Ned Vɩɩm Kibare
Mam maoome n na n dɩk neb a taab mak-sõngo
Daar a ye, a Izak Marais zĩnda Patɛrsõn sẽn be Niuyorkã, n bool maam telefonnẽ, n yeel tɩ b rat n bobla maam tʋʋmde. Mam sok-a lame yaa: “Fo mii mam yʋʋma?” T’a leoke: “Mam mii fo yʋʋmã sõma.” La m na n deng n togs-y-la m vɩɩmã sẽn yɩ to-to nand tɩ saam-biig a Marais bool-mã.
MAM doga yʋʋmd 1936 yʋʋm-sar kiuugã rasem 10, Wɩsɩta sẽn be Kãnsas, Etazĩni soolmẽ wã. Mam doagdbã ra tara kamb a naase. Maam la kãsma. M baaba yʋʋr la a William tɩ m ma yʋʋr la a Jean. B tũ a Zeova ne b sũy fãa. M baaba ra yaa tõnd tigingã yel-gɛta, b sẽn boond masã tɩ kãsem-dãmbã sull yel-gɛtã. Mam ma wã ma-roak yʋʋr la a Emma Wagner. Yẽ n sõng m ma t’a bãng sɩdã. A sõnga neb wʋsg tɩ b bãng a Zeova. Wala makre, a sõnga pag yʋʋr sẽn boond t’a Gertrude Steele. A Gertrude wa n lebga misioneer Porto Riko.a Rẽnd neb wʋsg n kõ-d mak-sõngo.
NEB SẼN KÕ MAAM MAK-SÕNGO
M baaba sẽn yas sor noor n kãabd sɛba
Sibr daar a ye yibeoogo, maam ne m baaba ra kãabda so-loaadbã Gũusg Gasgã ne Réveillez-vous ! wã b sẽn da boond tɩ Consolation wã. Rẽ tɩ tõnd tẽngã ra naag n zabda dũni gill zabr a yiib-n-soabã. Logtor a ye sẽn yũ rãam n su n wa n ta n sɩng m baaba tʋya, a sẽn pa kẽesd a toog zabrã pʋgẽ wã yĩnga. A yeelame tɩ m baaba yaa rabɛɛma, la t’a baooda padems n pa rat n kẽng zabrã ye. A kolga m baaba, hal t’a nengã rat n sɩɩs m baaba nengã, n yeel-a woto: “Fo sã n pa rabɛɛm bɩ f wẽ maam!” Mam yɛɛsame, la m baaba sẽn tall manesem ningã yɩɩ maam noog wʋsgo. A kell n kãaba gɛtbã periodik-rãmbã. Sodaag n wa loogdẽ, tɩ logtorã zẽk a koɛɛg n yeel-a woto: “Wa yõk rabɛɛm-kãngã!” La sodaagã sẽn yã t’a suume wã, a leok-a lame: “Kẽng n kul tɩ rãam n yilimd fo nengã!” Rẽ poore, b yiibã fãa loogame. M sã n lebs n tẽege, m sũur nooma a Zeova sẽn kõ m baaba raood woto wã. M baaba ra wõrsda zutu, n tar zĩis a yiibu. Logtorã ra wata be n wõrsd a zugu.
Maam ne m doagdbã sẽn debd tigis-kãseng Wɩsɩta, yʋʋmd 1940 soabã
Mam sẽn wa n tar yʋʋm a nii, m doagdbã koosa b zakã ne b tʋʋmã zĩis n da mobill buud b sẽn boond tɩ kãmpĩng-kaare, tɩ lebg d roogo. D kẽe mobillã n kẽng Kolorado sẽn pẽ ne Gãrãnd Zõnksiõ wã, n na n tɩ sõng be koe-moondbã. M doagdbã ra yaa so-pakdba, la b ra tʋmda pʋt pʋsẽ la rũms gʋʋlg zĩisẽ. Ne a Zeova sõngre, n paas b sẽn moon koɛɛgã ne yẽesmã, b tõog n lugla tiginga. Yʋʋmd 1948 sigr kiuug rasem 20 wã daare, m baaba lisa maam ne a Billie Nichols la a pagã, n paas Biiblã karen-biis a taab sẽn sak sɩdã. Yɩɩ kʋɩlg pʋgẽ, tãng sɛɛgẽ. A Billie Nichols wa n lebga tigims sull yel-gɛta, n kaagd tigimsã ne a pagã. Kaoosg zugẽ, b bi-riblã me lebga tigims sull yel-gɛta, n gilgd ne a pagã.
Tõnd talla zo-rãmb wʋsg sẽn da kẽes b mens zãng a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ. Wala makre, tõnd ne a Steele rãmb yɩɩ zo-rãmb hakɩɩka. A Steele Don ne a pag a Earlene, a Steele Dave ne a pag a Julia, la a Steele Si ne a pag a Martha. B mak-sõngã nafa maam wʋsgo. B sõnga maam tɩ m bãng tɩ d sã n lʋɩɩsd Rĩungã tʋʋm taoore, d vɩɩmã tallda barka.
MAM GILGA WƲSGO
Mam sẽn wa n tar yʋʋm 19, m doagdbã zoa sẽn da yaa so-pakd t’a yʋʋr la a Bud Hasty soka maam m sã n dat n yɩɩ so-pakda, n wa sõng-a n moon koɛɛgã Etazĩni soolmã nug rɩtgo. M sakame n kẽnge. Tigims sull yel-gɛtã kosa tõnd tɩ d yik n kẽng Ruston sẽn be Lʋɩziyan soolmẽ wã. Beenẽ koe-moondbã wʋsg ra basa tigissã kẽnd la koɛɛgã moonego. Yel-gɛtã yeela tõnd tɩ d maand tigissã semen fãa, baa ned pa wa. Tõnd yãa zĩiga, n maneg-a tɩ d na n maand tigissã. D ra maanda tigissã semen fãa, la wakat ninga, ra yaa tõnd d yiib bala. D ra wɛgsda sõssã n deesd taaba. Sõsg sã n naag ne sogsgo, ned a to wã n leokd fãa. Sã n tara mak-n-wilgi, a to wã wata ɛstaraadã zug tɩ d maane. Saam-bi-poak sẽn kʋʋl n wa n sɩng tigissã waoongo. Biibl karen-biis kẽer la koe-moondb me sẽn da pa le wat tigissã lebs n sɩnga waoongo. Sẽn pa yã n kaoose, tigingã lebs n vʋʋgame.
Daar a ye, maam ne a Bud sõsa ne pastɛɛre. A goma vɛrse kẽer yell ne tõndo, la m da pa wʋmd vɛrse-kãens võor sõma ye. Sãama mam sũuri, tɩ m maneg n na n tags bũmb nins m sẽn tẽedã zug neere. Maana semen tɩ mam zãmsd Biiblã yʋng fãa n baood a sogsgã leoore. M da mi n maana vaeesg hal tɩ zĩigã zʋʋge. Sõnga maam tɩ m maneg n kɩs sɩd zãng ne m sẽn tẽed bũmb ninsã, hal n da yãgd n na n seg pastɛɛr-dãmb a taaba.
Tigims sull yel-gɛtã wa n kosa maam tɩ m tɩ sõng tiging sẽn be Arkãnsas, Ɛldorado soolmẽ wã. La m da mi n leba Kolorado, n tɩ sak biru ning sẽn get sodaarã yãkr yellã boolle. Daar a ye, m wa n lebda be ne m mobilli, n dɩk so-pakdb a taaba. Tõnd tek n fãoo Tɛgzas soolmẽ wã, tɩ mobillã sãam zãnga. Tõnd boola saam-biig t’a wa rɩk-do. A talla tõnd n kẽng a yirã, la a tall-d n kẽng tigsga. Tigsgã sasa, b togsame tɩ tõnd tek n fãoome. Saam-biisã kʋma tõnd n kõ-d ligdi, tɩ sẽn wa n dɩk-a tõndã koos mobillã dolaar kobs-yi n kõ-ma.
Tõnd wa n tõog n leba Wɩsɩta. Mam doagdbã zoa a yembr b sẽn da pʋd t’a Dok n da yaa so-pakd be. Hal ne rũndã, a kom-dibli a yiib n yaa m zo-rãmba: A Frank ne a Francis. B yaa kinkirsi. B ra tara mobill-kʋdre, n dɩk n koos ne-m dolaar kobs-yi. Zemsa m sẽn da koos m mobillã to-to wã kɛpɩ. Rẽ n yɩ pipi mam sẽn yã vẽeneg t’a Zeova sõng-m lame tɩ m paam bũmb sẽn yaa tɩlɛ ne-ma, m sẽn lʋɩɩs a Rĩungã taoorã yĩnga. Daar a ye, a Dok wilga maam saam-bi-poak a ye. A yʋʋr la a Bethel Crane. A ma wã yʋʋr la a Ruth. Yɩ a Zeova Kaset soab sẽn moon koɛɛgã ne yẽesem Welington, Kãnsas soolmã pʋgẽ. A kell n yɩɩ so-pakd n tãag a yʋʋm 90 la zaka. Sẽn pa yã n maan yʋʋmde, maam ne a Bethel kẽe kãadem. Yɩɩ yʋʋmd 1958. A lebga so-pakd wa maam tɩ d ra moond Ɛldorado soolmẽ wã.
TƲƲMD SẼN KÕ TÕND SŨ-NOOGO
Tõnd da rata ne d sũur fãa n dɩk neb sẽn kõ-d mak-sõng d yãadmẽ togs-n-taare. Rẽ n so tɩ d yãk yam n na n sak tʋʋmd ning fãa a Zeova siglgã sẽn kõ-do. D yɩɩ zall so-pakdb Walnut sẽn be Arkãnsas soolmẽ wã. Yʋʋmd 1962 wã, b yãka tõnd tɩ d kẽng Gileyaad lekollã 37 soabã. D sũur yɩɩ noog wʋsgo. Tõnd wʋmame t’a Don Steele me wata lekollã, tɩ d maneg n kɩdem sũ-noogo. Lekollã poore, b tʋma maam ne a Bethel Nayirobi, Kenya. Tõnd sẽn wa n na n yi Niuyorkã, d sũur da pa noom ye. La sɩlgã sẽn wa n sik tõnd Nayirobi wã, d yãa d tẽed-n-taas sẽn wa n na n deeg-do, tɩ lebg kɩdengo.
Maam ne m pagã la a Mary ne a Chris Kanaiya sẽn moond koɛɛgã Nayirobi
Pa yã n kaoos la d yamã kẽ Kenya, tɩ koe-moonegã noom hal wʋsgo. Tõnd Biibl karen-biis sẽn yɩ pipi n deeg lisg yaa a Chris Kanaiya ne a pag a Mary. B kẽesa b meng zãng Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ, n ket Kenya. D maana yʋʋmd Kenya. Rẽ poore, b tʋma tõnd Kampala, Uganda soolmẽ wã. Tõnd n yɩ be pipi misioneer-dãmba. Beenẽ tʋʋmdã yɩ-d-la noog wʋsgo, bala neb ka tɛk n sak n zãms Biiblã. Wʋsg lebga d tẽed-n-taase. D maana yʋʋm a yiib la kiis a wãn Kampala. La m pagã wa n dɩka pʋga, tɩ lebg tɩlɛ tɩ d yãk d sã n na n kell n zĩnda Afirik n wub biigã, bɩ d na n leba Etazĩni. D yãka yam n na n leb Etazĩni. Dẽnd yaa yʋʋm a tãab la pʋɩ-sʋk la d sẽn zĩnd Afirikã. D loogrã daar yɩɩ sũ-sãang n yɩɩg d sẽn wa n yit Niuyorkã menga. Tõnd da nonga Afirik nebã wʋsgo. D ninga d yamẽ tɩ d na n wa lebg n waame.
D LEBGA ROAGDBA
Tõnd tɩ zĩnda Kolorado. Be la m roagdbã ra be. Kiis a wãn poore, m pagã roga d bi-pugl-kãsengã, tɩ d pʋd-a t’a Kimberly. Yʋʋmd la kiis a nu yẽ rogmã poore, d paama bi-pugl a to, a Stephany. D tʋlgame tɩ d kambã wubr yɩ sõma, tɩ b tõog n sɩd nong Wẽnnaam. D da rata ne d sũur fãa n dɩk mak-sõma neb sẽn kõ-d kambã wubr wɛɛngẽ. D da miime tɩ tara yõod tɩ d kõ d kambã mak-sõngo, la d miẽ me tɩ b bɩʋʋng zugẽ, b tõeeme n pa tʋlg n tũ a Zeova ye. Bala, mam yao bi-pugl ne m yao bi-ribl n wa n bas a Zeova. La d saagdame tɩ b na n wa toeema yam, n lebs n dɩk mak-sõma wã b sẽn paamã.
Tõnd kom-pugli wã wubr yɩ-d-la noog wʋsgo. D ra wae n maanda bũmb kẽer ne taaba. Kolorado zĩig ning d sẽn da vɩ wã pẽe ne Aspɛn. Be nebã nonga reem buud b sẽn deemd galaas zugu, tɩ b boond tɩ ɛski. Tõnd zãmsa rẽ, n da naagd taab n deemdẽ. Reemã sasa, d paamd n sõsda ne d kambã. D mi n tall-b lame n yi kɛɛng tɩ d kok pemsem, tɩ zĩigã sã n sobg bɩ d yõgen bugum ne raad n zĩnd n sõs ne taaba. Baa b sẽn da nan paoodã, b ra mi n sõsda ne tõnd n na n bãng b sẽn tõe n wa maan b bɩʋʋng zugẽ, pa rẽ bɩ b sẽn na n kẽ kãadem ne ned ning buudu. Tõnd maana d sẽn tõe fãa n sõng d kambã tɩ b nong a Zeova la a noyã. D maoo d pãng tɛk sẽn na yɩl tɩ b tʋlg n wa yɩ so-pakdba, la d sagl-b tɩ b kẽ kãadem ne neb sẽn nong so-pakrã wa bãmba, tɩ na n sõng-b lame. D wilg-b lame tɩ yɩta sõma tɩ b ra yãg ne kãadmã ye. D ra wae n deemda ne-b n yetẽ tɩ ned fãa yals t’a yʋʋm ta 23 bɩ yɩɩg rẽ.
Tõnd rɩka d roagdbã mak-sõngã, n da maand d sẽn tõe fãa n yit koe-moonegã ne d kambã, la d pa vaand tigissã ye. D ra mi n deegda so-pakdb sãando. Sẽn paase, d ra togsda d kambã misioneeremdã sẽn da noom tõnd to-to. D ra yet-b lame tɩ d na n wa tũu taab n tɩ maan rasem a wãn Afiriki. B ra rata rẽ ne b sũur fãa.
D ra pa vaand zak pʋgẽ Biibl zãmsgã ye. Zãmsgã sasa, d mi n sõsa zu-loees sãnda zugu, zu-loees b sẽn tar lekollẽ wã. D maanda wa d yaa b lekollã neba, n sokd sogsg tɩ kambã segd n leoke. Kɩtame tɩ zãmsgã ra noom-ba, tɩ b tõe n gom b tẽebã yell ne raoodo. La b sẽn wa n lebgd kãsembã, ra wõnda b pa tolg n le nong Biiblã zãmsgã ye. Vugri, sãama mam sũurã, tɩ m yeel-b tɩ b kẽng n kẽ tɩ zãmsgã pa na n tõog ye. Bãmb me sũur sãamame tɩ b sɩng yãbre, n yetẽ tɩ b ratame tɩ tõoge. Kɩtame tɩ d bãng tɩ d sẽn wilgd-b bũmb ning a Zeova la a raabã zugã noom-b lame. B wa n sɩd nonga Biiblã zãmsgã sõma, la b sakd n togsd tõnd sẽn be b sũurẽ. B ra mi n yeelame tɩ b pa sak bũmb d sẽn wilg-b Biiblã pʋgẽ, tɩ woto sãamd d sũuri. La ra sõngdame tɩ d bãng sẽn be b yamẽ. D sã n maag d yĩng bal n sõng-b tɩ b tags neere, b sakd n deegame t’a Zeova noyã fãa yaa sõma.
D KAMBÃ BƖƲƲNG ZUGẼ
Raar pa zaeed ye. D kom-pugli wã lebga kãsemb tao-tao tɩ ling-du. Ne a Zeova siglgã sõngre, d tõog n maoome n sõng-b tɩ b nong a Zeova. B fãa sẽn wa n karem kolɛɛsã n sa wã, b lebga so-pakdba, la b zãms nug-tʋʋm sẽn na yɩl n get b mens yelle. Yɩɩ tõnd noog wʋsgo. Bãmb ne saam-bi-pogs a yiib n yik n kẽng Kilivlãnd, Tenesɩ soolmẽ wã, n tɩ sõngd be koe-moondbã. B sẽn da pa le be d sɛɛgẽ wã pa yɩ nana ne-d ye. La d sẽn mi tɩ b kẽesa b mens zãng a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ wã noom-d lame. Maam ne a Bethel me lebs n sɩnga so-pakrã, hal tɩ m da mi n paam tɩ b yãk-m tɩ m ledg tigims sull yel-gɛtã, wall b kõ-m tʋʋm tigis-kãsems sasa.
Nand tɩ d kom-pugli wã loog Tenesɩ, b reng n kẽnga Lõndre, Ãngeletɛɛr soolmẽ wã. B bẽda ne rẽ n tɩ gilg n ges filiyallã. A Stephany sẽn da tar yʋʋm 19 wã yõga zood ne bi-bɩɩg sẽn tʋmd be. A yʋʋr la a Paul Norton. D kom-pugli wã wa n lebg n kẽnga be, t’a Kimberly yõg zood ne a Paul tʋmd-n-taaga. Yẽ yʋʋr la a Brian Llewellyn. A Stephany ne a Paul wa n kẽe kãadem. Rẽ ta Stephany tara yʋʋm 23. Yʋʋmd poore, a Kimberly me kẽe kãadem ne a Brian. Rẽ t’a tara yʋʋm 25. B sẽn bãng sɩdb yãkrã yɩɩ tõnd noog wʋsgo.
A Paul ne a Stephany n paas a Kimberly ne a Brian sẽn yas Malawi filiyallẽ wã, yʋʋmd 2002 wã.
D kambã yeelame tɩ tõnd ne d roagdbã kõ-b-la mak-sõngo, bala d reng n baoo Wẽnnaam Rĩungã, baa d sẽn da mi n tar ligd zu-loeesã. (Mat. 6:33) Yʋʋmd 1998 wã, a Paul ne a Stephany kẽnga Gileyaad lekoll 105 soabã. Rẽ poore, b tʋm-b-la Malawi sẽn be Afirikã, tɩ b tɩ yɩ misioneer-dãmba. B boola a Kimberly ne a Brian me Lõndr Betɛllẽ wã. La b wa n tʋm-b-la Malawi Betɛllẽ wã. Tõnd sũ-noogã ra pa tõe n bãng n bilg ye. Bala, bũmb kae bi-bɩɩg sẽn tõe n maan t’a vɩɩmã tall bark n ta a sẽn na n kẽes a meng zãng Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ ye.
TƲƲMD A TO SẼN KÕ-D SŨ-NOOGO
Yʋʋmd 2001 yʋʋm-vẽkr kiuugã la saam-biig a Marais sẽn bool maam ne telefõn, tɩ m ra zoe n togsã. Patɛrsõn Betɛllẽ wã, yẽ n da yaa sɛbã lebgrã sull yel-gɛta. A sẽn bool maamã, a yeelame tɩ siglgã rata neb sẽn na n sõng lebgrã sul toɛy-toɛyã sẽn be dũniyã gill zugã tɩ b gilindã wʋmb paase. Rẽ tɩ m tara yʋʋm 64, la b yãka maam, n na n zãms-m tɩ m paam minim n tõog n tʋm tʋʋm-kãngã. Maam ne a Bethel pʋʋsa a Zeova n gom rẽ yelle, la d togs d ma-rãmbã, n na n bãng b tagsgo. B fãa yeelame tɩ d sake, baa ne b sẽn da kʋʋl wʋsgo, la b miẽ tɩ d sã n looge, b pa na n le paam tɩ d be b sɛɛgẽ n get b yellã. M lebg n boola Betɛllã, n yeel tɩ d na n saka tʋʋmdã ne sũ-noogo, bala yaa a Zeova barka.
Rasem a wãn poore, logtoɛɛmbã bãngame tɩ kãnsɛɛr n tar m ma. M yeel-a lame tɩ d na n paame n sõng m tão a Linda n ges a yelle. A zãgsame n yeele: “M kõn sak tɩ y maan a buud lae-lae. Y sã n pa kẽnge, bãagã na n yãngame.” A Linda me yeelame tɩ d kẽnge. B sẽn sak tɩ d na n looge, n yaool n miẽ tɩ pa na n yɩ nana ne-bã yɩ-d-la noogo, tɩ d pʋʋsd-b barka. D pʋʋsda d tẽed-n-taas a taabã me bark b sõngrã yĩnga. Tõnd loog tɩ zaamẽ, a Linda boolame n yeel tɩ m ma kae ye. Rẽ tɩ d zoe n bee lekollã zĩigẽ Patɛrsõn. La d kell n kenga d mense, n wɩng ne d tʋʋm-paallã, wa m ma mengã sẽn da ratã.
Lekollã poore, Malawi filiyallẽ wã la b tʋm tõnd pipi. D kom-pugli a yiibã ne b sɩdbã ra zoe n bee Malawi. D tɩ paama taab be, tɩ yɩ kɩdeng tɛkẽ! Tõnd wa n kẽnga Zimbabwe la Zãmbi n tɩ sõng d tẽed-n-taas nins sẽn lebgd sɛbã. D gilg n sõnga d tẽed-n-taasã yʋʋm a tã la pʋɩ-sʋka, tɩ b wa kos tõnd tɩ d leb Malawi. B yeel-d lame tɩ d tɩ sõng n gʋls d tẽed-n-taas vɩɩm kibaya. Yaa d tẽed-n-taas b sẽn namse, b sẽn tõdg tɩ b kõn kẽes b toog zabã la politikã pʋgẽ.b
Tõnd ne d yagensã sẽn moond koɛɛgã
Yʋʋmd 2005 wã, maam ne a Bethel le yii Afiriki. Yɩɩ sũ-sãang yɛsa. B kosa tõnd tɩ d leb Bazalt sẽn be Kolorado soolmẽ wã, n tɩ yɩ so-pakdba. A Brian ne a Kimberly me waa be yʋʋmd 2006, n na n wub b kom-pugli a yi: A Mackenzie ne a Elizabeth. A Paul ne a Stephany keta Malawi, t’a Paul yaa be filiyallã taoor lʋɩtbã sull nin-yende. M yʋʋm kolga 80 masã. M nee kom-bɩɩs sẽn da yɩ mam tʋmd-n-taase, tɩ b tʋmd tʋʋm nins mam sẽn da tʋmã. Woto noom-m-la hal wʋsgo! Maam ne m pagã sũ-noogã pa tõe n bãng n bilg ye. La d miime tɩ yaa d sẽn mao n tũ mak-sõma b sẽn kõ-dã. Nafa d kambã, la d yagense.
a A Steele rãmb zakã neb kẽer yɩɩ misioneer-dãmba. B kibayã bee yʋʋmd 1956 sig-noy kiuug pipi daar Gũusg Gasgã neng 269-272, la yʋʋmd 1971 tʋʋlg kiuug rasem 15 Gũusg Gasgã neng 186-190.
b Wala makre, d gʋlsa a Trophim Nsomba kibarã. Bee yʋʋmd 2015 tʋʋl-nif kiuug rasem 15 Gũusg Gasgã neng 14-18.