Yãmb ra miime bɩ?

Bõe yĩng tɩ Biiblã yetẽ t’a Baal tũudmã ra naaga ne raglem tʋʋm buud toor-toore?

Kanaã nebã ra tẽedame tɩ yaa b wẽnnaam a Baal n kõt ninsaalbã rogem, la a kɩtdẽ me tɩ koobã la gʋʋlgã sakdẽ. Rẽ n so tɩ sebr a ye (Us et coutumes aux temps bibliques [ãngil.]) yeel t’a “Baal tũudbã ra yooda b pʋʋsgã rotẽ, n tẽed tɩ woto la b wẽnnaamã b sẽn boond tɩ sa-ko-bɛd wẽnnaamã na n sak n kẽ ne b wẽn-poak a Aseera, tɩ kɩt tɩ sigrã yɩ sõma tɩ b gal kood la rũmsi.”

Kanaã nebã ra tẽedame tɩ sɩpaolgo, b wẽnnaam a Mot b sẽn boond tɩ kũum la war wẽnnaamã zabda ne a Baal n tõog-a, n dig-a t’a sig tẽngã zĩ-zulungẽ. Sigrã sã n ta, b yetame t’a Baal lebsd n tõoga a Mote, tɩ kɩt tɩ koom na n le sek tɩɩsã, koodã, rũmsã la ãdem-biisã hal tɩ vɩɩmã ye lebg sõma. Wakat kãnga, Kanaã nebã maanda kibs a Baal yĩnga. Kibs-kãens sasa, b tʋmda raglem tʋʋm buud toor-toor hal tɩ loog noore. Yaa rẽ n so tɩ Israɛll nebã ‘maan yoob ne Moaab pagbã,’ b sẽn wa n tɩ naag n pʋʋs a Baal-Peoorã.—Sõdbo 25:1-3.

A Zezi sẽn yeel tɩ gʋlsdbã ne fariziẽ rãmbã wõnda “yaad sẽn pelgã” võor yaa bõe?

A Zezi yeela gʋlsdbã ne Fariziẽ rãmbã tɩ b yaa zãmb dãmba, la a paas woto: “Yãmb wẽnda yaad sẽn pelg tɩ b yɩng yaa neere, la b pʋsã pida ne kũum kõaba, la bõn-dẽgd fãa.” (Matɩe 23:27) Yʋʋmd fãa, sigrã loogr poore, Adaar kiuugã rasem 15, rat n yeel tɩ Pak kibsã ket kiuugu, zʋɩf rãmbã ra minim n manegda b nebã yaad n ning pẽntiir pɛɛlga, sẽn na yɩl tɩ baa f sã n be yɩɩg bɩ f bãng tɩ yaa yaoogo. B sẽn da maand woto wã yaa tɩ sẽoogo, sa-koomã yẽesda pẽntiirã.

Sebr a ye (The Jewish Encyclopedia) yeelame tɩ b sẽn da ningd yaadã pẽntiirã yaa sẽn na yɩl tɩ “kʋʋngã sẽn na n pɩʋʋg be n wa Pak kibsã gũus n da sɩɩs n wa rẽgem b mens ye.” Tõogã noor ning sẽn be Sõdb 19:16 yetame tɩ ned sã n sɩɩs kũum, ninsaal kõbr wall yaoogo, a soab na n yɩɩ rẽgd hal tɩ ta rasem a yopoe. Israɛll ned sã n da rẽgem a meng woto, a pa segd n naag a taabã n tʋm tũudum hakɩkã tʋʋmd ye. A sã n kɩɩse, b segd n kʋ-a lame. (Maankʋʋre 15:31) Yaa Pak kibsã sẽn wa n ket tɩ rasem a wãn bal la a Zezi sẽn yeel gʋlsdbã ne Fariziẽ rãmbã tɩ b wõnda yaad sẽn pelgã. Wakat kãng tɩ nin-buiidã sẽn maneg yaadã n ning pẽntiirã nan pa kaoos ye. Woto yĩnga, a Zezi kɛlgdbã wʋma a gomdã võor sõma. A ra rat n yeelame tɩ nif gesgẽ, gʋlsdbã ne Fariziẽ dãmbã wõnda wa nin-sõma, la tɩ b yaool n tõe n kɩtame tɩ ned lebg rẽgd Wẽnnaam nifẽ wa a sẽn sɩɩs yaoogo.

[Foto, seb-neng 10]

Stèle en calcaire du baal au foudre, XIVE/XIIIE siècle avant notre ère.

[Fotã sẽn yitẽ]

Musée du Louvre, Paris