ഞാ​സ​യും ആത്മീയ കാര്യ​ങ്ങ​ളോ​ടുള്ള താത്‌പ​ര്യ​വും, സത്യം അവിടെ വേരു​പി​ടി​ക്കു​മെ​ന്നു​ള്ള​തി​ന്റെ സൂചന​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. എല്ലാറ്റി​ലു​മു​പരി, ഫലഭൂ​യി​ഷ്‌ഠ​മായ ഈ വയലിലെ പ്രസം​ഗ​വേ​ല​യ്‌ക്ക്‌ യഹോ​വ​യു​ടെ അനു​ഗ്ര​ഹ​മു​ണ്ടെന്ന്‌ ഹാർഡി സഹോ​ദ​ര​നും ഭാര്യ​യും അനുഭ​വി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു.

യഹോവ വളരു​മാ​റാ​ക്കു​ന്നു

1965 ആഗസ്റ്റ്‌ 12 യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ യഹോ​വ​യു​ടെ ജനത്തിന്റെ ചരി​ത്ര​ത്തിൽ ഒരു നാഴി​ക​ക്ക​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അന്താരാ​ഷ്‌ട്ര ബൈബിൾ വിദ്യാർഥി​ക​ളു​ടെ സംഘടന അന്ന്‌ അവിടെ രജിസ്റ്റർ ചെയ്യ​പ്പെട്ടു. അങ്ങനെ നമ്മുടെ ശിഷ്യ​രാ​ക്കൽവേ​ല​യ്‌ക്ക്‌ നിയമാം​ഗീ​കാ​രം ലഭിച്ചു. ജോർജ്‌ മായൻഡെ, പീറ്റർ ജാബി, ഭാര്യ എസ്ഥേർ, ഐഡാ സാലി എന്നീ അർപ്പി​ത​രായ യുഗാണ്ടൻ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ 1960-കളിലെ ധീരരും അചഞ്ചല​രു​മായ സാക്ഷി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. 1969-ൽ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ​മ്പാ​ടു​മാ​യി 75 പ്രസാ​ധ​ക​രാണ്‌ ഉണ്ടായി​രു​ന്നത്‌. ഏതാണ്ട്‌ 80 ലക്ഷമാ​യി​രു​ന്നു അവിടത്തെ ജനസംഖ്യ—ഓരോ സാക്ഷി​ക്കും ഒരു ലക്ഷത്തി​ലേറെ ആളുകൾ! 1970 ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും രാജ്യ​ഘോ​ഷ​ക​രു​ടെ എണ്ണം 97 ആയി, 1971-ൽ അത്‌ 128-ഉം. 1972-ൽ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ സജീവ​സാ​ക്ഷി​ക​ളു​ടെ എണ്ണം 162 ആയി ഉയർന്നു.

ത്വരി​ത​ഗ​തി​യി​ലുള്ള ഈ വളർച്ച അവരെ ഉത്സാഹ​ഭ​രി​ത​രാ​ക്കി​യെ​ങ്കി​ലും സ്വന്തം കഴിവല്ല, മറിച്ച്‌ ‘വളരു​മാ​റാ​ക്കുന്ന ദൈവ​മാണ്‌’ ഇതിനു പിന്നി​ലെന്ന്‌ അവർക്ക്‌ അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്നു. (1 കൊരി. 3:7) എന്നാൽ 1970-കളിൽ, അവരുടെ ജീവി​ത​ത്തിൽ ചില മാറ്റങ്ങ​ളും വിശ്വാ​സ​ത്തി​ന്റെ കടുത്ത പരി​ശോ​ധ​ന​ക​ളും ഉണ്ടാകാ​നി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണെന്ന്‌ അവർ അറിഞ്ഞി​രു​ന്നില്ല. 1971-ൽ ജനറൽ ഇദി അമീൻ ഒരു സൈനിക അട്ടിമ​റി​യി​ലൂ​ടെ ഏകാധി​പ​തി​യാ​യി. ലക്ഷക്കണ​ക്കിന്‌ ആളുക​ളു​ടെ ജീവിതം കഷ്ടപൂർണ​മാ​യി; ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കിന്‌ ആളുകൾക്ക്‌ ജീവഹാ​നി സംഭവി​ച്ചു. ഗവണ്മെ​ന്റും പുതിയ രാഷ്‌ട്രീയ വ്യവസ്ഥയെ എതിർത്ത ന്യൂനപക്ഷ കക്ഷിക​ളും തമ്മിലുള്ള പോരാ​ട്ടങ്ങൾ ഏറിവന്നു. ഇടയ്‌ക്കി​ടെ, അയൽരാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കുള്ള അതിർത്തി​കൾ അടച്ചിട്ടു, കർഫ്യൂ ഏർപ്പെ​ടു​ത്തി. പലരെ​യും കാണാ​താ​യി, അനേക​രും നിരീ​ക്ഷ​ണ​ത്തിൻകീ​ഴി​ലാ​യി. പ്രക്ഷു​ബ്ധ​വും ഭീതി​ജ​ന​ക​വും അക്രമാ​സ​ക്ത​വു​മായ ഈ സാഹച​ര്യ​ത്തെ സമാധാ​ന​പ്രേ​മി​ക​ളായ നമ്മുടെ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ എങ്ങനെ നേരിട്ടു?

‘ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ഭരണമോ’ അതോ മനുഷ്യ​ന്റേ​തോ?

1972-ലെ “ദിവ്യ​ഭരണ” ഡിസ്‌ട്രി​ക്‌റ്റ്‌ കൺ​വെൻ​ഷൻ കമ്പാല​യിൽവെച്ചു നടത്താ​നുള്ള ഒരുക്കങ്ങൾ നടന്നു​വ​രു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഇതാദ്യ​മാ​യി​ട്ടാണ്‌ യുഗാ​ണ്ട​യിൽ ഇത്തര​മൊ​രു കൺ​വെൻ​ഷൻ പ്ലാൻ ചെയ്‌തത്‌. കെനിയ, ടാൻസ​നിയ, അങ്ങക​ലെ​യുള്ള എത്യോ​പ്യ എന്നിവി​ട​ങ്ങ​ളിൽനിന്ന്‌ കൺ​വെൻ​ഷൻ പ്രതി​നി​ധി​കൾ വരുമാ​യി​രു​ന്നു. വർധി​ച്ചു​വ​രുന്ന രാഷ്‌ട്രീയ-വർഗീയ കലാപ​ങ്ങ​ളും അതിർത്തി​യി​ലെ തടസ്സങ്ങ​ളും കലുഷി​ത​മായ ഒരു ചുറ്റു​പാ​ടു​മാണ്‌ അവരെ കാത്തി​രു​ന്നത്‌. ഈ സാഹച​ര്യ​ത്തിൽ കൺ​വെൻ​ഷൻ റദ്ദാക്ക​ണ​മോ? സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ഇക്കാര്യം പ്രാർഥ​നാ​വി​ഷ​യ​മാ​ക്കി. കൺ​വെൻ​ഷന്റെ സുഗമ​മായ നടത്തി​പ്പി​നും അവി​ടേക്ക്‌ യാത്ര​ചെ​യ്യുന്ന സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ സുരക്ഷ​യ്‌ക്കും വേണ്ടി അവർ യഹോ​വ​യോട്‌ മുട്ടി​പ്പാ​യി അപേക്ഷി​ച്ചു.

അതിർത്തി​യി​ലെ​ത്തിയ കൺ​വെൻ​ഷൻ പ്രതി​നി​ധി​കൾ കണ്ടത്‌ ആളുകൾ കൂട്ട​ത്തോ​ടെ പലായനം ചെയ്യുന്ന കാഴ്‌ച​യാണ്‌! തദ്ദേശീ​യ​ര​ല്ലാത്ത ഏഷ്യക്കാർ, പ്രധാ​ന​മാ​യും ഇന്ത്യാ​ക്കാ​രും പാക്കി​സ്ഥാ​നി​ക​ളും, രാജ്യം​വി​ട​ണ​മെന്ന്‌ ഒരു ഗവണ്മെന്റ്‌ ഉത്തരവു​ണ്ടാ​യ​തി​നെ​ത്തു​ടർന്നാ​യി​രു​ന്നു പലായനം ഏറെയും. താമസി​യാ​തെ തങ്ങൾക്കും അങ്ങനെ​യൊ​രു ഉത്തരവു ലഭി​ച്ചേ​ക്കാം എന്നു കരുതി മറ്റ്‌ ദേശങ്ങ​ളിൽനി​ന്നുള്ള അധ്യാ​പ​ക​രും മറ്റും രാജ്യം​വി​ടു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ഇതിനി​ട​യി​ലും കൺ​വെൻ​ഷൻ പ്രതി​നി​ധി​കൾ എത്തി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. പ്രക്ഷു​ബ്ധ​ത​യു​ടെ കാർമേ​ഘങ്ങൾ ഉരുണ്ടു​കൂ​ടിയ ആ നഗരത്തിൽ പക്ഷേ, അവർ എന്താണ്‌ കണ്ടത്‌?

കമ്പാല വളരെ ശാന്തമാ​യി​രു​ന്നു. സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളും താത്‌പ​ര്യ​ക്കാ​രും കൺ​വെൻ​ഷൻ സ്ഥലത്ത്‌ തങ്ങളുടെ അതിഥി​ക​ളെ​യും കാത്ത്‌ ആകാം​ക്ഷ​യോ​ടെ നിൽപ്പു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. കൺ​വെൻ​ഷന്റെ സ്ഥലവും സമയവും പരസ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തുന്ന വലി​യൊ​രു ബാനർ കമ്പാല​യു​ടെ ഏറ്റവും തിര​ക്കേ​റിയ വീഥി​യിൽ വലിച്ചു​കെ​ട്ടാൻപോ​ലും അധികാ​രി​കൾ അനുമതി നൽകി! അതിൽ, “ദിവ്യ​ഭ​രണം—മനുഷ്യ​വർഗ​ത്തി​ന്റെ ഏക പ്രത്യാശ” എന്ന പരസ്യ​പ്ര​സംഗ വിഷയം തടിച്ച അക്ഷരത്തിൽ ആലേഖനം ചെയ്‌തി​രു​ന്നു. രാജ്യം മുമ്പെ​ന്ന​ത്തേ​തി​ലു​മ​ധി​കം കലുഷി​ത​മാ​യി​രുന്ന സമയത്താ​ണി​തെ​ന്നോർക്കണം!

തടസ്സങ്ങ​ളൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​തെ പരിപാ​ടി​ക​ളെ​ല്ലാം നടന്നു. 937 ആയിരു​ന്നു അത്യു​ച്ച​ഹാ​ജർ. യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ സത്യാ​രാ​ധ​ന​യു​ടെ ചരി​ത്ര​ത്തി​ലെ ഒരു വഴിത്തി​രി​വാ​യി​രു​ന്നു ഇത്‌. കൺ​വെൻ​ഷ​നു​ശേ​ഷ​മുള്ള മടക്കയാ​ത്ര​യിൽ അതിർത്തി​യിൽവെച്ച്‌ അൽപ്പം ബുദ്ധി​മു​ട്ടു​ക​ളൊ​ക്കെ ഉണ്ടാ​യെ​ങ്കി​ലും അതൊ​ന്നും അവരുടെ ഉത്സാഹ​ത്തി​നു മങ്ങലേൽപ്പി​ച്ചില്ല. എല്ലാവ​രും സുരക്ഷി​ത​രാ​യി അവരവ​രു​ടെ ഭവനങ്ങ​ളിൽ എത്തി​ച്ചേർന്നു. അവിടത്തെ രാഷ്‌ട്രീയ അരാജ​ക​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ആ സമയത്തും ദൈവ​ജനം ധൈര്യ​സ​മേതം പരമോ​ന്നത ഭരണാ​ധി​കാ​രി​യായ യഹോ​വ​യ്‌ക്ക്‌ തങ്ങളുടെ കൂറ്‌ പ്രഖ്യാ​പി​ച്ചു. ആ നിർണാ​യക ഘട്ടത്തിൽ യഹോവ തന്റെ ജനത്തെ ‘ബലം നൽകി ധൈര്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി.’—സങ്കീ. 138:3.

കൺ​വെൻ​ഷ​നു ഹാജരായ യുഗാ​ണ്ട​ക്കാ​രിൽ ജോർജ്‌ ഓച്ചോ​ല​യും ഭാര്യ ഗെർട്രൂ​ഡും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. “എന്റെ ആദ്യത്തെ സമ്മേള​ന​മാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. അവി​ടെ​യാണ്‌ ഞാൻ സ്‌നാ​ന​മേ​റ്റ​തും!” ഗെർട്രൂഡ്‌ പറയുന്നു. എന്നാൽ ജോർജ്‌ അപ്പോ​ഴും ഒരു സാക്ഷി​യാ​യി​ത്തീർന്നി​രു​ന്നില്ല. ഒരു ഫുട്‌ബോൾ പ്രേമി​യാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേഹം. സ്റ്റേഡി​യ​ത്തിൽ പോയി കൺ​വെൻ​ഷൻ കൂടു​ന്ന​തി​നെ​ക്കാൾ സ്‌പോർട്‌സ്‌ കാണു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ ഇഷ്ടം. എങ്കിലും ഭാര്യ​യു​ടെ നല്ല പെരു​മാ​റ്റ​രീ​തി​ക​ളും ബൈബിൾ പഠനത്തി​ലൂ​ടെ താൻതന്നെ മനസ്സി​ലാ​ക്കിയ കാര്യ​ങ്ങ​ളും അദ്ദേഹത്തെ സത്യത്തി​ലേക്ക്‌ ആകർഷി​ച്ചു. അങ്ങനെ കെനി​യ​യിൽവെച്ച്‌ 1975-ൽ അദ്ദേഹം സ്‌നാ​ന​മേറ്റു.

ഉത്തര യുഗാ​ണ്ട​യിൽനിന്ന്‌ സത്യം​പ​ഠിച്ച ആദ്യത്ത​വ​രിൽ ഒരാളാണ്‌ ഗെർട്രൂഡ്‌. അവർ പറയുന്നു: “1972-ൽ ഞാൻ സ്‌നാ​ന​മേറ്റ സമയത്ത്‌, ഞാൻ താമസി​ക്കുന്ന സ്ഥലം ഒരു കുഗ്രാ​മ​മാ​യി​ട്ടാണ്‌ എനിക്കു തോന്നി​യി​രു​ന്നത്‌. എന്നാൽ ഇപ്പോൾ ഇവിടെ ഒരു രാജ്യ​ഹാ​ളും ഒരു മിഷനറി ഭവനവും പരിഭാ​ഷ​യ്‌ക്കാ​യുള്ള ഒരു ഓഫീ​സും ഉണ്ട്‌. ഞാൻ സ്‌നാ​ന​മേറ്റ സമയ​ത്തെ​ക്കാ​ളും തീക്ഷ്‌ണ​ത​യോ​ടെ പ്രവർത്തി​ക്കാൻ ഇതൊക്കെ എനിക്ക്‌ പ്രചോ​ദ​ന​മേ​കു​ന്നു!”

ഒരു ‘പ്രതി​കൂ​ല​കാ​ലം’

യാതൊ​രു മുന്നറി​യി​പ്പും കൂടാതെ 1973 ജൂൺ 8-ന്‌ റേഡി​യോ​യി​ലൂ​ടെ​യും ടെലി​വി​ഷ​നി​ലൂ​ടെ​യും ഒരറി​യി​പ്പു മുഴങ്ങി; യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളുൾപ്പെടെ 12 മതസം​ഘ​ട​ന​കളെ നിരോ​ധി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള​താ​യി​രു​ന്നു അത്‌. വിദേ​ശീ​യരെ ചാരന്മാ​രാ​യി ചിത്രീ​ക​രി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ പുതിയ ഗവണ്മെന്റ്‌ സംശയ​ത്തി​ന്റെ​യും ഭീതി​യു​ടെ​യും ഒരന്തരീ​ക്ഷം സൃഷ്ടിച്ചു. മിഷന​റി​മാർക്ക്‌ പരസ്യ​ശു​ശ്രൂ​ഷ​യി​ലേർപ്പെ​ടുക അത്യന്തം ബുദ്ധി​മു​ട്ടാ​യി. യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​കളെ സംബന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം ഒരു ‘പ്രതി​കൂ​ല​കാ​ല​ത്തി​ന്റെ’ തുടക്ക​മാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. (2 തിമൊ. 4:2) അവർക്ക്‌ എന്തു സംഭവി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു?

രണ്ടു മിഷനറി ദമ്പതി​കൾക്ക്‌ രാജ്യം​വി​ടേ​ണ്ടി​വന്നു. കാരണം, അവിടത്തെ താമസം നീട്ടി​ക്കി​ട്ടാ​നുള്ള അപേക്ഷ അധികാ​രി​കൾ അംഗീ​ക​രി​ച്ചില്ല. ജൂലൈ പകുതി​യോ​ടെ ശേഷിച്ച 12 മിഷന​റി​മാ​രെ​യും രാജ്യ​ത്തു​നി​ന്നു പുറത്താ​ക്കി. ആവശ്യം അധിക​മുള്ള യുഗാ​ണ്ട​യിൽ സേവി​ക്കാ​നെ​ത്തിയ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്ക്‌ ജോലി​യു​ടെ പേരിൽ കുറച്ചു​കാ​ലം​കൂ​ടി തുടരാൻ അനുവാ​ദം ലഭി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും അതു താത്‌കാ​ലി​ക​മാ​യി​രു​ന്നു. തൊട്ട​ടുത്ത വർഷം അവരെ​ല്ലാം രാജ്യം​വി​ടാൻ നിർബ​ന്ധി​ത​രാ​യി.

“ഉറപ്പു​ള്ള​വ​രും അചഞ്ചല​രും”

വിദേ​ശീ​യ​രായ ഈ പ്രിയ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ വിടവാ​ങ്ങി പിരി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ യുഗാ​ണ്ട​ക്കാ​രായ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്കത്‌ ഹൃദയ​ഭേ​ദ​ക​മാ​യി. എന്നാൽ യഹോ​വ​യു​ടെ സഹായ​ത്താൽ അവർ “ഉറപ്പു​ള്ള​വ​രും അചഞ്ചല​രും” ആയി നിന്നു. (1 കൊരി. 15:58) യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​കളെ നിരോ​ധി​ച്ചു എന്നറി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ഴുള്ള ഏണസ്റ്റ്‌ വമാല സഹോ​ദ​രന്റെ പ്രതി​ക​രണം, അവരുടെ അചഞ്ചല​മായ വിശ്വാ​സം വെളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു. പ്രായ​മായ ആ സഹോ​ദരൻ പറഞ്ഞു: “എന്റെ ഹൃദയ​ത്തി​ലു​ള്ളത്‌ അവർക്കെ​ങ്ങനെ നിരോ​ധി​ക്കാ​നാ​കും?”

വിദേ​ശീ​യ​രാ​യ മൂപ്പന്മാ​രെ​ല്ലാം പോയി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ജോർജ്‌ കാഡൂ, പീറ്റർ ജാബി എന്നീ പ്രാ​ദേ​ശി​ക​മൂ​പ്പ​ന്മാർ എങ്ങനെ​യാണ്‌ കാര്യങ്ങൾ കൈകാ​ര്യം ചെയ്‌തത്‌? അവരുടെ ആഴമായ ആത്മീയ ഗ്രാഹ്യ​വും ഒപ്പം നാട്ടാ​ചാ​ര​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള അറിവും ഒരനു​ഗ്ര​ഹ​മാ​യി. ജാബി സഹോ​ദരൻ പറയുന്നു: “യുഗാ​ണ്ട​ക്കാ​ര​നായ ഒരാൾ സത്യം പഠിച്ച്‌ യഹോ​വയെ സേവി​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കിൽ യഹോ​വ​യു​ടെ നിലവാ​ര​ങ്ങൾക്കു വിരു​ദ്ധ​മായ ആചാര​രീ​തി​കൾ ഉപേക്ഷി​ക്കാൻ ആവശ്യ​മായ ആത്മശി​ക്ഷണം അയാൾക്ക്‌ കൂടി​യേ​തീ​രൂ; യഹോ​വ​യു​ടെ സംഘട​ന​യിൽനി​ന്നു​വ​രുന്ന ലിഖി​ത​നിർദേ​ശ​ങ്ങ​ളെ​മാ​ത്രം ആശ്രയി​ച്ചു പ്രവർത്തി​ക്കേണ്ട, ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​സ്ഥാ​ന​ത്തുള്ള സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രു​ടെ കാര്യ​ത്തിൽ വിശേ​ഷി​ച്ചും.” സൂക്ഷ്‌മ​ത​യോ​ടെ കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു പഠിച്ച പ്രാ​ദേ​ശിക മൂപ്പന്മാർ, തെറ്റായ മാനു​ഷി​ക​ജ്ഞാ​ന​ത്തി​ലൂ​ന്നി കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യാ​തി​രി​ക്കാൻ സഹവി​ശ്വാ​സി​കളെ സഹായി​ച്ചു. ഫലമോ? ഈ പ്രതി​കൂ​ല​കാ​ലം യഹോ​വ​യു​ടെ ജനത്തെ മന്ദീഭ​വി​പ്പി​ക്കു​കയല്ല, ആത്മീയ​മാ​യി പ്രബു​ദ്ധ​രാ​ക്കു​ക​യാണ്‌ ചെയ്‌തത്‌.

എന്നാൽ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ ജനങ്ങളി​ല​ധി​ക​വും ഓരോ​ദി​വ​സ​വും ഭീതി​യോ​ടെ​യാണ്‌ ഉറങ്ങി​യു​ണർന്നത്‌. അനേകർ ദ്രോ​ഹ​ങ്ങൾക്കി​ര​യാ​യി; പലരും പട്ടാളത്തെ ഭയന്നു​ക​ഴി​ഞ്ഞു. അഴിമതി കൊടി​കു​ത്തി വാണു; തത്‌ഫ​ല​മാ​യി സമ്പദ്‌വ്യ​വസ്ഥ നിലം​പൊ​ത്തി. ഐശ്വ​ര്യ​പൂർണ​മായ ആ നാട്‌ മുറി​വേ​റ്റു​പി​ടഞ്ഞു. യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ ദൈവ​ജ​ന​ത്തിന്‌ ഈ ദുരി​ത​ങ്ങൾക്കി​ട​യി​ലും സന്തോ​ഷി​ക്കാൻ വകയു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നോ?

സന്തോ​ഷ​ക​ര​മായ കൂടി​വ​ര​വു​കൾ

അധികാ​ര​ത്തിന്‌ ഭീഷണി ഉയർത്തും എന്നു തോന്നിയ എല്ലാ രാഷ്‌ട്രീ​യ​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളും നിരോ​ധി​ക്കാൻ ഗവണ്മെന്റ്‌ ആവുന്ന​തെ​ല്ലാം ചെയ്‌തു. യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ നിഷ്‌പ​ക്ഷ​രാ​യി​ത്തന്നെ നില​കൊ​ണ്ടു; അതോ​ടൊ​പ്പം പരസ്‌പ​ര​പ്രോ​ത്സാ​ഹ​ന​ത്തി​നുള്ള കൂടി​വ​ര​വു​കളെ ഉപേക്ഷി​ക്ക​രുത്‌ എന്ന ബൈബിൾകൽപ്പ​ന​യും അവർ അനുസ​രി​ച്ചു. (എബ്രാ. 10:24, 25) ഏവരെ​യും സംശയ​ത്തോ​ടെ വീക്ഷി​ക്കുന്ന അധികാ​രി​ക​ളു​ടെ കണ്ണിൽപ്പെ​ടാ​തെ യോഗ​ങ്ങൾക്കു കൂടി​വ​ര​ണ​മാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ അസാമാ​ന്യ ധൈര്യ​വും സാമർഥ്യ​വും ആവശ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. തികച്ചും നിരു​പ​ദ്ര​വ​ക​ര​മാ​യി​രു​ന്നു സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ യോഗങ്ങൾ എങ്കിലും അവർ എങ്ങനെ​യാണ്‌ ആരു​ടെ​യും ശ്രദ്ധയാ​കർഷി​ക്കാ​തെ അതു സംഘടി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌?

സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ വീടു​ക​ളിൽ ചെറി​യ​ചെ​റിയ കൂട്ടങ്ങ​ളാ​യി കൂടി​വ​രാ​നുള്ള ക്രമീ​ക​ര​ണ​മാണ്‌ അവർ ആദ്യം ചെയ്‌തത്‌. വലിയ കൂട്ടങ്ങ​ളാ​യി കൂടേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ പിക്‌നിക്‌ നടത്തു​ക​യാ​ണെന്ന വ്യാ​ജേ​ന​യാണ്‌ അവർ ഒന്നിച്ചു​കൂ​ടി​യത്‌. മാസത്തി​ലൊ​രി​ക്കൽ സഭ മുഴു​വ​നും ഒരു പ്രസം​ഗ​ത്തി​നും വീക്ഷാ​ഗോ​പുര അധ്യയ​ന​ത്തി​നു​മാ​യി കൂടി​വ​രു​മാ​യി​രു​ന്നു. അപ്പോൾ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ഒരു പാർക്കി​ലോ ആരു​ടെ​യെ​ങ്കി​ലും സ്വകാര്യ ഉദ്യാ​ന​ത്തി​ലോ ഒരു പിക്‌നിക്‌ ക്രമീ​ക​രി​ക്കും. ബന്ധുക്ക​ളും സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളു​മൊ​ക്കെ​യാ​യി കൂടി​വ​രാ​നി​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​വ​രാണ്‌ യുഗാ​ണ്ട​ക്കാർ. അതു​കൊണ്ട്‌ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ചെയ്‌ത ഈ ക്രമീ​ക​ര​ണ​ത്തിൽ അവർക്ക്‌ ഒരു സംശയ​വും തോന്നി​യില്ല. ബൈബി​ളും പഠിക്കാ​നുള്ള പുസ്‌ത​ക​ങ്ങ​ളും മറ്റാരും ശ്രദ്ധി​ക്കാ​ത്ത​വി​ധം കൊണ്ടു​വ​ന്നി​രു​ന്നു. ഭക്ഷ്യവ​സ്‌തു​ക്ക​ളും അതു പാകം ചെയ്യാ​നാ​വ​ശ്യ​മാ​യി​രുന്ന സാധന​സാ​മ​ഗ്രി​ക​ളും സഹിത​മാണ്‌ അവർ ‘പിക്‌നി​ക്കിന്‌’ എത്തിയി​രു​ന്നത്‌. പുരാതന ഇസ്രാ​യേ​ല്യർ തങ്ങളുടെ പെരു​ന്നാ​ളു​കൾ എത്ര​ത്തോ​ളം ആസ്വദി​ച്ചി​രു​ന്നു എന്നു മനസ്സി​ലാ​ക്കാൻ ഇത്‌ അവർക്ക്‌ അവസര​മേകി.—ആവ. 16:15.

ഈ വിധത്തി​ലാണ്‌ നിരോ​ധ​ന​കാ​ല​ത്തു​ട​നീ​ളം സംക്ഷിപ്‌ത സർക്കിട്ട്‌ സമ്മേള​നങ്ങൾ നടത്തി​യി​രു​ന്നത്‌. അവയ്‌ക്ക്‌ തടയി​ടാൻ ഗവണ്മെന്റ്‌ ശ്രമി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും ഒരുമി​ച്ചു കൂടി​വ​രു​ന്ന​തും സുവാർത്ത പ്രസം​ഗി​ക്കു​ന്ന​തും സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ഒരിക്ക​ലും നിറു​ത്തി​ക്ക​ള​ഞ്ഞില്ല. ചില സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്ക്‌ നയ്‌റോ​ബി​യിൽ നടന്ന കൺ​വെൻ​ഷ​നിൽ പങ്കെടു​ക്കാൻപോ​ലും കഴിഞ്ഞു. തിരി​ച്ചെ​ത്തിയ അവർ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ഹൃദ​യോ​ഷ്‌മ​ള​മായ അനുഭ​വങ്ങൾ പങ്കു​വെച്ചു.

“പാമ്പു​ക​ളെ​പ്പോ​ലെ ജാഗ്ര​ത​യു​ള്ള​വ​രും പ്രാവു​ക​ളെ​പ്പോ​ലെ നിഷ്‌ക​ള​ങ്ക​രും”

“പാമ്പു​ക​ളെ​പ്പോ​ലെ ജാഗ്ര​ത​യു​ള്ള​വ​രും പ്രാവു​ക​ളെ​പ്പോ​ലെ നിഷ്‌ക​ള​ങ്ക​രും” ആണെങ്കിൽ കർശന​മായ നിരോ​ധനം പ്രാബ​ല്യ​ത്തിൽ വരുന്നത്‌ ഒരുപക്ഷേ ഒഴിവാ​ക്കാ​നാ​യേ​ക്കും; അങ്ങനെ, ദിവ്യാ​ധി​പത്യ പ്രവർത്ത​നങ്ങൾ സുഗമ​മാ​യി മുമ്പോ​ട്ടു കൊണ്ടു​പോ​കാ​നാ​കും എന്നു ചിന്തി​ക്കാൻ ചുമത​ല​വ​ഹി​ക്കുന്ന സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്ക്‌ തക്ക കാരണ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. (മത്താ. 10:16) അതു​കൊണ്ട്‌ നല്ല ജാഗ്ര​ത​യോ​ടെ പ്രത്യേക പയനി​യർമാർ നിയമ​ന​ത്തിൽ തുടർന്നു; പ്രസാ​ധകർ വീടു​തോ​റു​മുള്ള വേലയിൽ ഏർപ്പെട്ടു.

യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ തങ്ങളെ സന്ദർശി​ക്കു​ന്നത്‌ എല്ലാവർക്കു​മൊ​ന്നും അത്ര താത്‌പ​ര്യ​മുള്ള കാര്യ​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. ഒരിക്കൽ, 1970-കളുടെ മധ്യേ പീറ്റർ ജേബീ​യും ഫ്രെഡ്‌ ന്യെൻഡെ​യും കൂടി വയൽസേ​വ​ന​ത്തിൽ ഏർപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. 1962-ൽ ഫ്രെഡ്‌ തീരെ കുഞ്ഞാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴാണ്‌ അമ്മ സത്യം പഠിക്കു​ന്നത്‌. ഇപ്പോൾ വളർന്ന്‌ കൗമാ​ര​ത്തി​ലെ​ത്തി​യി​ട്ടുള്ള ഫ്രെഡി​ന്റെ പക്വത​യു​ടെ ഒരു പരി​ശോ​ധ​ന​യാ​യി​ത്തീർന്നു പിൻവ​രുന്ന സംഭവം.

ഈ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളാ​ണെന്ന്‌ തിരി​ച്ച​റിഞ്ഞ ഒരു വീട്ടു​കാ​രൻ വല്ലാതെ ദേഷ്യ​പ്പെട്ടു—വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ, ഒരു സെക്യൂ​രി​റ്റി ഓഫീ​സ​റാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേഹം, യൂണി​ഫോം ധരിച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നെ​ന്നു​മാ​ത്രം. അദ്ദേഹം അവരെ അറസ്റ്റു​ചെ​യ്‌ത്‌ തന്റെ വണ്ടിയിൽ കയറ്റി. സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്ക്‌ അൽപ്പം ഭയം തോന്നാ​തി​രു​ന്നില്ല; കാരണം, പലപ്പോ​ഴും ഇങ്ങനെ കൊണ്ടു​പോ​കുന്ന ആളുകളെ പിന്നീട്‌ കാണാറേ ഇല്ലായി​രു​ന്നു. മാത്രമല്ല, പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ കാരണ​മൊ​ന്നും ഇല്ലാ​തെ​യോ, അല്ലെങ്കിൽ എന്തെങ്കി​ലു​മൊ​ക്കെ കാരണങ്ങൾ പറഞ്ഞോ ആളുകളെ ഉപദ്ര​വി​ക്കു​ന്ന​തും സാധാ​ര​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. സെക്യൂ​രി​റ്റി ഓഫീ​സി​ലേക്കു കൊണ്ടു​പോ​കു​ന്ന​വഴി യഹോ​വ​യോ​ടു പ്രാർഥി​ക്കാൻ പീറ്ററി​നും ഫ്രെഡി​നും സമയം ലഭിച്ചു; വിശ്വ​സ്‌തത കൈവി​ടാ​തെ ശാന്തരാ​യി നില​കൊ​ള്ളാൻ സഹായി​ക്കണേ എന്നൊരു അപേക്ഷയേ അവർക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. ആരോ​പ​ണ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ആ മനുഷ്യൻ അവരെ തന്റെ ഉന്നതാ​ധി​കാ​രി​യു​ടെ അടു​ത്തേക്കു കൊണ്ടു​പോ​യി; എന്നിട്ട്‌ ചോദ്യം​ചെ​യ്‌തു. എന്നാൽ സദൃശ​വാ​ക്യ​ങ്ങൾ 25:15-ന്റെ സത്യത പീറ്ററും ഫ്രെഡും അനുഭ​വി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു: “ദീർഘ​ക്ഷാ​ന്തി​കൊ​ണ്ടു ന്യായാ​ധി​പന്നു സമ്മതം വരുന്നു; മൃദു​വാ​യുള്ള നാവു അസ്ഥിയെ നുറു​ക്കു​ന്നു.” അക്ഷരാർഥ​ത്തിൽ ആരു​ടെ​യും അസ്ഥി​യൊ​ന്നും ഒടിഞ്ഞില്ല. നമ്മൾ നിയമം അനുസ​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​ണെ​ന്നും ബൈബിൾ പഠിപ്പി​ക്ക​ലു​ക​ളോ​ടു പറ്റിനിൽക്കാൻ ശ്രമി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​ണെ​ന്നും പീറ്റർ സൗമ്യ​മാ​യി വിശദീ​ക​രി​ച്ചു. കൂടാതെ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ രണ്ടു​പേ​രു​ടെ​യും ആദരണീ​യ​മായ പെരു​മാ​റ്റ​വും മറുപ​ടി​ക​ളും ആ ഓഫീ​സ​റു​ടെ മുൻവി​ധി​യെ ഇല്ലാതാ​ക്കി. ഫലമോ?

ഓഫീസർ പീറ്ററി​നെ​യും ഫ്രെഡി​നെ​യും വെറുതെ വിട്ടെന്നു മാത്രമല്ല, അവരെ അറസ്റ്റു​ചെ​യ്‌തു​കൊ​ണ്ടു​വന്ന വ്യക്തി​യോട്‌ തിരിച്ച്‌ അവരെ അതേസ്ഥ​ലത്തു കൊണ്ടു​പോ​യി വിടാ​നും കൽപ്പിച്ചു! അവമാ​നി​ത​നായ ആ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥന്‌ മനസ്സി​ല്ലാ​മ​ന​സ്സോ​ടെ​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും അനുസ​രി​ക്കാ​തെ തരമി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. തങ്ങൾ രക്ഷപ്പെ​ട്ട​തിന്‌ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ യഹോ​വ​യ്‌ക്കു നന്ദിപ​റഞ്ഞു.

മറ്റുചി​ല​പ്പോൾ പോലീ​സു​കാ​രിൽനിന്ന്‌ തികച്ചും വ്യത്യ​സ്‌ത​മായ അനുഭ​വ​വും ഉണ്ടായി​ട്ടുണ്ട്‌. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, ഇമ്മാനു​വൽ ചാമീ​സാ​യും ഭാര്യ​യും എൻറ്റെ​ബെ​യി​ലെ തങ്ങളുടെ ഭവനത്തിൽ രഹസ്യ​മാ​യി യോഗങ്ങൾ നടത്തി​യി​രു​ന്നു. സ്വന്തം കുടും​ബ​വും ഏതാനും താത്‌പ​ര്യ​ക്കാ​രു​മാണ്‌ അതിൽ സംബന്ധി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. മറ്റാരു​ടെ​യും ശ്രദ്ധയിൽപ്പെ​ടാ​തി​രി​ക്കാൻ ബൈബി​ള​ധ്യ​യനം നടത്തുന്ന സ്ഥലം ഇമ്മാനു​വൽ എപ്പോ​ഴും മാറ്റു​മാ​യി​രു​ന്നു. കുറെ​ക്കാ​ല​മാ​യ​പ്പോൾ, തന്റെ പദ്ധതി—പോലീ​സി​ന്റെ കണ്ണിൽപ്പെ​ടാ​തെ ഇങ്ങനെ ചെയ്യു​ന്നത്‌—വിജയി​ക്കു​ന്നു എന്നുതന്നെ അദ്ദേഹം വിചാ​രി​ച്ചു. ഒരിക്കൽ എൻറ്റെ​ബെ​യി​ലെ ബൊട്ടാ​ണി​ക്കൽ ഗാർഡ​നിൽവെച്ച്‌ ഇത്തര​മൊ​രു ബൈബി​ള​ധ്യ​യനം ക്രമീ​ക​രി​ച്ചു. അതു കഴിഞ്ഞ​തും, ഒരു പോലീ​സു​കാ​രൻ നേരെ സഹോ​ദ​രന്റെ അടു​ത്തേക്കു ചെന്നു; അദ്ദേഹം ഉടനെ, പഠിച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രുന്ന പുസ്‌ത​ക​മെ​ല്ലാം ഒളിപ്പി​ക്കാൻ ശ്രമിച്ചു. “എന്തിനാ​ണു നിങ്ങളത്‌ ഒളിപ്പി​ക്കു​ന്നത്‌?” ഓഫീസർ ചോദി​ച്ചു. “നിങ്ങൾ ചെയ്യു​ന്ന​തൊ​ന്നും ഞങ്ങൾക്ക​റി​യി​ല്ലെ​ന്നു​ണ്ടോ. നിങ്ങൾ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളാ​ണെ​ന്നും എവി​ടെ​യാണ്‌ കൂടി​വ​രു​ന്ന​തെ​ന്നും ഒക്കെ ഞങ്ങൾക്ക​റി​യാം. നിങ്ങളെ അറസ്റ്റു ചെയ്യണ​മെ​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ പണ്ടേ ഞങ്ങൾക്കതു ചെയ്യാ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഏതായാ​ലും ഇനിയും ഇങ്ങനെ​യൊ​ക്കെ​യങ്ങ്‌ തുടർന്നോ,” അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. അതുത​ന്നെ​യാണ്‌ വിശ്വ​സ്‌ത​ത​യോ​ടെ ഇമ്മാനു​വൽ ചെയ്‌ത​തും!

പിന്നീട്‌, ജോലി​യിൽനി​ന്നു വിരമിച്ച ഇമ്മാനു​വൽ സ്വന്തം നാട്ടി​ലേക്കു പോയി. അവിടെ അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ വലിയ എതിർപ്പും പരിഹാ​സ​വു​മൊ​ക്കെ നേരി​ടേണ്ടി വന്നു. യേശു​വി​നെ​പ്പോ​ലെ അദ്ദേഹ​വും ‘സ്വന്തം നാട്ടിൽ ബഹുമാ​നി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടില്ല.’ (മർക്കോ. 6:4) എന്നിരു​ന്നാ​ലും, 80-നോട​ടു​ത്തു പ്രായ​മുള്ള ഇമ്മാനു​വൽ ‘വാർധ​ക്യ​ത്തി​ലും ഫലം കായി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.’ കൂടാതെ, അങ്ങോ​ട്ടും ഇങ്ങോ​ട്ടും കൂടെ ഏതാണ്ട്‌ 60 കിലോ​മീ​റ്റർ സൈക്കിൾ ചവിട്ടി​യാണ്‌ അദ്ദേഹം പതിവാ​യി യോഗ​ങ്ങ​ളിൽ സംബന്ധി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. (സങ്കീ. 92:14) ഇപ്പോൾ 90-നടുത്തു പ്രായ​മുള്ള അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ മുമ്പ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ സൈക്കിൾ ചവിട്ടാ​നാ​കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, വിശ്വ​സ്‌ത​ത​യോ​ടെ അദ്ദേഹം ഒരു ശുശ്രൂ​ഷാ​ദാ​സ​നാ​യി സേവി​ക്കു​ന്നു.

സ്ഥിരോ​ത്സാ​ഹി​ക​ളായ പയനി​യർമാർ

പ്രശ്‌നങ്ങൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും എപ്പോ​ഴും ചില​രെ​ങ്കി​ലും പയനി​യർസേ​വ​ന​ത്തിന്‌ അവസരം കണ്ടെത്തി. ഉത്സാഹി​യായ അത്തര​മൊ​രു പയനി​യ​റാ​യി​രു​ന്നു ജയിംസ്‌ ലൂവെ​റെ​ക്കെറാ. ഒരു ഗവണ്മെന്റ്‌ സർവേ​യ​റാ​യി​രുന്ന അദ്ദേഹം 1974-ൽ സ്‌നാ​ന​മേറ്റു. അതേത്തു​ടർന്ന്‌ ഉടനെ​തന്നെ അദ്ദേഹം കൃഷി​പ്പണി ചെയ്യാൻ തുടങ്ങി; തന്റെ ഗ്രാമ​ത്തിൽ, ചുറ്റു​വ​ട്ടത്തു താമസി​ക്കു​ന്ന​വ​രോ​ടു സുവാർത്ത പ്രസം​ഗി​ക്കാൻ കഴി​യേ​ണ്ട​തി​നാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ഭാര്യ കുറച്ചു​കാ​ലം ബൈബിൾ പഠി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും ക്രമേണ അതെല്ലാം ഉപേക്ഷിച്ച്‌ ജയിം​സി​നെ ശക്തമായി എതിർക്കാൻ തുടങ്ങി.

ഒരിക്കൽ ജയിം​സും കുറെ സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രും​കൂ​ടി നയ്‌റോ​ബി​യിൽ ഒരു കൺ​വെൻ​ഷനു പോകു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. വെളിച്ചം വീഴു​ന്ന​തി​നു മുമ്പു​തന്നെ അവർ യാത്ര​പു​റ​പ്പെട്ടു. കുറെ​ക്ക​ഴിഞ്ഞ്‌ ഒരു ചെക്കു​പോ​സ്റ്റിൽ വണ്ടി നിറു​ത്തി​യ​പ്പോ​ഴാണ്‌, ജയിം​സി​ന്റെ വസ്‌ത്ര​ധാ​ര​ണ​ത്തിൽ പന്തി​കേ​ടു​ള്ള​താ​യി കൂടെ​യു​ള്ളവർ ശ്രദ്ധി​ച്ചത്‌. പതിവി​നു വിപരീ​ത​മാ​യി, പാകമ​ല്ലാത്ത, ഒരു ചേർച്ച​യു​മി​ല്ലാത്ത വസ്‌ത്ര​ങ്ങ​ളാണ്‌ അദ്ദേഹം ധരിച്ചി​രു​ന്നത്‌. ഇരുട്ടത്ത്‌ ധൃതി​യിൽ എടുത്തി​ട്ട​പ്പോൾ പറ്റിയ​താ​ണെന്ന്‌ ആദ്യ​മൊ​ക്കെ തമാശ​യാ​യി അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. എന്നാൽ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ വീണ്ടും​വീ​ണ്ടും ആരാഞ്ഞ​പ്പോ​ഴാണ്‌ ഉള്ള കാര്യം അദ്ദേഹം പറയു​ന്നത്‌. അദ്ദേഹത്തെ കൺ​വെൻ​ഷനു വിടാ​തി​രി​ക്കാൻ ഭാര്യ വസ്‌ത്ര​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം എടുത്ത്‌ ഒളിച്ചു​വെ​ച്ചു​പോ​ലും. അതു​കൊണ്ട്‌ കിട്ടിയ വസ്‌ത്ര​ങ്ങ​ളു​മാ​യി അദ്ദേഹ​ത്തി​നു പോ​രേ​ണ്ടി​വന്നു. കൂടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ തങ്ങളുടെ വസ്‌ത്ര​ങ്ങ​ളിൽ ചിലത്‌ ജയിം​സി​നു കൊടു​ത്തു; അങ്ങനെ മാന്യ​മായ വസ്‌ത്ര​ധാ​ര​ണ​ത്തോ​ടെ കൺ​വെൻ​ഷ​നിൽ സംബന്ധി​ക്കാൻ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു കഴിഞ്ഞു.

വീട്ടു​കാ​രു​ടെ​യും അയൽക്കാ​രു​ടെ​യും എതിർപ്പ്‌ ജയിം​സിന്‌ ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ വെറു​മൊ​രു അസൗക​ര്യം എന്നേ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. എന്നാൽ മറ്റുചി​ല​പ്പോൾ അത്‌ കൂടുതൽ രൂക്ഷമാ​യി​രു​ന്നു. എന്തായാ​ലും വർഷങ്ങ​ളോ​ളം അതു നീണ്ടു​നി​ന്നു. ജയിംസ്‌ അതെല്ലാം സൗമ്യ​ത​യോ​ടെ സഹിച്ചു​കൊണ്ട്‌ വിശ്വസ്‌ത സേവന​ത്തി​ന്റെ ഒരു രേഖ സൃഷ്ടിച്ചു. 2005-ൽ ആ സഹോ​ദരൻ മരി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ വിശ്വാ​സ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ഇന്നും അങ്ങേയറ്റം മതി​പ്പോ​ടെ ഓർക്കാ​റുണ്ട്‌. യഹോ​വ​യാം ദൈവ​വും അദ്ദേഹത്തെ ഓർക്കു​ന്നുണ്ട്‌ എന്നതിനു സംശയ​മില്ല.

‘അനർഥ​കാ​ലത്ത്‌ സഹോ​ദ​ര​നാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു’

“സ്‌നേ​ഹി​തൻ എല്ലാകാ​ല​ത്തും സ്‌നേ​ഹി​ക്കു​ന്നു; അനർത്ഥ​കാ​ലത്തു അവൻ സഹോ​ദ​ര​നാ​യ്‌തീ​രു​ന്നു.” (സദൃ. 17:17) 1970-കളിൽ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ അനർഥ​ങ്ങ​ളും കഷ്ടങ്ങളും സഹിച്ച​പ്പോൾ കെനി​യ​യി​ലെ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ അവർക്ക്‌ യഥാർഥ സ്‌നേ​ഹി​ത​രെ​പ്പോ​ലെ​യാ​യി. യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്ക്‌ ആവശ്യ​മായ പ്രോ​ത്സാ​ഹ​ന​വും പിന്തു​ണ​യും നൽകു​ന്ന​തിന്‌ അതിർത്തി കടന്നു​പോ​കാൻ, സഞ്ചാര മേൽവി​ചാ​ര​ക​ന്മാർക്കും ബ്രാഞ്ച്‌ പ്രതി​നി​ധി​കൾക്കും അടിയു​റച്ച വിശ്വാ​സ​വും ധൈര്യ​വും വേണമാ​യി​രു​ന്നു.

1978-ൽ യുഗാണ്ടൻ സൈന്യ​ത്തി​ലെ വിമതർ ടാൻസ​നി​യ​യിൽ അതി​ക്ര​മി​ച്ചു കടന്ന​തോ​ടെ രാഷ്‌ട്രീയ അരക്ഷി​താ​വസ്ഥ സംജാ​ത​മാ​യി. 1979 ഏപ്രി​ലിൽ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ ഭരണകൂ​ടത്തെ മറിച്ചി​ട്ടു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ ടാൻസ​നി​യ​യു​ടെ സൈന്യം അതിനു തിരി​ച്ചടി നൽകി​യത്‌. ആളുകളെ വിറപ്പി​ച്ചി​രുന്ന അവിടത്തെ സ്വേച്ഛാ​ധി​പതി, ഇദി അമീൻ പലായനം ചെയ്യാൻ നിർബ​ന്ധി​ത​നാ​യി. അതോടെ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ സ്ഥിതി​ഗ​തി​കൾ പാടേ മാറി. “അമീൻ പോയ​തോ​ടൊ​പ്പം നിരോ​ധ​ന​വും പോയി,” ഒരു സഹോ​ദരൻ പറഞ്ഞു. യുഗാണ്ട ടൈംസ്‌ ഇപ്രകാ​രം പ്രസ്‌താ​വി​ച്ചു: “മിഷന​റി​മാർക്ക്‌ വീണ്ടും സ്വാഗതം!” അങ്ങനെ ദൈവ​ജ​ന​ത്തിന്‌ ഒരിക്കൽക്കൂ​ടി മതസ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം ലഭ്യമാ​യി!

“അവർ കൊല്ലു​ന്നെ​ങ്കിൽ കൊല്ലട്ടെ, എന്നാലും ഞാൻ പോകും”

ഭരണകൂ​ട​ത്തി​ന്റെ മാറ്റം രാജ്യത്ത്‌ അരക്ഷി​താ​വ​സ്ഥ​യ്‌ക്ക്‌ ഇടയാക്കി. ലഭിച്ച സ്വാത​ന്ത്ര്യ​ത്തിന്‌ ആനുപാ​തി​ക​മാ​യി അനിഷ്ട​സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളും അരങ്ങേറി. കൊള്ള​യും അക്രമ​വും ക്രമാ​തീ​ത​മാ​യി വർധിച്ചു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും കെനിയ ബ്രാഞ്ച്‌ പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ ഗുണ്ടർ റെഷ്‌ക്കെ, സ്റ്റാൻലി മാക്കൂമ്പ എന്നീ സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രെ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലേക്ക്‌ അയച്ചു. അവർ സർക്കിട്ട്‌ സമ്മേള​നങ്ങൾ ക്രമീ​ക​രി​ച്ചു.

തങ്ങളുടെ യാത്ര​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഗുണ്ടർ പറയുന്നു: “സഭകൾ സന്ദർശി​ക്കാ​നാ​യി അങ്ങോട്ടു പോകു​ന്ന​തി​നു രണ്ടാഴ്‌ച​മുമ്പ്‌ ഞങ്ങൾ മൗണ്ട്‌ കെനി​യ​യ്‌ക്കു സമീപ​മുള്ള മേരൂ​വിൽ ഒരു പയനിയർ സ്‌കൂ​ളിൽ പഠിപ്പി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. കമ്പാല​യിൽ നടക്കുന്ന രക്തച്ചൊ​രി​ച്ചി​ലു​ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പത്രങ്ങ​ളിൽ വായി​ക്കു​ന്നത്‌ ഞാൻ ഇപ്പോ​ഴും ഓർക്കു​ന്നു; രാത്രി​കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ലാ​യി​രു​ന്നു ഇവയി​ലേ​റെ​യും നടക്കുക. അത്തരം ഒരു വാർത്ത ഉച്ചത്തിൽ വായി​ച്ചിട്ട്‌ ഞാൻ പറഞ്ഞു: ‘അങ്ങോ​ട്ടാ​ണ​ല്ലോ ദൈവമേ, അടുത്ത​യാഴ്‌ച ഞങ്ങൾക്കു പോ​കേ​ണ്ടത്‌!’ പക്ഷേ, പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ ഞാൻ ഇപ്രകാ​രം ചിന്തിച്ചു: ‘യോന​യെ​പ്പോ​ലെ, ലഭിച്ച നിയമനം നിറ​വേ​റ്റാ​തെ ഓടി​പ്പോ​കാ​നാ​ണോ എന്റെയും ഭാവം?’ നിമി​ഷ​നേ​രം​കൊണ്ട്‌ എല്ലാ ഭയവും എന്നെ വിട്ടു​മാ​റി, ഞാൻ എന്നോ​ടു​തന്നെ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു: ‘അവർ കൊല്ലു​ന്നെ​ങ്കിൽ കൊല്ലട്ടെ, എന്നാലും ഞാൻ പോകും. ഞാൻ ഏതായാ​ലും യോന​യെ​പ്പോ​ലെ ഓടി​പ്പോ​കില്ല.’”

തീരു​മാ​നി​ച്ച​തു​പോ​ലെ​തന്നെ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ അവിടെ പോയി. ഗുണ്ടർ വലിയ പട്ടണങ്ങ​ളി​ലും സ്റ്റാൻലി ഉൾപ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലും ഉള്ള സഭകൾ സന്ദർശി​ച്ചു. “യുദ്ധത്തി​നു​ശേഷം വീണ്ടും എല്ലാ​മൊ​ന്നു ക്രമത്തിൽ കൊണ്ടു​വ​രേ​ണ്ട​തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ആ സമയത്ത്‌ യുഗാ​ണ്ട​യിൽ ഏതാണ്ട്‌ 113 സജീവ പ്രസാ​ധ​കരേ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. വീണ്ടും സ്വത​ന്ത്ര​രാ​യി കൂടി​വ​രാ​നും സമ്മേളനം നടത്താ​നും കഴിഞ്ഞ​തിൽ എല്ലാവ​രും സന്തുഷ്ട​രാ​യി​രു​ന്നു. 241 പേർ സമ്മേള​ന​ത്തി​നു ഹാജരാ​യി!” അവർ പറയുന്നു. സത്യത്തി​ന്റെ വിത്തുകൾ ചവിട്ടി​മെ​തി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും വളർച്ച​യ്‌ക്കുള്ള സാധ്യ​തകൾ വളരെ വ്യക്തമാ​യി​രു​ന്നു.

അപകടം നിറഞ്ഞ സമയങ്ങൾ

യുഗാ​ണ്ട​യു​ടെ കിഴക്കൻ അതിർത്തിക്ക്‌ അടുത്തുള്ള ഇംബാ​ലെ​യിൽ ഗുണ്ടറും സ്റ്റാൻലി​യും, തങ്ങൾ രാത്രി​യിൽ തങ്ങുന്ന വീടിന്റെ മുമ്പിൽ കാർ പാർക്കു ചെയ്‌തു. രാത്രി​യാ​യ​പ്പോൾ കള്ളന്മാർ വണ്ടിയു​ടെ ഭാഗങ്ങൾ ഓരോ​ന്നാ​യി അഴി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ ശബ്ദം അവർ കേട്ടു. ഗുണ്ടർ ഒച്ചവെ​ക്കാൻ തുടങ്ങി​യ​താണ്‌, പക്ഷേ, പെട്ടെ​ന്നാണ്‌ ഏതാനും ദിവസം​മു​മ്പു നടന്ന ഒരു സംഭവം ഓർത്തത്‌: മോഷ​ണത്തെ ചെറു​ക്കാൻ ശ്രമിച്ച ഒരാളെ അക്രമി​കൾ വെടി​വെച്ചു കൊന്നു. എന്തായാ​ലും ജീവന്റെ വിലയു​ടെ അത്രയും വരില്ല​ല്ലോ കാറിന്റെ വില; അതു​കൊണ്ട്‌ തത്‌കാ​ലം അനങ്ങേണ്ട എന്ന്‌ അദ്ദേഹം തീരു​മാ​നി​ച്ചു. രാവിലെ എഴു​ന്നേ​റ്റ​പ്പോൾ, രണ്ടു ടയറു​ക​ളും മുൻവ​ശത്തെ ഗ്ലാസ്സും നഷ്ടപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി അവർ കണ്ടു. മോഷ​ണ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പോലീ​സിൽ അറിയി​ച്ച​പ്പോൾ ലഭിച്ച പ്രതി​ക​ര​ണ​മോ? “ബാക്കി​കൂ​ടെ കള്ളന്മാർ കൊണ്ടു​പോ​കു​ന്ന​തി​നു​മുമ്പ്‌ കാർ എങ്ങോ​ട്ടെ​ങ്കി​ലും കൊണ്ടു​പൊ​യ്‌ക്കോ!”

എത്രയും പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ അവർ കമ്പാല​യ്‌ക്കു പുറ​പ്പെട്ടു. മഴയും കാറ്റും ഉള്ള കാലാ​വ​സ്ഥ​യിൽ മുൻവ​ശത്തെ ഗ്ലാസ്സ്‌ ഇല്ലാത്ത വണ്ടിയിൽ 250 കിലോ​മീ​റ്റർ യാത്ര! ഒട്ടും സുഖമു​ള്ള​താ​യി​രു​ന്നില്ല അത്‌. അവരുടെ കൈവശം ആകെ ഉണ്ടായി​രു​ന്ന​തോ? ഗുണ്ടറിന്‌ പുതയ്‌ക്കാൻ ഒരു കമ്പിളി​യും സ്റ്റാൻലിക്ക്‌ ഒരു തൊപ്പി​യും മാത്രം. നഷ്ടപ്പെട്ട ഒരു ടയറിനു പകരം കൈയി​ലു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന സ്‌പെയർ ടയർ ഇട്ടു. മറ്റൊ​രെണ്ണം വായ്‌പ വാങ്ങി—അതാ​ണെ​ങ്കി​ലോ കാറ്റ്‌ കുറെശ്ശെ പോകുന്ന ഒന്നും. ആ ടയർ രണ്ടു ദിവസ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ തിരിച്ചു നൽകണ​മെ​ന്നും​കൂ​ടി കേട്ട​പ്പോൾ ആകപ്പാടെ അങ്കലാ​പ്പാ​യി! ഏതായാ​ലും കമ്പാല​യിൽ എത്തുന്ന​തു​വരെ ടയറിൽ കാറ്റു​നിൽക്കു​മെന്ന പ്രതീ​ക്ഷ​യോ​ടെ​തന്നെ അവർ യാത്ര​പു​റ​പ്പെട്ടു.

ഒരു സ്ഥലത്ത്‌ അവർക്ക്‌ വനാന്ത​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ വേണമാ​യി​രു​ന്നു പോകാൻ; അതാ​ണെ​ങ്കിൽ കള്ളന്മാ​രുള്ള സ്ഥലവും. “വേഗത്തിൽ വണ്ടി ഓടി​ച്ചു​കൊ​ള്ളണം; ഓവർടേക്ക്‌ ചെയ്യാൻ ആരെയും അനുവ​ദി​ക്ക​രുത്‌,” അവർ താമസി​ച്ചി​രു​ന്നി​ടത്തെ വീട്ടു​കാ​രൻ പറഞ്ഞു. ധീരരായ ആ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ സുരക്ഷി​ത​രാ​യി​ത്തന്നെ കമ്പാല​യിൽ എത്തി​ച്ചേർന്നു—അതും ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ സമയം​കൊണ്ട്‌. വായ്‌പ വാങ്ങിയ ടയർ ആരു​ടെ​യെ​ങ്കി​ലും കൈവശം ഇംബാ​ലെ​യിൽ തിരി​ച്ചെ​ത്തി​ക്കാൻ, കഷ്ടിച്ചേ സമയം ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ.

പുതിയ വെല്ലു​വി​ളി​ക​ളും അവസര​ങ്ങ​ളും

1980-ൽ ന്യൂ​യോർക്കി​ലെ ബ്രുക്ലി​നി​ലുള്ള ലോകാ​സ്ഥാ​നം സന്ദർശി​ക്കവെ, യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ പുരോ​ഗ​തി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള റിപ്പോർട്ട്‌ ബെഥേൽ കുടും​ബ​ത്തി​നു നൽകാൻ റെഷ്‌ക്കെ സഹോ​ദ​രനെ ക്ഷണിച്ചു. അതേത്തു​ടർന്ന്‌, യുഗാ​ണ്ട​യി​ലേക്കു വീണ്ടും മിഷന​റി​മാ​രെ അയയ്‌ക്കാ​നാ​യേ​ക്കു​മെന്ന്‌ ഭരണസം​ഘാം​ഗങ്ങൾ പ്രത്യാശ പ്രകടി​പ്പി​ച്ചു. അവിടെ വിപു​ല​മായ മിഷനറി വേലയ്‌ക്കുള്ള സമയമാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നതി​നോട്‌ എല്ലാവർക്കും യോജി​പ്പാ​യി​രു​ന്നു. സമ്മേള​ന​ങ്ങ​ളും​മ​റ്റും നടത്താൻ വീണ്ടും സാധി​ക്കു​മെ​ന്നാ​യി. 1981-ഓടെ പ്രസാ​ധ​ക​രു​ടെ എണ്ണം 175 ആയി വർധി​ച്ചി​രു​ന്നു. അതേവർഷം ജൂലൈ ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ പ്രസാ​ധ​ക​രു​ടെ എണ്ണം 206 എന്ന അത്യു​ച്ച​ത്തി​ലെത്തി!

എന്നാൽ സങ്കടക​ര​മായ സംഗതി, പത്തു വർഷക്കാ​ലത്തെ പോരാ​ട്ട​ത്തി​നി​ട​യിൽ ഉപേക്ഷി​ച്ചു​കളഞ്ഞ ആയുധ​ങ്ങ​ളും വെടി​ക്കോ​പ്പു​ക​ളും​മ​റ്റും തത്ത്വദീ​ക്ഷ​യി​ല്ലാത്ത അനേക​രു​ടെ കൈക​ളിൽ എത്തി​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. വെടി​വെ​പ്പു​ക​ളും കൊള്ള​യും നിത്യ​സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. ജാഗ്ര​ത​യോ​ടെ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ആശ്വാ​സ​ദാ​യ​ക​മായ ബൈബിൾ സാഹി​ത്യ​ങ്ങൾ പ്രദേ​ശത്ത്‌ വിതരണം ചെയ്യാൻ ശ്രമം നടത്തി. ജൂലൈ മാസത്തിൽ മാത്രം ഓരോ പ്രസാ​ധ​ക​നും ശരാശരി 12.5 മാസി​ക​വീ​തം സമർപ്പി​ച്ചു. എന്നാൽ വളരെ വിവേ​ച​ന​യോ​ടെ​യാണ്‌ അവർ കാര്യങ്ങൾ ചെയ്‌തി​രു​ന്നത്‌; രാത്രി​കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ ആക്രമ​ണ​ങ്ങ​ളും​മ​റ്റും കൂടു​ത​ലാ​യി നടന്നി​രു​ന്ന​തി​നാൽ, മറ്റു പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങൾപോ​ലെ​തന്നെ വയൽസേ​വ​ന​വും പകൽസ​മ​യത്തു മാത്ര​മാ​യി ചുരുക്കി. അപകടങ്ങൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും വളർച്ച​യ്‌ക്കുള്ള സാധ്യത വളരെ പ്രകട​മാ​യി​രു​ന്നു.

മിഷന​റി​മാർ വീണ്ടും യുഗാ​ണ്ട​യി​ലേക്ക്‌

1982 സെപ്‌റ്റം​ബ​റിൽ, ഗിലെ​യാദ്‌ ബിരു​ദ​ധാ​രി​ക​ളായ ജെഫ്രി വെൽഷും ആരി പാൽവ്യെ​യി​ന​നും കെനി​യ​യിൽനിന്ന്‌ കമ്പാല​യിൽ എത്തി. ജെഫ്‌ എന്നും ആരി എന്നുമാണ്‌ അവർ അറിയ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നത്‌. തുടക്കം​മു​തൽതന്നെ അവർക്ക്‌ നല്ല ഫലങ്ങൾ ഉണ്ടായി. “ആത്മീയ​കാ​ര്യ​ങ്ങൾക്കാ​യി ആളുകൾ വിശന്നി​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ താത്‌പ​ര്യ​ജ​ന​ക​മായ വിഷയ​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ മാസി​കകൾ കാണേണ്ട താമസം അവരതു വാങ്ങി​യി​രു​ന്നു,” ജെഫ്‌ പറയുന്നു.

ഡിസം​ബ​റിൽ, ഹൈന്റ്‌സ്‌ വെർട്ട്‌ഹോൾസും ഭാര്യ മേരി​ആ​നും അവിടെ എത്തി. ജർമനി​യി​ലെ വിസ്‌ബാ​ഡ​നിൽ നടന്ന ഗിലെ​യാദ്‌ എക്‌സ്റ്റൻഷൻ സ്‌കൂ​ളിൽ സംബന്ധി​ച്ച​വ​രാ​യി​രു​ന്നു അവർ. അപകടം നിറഞ്ഞ​തും സംഘർഷ​ഭ​രി​ത​വു​മായ യുഗാ​ണ്ട​യിൽ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ വരുത്തുന്ന പുരോ​ഗതി, തുടക്ക​ത്തി​ലേ​തന്നെ വെർട്ട്‌ഹോൾസ്‌ സഹോ​ദ​ര​നി​ലും സഹോ​ദ​രി​യി​ലും ആഴമായ മതിപ്പു​ള​വാ​ക്കി.

ഹൈന്റ്‌സ്‌ പറയുന്നു: “ജലവി​ത​ര​ണ​വും വാർത്താ​വി​നി​മ​യോ​പാ​ധി​ക​ളും എല്ലാം താറു​മാ​റായ അവസ്ഥ. രാഷ്‌ട്രീ​യ​സ്ഥി​തി സംഘർഷ​പൂ​രി​ത​മാ​യി​രു​ന്നു. അട്ടിമറി നടക്കാൻപോ​കു​ന്നു​വെന്ന്‌ കുറഞ്ഞത്‌ രണ്ടു​പ്രാ​വ​ശ്യ​മെ​ങ്കി​ലും വാർത്ത​പ​രന്നു; സൈന്യം സ്ഥാപി​ച്ചി​ട്ടുള്ള റോഡ്‌-ബ്ലോക്കു​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു എവി​ടെ​യും. വെടി​വെ​പ്പും കൊള്ള​യും സർവസാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു, പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ രാത്രി​കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ. രാത്രി​യാ​യാൽ വഴിയി​ലെ​ങ്ങും ഒരു കുഞ്ഞി​നെ​പ്പോ​ലും കാണി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അതി​ക്ര​മി​ക​ളു​ടെ ശല്യം ഉണ്ടാക​രു​തേ എന്ന്‌ ആശിച്ചു​കൊണ്ട്‌—മിക്ക​പ്പോ​ഴും പ്രാർഥി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌—ആണ്‌ ഓരോ രാത്രി​യും എല്ലാവ​രും തള്ളിനീ​ക്കി​യി​രു​ന്നത്‌.”

മിഷനറി ഭവനമാ​യി ഉപയോ​ഗി​ക്കാൻ ഒരു വീടു കിട്ടു​ന്ന​തു​വരെ തങ്ങളുടെ കൂടെ താമസി​ക്കാൻ വൈസ്‌വാ സഹോ​ദ​ര​നും കുടും​ബ​വും ഹൈന്റ്‌സി​നെ​യും മേരി​ആ​നി​നെ​യും ക്ഷണിച്ചു. സാം വൈസ്‌വാ ഒരു അധ്യാ​പ​ക​നാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും രാജ്യത്തെ പരിതാ​പ​ക​ര​മായ സാമ്പത്തി​ക​സ്ഥി​തി ആ കുടും​ബ​ത്തെ​യും വല്ലാതെ ബാധി​ച്ചി​രു​ന്നു. ദാരി​ദ്ര്യ​ത്തി​ന്മ​ധ്യേ അവർ കാണിച്ച ആതിഥ്യം, അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ വളരെ ശ്രദ്ധേ​യ​മാണ്‌.

“സുരക്ഷി​ത​മായ ഒരു സ്ഥലത്ത്‌ വീടു കണ്ടെത്തുക അത്ര എളുപ്പ​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. അതു​കൊണ്ട്‌ അഞ്ചുമാ​സം ഞങ്ങൾ സാമിന്റെ കൂടെ​ത്തന്നെ താമസി​ച്ചു. പരസ്‌പരം അടുത്ത​റി​യാൻ അതു ഞങ്ങളെ സഹായി​ച്ചു. പലപ്പോ​ഴും അവരുടെ വലിയ കുടും​ബ​ത്തിന്‌ ഒരു​നേ​രത്തെ ആഹാരമേ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. എന്നാലും അവർ സദാ സന്തുഷ്ട​രാ​യി​രു​ന്നു. നല്ല അനുസ​ര​ണ​വും ആദരവും ഉള്ളവരാ​യി​രു​ന്നു കുട്ടികൾ. പട്ടണത്തി​ലെ ജലവി​തരണ സംവി​ധാ​നം ശരിക്കു പ്രവർത്തി​ക്കാ​ഞ്ഞ​തി​നാൽ കുട്ടികൾ, 20 ലിറ്റർ കൊള്ളുന്ന വലിയ പ്ലാസ്റ്റിക്‌ പാത്ര​ങ്ങ​ളിൽ വെള്ളം നിറച്ച്‌ തലയിൽ ചുമന്നു​കൊ​ണ്ടു വരുമാ​യി​രു​ന്നു. വയൽസേ​വനം കഴിഞ്ഞ്‌ ഞങ്ങൾ വീട്ടി​ലെ​ത്തു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും ഞങ്ങൾക്കു​വേണ്ടി അവർ എപ്പോ​ഴും ശുദ്ധജലം കരുതി​വെ​ച്ചി​രു​ന്നു. വെള്ളം സൂക്ഷിച്ച്‌ ഉപയോ​ഗി​ക്കാൻ ഞങ്ങൾ പഠി​ച്ചെന്നു പറയേ​ണ്ട​തി​ല്ല​ല്ലോ. ഏതാനും ലിറ്റർ വെള്ളം​കൊ​ണ്ടാണ്‌ ഞങ്ങൾ കുളി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌; ആ വെള്ളം ബേസി​നിൽ ശേഖരിച്ച്‌ കക്കൂസിൽ ഒഴിക്കാൻ ഉപയോ​ഗി​ക്കും,” ഹൈന്റ്‌സ്‌ പറയുന്നു.

1983 ഏപ്രി​ലിൽ, ആദ്യത്തെ മിഷന​റി​മാ​രെ യുഗാ​ണ്ട​യിൽനിന്ന്‌ തുരത്തി​യിട്ട്‌ ഏതാണ്ട്‌ 10 വർഷമാ​യ​പ്പോൾ, പുതിയ നാലു​മി​ഷ​ന​റി​മാർക്ക്‌ താരത​മ്യേന സുരക്ഷി​ത​മായ ഒരു സ്ഥലത്ത്‌ ഒരു ഭവനം കണ്ടെത്താ​നാ​യി. പൊതു​വെ നിലനിന്ന അരക്ഷി​താ​വ​സ്ഥ​യും അവശ്യ​സാ​ധ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ​പോ​ലും ദൗർല​ഭ്യ​വും പല വെല്ലു​വി​ളി​ക​ളും ഉയർത്തി​യെ​ങ്കി​ലും അതി​നെ​യെ​ല്ലാം വെല്ലു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു അവിടത്തെ സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രു​ടെ സ്‌നേഹം.

“ആളുക​ളു​മാ​യി സുവാർത്ത പങ്കു​വെ​ക്കു​ന്നത്‌ ഞങ്ങൾ ഏറെ ആസ്വദി​ച്ചു. മതതത്‌പ​ര​രായ അവരിൽ മിക്കവ​രു​ടെ​യും കൈവശം ബൈബി​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; മാത്രമല്ല, ബൈബിൾ വിഷയങ്ങൾ ചർച്ച​ചെ​യ്യാൻ അവർ എപ്പോ​ഴും മനസ്സു​കാ​ണി​ച്ചു. നല്ല പെരു​മാറ്റ മര്യാ​ദകൾ ശീലി​ച്ചി​രുന്ന അവരു​മാ​യി ഒരു സംഭാ​ഷണം തുടങ്ങുക വളരെ എളുപ്പ​മാ​യി​രു​ന്നു. സാമ്പത്തി​ക​പ്ര​ശ്‌ന​ങ്ങ​ളും മറ്റു ബുദ്ധി​മു​ട്ടു​ക​ളും ഒക്കെ ഉണ്ടെങ്കി​ലും അവരുടെ മുഖത്ത്‌ എപ്പോ​ഴും ഒരു പുഞ്ചിരി ഉണ്ടായി​രു​ന്നു,” മേരിആൻ പറയുന്നു.

വാർധ​ക്യ​ത്തി​ലും തളരാതെ. . .

സമൂഹ​ത്തിൽ വലിയ നിലയും വിലയു​മൊ​ക്കെ​യുള്ള പ്രായ​മായ അനേകർ സുവാർത്ത​യ്‌ക്കു ചെവി​കൊ​ടു​ക്കു​ക​യും പ്രായാ​ധി​ക്യ​ത്തി​ലും യഹോ​വയെ സേവി​ക്കാൻ തീരു​മാ​നി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തി​ട്ടുണ്ട്‌. പൗലൂ മൂക്കാസാ അതി​നൊ​രു ഉദാഹ​ര​ണ​മാണ്‌. ഒരു അധ്യാ​പ​ക​നാ​യി​രുന്ന അദ്ദേഹം 89-ാം വയസ്സി​ലാണ്‌ സത്യം പഠിച്ചത്‌. രണ്ടു ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധങ്ങൾ, കോളനി ഭരണം, ക്രൂര​മായ സ്വേച്ഛാ​ധി​പ​ത്യം, മറ്റു രാഷ്‌ട്രീയ സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ പലതും കണ്ടും കേട്ടും അനുഭ​വിച്ച പൗലൂ​വിന്‌ ദൈവ​രാ​ജ്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു പഠിക്കാൻ വലിയ ഉത്സാഹ​മാ​യി​രു​ന്നു. മിശി​ഹൈക രാജാ​വായ യേശു​ക്രി​സ്‌തു, ‘നിലവി​ളി​ക്കുന്ന ദരി​ദ്ര​നെ​യും സഹായ​മി​ല്ലാത്ത എളിയ​വ​നെ​യും പീഡയിൽനി​ന്നു വിടു​വി​ക്കും’ എന്നറി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു വലിയ സന്തോ​ഷ​മാ​യി.—സങ്കീ. 72:12, 14.

രണ്ടുവർഷം കഴിഞ്ഞ്‌ പൗലൂ സ്‌നാ​ന​പ്പെ​ടാൻ ഒരുങ്ങി​യ​പ്പോൾ, ‘ഇത്രയും പ്രായ​മായ ഒരാളെ എങ്ങനെ വെള്ളത്തിൽ പൂർണ​മാ​യി മുക്കും?’ എന്ന ചിന്തയാ​യി​രു​ന്നു സഹോ​ദ​ര​ന്മാർക്ക്‌. എന്നാൽ അവരുടെ ഭയം അസ്ഥാന​ത്താ​യി​രു​ന്നു. കാരണം, ഒരു ചെറു​പ്പ​ക്കാ​രൻ വെള്ളത്തി​ലി​റ​ങ്ങാൻ മടിച്ചു​നി​ന്ന​പ്പോൾ 91 വയസ്സുള്ള പൗലൂ ഒരു കൂസലു​മി​ല്ലാ​തെ സ്‌നാ​ന​മേറ്റ്‌ നിറചി​രി​യോ​ടെ പൊങ്ങി​വന്നു; ശുശ്രൂ​ഷ​യി​ലെ പങ്ക്‌ അൽപ്പം പരിമി​ത​മാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും, ഏതാനും വർഷത്തി​നു​ശേഷം മരിക്കു​ന്ന​തു​വരെ പൗലൂ, തന്നെ സന്ദർശി​ക്കു​ന്ന​വ​രോ​ടെ​ല്ലാം ഉത്സാഹ​ത്തോ​ടെ രാജ്യ​സു​വാർത്ത പങ്കു​വെ​ച്ചി​രു​ന്നു.

മോശ​മാ​യ ആരോ​ഗ്യ​സ്ഥി​തി​യും ഒപ്പം പ്രായാ​ധി​ക്യ​വും ലോവിൻസ നാകാ​യി​മാ സഹോ​ദ​രി​യെ അലട്ടി​യി​രു​ന്നു. രോഗം​മൂ​ലം കാലുകൾ നീരു​വെ​ച്ചി​രു​ന്ന​തി​നാൽ പരസഹാ​യം കൂടാതെ എങ്ങോ​ട്ടും പോകാൻ പറ്റാത്ത സ്ഥിതി​യാ​യി​രു​ന്നു. എന്നിട്ടും, സ്‌മാ​ര​ക​കാ​ലത്ത്‌ സഹായ പയനി​യ​റിങ്‌ ചെയ്യാൻ എല്ലാവ​രെ​യും പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ച​പ്പോൾ സഹോ​ദ​രി​ക്കും ഒന്നു ശ്രമി​ച്ചു​നോ​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​യി. ബൈബി​ള​ധ്യ​യ​ന​ത്തി​നാ​യി താത്‌പ​ര്യ​ക്കാ​രെ ലോവിൻസ​യു​ടെ വീട്ടി​ലേക്കു കൂട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി, പയനി​യ​റിങ്‌ ചെയ്യാൻ സഭ സഹോ​ദ​രി​യെ സഹായി​ച്ചു. ഗ്രാമ​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലെ ആളുകൾക്ക്‌ കത്തെഴു​താ​നും മിഷന​റി​മാർ സഹോ​ദ​രി​യെ പഠിപ്പി​ച്ചു; അതാകു​മ്പോൾ സഹോ​ദ​രി​ക്കു സാധി​ക്കു​മ്പോൾ ചെയ്‌താൽ മതിയ​ല്ലോ. ശനിയാ​ഴ്‌ച​ക​ളിൽ ഒരു മൂപ്പൻ, സഹോ​ദ​രി​യെ കമ്പാല​യി​ലെ നല്ല തിരക്കുള്ള ഒരു സ്ഥലത്തു കൊണ്ടു​ചെ​ന്നാ​ക്കും. അവിടെ പൊക്കം കുറഞ്ഞ ഒരു മതിലിൽ ഇരുന്നു​കൊണ്ട്‌ വഴി​പോ​ക്ക​രോട്‌ ദിവസം​മു​ഴു​വൻ സാക്ഷീ​ക​രി​ക്കാ​നാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു. മാസാ​വ​സാ​നം സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടും സംതൃ​പ്‌തി​യോ​ടും​കൂ​ടെ സഹോ​ദരി പറഞ്ഞു: “എനിക്കും ഇത്‌ ചെയ്യാ​നാ​കും, ആസ്വദി​ക്കാ​നാ​കും!” സഭ നൽകിയ നല്ല പിന്തു​ണ​യാൽ തുടർന്നു​വന്ന 11 മാസം​കൂ​ടി പയനി​യ​റിങ്‌ ചെയ്യാൻ സഹോ​ദ​രി​ക്കു സാധിച്ചു!

“. . . എന്ന്‌ എങ്ങനെ പറയും?”

യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ കഠിനാ​ധ്വാ​നി​ക​ളായ പ്രസാ​ധ​കർക്കു പിന്തു​ണ​യു​മാ​യി, 1980-കളിൽ ഉത്സാഹി​ക​ളായ നിരവധി മിഷന​റി​മാർ അവി​ടെ​യെത്തി. ചിലർ ഗിലെ​യാ​ദിൽനിന്ന്‌ പുതു​താ​യി ബിരുദം നേടി​യ​വ​രാ​യി​രു​ന്നു. മറ്റുള്ള​വ​രാ​കട്ടെ, സയറിൽനിന്ന്‌ (ഇപ്പോൾ കോം​ഗോ ഡെമോ​ക്രാ​റ്റിക്‌ റിപ്പബ്ലിക്‌) നാടു​ക​ട​ത്ത​പ്പെട്ട മിഷന​റി​മാ​രാ​യി​രു​ന്നു. കമ്പാല​യി​ലും ജിൻജാ​യി​ലും കൂടുതൽ മിഷന​റി​മാർ എത്തിയ​തു​കൊണ്ട്‌ ജനസാ​ന്ദ്രത കൂടു​ത​ലുള്ള ആ പ്രദേ​ശങ്ങൾ സമഗ്ര​മാ​യി പ്രവർത്തി​ക്കാ​നാ​യി. കൊയ്‌ത്തി​നു പാകമാ​യി​രുന്ന യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ വയൽ മിഷന​റി​മാ​രെ ഉത്സാഹ​ഭ​രി​ത​രാ​ക്കി. എന്നാൽ താത്‌പ​ര്യ​ക്കാ​രെ കണ്ടെത്തു​ന്ന​തി​നെ​ക്കാൾ അവരുടെ താത്‌പ​ര്യം വളർത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു ഏറെ വെല്ലു​വി​ളി നിറഞ്ഞ സംഗതി.

മാസങ്ങ​ളി​ലെ ഗിലെ​യാദ്‌ പരിശീ​ല​ന​ത്തിൽനിന്ന്‌ ആവേശം ഉൾക്കൊണ്ട മാറ്റ്‌സ്‌ ഹോം​ക്വിസ്റ്റ്‌ പ്രാ​ദേ​ശിക ഭാഷ പഠി​ച്ചെ​ടു​ക്കാൻ ഊർജി​ത​മായ ശ്രമം ആരംഭി​ച്ചു; സത്യ​ത്തോ​ടുള്ള ആളുക​ളു​ടെ താത്‌പ​ര്യം വളർത്തി​യെ​ടു​ക്കാൻ അത്‌ ആവശ്യ​മാ​ണെന്ന്‌ അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്നു. അപ്പോ​ഴേ​ക്കും ഫ്രെഡ്‌ ന്യെൻഡെ, എൻറ്റെ​ബെ​യിൽ പ്രത്യേക പയനി​യ​റാ​യി സേവി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. സാമാ​ന്യം ഭേദമാ​യി ലുഗാണ്ട സംസാ​രി​ക്കാൻ പുതിയ മിഷന​റി​മാ​രെ പരിശീ​ലി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ പരിഭാ​ഷ​യി​ലുള്ള അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ വൈദ​ഗ്‌ധ്യം നന്നായി പ്രയോ​ജ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തി. ലുഗാണ്ട ഭാഷയി​ലെ മിക്ക വാക്കു​ക​ളും ‘നാക്ക്‌ ഉളുക്കുന്ന’വയായി​രു​ന്നു. ഈ പുതിയ ഭാഷ പഠിക്കു​ന്നത്‌ വിചാ​രി​ച്ച​തു​പോ​ലെ അത്ര എളുപ്പ​മ​ല്ലെന്ന്‌ മാറ്റ്‌സിന്‌ പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ മനസ്സി​ലാ​യി.

ഭാഷാ പഠനം തുടങ്ങിയ സമയത്ത്‌ ആദ്യ ക്ലാസ്സു​ക​ളി​ലൊ​ന്നിൽ മാറ്റ്‌സ്‌ ചോദി​ച്ചു: “ലുഗാ​ണ്ട​യിൽ ‘ദൈവ​രാ​ജ്യം’ എന്ന്‌ എങ്ങനെ പറയും?”

“ഓബ്‌വാ​കാ​ബാ​കാ ബ്വാ കാട്ടോൻഡാ,” വളരെ താളാ​ത്മ​ക​മാ​യി ഫ്രെഡി​ന്റെ മറുപടി.

‘ഒരുകാ​ല​ത്തും തനിക്കതു പറയാൻ പറ്റു​മെന്നു തോന്നു​ന്നില്ല,’ മാറ്റ്‌സ്‌ ചിന്തിച്ചു. വെറുതെ ഈ ചോദ്യം ചോദി​ക്ക​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ എന്ന്‌ ഓർത്തു​പോ​യി അദ്ദേഹം.

എന്നിരു​ന്നാ​ലും മാറ്റ്‌സ്‌ ഭാഷാ​പ​ഠ​ന​ത്തിൽ ശ്രദ്ധേ​യ​മായ പുരോ​ഗതി വരുത്തി; സാമാ​ന്യം നല്ല നിലയിൽത്തന്നെ ലുഗാണ്ട ഭാഷ കൈകാ​ര്യം ചെയ്യാ​മെ​ന്നാ​യി.

കൊയ്‌ത്തു​വേ​ല​യിൽ പുരോ​ഗ​തി

യുഗാ​ണ്ട​യിൽ 1980-കൾ മിക്കവാ​റും ദുരി​ത​പൂർണ​മായ സമയമാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും ബൈബിൾ സത്യ​ത്തോ​ടുള്ള ആളുക​ളു​ടെ പ്രതി​ക​രണം അസാധാ​ര​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. പ്രസാ​ധ​ക​രു​ടെ എണ്ണത്തിൽ ചുരു​ങ്ങിയ കാലം​കൊണ്ട്‌ 130 ശതമാനം വർധന​യു​ണ്ടാ​യി—1986-ൽ 328 ആയിരു​ന്നത്‌ 1990 ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും 766 ആയി വർധിച്ചു. രാജ്യ​മെ​മ്പാ​ടും പുതിയ കൂട്ടങ്ങൾ നിലവിൽ വന്നു. കമ്പാല​യിൽ സഭകളു​ടെ എണ്ണം ഇരട്ടി​യാ​യി. ജിൻജാ സഭയിൽ പ്രസാ​ധ​ക​രു​ടെ എണ്ണം മൂന്നി​ര​ട്ടി​യിൽ ഏറെയാ​യി. അതേസ​മയം, ഇഗാങ്‌ഗ​യി​ലെ കൂട്ടം പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ ഒരു സഭയാ​യി​ത്തീ​രു​ക​യും ചെയ്‌തു.

“വളരെ പെട്ടെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു ഈ വളർച്ച. ഇത്രമാ​ത്രം പുതിയ പ്രസാ​ധകർ എവി​ടെ​നി​ന്നു വരുന്നു എന്നു​പോ​ലും ഞങ്ങൾ ചിന്തി​ച്ചു​പോ​യി. കാരണം, പ്രസാ​ധ​ക​രാ​യി​ത്തീ​രാൻ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​മാ​യുള്ള ചർച്ചയ്‌ക്കു​വേണ്ടി, കുറെ​ക്കാ​ല​ത്തേക്ക്‌ മിക്കവാ​റും എല്ലാ ഞായറാ​ഴ്‌ച​യും​തന്നെ ഞങ്ങൾക്കു സമയം ക്രമീ​ക​രി​ക്കേ​ണ്ടി​വന്നു,” ജിൻജാ​യി​ലെ ഒരു മൂപ്പൻ പറയുന്നു.

വിസ്‌തൃ​ത​മായ വയലിലെ കൊയ്‌ത്ത്‌

വലിയ പുരോ​ഗ​തിക്ക്‌ ഇടയാ​ക്കിയ ഒരു സംഗതി സഹോ​ദ​രങ്ങൾ പ്രകട​മാ​ക്കിയ നല്ല പയനിയർ ആത്മാവാണ്‌. ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലെ സുവി​ശേ​ഷ​ക​രായ പൗലോ​സി​നെ​യും ശീലാ​സി​നെ​യും തിമൊ​ഥെ​യൊ​സി​നെ​യും​പോ​ലെ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ മുഴു​സമയ സേവക​രും മറ്റുള്ള​വർക്കു ‘പിന്തു​ട​രാൻ ഒരു മാതൃക’ വെച്ചു. (2 തെസ്സ. 3:9) ഇത്തരം നല്ല മാതൃ​ക​യും വയലിലെ വർധി​ച്ചു​വ​രുന്ന ആവശ്യ​വും നിമിത്തം തങ്ങളുടെ ശുശ്രൂഷ വികസി​പ്പി​ക്കാൻ ഉത്സാഹി​ക​ളായ പല പ്രസാ​ധ​ക​രും പ്രചോ​ദി​ത​രാ​യി. പ്രായ​മാ​യ​വ​രും ചെറു​പ്പ​ക്കാ​രും, ഏകാകി​ക​ളും വിവാ​ഹി​ത​രും, പുരു​ഷ​ന്മാ​രും സ്‌ത്രീ​ക​ളും എന്തിന്‌, കുടും​ബ​പ്രാ​ര​ബ്ധങ്ങൾ ഉള്ള ചിലർപോ​ലും, കഠിനാ​ധ്വാ​നി​ക​ളായ പയനി​യർമാ​രു​ടെ നിരയിൽ ചേർന്നു. 1980-കളുടെ അവസാ​ന​ത്തിൽ, ശരാശരി എണ്ണം നോക്കു​മ്പോൾ, പ്രസാ​ധ​ക​രിൽ 25 ശതമാ​ന​ത്തി​ലേ​റെ​പ്പേർ ഏതെങ്കി​ലു​മൊ​രു പയനിയർ സേവന​ത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടു. ചിലർക്കാ​ണെ​ങ്കിൽ ഇന്നോളം മുഴു​സ​മ​യ​സേ​വ​ന​ത്തിൽ തുടരാൻ സാധി​ച്ചി​ട്ടു​മുണ്ട്‌.

വാർഷി​ക​മാ​യി ക്രമീ​ക​രി​ച്ചി​രുന്ന, ‘മാസി​ഡോ​ണി​യൻ വേല’ എന്നു വിളി​ക്ക​പ്പെട്ട പ്രത്യേക പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്ത​നത്തെ പയനി​യർമാർ ആത്മാർഥ​മാ​യി പിന്തു​ണച്ചു. (പ്രവൃ. 16:9, 10) വർഷങ്ങ​ളോ​ളം ഇത്തരം പ്രത്യേക പ്രവർത്ത​നങ്ങൾ ക്രമീ​ക​രി​ച്ചി​രു​ന്നു. നിയമി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​തോ, അപൂർവ​മാ​യി പ്രവർത്തി​ക്കു​ന്ന​തോ ആയ പ്രദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ സഭകൾ മൂന്നു​മാ​സം​വരെ പ്രവർത്തി​ക്കും. കൂടാതെ, ആവശ്യം ഏറെയു​ള്ളി​ടത്തു പ്രവർത്തി​ക്കാൻ, ചില സാധാരണ പയനി​യർമാ​രെ താത്‌കാ​ലിക പ്രത്യേക പയനി​യർമാ​രാ​യും നിയമി​ച്ചു. അത്യന്തം പ്രോ​ത്സാ​ഹ​ജ​ന​ക​മായ ഫലമാണ്‌ അതുമൂ​ലം ഉണ്ടായത്‌. ഇത്തരം പ്രത്യേക പ്രവർത്തനം ക്രമീ​ക​രി​ച്ച​തിന്‌ ആത്മാർഥ​ഹൃ​ദ​യ​രായ അനേകർ വിലമ​തി​പ്പു പ്രകടി​പ്പി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി; കാരണം, അതുവ​ഴി​യാണ്‌ അവർ സത്യം അറിയാൻ ഇടയാ​യത്‌. അങ്ങനെ, നിരവധി പുതിയ കൂട്ടങ്ങ​ളും സഭകളും രൂപീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെട്ടു.

കാബാലെ എന്ന പട്ടണത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു ഒരിക്കൽ ഇത്തരത്തി​ലുള്ള പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം ക്രമീ​ക​രി​ച്ചത്‌. അവിടെ പ്രവർത്തി​ക്കു​മ്പോൾ മിഷന​റി​മാ​രായ പീറ്റർ ഏബ്രാ​മോ​വും മൈക്കിൾ റൈസും മുമ്പ്‌ ബൈബിൾ പഠിച്ചി​രുന്ന മാർഗ്രറ്റ്‌ റ്റോഫാ​യോ​യെ കണ്ടുമു​ട്ടി. താൻ പഠിച്ചത്‌ സത്യമാ​ണെന്നു ബോധ്യം വന്നിരുന്ന അവർ തന്റെ വിശ്വാ​സ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ മറ്റുള്ള​വ​രോട്‌ അനൗപ​ചാ​രി​ക​മാ​യി സംസാ​രി​ക്കാ​റു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എങ്ങനെ​യും മാർഗ്ര​റ്റി​നെ സഹായി​ക്കാൻ ആഗ്രഹിച്ച മിഷന​റി​മാർ തങ്ങളുടെ കൈവശം ആകെപ്പാ​ടെ ഉണ്ടായി​രുന്ന തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽനിന്ന്‌ ന്യായ​വാ​ദം ചെയ്യൽ പുസ്‌തകം അവർക്കു കൊടു​ത്തു. സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ ആ പ്രദേശം വിട്ടു​പോ​കു​ന്ന​തി​നു​മുമ്പ്‌ അവസാ​ന​മാ​യി അവിടെ ചെന്ന​പ്പോൾ മാർഗ്രറ്റ്‌ അവർക്കാ​യി ഒരു സദ്യതന്നെ ഒരുക്കി. ആ സ്‌ത്രീ​യു​ടെ ദയയും ഔദാ​ര്യ​വും സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ അങ്ങേയറ്റം വിലമ​തി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും, ആ വീട്ടിൽ ആകെക്കൂ​ടി ഉണ്ടായി​രുന്ന ഒരു കോഴി​യെ​യാ​ണ​ല്ലോ തങ്ങൾക്കു​വേണ്ടി പാചകം ചെയ്‌തത്‌ എന്നോർത്ത​പ്പോൾ അവർക്കു വിഷമം തോന്നി. ആ കോഴി​യു​ടെ മുട്ട അവരുടെ ദരിദ്ര കുടും​ബ​ത്തി​ന്റെ ആഹാര​ത്തിന്‌ എത്രമാ​ത്രം ഉതകി​യി​രു​ന്നു എന്ന്‌ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർക്ക്‌ അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്നു. “അതൊ​ന്നും കാര്യ​മാ​ക്കേണ്ട; നിങ്ങൾ എനിക്കു നൽകി​യ​തി​നോ​ടുള്ള താരത​മ്യ​ത്തിൽ ഞാൻ ഈ ചെയ്‌തത്‌ ഒന്നുമല്ല,” മാർഗ്രറ്റ്‌ പറഞ്ഞു. പിന്നീട്‌ സ്‌നാ​ന​മേറ്റ അവർ, മരണം​വരെ തീക്ഷ്‌ണ​ത​യുള്ള ഒരു പ്രസാ​ധി​ക​യാ​യി പ്രവർത്തി​ച്ചു.

സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾ തങ്ങൾക്കു ലഭിച്ചി​ട്ടുള്ള പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ മെച്ചമാ​യി ഉപയോ​ഗി​ച്ച​തും ദ്രുത​ഗ​തി​യി​ലുള്ള വളർച്ച​യ്‌ക്ക്‌ ഇടയാക്കി. “പഠിപ്പി​ക്കൽ പ്രാപ്‌തി മെച്ച​പ്പെ​ടു​ത്താൻ നാം ശ്രമി​ക്കാ​റു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും ബൈബി​ളും പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളു​മാണ്‌ ആളുകളെ ഏറെ സ്വാധീ​നി​ക്കു​ന്നത്‌, ജീവി​ത​ത്തിൽ മാറ്റങ്ങൾ വരുത്താൻ പ്രചോ​ദി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. വായി​ക്കാൻ അറിയാ​ത്ത​വ​രും എന്നാൽ സത്യത്തി​നാ​യി ദാഹി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​മായ ആളുക​ളു​ടെ ഹൃദയത്തെ സ്‌പർശി​ക്കാൻ പോന്ന​താണ്‌ നമ്മുടെ ചില ലഘുപ​ത്രി​കകൾ,” നേരത്തേ പരാമർശിച്ച മാറ്റ്‌സ്‌ പറയുന്നു.

പ്രതി​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളി​ന്മ​ധ്യേ. . .

1980-കളുടെ അവസാ​ന​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലെ ആവേ​ശോ​ജ്വ​ല​മായ പുരോ​ഗ​തി​യോ​ടൊ​പ്പം പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളും തലപൊ​ക്കി. 1985 ജൂ​ലൈ​യിൽ ഭരണകൂ​ടത്തെ അട്ടിമ​റിച്ച്‌ വീണ്ടും പട്ടാള​ഭ​രണം തുടങ്ങി. മുമ്പു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു​പോ​ലുള്ള സുരക്ഷി​ത​ത്വ​മി​ല്ലാത്ത അവസ്ഥ വീണ്ടും നിലവിൽവന്നു; ഗറില്ലാ ആക്രമണം ശക്തമായി. മുൻഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ ഭാഗമാ​യി​രുന്ന, പലായനം ചെയ്യുന്ന പട്ടാള​ക്കാർ നിയ​ന്ത്ര​ണാ​തീ​ത​മാം​വി​ധം ആക്രമ​ണ​കാ​രി​ക​ളാ​യി; അവർ വസ്‌തു​വ​കകൾ കൊള്ള​യ​ടി​ക്കു​ക​യും കണ്ണിൽക്ക​ണ്ട​വ​രെ​യെ​ല്ലാം വെടി​വെ​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. ജിൻജാ​യിൽ മിഷന​റി​മാർ താമസി​ച്ചി​രുന്ന പ്രദേ​ശ​ത്താ​യി​രു​ന്നു കുറെ​ക്കാ​ല​ത്തേക്ക്‌ രൂക്ഷമായ പോരാ​ട്ടം നടന്നി​രു​ന്നത്‌. ഒരു ദിവസം പട്ടാള​ക്കാർ മിഷന​റി​ഭ​വ​ന​വും റെയ്‌ഡ്‌ ചെയ്‌തു. എന്നാൽ അവർ ആരാ​ണെന്നു മനസ്സി​ലാ​ക്കി​യ​പ്പോൾ, ഏതാനും ചില സാധനങ്ങൾ കൊണ്ടു​പോ​യ​ത​ല്ലാ​തെ, ഒന്നും അവർ നശിപ്പി​ച്ചില്ല. 1986 ജനുവ​രി​യിൽ മറ്റൊരു ഭരണകൂ​ടം അധികാ​ര​ത്തിൽ വന്നു, രാജ്യത്തെ ക്രമസ​മാ​ധാ​ന​നില പുനഃ​സ്ഥാ​പി​ക്കാൻ ഒരു ശ്രമം നടത്തി.

എന്നാൽ പുതിയ സർക്കാ​രിന്‌ പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ, തികച്ചും പുതി​യ​തും ഏറെ നാശകാ​രി​യു​മായ ഒരു ശത്രു​വി​നെ നേരി​ടേ​ണ്ടി​വന്നു—എയ്‌ഡ്‌സ്‌ മഹാവ്യാ​ധി. 1980-കളിൽ ഈ രോഗം പടർന്നു​പി​ടി​ച്ച​പ്പോൾ ഏറ്റവും ബാധി​ക്ക​പ്പെട്ട രാഷ്‌ട്ര​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നാണ്‌ യുഗാണ്ട. ഇതുമൂ​ലം 10 ലക്ഷം പേരെ​ങ്കി​ലും അവിടെ മരിച്ച​താ​യി കരുത​പ്പെ​ടു​ന്നു—അതാകട്ടെ സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ 15 വർഷത്തെ രാഷ്‌ട്രീയ പോരാ​ട്ട​ങ്ങ​ളി​ലും ആഭ്യന്ത​ര​യു​ദ്ധ​ത്തി​ലും മരിച്ച​വ​രെ​ക്കാൾ കൂടുതൽ പേരാണ്‌! ഈ രോഗം നമ്മുടെ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങളെ എങ്ങനെ ബാധിച്ചു?

“നല്ല ഉത്സാഹ​ത്തോ​ടും ചുറു​ചു​റു​ക്കോ​ടും​കൂ​ടെ പുതു​താ​യി സത്യം സ്വീക​രിച്ച ചില സഹോ​ദ​രീ​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രും എയ്‌ഡ്‌സിന്‌ അടിയറ പറയേ​ണ്ടി​വന്നു. സത്യം പഠിക്കു​ന്ന​തി​നു​മു​മ്പു​തന്നെ അവർക്കു രോഗം​പി​ടി​പെ​ട്ടി​രു​ന്നു,” വാഷി​ങ്‌ടൺ സെൻടോ​ങ്‌ഗോ പറയുന്നു. മറ്റുചി​ലർക്കു രോഗം ബാധി​ച്ചത്‌ അവിശ്വാ​സി​ക​ളായ ഇണകളിൽനി​ന്നാണ്‌.

“ഞങ്ങൾക്ക്‌ അടുത്ത​റി​യാ​വുന്ന, പ്രിയ​പ്പെട്ട ആരെങ്കി​ലും ഇത്തരത്തിൽ മരിക്കാത്ത ഒരു മാസം​പോ​ലും ഉണ്ടായി​രു​ന്നെന്നു തോന്നു​ന്നില്ല. മിക്കവാ​റും എല്ലാ കുടും​ബ​ത്തിൽനി​ന്നും ആരെങ്കി​ലും നഷ്ടപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു,” വാഷി​ങ്‌ടൺ പറയുന്നു. “എയ്‌ഡ്‌സി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പല അന്ധവി​ശ്വാ​സ​ങ്ങ​ളും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. ഇത്‌ ശാപഫ​ല​മാ​ണെ​ന്നും ഇതിന്‌ മന്ത്രവാ​ദ​വു​മാ​യി ബന്ധമു​ണ്ടെ​ന്നും പലരും കരുതി. ഇത്തരം തെറ്റായ വീക്ഷണം ആളുകളെ പരി​ഭ്രാ​ന്ത​രാ​ക്കു​ക​യും അടിസ്ഥാ​ന​ര​ഹി​ത​മായ മുൻവി​ധി​കൾക്ക്‌ ഇടയാ​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. കൂടാതെ യുക്തി​പൂർവം ചിന്തി​ക്കാ​നുള്ള അവരുടെ പ്രാപ്‌തി​യെ​യും ഇതു ബാധിച്ചു,” അദ്ദേഹം തുടരു​ന്നു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും പുനരു​ത്ഥാന പ്രത്യാ​ശ​യാ​ലും ആത്മാർഥ​മായ ക്രിസ്‌തീയ സ്‌നേ​ഹ​ത്താ​ലും വിശ്വ​സ്‌ത​ത​യോ​ടെ നമ്മുടെ സഹോ​ദ​രീ​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാർ പരസ്‌പരം ആശ്വാസം പകർന്നു.

എന്നാൽ 1980-കളുടെ അവസാ​ന​മാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും, യുഗാ​ണ്ട​യിൽ കാര്യ​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ മെച്ച​പ്പെ​ടാ​നുള്ള സാധ്യത ദൃശ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. സുരക്ഷി​ത​ത്വം പുനഃ​സ്ഥാ​പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തോ​ടൊ​പ്പം സാമ്പത്തിക സ്ഥിതി​യും മെച്ച​പ്പെ​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അടിസ്ഥാ​ന​സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങൾ മെച്ച​പ്പെട്ടു; സാമൂ​ഹി​ക​ക്ഷേ​മ​പ​രി​പാ​ടി​കൾ ഊർജി​ത​മാ​ക്കു​ക​യോ നടപ്പി​ലാ​ക്കു​ക​യോ ചെയ്‌തു.

കൂടു​തൽക്കൂ​ടു​തൽ ആളുകൾ രാഷ്‌ട്രീയ ആദർശ​ങ്ങൾക്ക്‌ ഊന്നൽനൽകാൻ തുടങ്ങി​യ​തോ​ടെ ചില​പ്പോ​ഴെ​ങ്കി​ലും യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ നിഷ്‌പക്ഷത തെറ്റി​ദ്ധ​രി​ക്ക​പ്പെട്ടു. ഒരിക്കൽ അധികാ​രി​കൾ യാതൊ​രു കാരണ​വും കൂടാതെ ഒരു രാജ്യ​ഹാ​ളി​ന്റെ പണി നിറു​ത്തി​വെ​പ്പി​ച്ചു. ചില സമ്മേള​നങ്ങൾ നടത്താ​നുള്ള അനുമതി നിഷേ​ധി​ച്ചു. ചില മിഷന​റി​മാർക്ക്‌ പെർമിറ്റ്‌ പുതുക്കി കിട്ടാ​ഞ്ഞ​തി​നാൽ രാജ്യം വിട്ടു​പോ​കേ​ണ്ടി​വന്നു. 1991-ന്റെ അവസാ​ന​മാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും രണ്ടു മിഷന​റി​മാ​രേ അവിടെ ശേഷി​ച്ചു​ള്ളൂ. സ്ഥിതി​ഗ​തി​കൾ മെച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തി​നു​വേണ്ടി എന്തു ചെയ്യാ​നാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു?

നമ്മുടെ നിഷ്‌പക്ഷത സംബന്ധിച്ച്‌ അധികാ​രി​ക​ളോ​ടു സംസാ​രി​ക്കാൻ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ ഒരു പ്രതി​നി​ധി​സം​ഘത്തെ അയച്ചു. നമ്മുടെ നിലപാട്‌ അധികാ​രി​കൾക്കു ബോധ്യ​മാ​യ​തോ​ടെ, മിഷന​റി​മാർക്ക്‌ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലേക്കു മടങ്ങി​വ​രാ​നാ​യി. യാതൊ​രു തടസ്സവും കൂടാതെ വേല പുരോ​ഗ​മി​ച്ചു. 1993-ൽ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ പ്രസാ​ധ​ക​രു​ടെ എണ്ണം 1,000 ആയി. അതിനു​ശേഷം, വെറും അഞ്ചുവർഷം​കൊണ്ട്‌ രാജ്യ​ഘോ​ഷ​ക​രു​ടെ എണ്ണം 2,000 ആയി! ഇപ്പോൾ രാജ്യ​മെ​മ്പാ​ടു​മാ​യി, ഉത്സാഹ​പൂർവം പ്രവർത്തി​ക്കുന്ന 40-ഓളം മിഷന​റി​മാ​രുണ്ട്‌.

പരിഭാഷ കൂട്ടി​ച്ചേർക്കൽ വേലയെ ത്വരി​ത​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു

രാജ്യ​മെ​ങ്ങും ഇംഗ്ലീഷ്‌ പ്രചാ​ര​ത്തി​ലു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും വിവിധ വംശീയ കൂട്ടങ്ങൾ സംസാ​രി​ക്കുന്ന 30-ലേറെ മറ്റു ഭാഷക​ളു​മുണ്ട്‌ അവിടെ. അതിൽ ഏറ്റവും പ്രമു​ഖ​മാ​യി​ട്ടു​ള്ളത്‌ ലുഗാ​ണ്ട​യാണ്‌. പരിഭാ​ഷാ​വേ​ല​യി​ലെ പുരോ​ഗ​തി​യാണ്‌ അടുത്ത​കാ​ലത്തെ പെട്ടെ​ന്നുള്ള അഭിവൃ​ദ്ധി​ക്കു സഹായിച്ച മുഖ്യ ഘടകം.

ഫ്രെഡ്‌ ന്യെൻഡെ പറയുന്നു: “വിശ്വ​സ്‌ത​യായ സാക്ഷി​യാ​യി​രു​ന്നു എന്റെ അമ്മ. പക്ഷേ, അധ്യയന ലേഖനങ്ങൾ ഞാൻ ഇംഗ്ലീ​ഷിൽനിന്ന്‌ ലുഗാ​ണ്ട​യി​ലേക്ക്‌ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കൊ​ടു​ത്ത​പ്പോ​ഴാണ്‌ അമ്മ യോഗ​ങ്ങ​ളിൽനിന്ന്‌ ഏറെ പ്രയോ​ജനം നേടി​യത്‌. എന്നാൽ കൂടുതൽ ബൃഹത്തായ പരിഭാ​ഷാ​വേ​ല​യ്‌ക്കുള്ള പരിശീ​ല​ന​മാണ്‌ അതിലൂ​ടെ എനിക്കു ലഭിക്കു​ന്ന​തെന്ന്‌ അന്നെനിക്ക്‌ അറിയി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു.” എന്തു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കും ഫ്രെഡ്‌ അങ്ങനെ പറഞ്ഞത്‌?

1984-ൽ പയനി​യ​റിങ്‌ തുടങ്ങി ഏറെ താമസി​യാ​തെ, മിഷന​റി​മാർക്ക്‌ ലുഗാണ്ട-ഭാഷാ പരിശീ​ലനം നൽകാൻ അദ്ദേഹ​ത്തോട്‌ ആവശ്യ​പ്പെട്ടു. പിറ്റേ​വർഷം, ലുഗാണ്ട പരിഭാ​ഷാ സംഘത്തി​ലെ ഒരംഗ​മാ​യി പ്രവർത്തി​ക്കാൻ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു ക്ഷണം ലഭിച്ചു. ആദ്യ​മൊ​ക്കെ അദ്ദേഹ​വും മറ്റ്‌ പരിഭാ​ഷ​ക​രും സമയം കിട്ടു​ന്ന​തു​പോ​ലെ വീട്ടി​ലി​രു​ന്നാണ്‌ തങ്ങളുടെ ജോലി നിർവ​ഹി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. പിന്നീട്‌ ഒരു മിഷനറി ഭവന​ത്തോ​ടു ചേർന്നുള്ള ഒരു ചെറിയ മുറി​യിൽ എല്ലാവ​രും ഒരുമി​ച്ചി​രുന്ന്‌ മുഴു​സ​മയം പരിഭാഷ നിർവ​ഹി​ക്കാൻ തുടങ്ങി. 1970-കളുടെ മധ്യഭാ​ഗത്ത്‌ നിരോ​ധനം നിലവി​ലി​രി​ക്കെ, വീക്ഷാ​ഗോ​പു​ര​ത്തി​ന്റെ ഏതാനും ലക്കങ്ങൾ ലുഗാണ്ട ഭാഷയി​ലേക്ക്‌ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി പകർപ്പു​കൾ ഉണ്ടാക്കി​യി​രു​ന്നു. പക്ഷേ, പിന്നീട്‌ അതു നിന്നു​പോ​യി. അതിനു​ശേഷം 1987-ലാണ്‌ വീണ്ടും വീക്ഷാ​ഗോ​പു​രം ലുഗാ​ണ്ട​യിൽ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കാൻ തുടങ്ങി​യത്‌. തുടർന്നി​ങ്ങോട്ട്‌ പരിഭാ​ഷ​ക​രു​ടെ എണ്ണം വർധി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. കൂടാതെ, ലുഗാണ്ട ഭാഷയി​ലുള്ള സഭകളു​ടെ എണ്ണം വർധി​ക്കു​ന്ന​ത​നു​സ​രിച്ച്‌ കൂടുതൽ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ ലഭ്യമാ​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി അവർ കഠിന​മാ​യി അധ്വാ​നി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നു. ഇപ്പോൾ രാജ്യത്തെ സഭകളിൽ ഏതാണ്ട്‌ പകുതി​യും ലുഗാണ്ട ഭാഷാ സഭകളാണ്‌.

കാലാ​ന്ത​ര​ത്തിൽ, നമ്മുടെ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ മറ്റു ഭാഷക​ളി​ലേ​ക്കും പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ തുടങ്ങി. ഇപ്പോൾ അച്ചോളി, ലുക്കോൻസോ, റുന്യാൻകോര എന്നീ ഭാഷക​ളി​ലും മുഴു​സമയ പരിഭാ​ഷ​ക​രുണ്ട്‌. അതിനു​പു​റമേ, ആറ്റേസോ, മാഡീ, ലൂഗ്‌ബാ​രാ, റൂട്ടോ​റോ എന്നീ ഭാഷക​ളി​ലേ​ക്കും ഒറ്റപ്പെട്ട ചില പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌.

അച്ചോളി പരിഭാ​ഷ​ക​രു​ടെ ഓഫീസ്‌ ആ ഭാഷ കൂടു​ത​ലാ​യി സംസാ​രി​ക്കു​ന്നി​ട​മായ ഗൂലൂ​വി​ലും റുന്യാൻകോ​ര​ക്കാ​രു​ടേത്‌ ആ ഭാഷക്കാർ കൂടു​ത​ലുള്ള ഇംബാ​രാ​രാ​യി​ലു​മാണ്‌. അത്‌ അതാതു ഭാഷക്കാ​രു​മാ​യി ബന്ധംപു​ലർത്തു​ന്ന​തി​നും എളുപ്പം മനസ്സി​ലാ​കുന്ന സരളമായ ഭാഷയിൽ പരിഭാഷ നിർവ​ഹി​ക്കു​ന്ന​തി​നും പരിഭാ​ഷ​കരെ സഹായി​ക്കു​ന്നു. അതോ​ടൊ​പ്പം പരിഭാ​ഷ​ക​രു​ടെ സാന്നി​ധ്യം അവിടത്തെ സഭകളും ഏറെ ആസ്വദി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌.

പരിഭാഷ വേല നിർവ​ഹി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ നല്ല ശ്രമവും സാമ്പത്തിക പിന്തു​ണ​യും ആവശ്യ​മാണ്‌. ലോക​മൊ​ട്ടാ​കെ​യുള്ള മറ്റു പരിഭാഷ സംഘങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ലെ കഠിനാ​ധ്വാ​നി​ക​ളായ യുഗാണ്ടൻ പരിഭാ​ഷ​ക​രും, തങ്ങളുടെ വൈദ​ഗ്‌ധ്യ​വും ഭാഷാ​പ്രാ​വീ​ണ്യ​വും വികസി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നുള്ള പ്രത്യേക പരിശീ​ല​ന​പ​രി​പാ​ടി​യിൽനി​ന്നു പ്രയോ​ജനം നേടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അതിലൂ​ടെ നേടിയ ഫലങ്ങൾ അതിനാ​യി ചെയ്‌ത ശ്രമങ്ങൾക്കും വേണ്ടിവന്ന ചെലവു​കൾക്കും തക്ക മൂല്യ​മു​ള്ള​താ​യി​രു​ന്നു—മുമ്പെ​ന്ന​ത്തെ​ക്കാൾ അധിക​മാ​യി വിവിധ “ഗോ​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലും വംശങ്ങ​ളി​ലും ഭാഷക​ളി​ലും” നിന്നുള്ള കൂടുതൽ ആളുകൾ യുഗാ​ണ്ട​യിൽ ഇന്ന്‌ സ്വന്തം ഭാഷയിൽ ബൈബിൾ സത്യങ്ങൾ വായിച്ച്‌ പ്രയോ​ജനം നേടുന്നു. (വെളി. 7:9, 10) അതിന്റെ ഫലമോ? 2003-ഓടെ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ രാജ്യ​പ്ര​സം​ഗ​ക​രു​ടെ എണ്ണം 3,000 കവിഞ്ഞു; വെറും മൂന്നു​വർഷ​ത്തി​നു​ശേഷം 2006-ൽ അത്‌ 4,005 ആയി വർധിച്ചു!

ആരാധനാ സ്ഥലങ്ങളു​ടെ ആവശ്യ​വും വർധിച്ചു

ആദ്യകാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ സ്വകാര്യ ഭവനങ്ങ​ളി​ലും കമ്മ്യൂ​ണി​റ്റി ഹാളു​ക​ളി​ലും സ്‌കൂ​ളു​ക​ളി​ലും​മ​റ്റു​മാണ്‌ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ യോഗ​ങ്ങൾക്കു കൂടി​വ​ന്നി​രു​ന്നത്‌. ആദ്യമാ​യി ക്രിസ്‌തീയ യോഗ​ങ്ങൾക്കു​വേണ്ടി മാത്ര​മാ​യുള്ള ഹാളുകൾ പണിതത്‌ നാമാ​യിൻഗോ, റൂസെസെ എന്നീ ഗ്രാമ​ങ്ങ​ളി​ലാണ്‌. വെറുതെ കട്ട കെട്ടിയ, മേൽക്കൂര മേഞ്ഞ കെട്ടി​ട​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു അവ. ഈ രണ്ടു സ്ഥലങ്ങളി​ലും സഹോ​ദ​രങ്ങൾ മുൻ​കൈ​യെ​ടു​ത്തു പ്രവർത്തി​ച്ച​തിന്‌ നല്ല ഫലമു​ണ്ടാ​യി; സഭകൾ അവിടെ സ്ഥിര​പ്പെട്ടു.

എന്നാൽ പട്ടണങ്ങ​ളിൽ ലളിത​മായ ഒരു കെട്ടിടം ഉണ്ടാക്ക​ണ​മെ​ങ്കിൽപ്പോ​ലും വലിയ ചെലവാ​കും. യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ സാമ്പത്തിക സ്ഥിതി മോശ​മാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ പട്ടണങ്ങ​ളിൽ രാജ്യ​ഹാ​ളു​കൾ ഉണ്ടാക്കു​ക​യെ​ന്നത്‌ ഏതാണ്ട്‌ അസംഭ​വ്യ​മാ​യി കാണ​പ്പെട്ടു. 1988 മാർച്ചി​ലാണ്‌ ആദ്യമാ​യി ജിൻജാ​യിൽ ഒരു രാജ്യ​ഹാ​ളി​ന്റെ സമർപ്പണം നടന്നത്‌. വളരെ ശ്രമക​ര​മായ വേലയാ​യി​രു​ന്നു അത്‌—അടുത്തുള്ള ഒരു വനത്തിൽ പോയി മരം വെട്ടി, തടി ചെളി​നി​റഞ്ഞ പാതക​ളി​ലൂ​ടെ ലോറി​യിൽ കൊണ്ടു​വന്ന്‌ ഹാൾ പണിയുക! പിന്നീട്‌, ഇംബാലെ, കമ്പാല, ടോ​റോ​റോ എന്നീ സ്ഥലങ്ങളി​ലെ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളും തങ്ങളുടെ വൈദ​ഗ്‌ധ്യ​ങ്ങൾ ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ രാജ്യ​ഹാ​ളു​കൾ പണിയാൻ മുൻ​കൈ​യെ​ടു​ത്തു.

1999-ഓടെ രാജ്യ​ഹാൾ നിർമാ​ണ​വേല ത്വരി​ത​പ്പെട്ടു. ദക്ഷിണാ​ഫ്രിക്ക ബ്രാഞ്ചി​ലെ റീജിനൽ എൻജി​നീ​യ​റിങ്‌ ഓഫീ​സി​ന്റെ കീഴിൽ നിർമാ​ണ​ത്തി​നാ​യി ഒരു സംഘത്തെ ബ്രാഞ്ച്‌ നിയമി​ച്ച​തോ​ടെ​യാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. ആ സംഘത്തിൽ രണ്ടു സാർവ​ദേ​ശീയ സേവക​രും അവരുടെ ഭാര്യ​മാ​രും ഉൾപ്പെടെ ഒൻപതു​പേർ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. ഉത്സാഹി​ക​ളായ അവർ പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ പണി പഠി​ച്ചെ​ടു​ത്തു. മാത്രമല്ല, പ്രാ​ദേ​ശിക സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രെ പരിശീ​ലി​പ്പി​ക്കാ​നും അവർക്കു സാധിച്ചു. നിർമാ​ണ​വേല ഊർജി​ത​മാ​യി, 67 ഹാളുകൾ നിർമി​ക്ക​പ്പെട്ടു. ശരാശരി ഒന്നരമാ​സം​കൊ​ണ്ടാണ്‌ ഓരോ ഹാളും പൂർത്തി​യാ​യത്‌. ആധുനിക നിർമാ​ണോ​പ​ക​ര​ണങ്ങൾ ഏറെ​യൊ​ന്നും ഉണ്ടായി​രു​ന്നില്ല, ജലക്ഷാമം സർവസാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു, നിർമാ​ണ​വ​സ്‌തു​ക്ക​ളു​ടെ ലഭ്യത​യും പലപ്പോ​ഴും പ്രശ്‌നം സൃഷ്ടി​ച്ചി​രു​ന്നു—എന്നിട്ടും ഒന്നരമാ​സം​കൊ​ണ്ടു പണി പൂർത്തി​യാ​ക്കാ​നാ​യി എന്നത്‌ ഒരു വലിയ സംഗതി​യാ​യി​രു​ന്നു.

യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ മിക്ക സഭകൾക്കും ഇപ്പോൾ സ്വന്തമാ​യി രാജ്യ​ഹാൾ ഉണ്ട്‌. അതിന്‌ സമൂഹ​ത്തിൽ അതി​ന്റേ​തായ ഒരു വിലയു​ണ്ടു​താ​നും. ഒരു ക്ലാസ്സ്‌ റൂമിൽ കൂടി​വ​രു​ന്ന​തി​നെ​ക്കാൾ ആരാധ​ന​യ്‌ക്കാ​യി മാന്യ​മായ ഒരു സ്ഥലത്ത്‌ വരാൻ ഇഷ്ടപ്പെ​ടു​ന്ന​വ​രാണ്‌ താത്‌പ​ര്യ​ക്കാർ. അതു​കൊണ്ട്‌ യോഗ​ഹാ​ജർ പെട്ടെന്ന്‌ ഏറെ വർധിച്ചു; സഭകളിൽ വലിയ വളർച്ച​യു​ണ്ടാ​യി.

ത്വരിത വളർച്ച​യ്‌ക്ക്‌ അനുസൃ​ത​മാ​യി. . .

സഭകളി​ലെ അസാധാ​ര​ണ​മായ വളർച്ച​മൂ​ലം സമ്മേള​ന​ങ്ങ​ളും കൺ​വെൻ​ഷ​നു​ക​ളും നടത്തു​ന്ന​തിന്‌ ഇടം കണ്ടെത്തുക ബുദ്ധി​മു​ട്ടാ​യി. സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്ക്‌ ദീർഘ​ദൂ​രം യാത്ര ചെയ്യാതെ—പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ ഗ്രാമ​ങ്ങ​ളി​ലു​ള്ള​വർക്ക്‌—കൂടി​വ​രാ​നാ​യി എന്തു ചെയ്യാ​നാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു? വലുതാ​ക്കാ​നാ​കുന്ന രാജ്യ​ഹാ​ളു​കൾ പണിയാൻ അനുമതി ലഭിച്ച​പ്പോൾ ആ പ്രശ്‌ന​ത്തിന്‌ ഒരു പരിഹാ​ര​മാ​യി. സാധാരണ വലുപ്പ​ത്തി​ലുള്ള രാജ്യ​ഹാ​ളി​നോ​ടു ചേർന്ന്‌ തറയും മേൽക്കൂ​ര​യും മാത്ര​മുള്ള വിശാ​ല​മായ ഒരു ഹാളും പണിയുക. സമ്മേളനം നടത്തേ​ണ്ട​തു​ള്ള​പ്പോൾ രാജ്യ​ഹാ​ളി​ന്റെ പുറകു​വശം തുറക്കും. അപ്പോൾ പിന്നി​ലുള്ള വിശാ​ല​മായ ഹാളി​ലും ആളുകൾക്ക്‌ ഇരുന്ന്‌ പരിപാ​ടി ശ്രദ്ധി​ക്കാം. കാജാൻസീ​യി​ലും റൂസെ​സെ​യി​ലും അത്തരം ഓരോ ഹാളുകൾ പണിതു​ക​ഴി​ഞ്ഞു. മൂന്നാ​മ​തൊ​രെ​ണ്ണ​ത്തി​ന്റെ നിർമാ​ണം സീറ്റാ​യിൽ നടന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌.

യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ ആത്മീയ​പു​രോ​ഗ​തി​യെ യഹോവ അനു​ഗ്ര​ഹി​ച്ച​തി​ന്റെ ഫലമായി സംഘട​നാ​പ​ര​മായ പൊരു​ത്ത​പ്പെ​ടു​ത്ത​ലു​ക​ളും ആവശ്യ​മാ​യി​ത്തീർന്നു. 1994-നുമുമ്പ്‌ രാജ്യത്ത്‌ ആകെ ഒരു സർക്കി​ട്ടാണ്‌ ഉണ്ടായി​രു​ന്നത്‌. പിന്നീട്‌ വ്യത്യസ്‌ത ഭാഷക​ളി​ലുള്ള കൂടുതൽ സഭകളും കൂട്ടങ്ങ​ളും ഉണ്ടാകാൻ തുടങ്ങി​യ​തോ​ടെ കൂടുതൽ സർക്കി​ട്ടു​ക​ളും രൂപീ​ക​രി​ക്കേ​ണ്ടി​വന്നു. ഇപ്പോൾ 111 സഭകളും 50-ഓളം കൂട്ടങ്ങ​ളും ഉള്ള യുഗാ​ണ്ട​യിൽ 8 സർക്കി​ട്ടു​കൾ ഉണ്ട്‌. അവയിൽ മൂന്നെണ്ണം ലുഗാണ്ട ഭാഷാ സർക്കി​ട്ടു​ക​ളാണ്‌.

1972-ൽ സ്‌നാ​ന​മേറ്റ അപ്പല്ലോ മൂക്കാസാ, ഉന്നതവി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ത്തി​നു പോകാ​തെ 1980-ൽ മുഴു​സ​മ​യ​സേ​വനം ആരംഭി​ച്ചു. തന്റെ തീരു​മാ​ന​ത്തിൽ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു ഖേദമു​ണ്ടോ?

“ഒരിക്ക​ലു​മില്ല,” അപ്പല്ലോ പറയുന്നു. “ഒരു പ്രത്യേക പയനി​യ​റാ​യി പ്രവർത്തി​ച്ച​പ്പോ​ഴും ഒരു സഞ്ചാര​മേൽവി​ചാ​ര​ക​നാ​യി സഭകളും ആദ്യകാ​ല​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ക്കെ കൂട്ടങ്ങ​ളും സന്ദർശി​ച്ച​പ്പോ​ഴും എത്ര​യെത്ര നല്ല അനുഭ​വ​ങ്ങ​ളാണ്‌ എനിക്ക്‌ ഉണ്ടായി​ട്ടു​ള്ള​തെ​ന്നോ! ശുശ്രൂ​ഷാ പരിശീ​ലന സ്‌കൂ​ളിൽനി​ന്നു ലഭിച്ച ആത്മീയ​വും സംഘട​നാ​പ​ര​വു​മായ കാര്യ​ങ്ങ​ളി​ലെ കൂടു​ത​ലായ പരിശീ​ലനം ഞാൻ വിശേ​ഷാൽ ആസ്വദി​ച്ചു.” ഇന്ന്‌ അപ്പല്ലോ യുഗാ​ണ്ട​യിൽ ഒരു സർക്കിട്ട്‌ മേൽവി​ചാ​ര​ക​നാ​യി സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ സേവി​ക്കു​ന്നു.

അപ്പല്ലോ​യെ കൂടാതെ യുഗാ​ണ്ട​യിൽനി​ന്നുള്ള 50-ലേറെ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ 1994 മുതൽ ശുശ്രൂ​ഷാ പരിശീ​ലന സ്‌കൂ​ളിൽനി​ന്നു മൂല്യ​വ​ത്തായ പരിശീ​ലനം നേടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു—കെനിയ ബ്രാഞ്ചിൽവെ​ച്ചാണ്‌ ആദ്യം ക്ലാസ്സുകൾ നടന്നി​രു​ന്നത്‌. മനസ്സൊ​രു​ക്ക​മുള്ള ഈ സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രിൽ അനേകർ പ്രത്യേക പയനി​യർമാ​രാ​യി പ്രവർത്തി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ പല ചെറിയ സഭകൾക്കും കൂട്ടങ്ങൾക്കും വില​യേ​റിയ സഹായ​മേ​കു​ന്നു. മറ്റുചി​ലർ സഞ്ചാര മേൽവി​ചാ​ര​ക​ന്മാ​രാ​യി പ്രവർത്തി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങളെ സേവി​ക്കു​ന്നു.

1995-ൽ യുഗാ​ണ്ട​യിൽ സേവി​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി കെനിയ ബ്രാഞ്ചി​ന്റെ കീഴിൽ ഒരു കൺട്രി കമ്മിറ്റി​യെ നിയമി​ച്ചു. കമ്പാല​യി​ലെ മിഷന​റി​ഭ​വ​ന​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നിലാണ്‌ ഓഫീസ്‌ പ്രവർത്തി​ച്ചത്‌. എട്ടുമു​ഴു​സമയ സ്വമേ​ധാ​സേ​വ​ക​രാണ്‌ പുതു​താ​യി രൂപീ​ക​രിച്ച ആ കുടും​ബ​ത്തിൽ ഉണ്ടായി​രു​ന്നത്‌. ലുഗാണ്ട പരിഭാ​ഷാ സംഘവും അതിൽപ്പെ​ടു​ന്നു. 2003 സെപ്‌റ്റം​ബ​റിൽ യുഗാ​ണ്ട​യിൽ ഒരു ബ്രാഞ്ച്‌ സ്ഥാപി​ത​മാ​യി.

“ഞങ്ങൾ ഇപ്പോൾ പറുദീ​സ​യി​ലാണ്‌”

പരിഭാ​ഷ​ക​രു​ടെ എണ്ണം വർധി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു, ഒപ്പം മറ്റ്‌ ഓഫീസ്‌ പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങ​ളും. അതി​നെ​ല്ലാ​മുള്ള സൗകര്യം പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ കൺട്രി കമ്മിറ്റി കണ്ടെത്ത​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. അതിനാ​യി കമ്പാല​യി​ലെ ഓഫീ​സി​നോ​ടു ചേർന്നുള്ള രണ്ടു കെട്ടി​ടങ്ങൾ വാങ്ങി. എന്നാൽ കാല​ക്ര​മേണ വർധിച്ച വികസ​ന​ത്തി​നു​വേണ്ടി കൂടു​ത​ലായ സൗകര്യ​ങ്ങൾ ആവശ്യ​മാ​യി​ത്തീർന്നു. 2001-ൽ കമ്പാല​യു​ടെ പ്രാന്ത​പ്ര​ദേ​ശത്ത്‌ വിക്‌ടോ​റിയ തടാക​ത്തിന്‌ അടുത്താ​യി പുതിയ ബ്രാഞ്ച്‌ പണിയു​ന്ന​തിന്‌ പത്ത്‌ ഏക്കർ സ്ഥലം വാങ്ങി​ക്കാൻ ഭരണസം​ഘം അനുമതി നൽകി.

നിർമാ​ണ​വേല ഏൽപ്പി​ക്കാൻ ഏറ്റവും പറ്റിയ ഒരു കമ്പനിയെ സമീപി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും പണി ഏറ്റെടു​ക്കാൻ അവർ ആദ്യം തയ്യാറാ​യില്ല; കാരണം അത്രയ​ധി​കം പണി അവർ വേറെ ഏറ്റെടു​ത്തി​ട്ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ പെട്ടെന്ന്‌ അവർക്ക്‌ മനംമാ​റ്റ​മു​ണ്ടാ​യി. അതും, വിശ്വ​സി​ക്കാൻപോ​ലും പറ്റാത്തത്ര കുറഞ്ഞ തുകയ്‌ക്ക്‌ പണി പൂർത്തി​യാ​ക്കി തരാ​മെന്ന്‌ അവർ സമ്മതിച്ചു. മറ്റൊരു വലിയ നിർമാ​ണ​പ്ര​വർത്ത​ന​ത്തി​നുള്ള കരാർ അപ്രതീ​ക്ഷി​ത​മാ​യി അവർക്കു നഷ്ടപ്പെ​ട്ടെന്നു തോന്നു​ന്നു. ഏതായാ​ലും എത്രയും പെട്ടെന്ന്‌ ബ്രാഞ്ചി​ന്റെ പണി പൂർത്തി​യാ​ക്കാ​മെന്ന്‌ അവർ സമ്മതിച്ചു.

2006 ജനുവ​രി​യിൽ ബെഥേൽ കുടും​ബം പുതിയ ബ്രാഞ്ചി​ലേക്ക്‌ താമസം മാറി. 32 മുറി​ക​ളുള്ള ആകർഷ​ക​മായ ഇരുനില കെട്ടി​ട​മാണ്‌ താമസ​ത്തി​നു​വേണ്ടി ഉണ്ടാക്കി​യി​രു​ന്നത്‌. കൂടാതെ ഒരു ഓഫീസ്‌ കെട്ടി​ട​വും വിശാ​ല​മായ ഊണു​മു​റി​യും അടുക്ക​ള​യും അലക്കു​ശാ​ല​യും അവിടെ ഉണ്ട്‌. പരിസ്ഥി​തി​ക്കു ദോഷം വരാത്ത രീതി​യി​ലുള്ള മാലി​ന്യ​നിർമാർജന സംവി​ധാ​ന​വും ഷിപ്പിങ്‌-സാഹിത്യ ഡിപ്പാർട്ടു​മെ​ന്റു​കൾക്കാ​യി പുസ്‌ത​ക​ങ്ങ​ളും മറ്റും സൂക്ഷി​ക്കാ​നുള്ള ഒരു കെട്ടി​ട​വും മെയി​ന്റ​നൻസ്‌ ഡിപ്പാർട്ടു​മെന്റ്‌, ജലസം​ഭ​രണി, വൈദ്യു​ത ജനറേറ്റർ എന്നിവ​യ്‌ക്കുള്ള കെട്ടി​ട​ങ്ങ​ളും അവിടെ പണിതി​രി​ക്കു​ന്നു. “ഞങ്ങൾ ഇപ്പോൾ പറുദീ​സ​യി​ലാണ്‌,” ആവേശ​ത്തോ​ടെ ഒരു സഹോ​ദരൻ പറഞ്ഞു. “നിത്യ​ജീ​വൻ ലഭിച്ചി​ട്ടില്ല എന്നുമാ​ത്രം!” 2007 ജനുവരി 20, ശനിയാഴ്‌ച ഭരണസം​ഘാം​ഗ​മായ അന്തണി മോറിസ്‌ സഹോ​ദരൻ സമർപ്പ​ണ​പ്ര​സം​ഗം നടത്തി.

സത്യത്തി​ന്റെ പരിജ്ഞാ​നം വർധി​ക്കു​ന്നു

‘അനുകൂ​ല​കാ​ല​ത്തും പ്രതി​കൂ​ല​കാ​ല​ത്തും’ അതായത്‌ സംഘർഷ​ഭ​രി​ത​മായ സമയത്തും സമാധാ​ന​പൂർണ​മായ സമയത്തും പ്രസം​ഗി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ എന്താ​ണെന്ന്‌ കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാ​ണ്ടു​കൾകൊണ്ട്‌ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ ദൈവ​ജനം പഠിച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. (2 തിമൊ. 4:2) 2008-ൽ 4,766 പ്രസാ​ധ​കർക്ക്‌ 11,564 ബൈബി​ള​ധ്യ​യ​നങ്ങൾ നടത്താ​നാ​യി. ക്രിസ്‌തു​വി​ന്റെ മരണത്തി​ന്റെ സ്‌മാ​ര​ക​ത്തിന്‌ 16,644 പേർ കൂടി​വന്നു. ആ സംഖ്യ​ക​ളും 6,276 പേർക്ക്‌ ഒരു പ്രസാ​ധകൻ എന്ന അനുപാ​ത​വും സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌ അവിടത്തെ വയൽ “കൊയ്‌ത്തി​നു പാകമാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു” എന്നാണ്‌.—യോഹ. 4:35.

അതേസ​മ​യം, നിമി​ഷ​നേ​രം​കൊണ്ട്‌ കാര്യങ്ങൾ എങ്ങനെ മാറി​മ​റി​യാ​മെ​ന്നും വിശ്വാ​സ​ത്തി​ന്റെ പരി​ശോ​ധ​നകൾ ആഞ്ഞടി​ക്കാ​മെ​ന്നും യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ നമ്മുടെ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ കയ്‌പേ​റിയ അനുഭ​വ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ പഠിച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, യഹോ​വ​യി​ലും ഒപ്പം അവന്റെ വചനത്തി​ന്റെ മാർഗ​നിർദേ​ശ​ത്തി​ലും ലോക​വ്യാ​പക സഹോ​ദ​ര​വർഗ​ത്തി​ന്റെ പിന്തു​ണ​യി​ലും ആശ്രയി​ക്കാൻ സ്വന്തം അനുഭ​വങ്ങൾ അവരെ പഠിപ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.

അന്ത്യകാ​ലത്ത്‌ സത്യത്തി​ന്റെ പരിജ്ഞാ​നം വർധി​ക്കു​മെന്ന്‌ വിശ്വ​സ്‌ത​നും വയോ​ധി​ക​നു​മായ ദാനീ​യേൽ പ്രവാ​ച​ക​നോട്‌ ഒരു ദൂതൻ വ്യക്തമാ​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. (ദാനീ. 12:4) യുഗാ​ണ്ട​യിൽ യഹോ​വ​യു​ടെ അനു​ഗ്ര​ഹ​ത്താൽ സത്യത്തി​ന്റെ പരിജ്ഞാ​നം തീർച്ച​യാ​യും വർധി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. ആത്മീയ സത്യത്തി​നാ​യി ദാഹി​ക്കു​ന്ന​വർക്കു​വേണ്ടി, നൈൽ മഹാന​ദി​യു​ടെ ഉത്ഭവസ്ഥാ​ന​മായ ഇവി​ടെ​നി​ന്നും സത്യത്തി​ന്റെ ജലം തുടർന്നും പ്രവഹി​ക്കും. ഭൂവ്യാ​പ​ക​മാ​യി യഹോവ നമ്മുടെ വേലയെ അനു​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കവെ, സകലഭൂ​വാ​സി​ക​ളും ഒത്തൊ​രു​മിച്ച്‌ സകലനി​ത്യ​ത​യി​ലും യഹോ​വ​യ്‌ക്കു സ്‌തു​തി​ഘോ​ഷം മുഴക്കുന്ന സമയത്തി​നാ​യി നാം ആകാം​ക്ഷ​യോ​ടെ കാത്തി​രി​ക്കു​ന്നു.

[അടിക്കു​റി​പ്പു​കൾ]

[84-ാം പേജിലെ ആകർഷക വാക്യം]

“ഒരു അമേരി​ക്ക​ക്കാ​ര​നും സ്‌കോ​ട്ട്‌ലൻഡു​കാ​ര​നും തമ്മിലുള്ള സംഭാ​ഷണം ഒരു ആഫ്രിക്കൻ റേഡി​യോ സ്റ്റേഷൻ സം​പ്രേ​ഷണം ചെയ്‌തു​കേൾക്കു​ന്നത്‌ അസാധാ​ര​ണ​മായ ഒരു അനുഭ​വ​മാ​യി​രു​ന്നു”

[92-ാം പേജിലെ ആകർഷക വാക്യം]

“എന്റെ ഹൃദയ​ത്തി​ലു​ള്ളത്‌ അവർക്കെ​ങ്ങനെ നിരോ​ധി​ക്കാ​നാ​കും?”

[111-ാം പേജിലെ ആകർഷക വാക്യം]

“‘ദൈവ​രാ​ജ്യം’ എന്ന്‌ ലുഗാ​ണ്ട​യിൽ എങ്ങനെ പറയും?” “ഓബ്‌വാ​കാ​ബാ​കാ ബ്വാ കാട്ടോൻഡാ”

[72-ാം പേജിലെ ചതുരം/ചിത്രം]

യുഗാണ്ട—ഒരു ആകമാ​ന​വീ​ക്ഷ​ണം

ഭൂപ്രകൃതി

ഉഷ്‌ണ​മേ​ഖലാ മഴക്കാ​ടു​കൾ, വിശാ​ല​മായ പുൽപ്ര​ദേ​ശങ്ങൾ, എണ്ണമറ്റ നദികൾ, തടാകങ്ങൾ, മഞ്ഞു​തൊ​പ്പി​യ​ണിഞ്ഞ പ്രൗഢ​ഗം​ഭീ​ര​മായ റ്വെൻസോ​റി മലനി​രകൾ ഇങ്ങനെ ഒട്ടനവധി വൈവി​ധ്യ​ങ്ങൾ നിറഞ്ഞ അനുഗൃ​ഹീ​ത​ദേ​ശ​മാണ്‌ യുഗാണ്ട. 2,41,551 ചതുരശ്ര കിലോ​മീ​റ്റർ വിസ്‌തൃ​തി​യുണ്ട്‌ ഇതിന്‌. ആഫ്രി​ക്ക​യി​ലെ ഏറ്റവും വലിയ തടാക​മായ വിക്‌ടോ​റി​യ​യു​ടെ പകുതി​യോ​ളം യുഗാ​ണ്ട​യി​ലാണ്‌.

ജനങ്ങൾ

30-ഓളം വംശീയ വിഭാ​ഗങ്ങൾ ചേർന്ന ജനങ്ങളു​ടെ 85 ശതമാ​ന​ത്തി​ലേറെ ഉൾനാടൻ പ്രദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലാണ്‌ ജീവി​ക്കു​ന്നത്‌.

ഭാഷ

32-ലധികം ഭാഷക​ളുണ്ട്‌ യുഗാ​ണ്ട​യിൽ; ഇതിൽ ഏറ്റവും പ്രചാ​ര​ത്തി​ലു​ള്ളത്‌ ലുഗാ​ണ്ട​യാണ്‌. ഇംഗ്ലീ​ഷും സ്വാഹി​ലി​യു​മാണ്‌ ഔദ്യോ​ഗിക ഭാഷകൾ.

ഉപജീവനമാർഗം

കാപ്പി, തേയില, പരുത്തി, മറ്റ്‌ നാണ്യ​വി​ളകൾ എന്നിവ ഉത്‌പാ​ദി​പ്പി​ക്കുന്ന യുഗാണ്ട ഒരു കാർഷി​ക​രാ​ജ്യ​മാണ്‌. കർഷക​രാണ്‌ മിക്കവ​രും. അവർ തങ്ങൾക്കു​വേണ്ട ഭക്ഷ്യവ​സ്‌തു​ക്കൾ സ്വന്തമാ​യി കൃഷി​ചെ​യ്‌ത്‌ ഉണ്ടാക്കു​ന്നു. ചിലരു​ടെ തൊഴിൽ മീൻപി​ടി​ത്ത​മാണ്‌. ടൂറി​സ​ത്തിൽനിന്ന്‌ മറ്റുചി​ലർ വരുമാ​നം കണ്ടെത്തു​ന്നു.

ഭക്ഷണം

വാഴയ്‌ക്ക പുഴു​ങ്ങി​യു​ണ്ടാ​ക്കുന്ന മാട്ടൂ​ക്കെ​യാണ്‌ (ചിത്രം കാണുക) രാജ്യ​ത്തി​ന്റെ തെക്കൻ ഭാഗങ്ങ​ളി​ലെ പ്രധാന വിഭവം. ചോളം, മധുര​ക്കി​ഴങ്ങ്‌, തിനമാ​വു​കൊ​ണ്ടോ കപ്പപ്പൊ​ടി​കൊ​ണ്ടോ ഉണ്ടാക്കുന്ന അപ്പം എന്നിവ പലതരം പച്ചക്കറി​ക​ളോ​ടൊ​പ്പം കഴിക്കു​ന്നു.

കാലാവസ്ഥ

ഉഷ്‌ണ​മേ​ഖലാ രാജ്യ​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും മിതമായ കാലാ​വ​സ്ഥ​യാണ്‌ ഇവിടെ. തെക്ക്‌ ഏകദേശം 5,000 അടിയും വടക്ക്‌ ഏകദേശം 3,000 അടിയും ചെരി​വുള്ള ഒരു പീഠഭൂ​മി​യി​ലാണ്‌ ഇത്‌ സ്ഥിതി​ചെ​യ്യു​ന്നത്‌. രാജ്യ​ത്തി​ന്റെ മിക്കഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലും വരണ്ടകാ​ലാ​വ​സ്ഥ​യും മഴക്കാ​ല​വും അനുഭ​വ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

[77-ാം പേജിലെ ചതുരം/ ചിത്രം]

ഹൃദയങ്ങൾ കീഴട​ക്കുന്ന യഥാർഥ ക്രിസ്‌തീയ സ്‌നേഹം

പീറ്റർ ജാബി

ജനനം 1932

സ്‌നാനം 1965

സംക്ഷിപ്‌ത വിവരം നിരോ​ധ​ന​ത്തി​ന്റെ സമയത്ത്‌ പരിഭാ​ഷ​യിൽ സഹായിച്ച ഒരു മൂപ്പൻ. ഭാര്യ എസ്ഥേർ. ഈ ദമ്പതി​കൾക്ക്‌ മുതിർന്ന നാലു​മ​ക്ക​ളുണ്ട്‌.

◼ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ ആദ്യമി​ഷ​ന​റി​മാർ യുഗാ​ണ്ട​യിൽ എത്തിയ​പ്പോൾ വർഗവി​വേ​ചനം രാജ്യത്ത്‌ വളരെ പ്രകട​മാ​യി​രു​ന്നു. വെള്ളക്കാർ പൊതു​വെ കറുത്ത​വ​രായ ആഫ്രി​ക്ക​ക്കാ​രിൽനിന്ന്‌ അകലം പാലി​ച്ചി​രു​ന്നു. എന്നാൽ മിഷന​റി​മാ​രു​ടെ കലർപ്പി​ല്ലാത്ത ക്രിസ്‌തീയ സ്‌നേഹം ഞങ്ങളുടെ ഹൃദയ​ങ്ങളെ കീഴടക്കി, അവർ ഞങ്ങൾക്കു പ്രിയ​ങ്ക​ര​രാ​യി.

1970-കളിൽ ഞങ്ങളുടെ കുടും​ബം മിഷന​റി​മാ​രോ​ടൊ​പ്പ​മുള്ള സഹവാ​സ​വും പ്രസം​ഗ​വേ​ല​യും ശരിക്കും ആസ്വദി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഏകദേശം 65 കിലോ​മീ​റ്റർ അകലെ ഇംബാ​രാ​രാ​യി​ലാണ്‌ ഈ മിഷന​റി​മാർ താമസി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. ഒരുദി​വസം ഞങ്ങൾ അവി​ടേക്കു പോകു​മ്പോൾ പട്ടാള​ക്കാർ ഞങ്ങളുടെ കാർ തടഞ്ഞു. “മരിക്ക​ണ​മെന്ന്‌ ആഗ്രഹ​മു​ള്ള​വർക്ക്‌ മുന്നോ​ട്ടു​പോ​കാം,” അവരി​ലൊ​രാൾ പറഞ്ഞു. തിരിച്ച്‌ വീട്ടി​ലേക്ക്‌ മടങ്ങു​ന്ന​താണ്‌ നല്ലതെന്ന്‌ ഞങ്ങൾക്കു തോന്നി. എന്നാൽ ഓരോ ദിവസം കഴിയു​ന്തോ​റും മിഷന​റി​മാ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള ആശങ്കയാ​യി​രു​ന്നു മനസ്സു​നി​റയെ. അവരുടെ വിവരങ്ങൾ അറിയാൻ എങ്ങനെ​യെ​ങ്കി​ലും അവിടം​വ​രെ​യൊ​ന്നു പോകാൻ കഴിഞ്ഞി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ എന്നു ഞങ്ങൾ ആശിച്ചു. പക്ഷേ, എങ്ങും കനത്ത സുരക്ഷാ​വ​ല​യ​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ആരോ​ഗ്യ​വ​കു​പ്പിൽ എനിക്കു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന അധികാ​ര​വും പിന്നെ ഞാൻ തരപ്പെ​ടു​ത്തിയ ഒരു ‘ഹോസ്‌പി​റ്റൽ സ്റ്റിക്കറും’ തടസ്സങ്ങ​ളെ​ല്ലാം മറിക​ടന്ന്‌ ലക്ഷ്യസ്ഥാ​നത്ത്‌ എത്താൻ സഹായ​ക​മാ​യി. ഞങ്ങളുടെ മിഷന​റി​സ​ഹോ​ദ​രങ്ങൾ സുഖമാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു​വെന്ന്‌ അറിഞ്ഞ​പ്പോൾ എന്തൊ​രാ​ശ്വാ​സ​മാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നോ! ഞങ്ങൾ അവർക്കു വേണ്ട ആഹാര​സാ​ധ​നങ്ങൾ വാങ്ങി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ക​യും അവരോ​ടൊ​പ്പം കുറച്ചു​ദി​വസം താമസി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. അവർ കമ്പാല​യി​ലേക്ക്‌ താമസം മാറ്റു​ന്ന​തിൽ അപകട​മി​ല്ലെന്ന്‌ അറിയു​ന്ന​തു​വരെ ഞങ്ങൾ ആഴ്‌ച​തോ​റും അവരെ സന്ദർശി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. സാഹച​ര്യ​ങ്ങൾ വഷളാ​കു​ന്തോ​റും ഞങ്ങളുടെ സഹോ​ദ​ര​ബന്ധം ദൃഢമാ​യി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.

[82-ാം പേജിലെ ചതുരം/ ചിത്രം]

“ഒരു വാക്കു​പോ​ലും പറയാൻ കഴിയി​ല്ലെന്ന്‌ ഞാൻ വിചാ​രി​ച്ചു”

മാർഗരറ്റ്‌ ന്യെൻഡെ

ജനനം 1926

സ്‌നാനം 1962

സംക്ഷിപ്‌ത വിവരം യുഗാ​ണ്ട​യിൽ ആദ്യമാ​യി സത്യം സ്വീക​രിച്ച സഹോ​ദരി. 20-ലേറെ വർഷം ഒരു സാധാരണ പയനി​യ​റാ​യി സേവന​മ​നു​ഷ്‌ഠി​ച്ചു. ഇപ്പോൾ തീക്ഷ്‌ണ​ത​യുള്ള ഒരു പ്രസാ​ധി​ക​യാ​യി സേവി​ക്കു​ന്നു.

◼ കിൽമിൻസ്റ്റർ സഹോ​ദരൻ എന്റെ ഭർത്താ​വിന്‌ ബൈബി​ള​ധ്യ​യനം എടുത്തി​രു​ന്നു. എനിക്കു ബൈബി​ളി​നോട്‌ അതിയായ സ്‌നേ​ഹ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ ഞാനും പഠിക്ക​ണ​മെന്ന്‌ ഭർത്താവ്‌ ആഗ്രഹി​ച്ചു. അങ്ങനെ എന്നെ പഠിപ്പി​ക്കാൻ ജോൺ ബ്വാലി സഹോ​ദ​രന്റെ ഭാര്യ യൂനി​സി​നെ ഏർപ്പാ​ടാ​ക്കി.

പഠിക്കുന്ന കാര്യ​ങ്ങളെ ഞാൻ പ്രിയ​ങ്ക​ര​മാ​യി കരുതി. പക്ഷേ, പ്രസം​ഗ​വേ​ല​യിൽ പങ്കെടു​ക്കാൻ എനിക്ക്‌ ഭയമാ​യി​രു​ന്നു. സ്വതവെ പരി​ഭ്ര​മ​വും ധൈര്യ​ക്കു​റ​വു​മൊ​ക്കെ​യുള്ള ഞാൻ എങ്ങനെ സംസാ​രി​ക്കാ​നാണ്‌, ഒരു വാക്കു​പോ​ലും പറയാൻ കഴിയി​ല്ലെന്ന്‌ ഞാൻ വിചാ​രി​ച്ചു. എന്നാൽ യൂനിസ്‌ ക്ഷമയോ​ടെ എന്നെ കൂടെ​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. ആദ്യ​മൊ​ക്കെ, ഒരു തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​മാ​ത്രം വായി​ക്കാൻ എന്നോടു പറഞ്ഞു. ഒരു വീട്ടിൽനിന്ന്‌ മറ്റൊരു വീട്ടി​ലേക്ക്‌ പോകു​ന്ന​തി​നി​ട​യ്‌ക്ക്‌ ഞാൻ വായി​ക്കുന്ന തിരു​വെ​ഴു​ത്തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഹ്രസ്വ​മായ ഒരു അഭി​പ്രാ​യം​പ​റ​യാൻ യൂനിസ്‌ എന്നെ പഠിപ്പി​ച്ചു. യഹോ​വ​യു​ടെ സഹായ​ത്താൽ പേടി​യെ​ല്ലാം മറിക​ട​ക്കാൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞു.

ഞാൻ സ്‌നാ​ന​മേൽക്കു​ന്ന​തി​നു തൊട്ടു​മുമ്പ്‌ എന്റെ ഭർത്താവ്‌ സത്യം പഠിക്കു​ന്നത്‌ നിറു​ത്തി​ക്ക​ളഞ്ഞു, എന്നെയും ഏഴുകു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളെ​യും അദ്ദേഹം ഉപേക്ഷി​ച്ചു. ഞാൻ തളർന്നു​പോ​യി. സഹോ​ദ​രീ​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാർ എല്ലാവിധ പിന്തു​ണ​യു​മാ​യി എന്റെ കൂടെ​നി​ന്നു. എനിക്കും കുട്ടി​കൾക്കും അവർ പ്രാ​യോ​ഗി​ക​മായ സഹായ​ങ്ങ​ളും ആത്മീയ പിന്തു​ണ​യും നൽകി. യോഗ​ങ്ങൾക്കാ​യി കമ്പാല​വരെ യാത്ര​ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ഒരു വിദേശ ദമ്പതികൾ, പോകു​ന്ന​വഴി എന്നെയും കുട്ടി​ക​ളെ​യും അവരുടെ വാഹന​ത്തിൽ കയറ്റി​ക്കൊ​ണ്ടു പോകു​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്റെ മക്കളിൽ നാലു​പേർ കുടും​ബ​സ​മേതം യഹോ​വയെ സേവി​ക്കു​ന്നതു കാണു​മ്പോൾ എനിക്ക്‌ എന്തെന്നി​ല്ലാത്ത സന്തോ​ഷ​മുണ്ട്‌.

കാലാ​ന്ത​ര​ത്തിൽ പയനി​യർസേ​വനം ചെയ്യാൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞു. എന്നാൽ പിന്നീട്‌ സന്ധിവാ​തം​നി​മി​ത്തം എനിക്ക്‌ നടക്കാൻ ബുദ്ധി​മു​ട്ടാ​യ​പ്പോൾ ഞാൻ മറ്റൊരു മാർഗം അവലം​ബി​ച്ചു: വീടിനു വെളി​യി​ലാ​യി ഒരു മേശയിൽ സാഹി​ത്യ​ങ്ങൾ നിരത്തി​വെച്ച്‌ ഞാൻ അവി​ടെ​യി​രി​ക്കും. അതുവഴി കടന്നു​പോ​കു​ന്ന​വ​രോട്‌ സാക്ഷീ​ക​രി​ക്കും. അങ്ങനെ മുഴു​സമയ സേവന​ത്തിൽ തുടരാൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞു.

[98, 99 പേജു​ക​ളി​ലെ ചതുരം/ ചിത്രങ്ങൾ]

ഞങ്ങളുടെ ആത്മീയ കൊയ്‌ത്തു​വേ​ലയെ യഹോവ അനു​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു

സാമുവൽ മൂക്ക്വായ

ജനനം 1932

സ്‌നാനം 1974

സംക്ഷിപ്‌ത വിവരം വർഷങ്ങ​ളോ​ളം നിയമ​കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ സംഘട​ന​യു​ടെ പ്രതി​നി​ധി​യാ​യി വർത്തിച്ചു. കൂടാതെ അദ്ദേഹം ഒരു മൂപ്പനും പയനി​യ​റും ആയിരു​ന്നു.

◼ നയ്‌റോ​ബി​യി​ലുള്ള കെനിയ ബ്രാഞ്ച്‌ ഓഫീസ്‌ സന്ദർശി​ച്ച​പ്പോൾ ഉണ്ടായ ഒരനു​ഭവം എനിക്ക്‌ ഒരിക്ക​ലും മറക്കാ​നാ​വില്ല.

“പല നിറത്തി​ലുള്ള ഈ മൊട്ടു​സൂ​ചി​കൾ ഇവിടെ കുത്തി​വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ എന്തിനാ?” യുഗാ​ണ്ട​യു​ടെ മാപ്പ്‌ നോക്കു​ന്ന​തി​നി​ടെ ഞാൻ ചോദി​ച്ചു.

“വളരെ​യേറെ താത്‌പ​ര്യ​ക്കാ​രുള്ള സ്ഥലങ്ങളാണ്‌ ഇതൊക്കെ,” കെനി​യ​യി​ലെ ബ്രാഞ്ച്‌ കമ്മിറ്റി അംഗമായ റോബർട്ട്‌ ഹാർട്ട്‌ പറഞ്ഞു.

എന്റെ ജന്മസ്ഥല​മായ ഇഗാങ്‌ഗാ അടയാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രുന്ന മൊട്ടു​സൂ​ചി​യിൽ ചൂണ്ടി​ക്കൊണ്ട്‌ ഞാൻ ചോദി​ച്ചു: “എന്നത്തേ​ക്കാ​യി​രി​ക്കും അങ്ങോട്ട്‌ പയനി​യർമാ​രെ അയയ്‌ക്കു​ന്നത്‌?”

“അങ്ങോട്ടു ഞങ്ങൾ ആരെയും അയയ്‌ക്കു​ന്നില്ല.” എന്നിട്ട്‌ ഒരു കള്ളച്ചി​രി​യോ​ടെ എന്റെ മുഖ​ത്തേക്കു നോക്കി​ക്കൊണ്ട്‌ അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു, “സഹോ​ദ​രൻത​ന്നെ​യാണ്‌ അങ്ങോട്ടു പോകു​ന്നത്‌.”

ഹാർട്ട്‌ സഹോ​ദരൻ അങ്ങനെ പറഞ്ഞ​പ്പോൾ എനിക്ക്‌ അതിശയം തോന്നി, കാരണം ഞാൻ അപ്പോൾ ഒരു പയനി​യ​റാ​യി​രു​ന്നില്ല; താമസി​ക്കു​ന്ന​താ​ണെ​ങ്കിൽ മറ്റൊരു സ്ഥലത്തും. ഏതായാ​ലും ആ സംഭവം എന്റെ മനസ്സിൽ മായാതെ നിന്നു. അങ്ങനെ, ഗവൺമെന്റ്‌ ജോലി​യിൽനി​ന്നു വിരമി​ച്ച​തി​നെ തുടർന്ന്‌ ഞാൻ ഇഗാങ്‌ഗാ​യി​ലേക്കു താമസം മാറാ​നും സാധാരണ പയനി​യ​റാ​യി പ്രവർത്തി​ക്കാ​നും തീരു​മാ​നി​ച്ചു. പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ അവിടത്തെ പ്രസാ​ധ​ക​രു​ടെ ചെറി​യ​കൂ​ട്ടം വളർന്ന്‌ ശക്തമായ ഒരു സഭയാ​യി​ത്തീർന്നു. കൂടാതെ സ്വന്തമാ​യി ഒരു രാജ്യ​ഹാ​ളും അവിടെ ഉണ്ടായി.

പിന്നീട്‌ പാട്രിക്‌ ബാലീ​ഗെ​യാ​യെ ഒരു പ്രത്യേക പയനി​യ​റാ​യി ഇഗാങ്‌ഗാ​യിൽ നിയമി​ച്ചു. അദ്ദേഹം എന്റെ കൂടെ​യാ​യി​രു​ന്നു താമസം. അങ്ങനെ ഞങ്ങൾ ഒരുമി​ച്ചു പയനി​യ​റിങ്‌ ചെയ്‌തു. ആവശ്യങ്ങൾ നിറ​വേ​റ്റു​ന്ന​തി​നാ​യി ഞങ്ങൾ ചോള​കൃ​ഷി​യും ചെയ്‌തി​രു​ന്നു. എന്നും അതിരാ​വി​ലെ ഞങ്ങൾ ദിനവാ​ക്യം ചർച്ച​ചെ​യ്യും. എന്നിട്ട്‌ ഏതാനും മണിക്കൂർ കൃഷി​സ്ഥ​ല​ത്തു​പോ​യി പണിയും. ഒൻപതു മണി​യോ​ടെ വയൽസേ​വ​ന​ത്തി​നു പോകും. പിന്നെ വൈകു​ന്നേ​രം​വരെ വയലി​ലാ​യി​രി​ക്കും.

ഇങ്ങനെ പ്രസം​ഗ​വേ​ല​യിൽ ഏർപ്പെ​ട്ടാൽ ഞങ്ങളുടെ ചോള​കൃ​ഷി എന്തായി​ത്തീ​രും എന്ന്‌ അയൽക്കാ​രിൽ ചിലർ ഉത്‌കണ്‌ഠ പ്രകടി​പ്പി​ച്ചു. കുരങ്ങ​ന്മാ​രു​ടെ ശല്യം ഉണ്ടായി​രു​ന്ന​തി​നാൽ, ചോളം വിളഞ്ഞു​വ​രുന്ന സമയത്ത്‌ പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ നല്ല നോട്ടം ആവശ്യ​മാ​ണെന്ന്‌ ഞങ്ങൾക്കും അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ആത്മീയ കൊയ്‌ത്ത്‌ ഉപേക്ഷി​ച്ചിട്ട്‌ കുരങ്ങ​ന്മാ​രെ ഓടി​ക്കാൻ ഞങ്ങൾ ആഗ്രഹി​ച്ചില്ല.

അങ്ങനെ​യി​രി​ക്കെ, ഒരു ദിവസം രണ്ടു വലിയ പട്ടികൾ ഞങ്ങളുടെ കൃഷി​സ്ഥ​ല​ത്തി​നു ചുറ്റും അലഞ്ഞു നടക്കു​ന്നത്‌ കാണാ​നി​ട​യാ​യി. അത്‌ ആരു​ടെ​യാ​ണെ​ന്നോ എവി​ടെ​നി​ന്നു വന്നു​വെ​ന്നോ ഞങ്ങൾക്ക​റി​യി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ അവയെ ഓടിച്ചു വിടു​ന്ന​തി​നു​പ​കരം, ദിവസ​വും കുറച്ച്‌ തീറ്റയും വെള്ളവും ഞങ്ങൾ അവയ്‌ക്കു നൽകി. പട്ടിക​ളു​ണ്ടെ​ങ്കിൽപ്പി​ന്നെ കുരങ്ങ​ന്മാ​രു​ടെ പൊടി​പോ​ലും അവി​ടെ​യെ​ങ്ങും കാണില്ല. നാല്‌ ആഴ്‌ച കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ പെട്ടെ​ന്നൊ​രു സുപ്ര​ഭാ​ത​ത്തിൽ ആ പട്ടികൾ അപ്രത്യ​ക്ഷ​രാ​യി—കൃത്യ​മാ​യി, പട്ടിക​ളു​ടെ കാവൽ മേലാൽ ആവശ്യ​മി​ല്ലാ​തായ ദിവസം​തന്നെ! ലഭിച്ച നല്ല വിളവിന്‌ ഞങ്ങൾ യഹോ​വ​യ്‌ക്കു നന്ദി പറഞ്ഞു—കുരങ്ങ​ന്മാർ കൊണ്ടു​പോ​കാ​തെ അവ ഞങ്ങളുടെ ആഹാര​ത്തിന്‌ ഉതകി​യ​ല്ലോ. ഇനി, അതിലു​പ​രി​യാ​യി ഞങ്ങളുടെ ആത്മീയ കൊയ്‌ത്തി​നെ യഹോവ അനു​ഗ്ര​ഹി​ച്ച​തിൽ ഞങ്ങൾ അവനോ​ടു നന്ദിയു​ള്ള​വ​രാ​യി​രു​ന്നു.

[101, 102 പേജു​ക​ളി​ലെ ചതുരം/ ചിത്രം]

കസ്റ്റഡിയിലും യഹോ​വ​യു​ടെ ആർദ്ര​ക​രു​തൽ

പാട്രിക്‌ ബാലീ​ഗെ​യാ

ജനനം 1955

സ്‌നാനം 1983

സംക്ഷിപ്‌ത വിവരം സ്‌നാ​ന​മേറ്റ ഉടനെ​തന്നെ മുഴു​സമയ സേവനം ആരംഭി​ച്ചു. ഇപ്പോൾ ഭാര്യ സീം​ഫ്രോ​ണി​യ​യോ​ടൊ​പ്പം സഞ്ചാര​വേല ചെയ്യുന്നു.

◼ 1979-ൽ പുതിയ ഗവണ്മെന്റ്‌ അധികാ​ര​ത്തിൽ വന്നപ്പോൾ, മുൻ ഭരണകൂ​ട​വു​മാ​യി ബന്ധമു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന എല്ലാവ​രെ​യും അവരുടെ സംരക്ഷ​ണാർഥം കസ്റ്റഡി​യിൽ കഴിയാൻ ‘ക്ഷണിച്ചു.’ ആ ക്രമീ​ക​ര​ണ​ത്തോ​ടു സഹകരി​ക്കാ​ത്ത​വ​രെ​യെ​ല്ലാം പുതിയ ഗവണ്മെ​ന്റി​ന്റെ ശത്രു​ക്ക​ളാ​യി കണക്കാ​ക്കു​മെ​ന്നും അറിയി​പ്പു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അങ്ങനെ മിലി​ട്ട​റി​യിൽ സംഗീ​ത​ജ്ഞ​നാ​യി ജോലി നോക്കി​യി​രുന്ന ഞാനും കസ്റ്റഡി​യിൽ കഴിയാൻ നിർബ​ന്ധി​ത​നാ​യി.

അവിടെ ദിവസ​വും ബൈബിൾ വായി​ക്കാൻ അവസരം ഉണ്ടായി​രു​ന്ന​തി​നാൽ എനിക്കു സന്തോ​ഷ​മാ​യി​രു​ന്നു. അത്‌ മനസ്സിനെ സജീവ​മാ​ക്കി നിറു​ത്താൻ ഉപകരി​ച്ചു. മാത്രമല്ല സത്യത്തി​നു​വേണ്ടി അന്വേ​ഷി​ക്കു​ക​യു​മാ​യി​രു​ന്നു ഞാൻ. കൂടെ താമസി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​മാ​യി ബൈബിൾവി​ഷ​യങ്ങൾ ചർച്ച​ചെ​യ്യാൻ എനിക്ക്‌ വലിയ ഇഷ്ടമാ​യി​രു​ന്നു. എന്നെ പാർപ്പി​ച്ചി​രു​ന്നി​ട​ത്തു​തന്നെ ജോൺ മൂൺഡൂവ എന്നൊരു യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​യും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. മുൻ ഭരണകൂ​ട​ത്തിൻ കീഴിലെ ഒരു ഗവണ്മെന്റ്‌ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നും ആ ഗവണ്മെ​ന്റി​നെ പിന്താ​ങ്ങി​യി​രുന്ന ഗോ​ത്ര​ക്കാ​ര​നു​മാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേഹം. അതി​ന്റെ​പേ​രി​ലാണ്‌ അദ്ദേഹത്തെ കസ്റ്റഡി​യിൽ പാർപ്പി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌.

ജോൺ ഉത്സാഹ​ത്തോ​ടെ സുവാർത്ത പങ്കു​വെ​ച്ച​പ്പോൾ ഞാൻ സന്തോ​ഷ​പൂർവം അതു സ്വീക​രി​ച്ചു. 16 വീക്ഷാ​ഗോ​പു​രം മാസി​ക​ക​ളും സുവാർത്ത—നിങ്ങളെ സന്തുഷ്ടരാക്കാൻc എന്ന പുസ്‌ത​ക​വും മാത്രമേ ഞങ്ങളുടെ കൈവശം ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. ഞാൻ പഠിക്കു​ന്ന​താ​ണു സത്യ​മെന്ന്‌ എനിക്കു പെട്ടെന്നു മനസ്സി​ലാ​യി. മൂന്നു​മാ​സം ബൈബിൾ പഠിച്ചു കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ, ഒരു പ്രസാ​ധ​ക​നാ​കാൻ ഞാൻ യോഗ്യ​നാ​യെന്ന്‌ ജോൺ സഹോ​ദ​രനു തോന്നി. അതിനു​ശേഷം ഏറെ താമസി​യാ​തെ അദ്ദേഹം മോചി​ത​നാ​യി. യഹോ​വ​യു​ടെ സംഘട​ന​യു​മാ​യി എനിക്ക്‌ ആകെ ഉണ്ടായി​രുന്ന ബന്ധം അതോടെ അവസാ​നി​ച്ചു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും അവി​ടെ​യുള്ള താത്‌പ​ര്യ​ക്കാ​രു​മാ​യി ബൈബി​ള​ധ്യ​യ​നങ്ങൾ നടത്താൻ എന്നാലാ​വോ​ളം ഞാൻ ശ്രമിച്ചു.

1981 ഒക്‌ടോ​ബ​റിൽ ഞാൻ മോചി​ത​നാ​യി. എന്നാൽ എന്റെ ഗ്രാമ​ത്തിൽ സാക്ഷി​ക​ളാ​രും ഉണ്ടായി​രു​ന്നില്ല. മതാചാ​ര​ങ്ങ​ളിൽ പങ്കു​ചേ​രാൻ ബന്ധുക്ക​ളിൽനി​ന്നും എനിക്കു വലിയ സമ്മർദ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ യഹോ​വയെ സേവി​ക്കാ​നുള്ള എന്റെ ആഗ്രഹം അവൻ കാണു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു; അവൻ എന്നെ പുലർത്തി. യേശു​വി​ന്റെ മാതൃക പിൻപ​റ്റേ​ണ്ട​തു​ണ്ടെന്ന്‌ അറിയാ​മാ​യി​രുന്ന ഞാൻ സ്വന്തനി​ല​യിൽ പ്രസം​ഗ​വേല തുടങ്ങി. താമസി​യാ​തെ കുറെ അധ്യയ​ന​ങ്ങ​ളും ലഭിച്ചു. ഒരിക്കൽ ഞാൻ കണ്ടുമു​ട്ടിയ ഒരു വീട്ടു​കാ​രൻ, നിത്യ​ജീ​വ​നി​ലേക്കു നയിക്കുന്ന സത്യം എന്ന പുസ്‌തകം കാണി​ച്ചിട്ട്‌ “നിങ്ങൾ പറയു​ന്ന​തൊ​ക്കെ ഞാൻ വായിച്ച ഈ പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ ഉണ്ടല്ലോ” എന്നു പറഞ്ഞു.d സത്യ​ത്തോട്‌ അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ വലിയ താത്‌പ​ര്യ​മൊ​ന്നും ഇല്ലായി​രു​ന്നു. എന്നാൽ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ കൈവശം ഉണ്ടായി​രുന്ന ആ പുസ്‌ത​ക​വും ഒരു കെട്ടു വീക്ഷാ​ഗോ​പു​രം മാസി​ക​ക​ളും വായി​ക്കാൻ ആഗ്രഹ​മു​ണ്ടെന്ന്‌ ഞാൻ പറഞ്ഞു. അങ്ങനെ ഇപ്രാ​വ​ശ്യം വീട്ടു​കാ​രൻ ആ സാഹി​ത്യ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം എനിക്കു സമർപ്പി​ച്ചു!

നാട്ടിൽ എത്തിയിട്ട്‌ അതുവ​രെ​യും സഹോ​ദ​ര​ങ്ങളെ കണ്ടുമു​ട്ടാൻ എനിക്കു സാധി​ച്ചി​രു​ന്നില്ല. ജിൻജാ​യിൽ സാക്ഷി​ക​ളു​ണ്ടെന്ന്‌ പക്ഷേ മൂൺഡൂവ സഹോ​ദരൻ പറഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ എങ്ങനെ​യും അവരെ കണ്ടുപി​ടി​ക്കാൻ ഞാൻ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. ഒരുദി​വസം ഏതാണ്ട്‌ രാത്രി മുഴുവൻ പ്രാർഥി​ച്ചിട്ട്‌ പിറ്റേന്നു രാവിലെ ആഹാരം​പോ​ലും കഴിക്കാ​തെ ഞാൻ പുറ​പ്പെട്ടു. നടക്കു​ന്ന​തി​നി​ട​യിൽ ഞാൻ ആദ്യം കണ്ട ആളിന്റെ കൈവശം സുതാ​ര്യ​മായ പ്ലാസ്റ്റിക്‌ സഞ്ചിയു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതാ, ഒരു ഉണരുക! മാസിക അതിനു​ള്ളിൽ! ഞാൻ അന്തംവി​ട്ടു​പോ​യി. അങ്ങനെ ഞാൻ ഒരു സഹോ​ദ​രനെ കണ്ടുമു​ട്ടി!

1984-ൽ യുഗാ​ണ്ട​യിൽവെച്ചു നടന്ന ആദ്യത്തെ പയനിയർ സേവന സ്‌കൂ​ളിൽ സംബന്ധി​ക്കാ​നാ​യത്‌ അങ്ങേയറ്റം സന്തോ​ഷ​ക​ര​മായ അനുഭ​വ​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്നോ​ടൊ​പ്പം സ്‌കൂ​ളിൽ ഉണ്ടായി​രു​ന്ന​തോ? എന്റെ ഉറ്റമി​ത്ര​മായ ജോൺ മൂൺഡൂവ സഹോ​ദ​ര​നും. ഇപ്പോൾ 74-ാം വയസ്സി​ലും അദ്ദേഹം വിശ്വ​സ്‌ത​ത​യോ​ടെ സാധാരണ പയനി​യ​റാ​യി സേവി​ക്കു​ന്നു.

[അടിക്കു​റി​പ്പു​കൾ]

[113-ാം പേജിലെ ചതുരം/ ചിത്രം]

ഒടുവിൽ സത്യമതം കണ്ടെത്തി

മൂറ്റേ​സാ​സി​റാ യാഫേ​സി​യു​മാ​യി ഒന്നു സംസാ​രി​ക്കാ​മോ എന്ന്‌ ഒരു സഹോ​ദരി മാറ്റ്‌സ്‌ ഹോം​ക്വിസ്റ്റ്‌ എന്ന മിഷന​റി​യോ​ടു ചോദി​ച്ചു. മുമ്പ്‌ സെവൻത്‌-ഡേ അഡ്വന്റിസ്റ്റ്‌ സഭയിലെ പാസ്റ്ററാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേഹം. എന്നാൽ ഇപ്പോൾ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളോട്‌ താത്‌പ​ര്യം തോന്നിയ അദ്ദേഹം 20 ചോദ്യ​ങ്ങൾ വൃത്തി​യായ കൈപ്പ​ട​യിൽ എഴുതി തയ്യാറാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. മാറ്റ്‌സി​നെ കണ്ടപ്പോൾ ഈ ചോദ്യ​ങ്ങൾ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു കൊടു​ത്തു.

രണ്ടുമ​ണി​ക്കൂർ ദീർഘിച്ച ബൈബിൾ ചർച്ചയ്‌ക്കു​ശേഷം മൂറ്റേ​സാ​സി​റാ പറഞ്ഞു: “ഒടുവിൽ ഞാൻ സത്യമതം കണ്ടെത്തി​യെന്നു തോന്നു​ന്നു. നിങ്ങൾ എന്റെ ഗ്രാമ​ത്തി​ലേക്കു വരില്ലേ? യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ കൂടു​ത​ലാ​യി അറിയാൻ ആഗ്രഹി​ക്കുന്ന വേറെ​യും ആളുക​ളുണ്ട്‌ അവിടെ.”

അഞ്ചുദി​വസം കഴിഞ്ഞ്‌ മാറ്റ്‌സും മറ്റൊരു മിഷന​റി​യും കൂടെ മോ​ട്ടോർ​സൈ​ക്കി​ളിൽ കലങ്കാ​ലോ​യി​ലേക്കു പുറ​പ്പെട്ടു, മൂറ്റേ​സാ​സി​റാ​യെ കാണാൻ. തേയി​ല​ത്തോ​ട്ട​ത്തി​ലെ ചെളി​നി​റഞ്ഞ റോഡി​ലൂ​ടെ 110 കിലോ​മീ​റ്റർ താണ്ടി​യുള്ള ദുർഘ​ടം​പി​ടിച്ച യാത്ര​യാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. അദ്ദേഹം അവരെ ഒരു കുടി​ലി​ലേക്കു കൊണ്ടു​പോ​യി. അവിടെ “രാജ്യ​ഹാൾ” എന്ന ബോർഡ്‌ എഴുതി​വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നതു കണ്ട്‌ അവർ അതിശ​യി​ച്ചു​പോ​യി. ബൈബി​ള​ധ്യ​യ​ന​വും യോഗ​ങ്ങ​ളും നടത്താൻവേണ്ടി അദ്ദേഹം ആവശ്യ​മായ ഒരുക്കങ്ങൾ അതി​നോ​ടകം ചെയ്‌തു​ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു!

മൂറ്റേ​സാ​സി​റാ സത്യം പങ്കു​വെ​ച്ച​തി​ന്റെ ഫലമായി താത്‌പ​ര്യ​ക്കാ​രാ​യി​ത്തീർന്ന വേറെ പത്തു​പേ​രും അവിടെ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. അവർക്ക്‌ ബൈബി​ള​ധ്യ​യ​നങ്ങൾ ആരംഭി​ച്ചു. ദൂര​മൊ​ന്നും ഗണ്യമാ​ക്കാ​തെ മാറ്റ്‌സ്‌ മാസത്തിൽ രണ്ടുത​വ​ണ​വീ​തം പോയി അധ്യയനം നടത്തി​യി​രു​ന്നു. അധ്യയ​നങ്ങൾ നന്നായി പുരോ​ഗ​മി​ച്ചു. കലങ്കാ​ലോ​യിൽമാ​ത്രം 20 പേർ പ്രസാ​ധ​ക​രാ​യി​ത്തീർന്നു. തൊട്ട​ടു​ത്തുള്ള മീറ്റി​യാന പട്ടണത്തിൽ ഒരു സഭ തഴച്ചു​വ​ള​രു​ന്നു. മൂറ്റേ​സാ​സി​റാ പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ പുരോ​ഗ​മിച്ച്‌ സ്‌നാ​ന​മേറ്റു. ഇപ്പോൾ 70-നുമേൽ പ്രായ​മുള്ള അദ്ദേഹം ഒരു മൂപ്പനാ​യി സേവി​ക്കു​ന്നു.

[108, 109 പേജു​ക​ളി​ലെ ചാർട്ട/ ഗ്രാഫ്‌]

യുഗാണ്ട സുപ്ര​ധാന സംഭവങ്ങൾ

1930

1931 റോബർട്ട്‌ നിസ്‌ബെ​റ്റും ഡേവിഡ്‌ നോർമ​നും പൂർവ ആഫ്രി​ക്ക​യിൽ പ്രസം​ഗി​ക്കു​ന്നു.

1940

1950

1950 കിൽമിൻസ്റ്റർ സഹോ​ദ​ര​നും സഹോ​ദ​രി​യും യുഗാ​ണ്ട​യി​ലേക്കു താമസം മാറുന്നു.

1952 ആദ്യത്തെ സഭ രൂപം​കൊ​ള്ളു​ന്നു.

1956 ആദ്യത്തെ സ്‌നാനം.

1959 വിദേ​ശീ​യ​രായ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ ആത്മീയ സഹായം നൽകുന്നു.

1960

1963 ഗിലെ​യാദ്‌ മിഷന​റി​മാർ എത്തുന്നു.

1972 ആദ്യത്തെ ഡിസ്‌ട്രി​ക്‌റ്റ്‌ കൺ​വെൻ​ഷൻ.

1973 യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​കൾക്കു നിരോ​ധനം. മിഷന​റി​മാർ നാടു​ക​ട​ത്ത​പ്പെ​ടു​ന്നു.

1979 നിരോ​ധനം നീങ്ങുന്നു.

1980

1982 മിഷന​റി​മാർക്ക്‌ വീണ്ടും രാജ്യത്ത്‌ അനുമതി ലഭിക്കു​ന്നു.

1987 ലുഗാണ്ട ഭാഷയിൽ വീക്ഷാ​ഗോ​പു​രം ക്രമമാ​യി പ്രസി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കാൻ തുടങ്ങു​ന്നു.

1988 ആദ്യത്തെ സ്വന്തം രാജ്യ​ഹാ​ളി​ന്റെ സമർപ്പണം.

2000

2003 ബ്രാഞ്ച്‌ ഓഫീസ്‌ സ്ഥാപി​ത​മാ​കു​ന്നു.

2007 പുതിയ ബ്രാഞ്ച്‌ സൗകര്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ സമർപ്പണം.

2010

[ഗ്രാഫ്‌]

(പ്രസി​ദ്ധീ​ക​രണം കാണുക)

മൊത്തം പ്രസാ​ധ​കർ

മൊത്തം പയനി​യർമാർ

5,000

3,000

1,000

1930 1940 1950 1960 1980 1990 2000 2010

[73-ാം പേജിലെ മാപ്പുകൾ]

(പൂർണ​രൂ​പ​ത്തിൽ കാണു​ന്ന​തിന്‌ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​രണം നോക്കുക)

കോംഗോ ഡെമോ​ക്രാ​റ്റിക്‌ റിപ്പബ്ലിക്‌

സുഡാൻ

കെനിയ

യുഗാണ്ട

കമ്പാല

ആരൂവാ

ഗൂലൂ

ലിറ

സൊ​റൊ​ത്തി

ക്യോഗ തടാകം

മാസിൻഡി

ഹൊയ്‌മ

ഇംബാലെ

ടോ​റോ​റോ

നാമാ​യിൻഗോ

ഇഗാങ്‌ഗാ

ജിൻജ

സീറ്റാ

കാജാൻസി

എൻറ്റെബെ

മിറ്റി​യാ​ന

കലങ്കാ​ലോ

ഫോർട്ട്‌ പോർട്ടൽ

റൂസെസെ

ആൽബർട്ട്‌ തടാകം

റ്വെൻസോറി മലനി​ര​കൾ

ഭൂമധ്യരേഖ

എഡ്വേർഡ്‌ തടാകം

മാസാക്കാ

ഇംബാ​രാ​രാ

കാബാലെ

കെനിയ

വിക്‌ടോറിയ തടാകം

ടാൻസനിയ

ബുറുണ്ടി

റുവാണ്ട

യുഗാണ്ട

കമ്പാല

കെനിയ

നയ്‌റോ​ബി

മേരൂ

കെനിയ പർവതം

മൊമ്പാ​സാ

ടാൻസനിയ

ഡാർ എസ്‌ സലാം

സാൻസി​ബാർ

[87-ാം പേജിലെ മാപ്പ്‌/ ചിത്രം]

(പൂർണ​രൂ​പ​ത്തിൽ കാണു​ന്ന​തിന്‌ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​രണം നോക്കുക)

യുഗാണ്ട

കമ്പാല

ആരൂവാ

ഗൂലൂ

ലിറ

സൊ​റൊ​ത്തി

മാസിൻഡി

ഹൊയ്‌മ

ഫോർട്ട്‌ പോർട്ടൽ

മാസാക്കാ

ഇംബാ​രാ​രാ

കാബാലെ

കമ്പാല

വിക്‌ടോറിയ തടാകം

[ചിത്രം]

ഹാർഡി സഹോ​ദ​ര​നും ഭാര്യ​യും ആറ്‌ ആഴ്‌ച​കൊണ്ട്‌ യുഗാ​ണ്ട​യു​ടെ മിക്കഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലും സഞ്ചരിച്ചു

[പേജ്‌ 66 ചിത്രം]

[69-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

പൂർവാഫ്രിക്കയിലേക്ക്‌ സത്യം കൊണ്ടു​വന്ന ഡേവിഡ്‌ നോർമ​നും റോബർട്ട്‌ നിസ്‌ബെ​റ്റും

[71-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ജോർജ്‌ നിസ്‌ബെറ്റ്‌, ജ്യേഷ്‌ഠൻ റോബർട്ട്‌, ഗ്രേ സ്‌മിത്ത്‌, ഓൾഗ എന്നിവർ തങ്ങളുടെ വാഹനം ചങ്ങാട​ത്തിൽ കയറ്റി നദിക​ട​ക്കാ​നൊ​രു​ങ്ങു​ന്നു

[75-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ഫ്രാങ്ക്‌ സ്‌മി​ത്തും മേരി​യും 1956-ൽ, വിവാ​ഹ​ത്തി​നു തൊട്ടു​മുമ്പ്‌

[78-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ആൻ കൂക്കും മക്കളും മാക്കൂമ്പ സഹോ​ദ​ര​നോ​ടും സഹോ​ദ​രി​യോ​ടു​മൊ​പ്പം

[80-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ടോം മക്‌ലെ​യ്‌നും ഭാര്യ ബെഥെ​ലും ആയിരു​ന്നു ഗിലെ​യാദ്‌ പരിശീ​ലനം ലഭിച്ച്‌ യുഗാ​ണ്ട​യി​ലെ​ത്തിയ ആദ്യമി​ഷ​ന​റി​മാർ

[81-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ജിൻജായിലെ ആദ്യമി​ഷ​ന​റി​ഭ​വനം

[83-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ഗിലെയാദ്‌ മിഷന​റി​മാ​രായ സ്റ്റീഫൻ ഹാർഡി​യും ഭാര്യ ബാർബ​റ​യും

[85-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

മേരി നിസ്‌ബെറ്റ്‌ (നടുവിൽ) മക്കളോ​ടൊ​പ്പം: റോബർട്ട്‌ (ഇടത്ത്‌ ), ജോർജ്‌ (വലത്ത്‌ ), വില്യ​മും ഭാര്യ മ്യുരി​യെ​ലും (പിന്നിൽ)

[89-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

കമ്പാലയിലെ “ദിവ്യ​ഭരണ” ഡിസ്‌ട്രി​ക്‌റ്റ്‌ കൺ​വെൻ​ഷ​നിൽ ടോം കൂക്ക്‌ പ്രസം​ഗി​ക്കു​ന്നു

[90-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ജോർജ്‌ ഓച്ചോ​ല​യും ഗെർട്രൂ​ഡും

[94-ാം പേജിലെ ചിത്രങ്ങൾ]]

നിരോധനത്തിൻകീഴിലും സഹോ​ദ​രങ്ങൾ കൂടി​വ​ന്നി​രു​ന്നു

[95-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ഫ്രെഡ്‌ ന്യെൻഡെ

[96-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ഇമ്മാനുവൽ ചാമീസാ

[104-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

സ്റ്റാൻലി മാക്കൂ​മ്പ​യും ഭാര്യ എസീനാ​ല​യും, 1998-ൽ

[107-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ഹൈന്റ്‌സ്‌ വെർട്ട്‌ഹോൾസും ഭാര്യ മേരി​ആ​നും ജർമനി​യി​ലെ ആദ്യ ഗിലെ​യാദ്‌ എക്‌സ്റ്റൻഷൻ സ്‌കൂ​ളിൽ സംബന്ധി​ച്ചു

[118-ാം പേജിലെ ചിത്രങ്ങൾ]

പരിഭാഷാ സംഘങ്ങൾ

ലുഗാണ്ട

അച്ചോളി

ലുക്കോൻസോ

റുന്യാൻകോര

[123-ാം പേജിലെ ചിത്രങ്ങൾ]

പുതിയ രാജ്യ​ഹാ​ളു​കൾ ആദ്യകാ​ല​ങ്ങ​ളി​ലേ​തിൽനിന്ന്‌ തികച്ചും വ്യത്യ​സ്‌തം

[124-ാം പേജിലെ ചിത്രങ്ങൾ]

യുഗാണ്ടയിലെ ബ്രാഞ്ച്‌

ബ്രാഞ്ച്‌ കമ്മിറ്റി: മാറ്റ്‌സ്‌ ഹോം​ക്വിസ്റ്റ്‌, മാർട്ടിൻ ലോവം, മൈക്കിൾ റൈസ്‌, ഫ്രെഡ്‌ ന്യെൻഡെ; ഓഫീസ്‌ (താഴെ), താമസ​ത്തി​നുള്ള കെട്ടിടം (വലത്ത്‌)