Saagr sẽn yaa waaziba
“A rogma tɛka ninsaal tõee wakat fãa n ki sasa buud fãa, la hakɩka rẽ na n wa sɩd baas n yɩɩ yel-sɩd sẽn paam pidsgu.”—A ARNOLD TOYNBEE, GÃRÃND BERTAYN KƲDEMD YEL-GƐTA.
1. Yɩɩ tɩlae ne ãdem-biisã tɩ b sak yel-sɩd bʋgo, tɩ rẽ wat ne sʋgs-bʋse?
ÃNDA n tõe n kɩɩs yel-sɩdã sẽn be zugẽ wã sẽn yaa rog-n-mik ki-n-basg yellã? Wakat buud fãa, yɩɩ tɩlae ne ãdem-biisã tɩ b sak kũumã yel-sɩd sẽn yɩkd pɛlengã. La d nin-nongr sã n ki, ad d sɩd neeme tɩ d bee yell sẽn ka tɩɩm pʋgẽ! Rẽ, nedã kũum wõnda yell sẽn pʋd n ka le be sẽn maanda. D tõeeme n le lebs n lagem ne d nin-nongdsã sẽn ki wã bɩ? Saag-bʋg la Biiblã tar sẽn ki-bã yĩnga? Ges-y kɩbar ning sẽn pʋgdã.
‘Tõnd zoa wã kiime’
2-5. a) A zoa a Lazaar sẽn ki wã, wãn to la a Zezi wilg t’a ratame la t’a tõeeme n vʋʋg-a? b) Sẽn paas a Lazaar vʋʋgrã, bõe la vʋʋgrã yel-solemd pids-yã?
2 Ra yaa yʋʋmd 32 T.W. A Lazaar ne a tãop a Mart la a Maari ra vɩɩ Betani galʋ-tẽn-bilẽ wã, zãrem ne Zerizalɛm sẽn da yaa kɩlometr a 3 wã. B ra yaa a Zezi zo-nongdse. Daar a ye, a Lazaar lʋɩɩ bã-kɛgenga. Tao-tao, a tãopã yellã sẽn pakã toolame tɩ b togs a Zezi sẽn da be Zʋrdẽ Kʋɩlgã rʋʋndã kɩba-kãngã. A Zezi ra nonga a Lazaar ne a tãopã wʋsgo, rẽ n so tɩ pa kaoos la a rɩk Betani sor ye. Sorã zugu, a Zezi togsa a karen-biisã: “Tõnd zoa a Lazaar gõeeme. La mam na n kẽng n tɩ neka yẽnda.” Karen-biisã sẽn ka wʋm gom-kãngã võor zĩig pʋgẽ wã yĩngã, a Zezi yeel-b-la vẽenega: “A Lazaar kiimi.”—Zã 11:1-15.
3 A sẽn wʋm t’a Zezi wata Betani wã, a Mart zoeeme n yi n sɛg-a. A sũ-sãangã sẽn tuk a Zezi wã yĩnga, a kõ-a-la bas-m-yam woto: “Fo tão wã na n vʋʋgame.” A Mart leokame: “Mam miimi tɩ yẽ na n vʋʋga kũum vʋʋgr wakate sẽn yaa yaoolem daarã.” Rẽ poore a Zezi togs-a-la woto: “Mam yaa vʋʋgre la vɩɩm. Ned ninga sẽn tẽed maam, baa yẽ sã n ki, a na paam vɩɩm.”—Zã 11:20-25.
4 A Zezi kẽngã yaoogẽ wã n kõ noor tɩ b yiis kugrã sẽn da pag a noorã kɛɛnga. A sẽn zẽk a koɛɛg n pʋʋs poore, a kõo noor woto: “Lazaare, yi!” La wakat ning nebã fãa nin sẽn da get yaoogã pemm wã, a Lazaar sɩd yiimi. A Zezi vʋʋga a Lazaare, n lebs n kõ rao sẽn da yaa kũum rasem a naas vɩɩm!—Zã 11:38-44.
5 A Mart ra zoe n tara tẽeb ne b sẽn kãab tɩ vʋʋgr na n zĩndame wã. (Zã 5:28, 29; 11:23, 24) A Lazaar vɩɩmã lebs-n-lugl yel-solemd paasa a Mart tẽebã pãng la a kɩt tɩ neb a taab tall tẽebo. (Zã 11:45) La gom-biig ning sẽn yaa “vʋʋgrã” võor takɩ yaa bõe?
“A na n yikame”
6. Gomd ning sẽn yaa “vʋʋgrã” võor yaa bõe?
6 Gom-biig ning b sẽn lebg tɩ “vʋʋgrã” yita Gerɛk gom-biig sẽn yaa anastasis wã pʋgẽ, sẽn dat n yeel sɩdem-sɩdem tɩ “yik n yals yɛsa.” Hebre lɛbgdb nins sẽn lebg Gerɛkã lebga anastasis ne Hebre gom-biis nins sẽn yaa teḥiyath hamméthim, sẽn dat n yeel tɩ “kɩt tɩ sẽn ki-bã lebs n vɩɩmde.”a Dẽ, vʋʋgrã baoodame tɩ b yik nedã kũumẽ, sẽn yaa halhaal sẽn ka tar vɩɩm, n lebs n kõ-a vɩɩm ne a yalẽ wã fãa.
7. Bõe yĩng tɩ neb yembr-yembr vʋʋgr ka na n yɩ yell n kõ a Zeova Wẽnnaam ne a Zezi Kiristi?
7 A yamã sẽn ka koak t’a pʋ-tẽerã zems zãngã yĩngã, a Zeova Wẽnnaam tõee nana-nana bal n vʋʋg neda. Tẽeg sẽn ki-bã vɩɩm yalẽ, sẽn yaa b nedemdã zʋg-zẽngdse, b mensã kʋdemde, la yel-bõonesã fãa sẽn tɩ loe ne b sẽn yaa neb nins buudã, ka yell ne-a ye. (Zoob 12:13; Mak-y ne Ezai 40:26.) A Zeova me n le yaa vɩɩmã Yẽgre. Woto yĩnga, a tõee tao-tao bala n vʋʋg neda, n kõ-a nedemd ning a sẽn da tarã, yĩng b sẽn maan paalem pʋgẽ. Sẽn paase, wala a Lazaar kɩbarã sẽn wilgã, a Zezi Kirist ratame la a tõeeme n vʋʋg sẽn ki-bã.—Mak-y ne Luk 7:11-17; 8:40-56.
8, 9. a) Bõe yĩng tɩ vʋʋgrã la sɩɩg pa kiidã zãmsg ka zemsd ne taaba? b) Kũum tɩɩm yaa bõe?
8 Baasg zãngã, Gʋlsgã sẽn zãmsd bũmb ning vʋʋgrã zugã ka zems ne sɩɩg pa kiidã zãmsg ye. Sɩɩg sẽn pa kiid sã n da ket n be kũum poore, ra ka na n yɩẽ tɩlae tɩ b vʋʋg ned ba a ye, bɩ b lebs n kɩt t’a vɩɩmd ye. Sɩda, a Mart ka togs tagsa sẽn tɩ loe ne sɩɩg sẽn pa kiid sẽn ket n vɩ zĩig ning kũum poor ye. A ra ka tẽed t’a Lazaar ra zoe n kẽnga vʋʋsem dãmb soolmẽ n na n tɩ ket n vɩ be ye. Sẽn yaa lebende, a wilga a tẽeb ne Wẽnnaam raab ning sẽn yaa yiis kũumã biisã. A yeelame: “Mam miime tɩ yẽ na n vʋʋga kũum vʋʋgr wakate sẽn yaa yaoolem daarã.” (Zã 11:23, 24) Woto me, a Lazaar meng ka togs kɩbar sẽn tɩ loe ne vɩɩm kũum poor ye. Baa fɩ ra ka be a sẽn na n togs ye.
9 Vẽenega, sã n yaa ne Biiblã, sɩɩgã kiidame la kũum tɩɩm yaa vʋʋgrã. La neb milyaar dãmb n ki pipi rao a Ãdem sẽn zĩnd tẽng zugã tɛka. Dẽ ãnd dãmb n na n paam vʋʋgre, la zĩ-bʋgo?
‘Fãa sẽn be tẽegr yaad pʋsẽ’
10. Kãab-bʋg la a Zezi maan sẽn be-b tẽegr yaadẽ wã wɛɛngẽ?
10 A Zezi Kirist yeelame: “Wakat watame tɩ sasa kãng bɩ b rãmb nins fãa sẽn be tẽegr yaad pʋsẽ wã na n wʋm a [a Zezi] koɛɛgã n yi.” (Zã 5:28, 29, NW) N-ye, a Zezi kãabame tɩ b rãmb nins fãa sẽn be a Zeova pʋ-tẽerẽ wã na n paama vʋʋgre. Neb milyaar dãmb n vɩɩmd la b ki. Bãmb sʋka ãnd dãmb n be Wẽnnaam pʋ-tẽerẽ, n gũud vʋʋgre?
11. Ãnda n na n paam vʋʋgre?
11 B rãmb nins sẽn tall vɩɩm sẽn yaa tɩrg n yaa a Zeova sõgen dãmb na n paama vʋʋgre. La neb milyõ rãmb a taab kiimi n ka wilg b sã n da na n saka Wẽnnaam no-tɩrsã bɩ b ka na n sake. Yaa b sẽn da pa mi Wẽnnaam sẽn baood tɩ b maan bũmb ninsã bɩ b ra ka paam sẽk tɩ sek sẽn na yɩl n maan toeems nins sẽn yaa tɩlae wã. Bãmb me bee Wẽnnaam pʋ-tẽerẽ tɩ woto yĩng bɩ b na n paam vʋʋgre, bala Biiblã kãabdame: “Nin-tɩrsã la sẽn pa-b nin-tɩrsã me vʋʋgr na n zĩndame.”—Tʋʋma 24:15, NW.
12. a) Yãab bʋg la tʋm-tʋmd a Zã paam sẽn tɩ loe ne vʋʋgrã? b) Bõe la b ‘lob bugum mogr pʋgẽ,’ la gom-kãngã võor yaa bõe?
12 Tʋm-tʋmd a Zã ra paama neb sẽn vʋʋg n yas Wẽnnaam geerã taoor yãab sẽn sidgd yĩnga. A sẽn bilgd rẽ a gʋlsame: “Ko-kãsenga basa kũum fãa sẽn be a pʋgẽ tɩ b yi. Kũum ne kɩɩm-kulg [“Hadɛs,” NW] basa kũum sẽn be bãmb pʋsẽ; la bãmb bʋʋd kaoome tɩ zems ned kam fãa tʋʋmde. La b loba kũum ne kɩɩm-kulg bugum mogr pʋgẽ. Yõ wã yaa kũum a yiib soaba.” (Wilgri 20:12-14) Tags-y woto sẽn dat n yɛɛlga! B rãmb nins fãa sẽn be Wẽnnaam pʋ-tẽerẽ wã na n paama fãagr ne Hadɛs, bɩ Seolle, sẽn yaa ãdem-biisã fãa yaoogã. (Yɩɩl Sõamyã 16:10, NW; Tʋʋma 2:31, NW) Rẽ poore b na n loba “kũum ne kɩɩm-kulg [“Hadɛs,” NW]” bũmb ning b sẽn boond tɩ “bugum mogr[ã]” pʋgẽ, sẽn makd sãoong zãng-zãngã. Ãdem-biisã fãa yaoogã ka na n le zĩnd ye.
B na n vʋʋga yɛ?
13. Bõe yĩng tɩ Wẽnnaam dɩk segls tɩ neb kẽer na n vʋʋg n kẽng saasẽ, la yĩn-bʋg buud la Wẽnnaam na n kõ-ba?
13 Roap la pagb sõor sẽn yaa bilf la b na n vʋʋg tɩ b vɩɩmd saasẽ. Bãmb na n dɩɩ naam ne Kirista wala rĩm dãmb la maan-kʋʋdb la b na n sõng n yiisa kũumã biis fãa ãdem-biisã sẽn dog ne tɩ tũ ne pipi rao wã, sẽn yaa a Ãdmã. (Rom dãmb 5:12; Wilgri 5:9, 10) Sã n yaa ne Biiblã, bãmb sõorã yaa 144 000 bala, la b tũus-b-la Kirista karen-biisã sʋka, sẽn sɩng ne tʋm-tʋmdbã sẽn yaa kɩs-sɩd rãmbã. (Luk 22:28-30, NW; Zã 14:2, 3; Wilgri 7:4; 14:1, 3) A Zeova na n kõo sẽn vʋʋg-b kãensã wã ned kam fãa vʋʋsem yĩng sẽn na yɩl tɩ b tõog n vɩɩmd saasẽ.—1 Korẽnt dãmba 15:35, 38, 42-45, NW; 1 Pɩɛɛr 3:18, NW.
14, 15. a) B na n vʋʋga sẽn ki-bã bab-kãseng sẽn yɩɩd tɩ b paam vɩɩm bʋg buudu? b) Bark bʋs la ãdem-bi-sakdsã na n paame?
14 La sẽn ki-ba bab-kãseng sẽn yɩɩd na n vʋʋgame n vɩɩmd tẽng zugu. (Yɩɩl Sõamyã 37:29; Matɩe 6:10) Tẽn-bʋg buudu? Rũndã-rũndã tẽngã pida ne mo-yõsa, zɩɩm daagre, tẽn-dẽgengo, la nen-kɛglem tʋʋma. Sẽn ki-ba sã n da segd n vʋʋg tẽng a woto zugu, sik kae tɩ sũ-noog buud fãa b sẽn na n paam kõn kaoos ye. La Naandã kãabame tɩ ka la bilfu a na n saasa rũndã-rũndã ãdem-biisã dũni a Sʋɩtãan sẽn so wã. (Yelbũna 2:21, 22; Danyiɛll 2:44) Rẽ poore ãdem-biis dũni paalg sẽn yaa tɩrgã, “tẽng paalga,” na n yɩɩ yel-sɩda. (2 Pɩɛɛr 3:13) Wakat kãnga “tẽnga ned ba a ye ka na n le yeel t’a ka laafɩ ye.” (Ezai 33:24) B na n menesa kũumã yɩɩr menga, bala Wẽnnaam “na n yẽesa nintãma fãa t’a ra le zĩnd bãmb ninẽ ye, la kũum ka na n le zĩnd ye, la sũ-sãoong bɩ yãbre wala toog kõn le zĩnd yɛs ye, tɩ bõe, dẽenem bũmb fãa loogame.”—Wilgri 21:4.
15 Wẽnnaam dũni paalgã a sẽn kãabã pʋgẽ, sik-m-mens rãmbã na “maan sũ-noog laafɩ wʋsg yĩnga.” (Yɩɩl Sõamyã 37:11) A Zezi Kirist ne a tʋmd-n-taas 144 000 yĩngr goosneemã na n talla ãdem-bi-sakdsã bilf-bilf tɩ b wa lebs n paam zems-zãng ning tõnd pipi roagdb a Ãdem ne a Hawa sẽn menesã. Neb nins b sẽn na n vʋʋga na n zĩnda tẽnga neb sʋka.—Luk 23:42, 43, NW.
16-18. Sũ-no-bʋg la vʋʋgrã na n wa ne n kõ zagsã?
16 Biiblã kõta tõnd reng-n-lɛmbg ne sũ-noog ning vʋʋgrã sẽn na n wa ne n kõ zagsã. Tags-y n ges sũ-noog ning Nayẽ pʋgkõorã sẽn tall a Zezi sẽn wa n yals kũum yãagdbã n vʋʋg a biribl-yendã! (Luk 7:11-17) Kaoosg zugẽ, Galile Mogrã noore, a Zezi sẽn da wa n vʋʋg yʋʋm 12 bipugla, a roagdbã “yɛɛsame n maan sũ-noog hal wʋsgo.”—Mark 5:21-24, 35-42, NW; ges-y 1 Rĩm dãmba 17:17-24; 2 Rĩm dãmba 4:32-37 me.
17 Ne neb milyõ rãmb sẽn gãe kũum pʋgẽ masã woto, vʋʋgrã na n yɩɩ laafɩ vɩɩm dũni paalg pʋgẽ. Yãmb we n tags saagr sẽn sidgd yĩng ning woto sẽn pak n kõ a Tommy ne omdafɛɛrã b sẽn sõdg seb-bi-kãngã sɩngr babgã pʋgẽ wã yelle! A Tommy sã n nek n na n vɩɩmd tẽng zug Arzãna pʋgẽ, na n yɩɩ a Tommy ning a ma wã sẽn da mi wã bala, la sẽn ka tar bãase. A na n tõog n sɩɩs-a lame, n gãd-a a nusẽ, la a wilg-a nonglem. Woto me, walla t’a yɩ wa ned b sẽn bẽd rog-n-yɩlem sẽn ka saab la bal pʋgẽ, omdafɛɛrã sẽn yit Ẽndã tara saag-kãseng ning sẽn yaa puk a nin Wẽnnaam dũni paalga pʋgẽ n yã a komdibli wã.
18 Bãng sɩdã sɩɩgã wɛɛngẽ, bũmb ning sẽn paamd tõnd d sã n ki wã wɛɛngẽ, la vʋʋgrã saagr wɛɛngẽ tõeeme me n tall pãn-tusdg sẽn yaa kãseng neb nins sẽn vɩ masã wã zutu. Bɩ d ges wãn-wãn to.
[Tẽngr not rãmbã]
a Baa ne gom-biig ning sẽn yaa “vʋʋgrã” sẽn ka be Hebre Gʋlsgã pʋgẽ wã, b wilga vʋʋgrã saagr vẽeneg Zoob 14:13, Dãniyɛll 12:13, NW, la Oze 13:14 pʋsẽ.
[Foto, seb-neng 26]
Vʋʋgrã na n waa ne sũ-noog sẽn kaoosde