Sak a tãabo

Kell-y n tall-y Wẽnnaam Gomdã kãn-kãe

1. a) Wãn to la pĩnd Israɛllã yã tɩ Wẽnnaam Gomdã yaa sɩda? b) Bõe yĩng tɩ rẽ pak tõnd me?

“YÃMB bãngame la y miimi tɩ yãmb [Wẽnnaam a Zeova] sẽn da yeel tɩ b na n maana bũmb nins fãa n kõ yãmbã, b maaname n ka tol n bas ba a ye tɩ vaal ye. Bãmb maana fãa, ba a ye ka pa ye.” (Zozue 23:14-16) Yaa woto la a Zozue yeel Israɛll kãsem dãmbã, b sẽn wa n tɩ tilg Kãabg Tẽngẽ wã poore. N-ye, a Zeova sɩd pidsa a sẽn kãabã. Kɩba-kãngã, n paas Biiblã kɩbay a taabã fãa bĩnga tõnd yĩnga ‘tɩ tõnd tõe n gũ tõnd tẽeb pidsgu.’—Rom dãmba 15:4.

2. a) Bõe yĩng tɩ d yetẽ tɩ Biiblã “yaa Wẽnnaam n kõ tõndo”? b) D sẽn mi tɩ Biiblã yita Wẽnnaam nengẽ wã, bõe la d segd n maane?

² Baa ne a Zeova sẽn kɩt tɩ ninsaalb 40 gʋls Biiblã, yaa yẽ mengã la Biiblã Soaba. Woto rat n yeelame tɩ yẽ n wilg-b bũmb ning fãa sẽn be a pʋgẽ wã tɩ b gʋls bɩ? N-ye. Yaa ne a vʋʋsem sõngã sẽn ya a pãn-kãsengã maasem la a maan woto. Tʋm-tʋmd a Poll sẽn yeel woto wã yaa sɩda: “Gʋlsg Sõamyã zãnga yaa Wẽnnaam n kõ tõndo . . . tɩ Wẽnnaam ned tõe n bɩ la a maan tʋʋm sõama fãa.” Zĩig fãa, neb nins sẽn kɩs sɩd ne rẽ wã sakda Biiblã sagls la b tũud-a b vɩɩmã pʋgẽ.—2 Tɩmote 3:16, 17; 1 Tesalonik rãmba 2:13.

Sõng-y neb a taabã tɩ b bãng-a la b nan-a

3. Wãn to la d tõe n sõng neb nins sẽn pa kɩs sɩd tɩ Biiblã yaa Wẽnnaam Gomdã n yɩɩda?

³ Neb kẽer tõnd sẽn moond pa tẽed wa tõnd tɩ Biiblã yaa Wẽnnaam Gomd ye. Wãn to la d tõe n sõng-ba? Naoor wʋsgo, yaa sõma n yɩɩd tɩ d lak Biiblã n wilg-b sẽn be a pʋgẽ wã. “Wẽnnaam goama vɩɩme la a tara pãnga, la a rɩtame n yɩɩd sʋʋg sẽn tar noy a yiibu, . . . la a yaa sũur tagsgo la ratem bʋ-kaooda.” (Hebre dãmba 4:12) “Wẽnnaam goama” pa soalem ye, b vɩɩme. Biiblã bãngr-goam tar n debda b pidsg zĩigẽ tɩ bũmb pa tõe n gɩdg rẽ ye. Biiblã sẽn tar pãn-tusdg ning ned sũur tʋlsem zugã yɩɩda tõnd mengã sẽn tõe n togs bũmb ning fãa.

4. Biiblã sɩd goam bʋs võor wʋmb n toeem neb kẽer tagsg ne seb-kãngã, la bõe yĩnga?

⁴ Neb wʋsg sẽn yã Wẽnnaam yʋʋrã Biiblẽ wã kɩtame tɩ b vaees-a sõma n paase. Kẽer yãka yam n na n zãms Biiblã, b sẽn wa n wilg-b a sẽn yet bũmb ning vɩɩmã bõn-datlã, bũmb ning sẽn kɩt tɩ Wẽnnaam bas wẽnema tɩ beẽ wã, masã yɛlã võore, bɩ vɩɩm sẽn pa satã saagr tẽng zug arzãnẽ wã yĩnga. Tẽns nins pʋsẽ tũudmã sẽn kɩt tɩ zĩn dãmbã namsd nebã, tɩ Biiblã wilgd bũmb nins sẽn wat ne rẽ wã, la a leb n wilgd nebã sẽn tõe n maan to-to n paam yolsg ne yel-kãnga wã kɩtame tɩ nebã rat n bãng n paase. Bõe yĩng tɩ bõn-kãensã noom pʋ-peelem dãmbã? Yaa Biiblã sẽn yaa sebr ning bal sẽn tar sagl-sõma yel-kãsems kãensã zutã yĩnga.—Yɩɩl Sõamyã 119:130.

5. a) Nebã sã n wa yetẽ tɩ b pa tẽed Biiblã, tõe tɩ yaa bõe yĩnga? b) Wãn to la d tõe n sõng nin-kãensã?

⁵ La nebã sã n yeel tõnd tɩ b pa tẽed Biiblã? Rẽ segd n kɩtame tɩ d yals sõsgã bɩ? B sã n sak n na n kelge, pa tɩlae tɩ sõsgã sa zĩ-kãng ye. Tõe tɩ yaa b sẽn get Biiblã wa kiris-neb ne yʋʋrã tũudum sebrã yĩng la b sẽn tẽed woto wã. B zãmbã, b sẽn kẽed politikã yɛlẽ wã, la b ligd-bõosgã wakat fãa wã tõe n kɩtame tɩ nebã pa tar tagsg sẽn zems Biiblã zug ye. Bõe yĩng tɩ y pa na n sok n gese sã n yaa rẽ n kɩt tɩ b tagsd woto? Biiblã sẽn ningd kiris-neb ne yʋʋrã tũudum taalã, b sẽn tar dũniyã manesmã yĩnga, la a ye wilgd welgr ning sẽn be kiris-nin-kãens ne kiris-neb hakɩkã sʋkã tõe n kɩtame tɩ nebã rat n kelge.—Miise 3:11, 12; Matɩe 15:7-9; Zak 4:4.

6. a) Bõe n kɩt tɩ yãmb mengã sak tɩ Biiblã yaa Wẽnnaam Gomde? b) Tags-bʋs me la d tõe n wilg nebã n sõng-b tɩ b bãng tɩ Biiblã sɩd yita Wẽnnaam nengẽ?

⁶ Ne neb a taaba, y sã n wilg-b vẽeneg tɩ yaa Wẽnnaam vʋʋsem sõngã n vẽneg neb tɩ b gʋls Biiblã, tõe n sõng-b lame. Sã n yaa ne yãmba, bõe n wilgd vẽeneg tɩ Biiblã yita Wẽnnaam a Zeova nengẽ? Yaa Biiblã meng sẽn yet a sẽn yit zĩig ningã yĩng bɩ? Bɩ yaa Biiblã sẽn tar bãngr-goam wʋsg sẽn deng n togsd beoog-daar sẽn na n yɩ a soabã vẽenega, tɩ wilgdẽ tɩ woto pa tõe n yi ninsaal nengẽ wã yĩnga? (2 Pɩɛɛr 1:20, 21) Bɩ tõe tɩ yaa Biiblã goam sẽn pa kɩɩsd taabã, baa ne sẽn yaa rap 40 n dɩk yʋʋm 1600 n gʋls-a wã? Bɩ ya a sẽn bilg yɛl tɩ nasaar bãngrã wa vaees n mik tɩ sɩd yaa woto kɛpɩ wã, tɩ yaool n pa woto ne rẽ wẽndẽ sɛb a taabã? Bɩ ya a gʋlsdbã pʋ-peelem? Bɩ yaa pʋto-rãmbã sẽn modg ne wẽnem n na n sãam-a n mak n kongã? Bũmb ning fãa sẽn kɩt tɩ yãmb mengã sak n deeg t’a yaa Wẽnnaam sebrã, y tõe n dɩka rẽ n sõng neb a taabã.a

Tõnd Biibl karengã

7, 8. a) Bõe la d segd n maand ne Biiblã? b) Bõe me la d rata, Biiblã kareng d toorã sẽn yãk a toogo? d) Wãn to la yãmb mengã paam n wʋm a Zeova raabã võore?

⁷ Tõnd sẽn sõngd neb a taabã tɩ b tẽ Biiblã toor sẽn ka be, tõnd mensã segd n dɩka sẽk n karm-a wakat fãa. Yãmb maanda woto bɩ? Sɛbã fãa sẽn be wã sʋka, yẽ yõod n yɩɩde. Yaa sɩda, rẽ pa rat n yeel tɩ d sã n karm-a d toore, bũmb a to ye pa tɩlae ye. Gʋlsg Sõamyã keoogda tõnd tɩ d gũus n da wa lak d mens ne tẽedb a taabã ye. D pa segd n tags tɩ d tõe n vaees-a-la d toor bal n bãng bũmb fãa võor ye. Yaa tɩlae tɩ d zãms Biiblã d toor la d leb n kẽnd Wẽnnaam nin-buiidã tigissi, d sã n dat n yɩ kiris-neb sẽn tagsd tɩ zemse.—Yelbũna 18:1; Hebre dãmba 10:24, 25.

⁸ Rẽ wɛɛngẽ, Biiblã gomda Etiopi nin-kãseng sẽn da karemd a Ezai bãngr-gomd yelle. Malɛk n yeel kiris-ned a Filip sẽn yaa koe-moondã t’a kẽng n tɩ sok rao wã tɩ: “Yãmb wʋmda yãmb sẽn karemda võor sɩda?” Tɩ Etiopi nedã leok ne sik-m-meng tɩ: “Mam na n yɩɩ wãn n bãng tɩ ned ka wilg maam?” A kosa a Filip t’a wilg-a Gʋlsg Sõamyã zĩ-kãngã võore. Bãng-y t’a Filip pa ned sẽn karemd Biiblã a yembr bal n wilgd a meng tagsg Gʋlsg Sõamyã zug ye. A kell n talla lagem-n-taar ne Wẽnnaam tẽng zug siglgã. Rẽ kɩtame t’a ra tõe n sõng Etiopi nedã t’a paam bãngr ning a Zeova sẽn da tũnugd ne a siglgã n kõt nebã. (Tʋʋma 6:5, 6; 8:5, 26-35) Woto me, rũndã-rũndã, ned ba a yembr pa tõe n wʋm a Zeova raabã võor a toor ye. Tõnd fãa rata sõngr ning a Zeova sẽn kõt ne nonglem a tẽng zug siglgã maasem yĩngã.

9. Biiblã kareng na-kẽndr bʋg n tõe n naf tõnd fãa?

⁹ Sẽn na yɩl n sõng tõnd tɩ d wʋm Biiblã võore, a Zeova siglgã kõta sɛb wʋsg sẽn tik Gʋlsg Sõamyã zug sẽn tar zãmsg sẽn yaa sõma. Sẽn paase, dũniyã gill zugu, a Zeova Kaset rãmbã tigimsẽ, Biiblã kareng wakat fãa na-kẽndr la b yãk Wẽnnaam Tʋʋmdã Lekoll yĩng tɩ tõnd segd n karem. Tõnd mengã sã n vaees Gʋlsg Sõamyã, na n naf-d-la wʋsgo. (Yɩɩl Sõamyã 1:1-3; 19:8, 9) Modg-y n karemd-y Biiblã n pa vaandẽ ye. Baa y sã n pa wʋmd bũmba fãa võor zãngã, y sã n karem Gʋlsg Sõamyã zãnga, na n talla yõod wʋsg ne-yã. Wala makre, y sã n karem seb-nens a naas bɩ a nu bal daar fãa, y tõe n karma Biiblã tõr yʋʋmd pʋgẽ.

10. a) Wakat bʋg la y karemd Biiblã? b) Biiblã kareng sasa, ãnd dãmb me n segd n karem, la bõe yĩng tɩ rẽ maan n da vaalã tar yõodo?

¹⁰ Wakat bʋg la y tõe n maan y Biibl karengã? Y sã n yãk baa yaa minit 10 bɩ 15 daar fãa rẽ yĩnga, na n naf-y-la wʋsgo. Rẽ sã n pa tõe me, semen fãa pʋgẽ, bɩ y yãk wakat takɩ n karem-a. Y sã n kẽe kãadem, yãmb ne y kẽed-n-taagã ned kam fãa tõe n zẽka y koɛɛg n karemdẽ tɩ ned a to wã kelgdẽ. Y sã n tar kamb sẽn tõe n karem, sã n wa ta bãmba, bãmb me tõe n zẽka b koees n karem. Biiblã kareng segd n yɩɩ vɩɩm tõr minung wala rɩɩbo. Wa y sẽn mi wã, ned sã n pa rɩt sõma, a na n lʋɩɩ bãaga. Woto me, tõnd tẽebã, la d vɩɩm sẽn kõn sa wã bee ne d sẽn na n dɩlgd d mens wakat fãa ne “goam nins sẽn yit [a Zeova] noorẽ wã.”—Matɩe 4:4.

Tõnd bõn-datlã

11. Tõnd bõn-datl segd n yɩɩ bõe, d sã n karemd Biiblã?

¹¹ Tõnd sã n karemd Biiblã d bõn-datl segd n yɩɩ bõe? D bõn-datlã pa segd n yɩ seb-nens wʋsg kareng bal ye. Segd n yaa d sẽn dat n bãng Wẽnnaam n paasã, n tõog n paas d nonglmã ne-a la d balm-a wa a sẽn dat to-to wã yĩnga. (Zã 5:39-42) Tõnd tagsg segd n yɩɩ wa Biiblã gʋlsd a yembr sẽn yeel woto wã: “[Zeova], kɩt-y tɩ mam bãng yãmb soɛya. Bɩ y zãms maam tɩ m tũ yãmba.”—Yɩɩl Sõamyã 25:4.

12. a) Bõe yĩng tɩ ‘bãngr hakɩkã’ paoong yaa tɩlae, la d sã n wa karemdẽ, modg-bʋg n tõe n yaa tɩlae sẽn na yɩl n paam bãngr hakɩkã? b) Zĩis a naas bʋs la d tõe n tũnug ne sẽn na yɩl n dɩ d sẽn karemd bũmb ning Biiblã pʋgẽ wã nafa? (Ges-y zĩ-gũbrã sẽn be seb-neng 30 wã.) d) Tũnug-y ne zĩ-kãensã n leok sogsg nins sẽn be sul-kãngã pʋgẽ wã. Karm-y verse rãmb nins goam b sẽn pa gʋls sul-kãensã pʋsẽ wã.

¹² A Zeova sã n zãmsd tõndo, d segd n tʋllame n paam ‘bãngr hakɩka.’ Sã n pa rẽ, yaa wãn to la d tõe n tũ Wẽnnaam Gomdã sõma la d wilg-a neb a taabã me tɩ zemse? (Kolos rãmba 3:10; 2 Tɩmote 2:15) Bãngr hakɩkã paoong baoodame tɩ d sɩd maag d yĩng n karem. La d sẽn karemd zĩig ningã võor wʋmb sã n yaa toogo, tõe tɩ d segd n karm-a-la sẽn yɩɩd vugri, sẽn na yɩl n wʋm a võorã. D na n dɩɩ a nafa me, d sã n dɩk sẽk n tik tagsa toɛy-toɛy zutu, n bʋgs zãmsgã zugu. Zĩis a naas d sẽn tõe n vaees n be seb-neng 30 wã pʋgẽ. D tõe n vaeesa Gʋlsg Sõamyã zĩis wʋsg tɩ tall nafre, n tũnug ne zĩ-kãensã a yembr bɩ sẽn yɩɩd rẽ. Y sã n wa leokd sogsg nins sẽn be seb-nens nins sẽn pʋgdã pʋsẽ, y na n yãa bũmb nins sẽn kɩt tɩ yaa woto wã.

1) Naoor wʋsgo, Gʋlsg Sõamyã zĩig ning y sẽn karemdã tõe n kɩtame tɩ y bãng a Zeova sẽn ya a soabã n paase. Wala makre, Yɩɩl Sõamyã 139:13, 14 pʋgẽ, d bãngda be tɩ Wẽnnaam geta biig sẽn nan ket a ma pʋgẽ yell sõma: “Yaa yãmb n naan mam yam, la yãmb n yag maam m ma pʋgẽ. Mam pʋʋsda yãmb bark bõn-kãsems a woto yĩnga. Mam [yaa] bõn-bãnde, yãmb tʋʋma yaa bõn-bãna.” Ad a Zeova sẽn naan bũmb ninsã sɩd yaa kãsemse! A sẽn naan ninsaalbã to-to wã wilgdame t’a tara nonglem kãseng ne-do.

B sẽn togs bũmb ning Zã 14:9, 10 pʋgẽ wã yĩnga, d sã n karemd manesem ning a Zezi sẽn tall ne neb a taabã, d sɩd nee a Zeova mengã sẽn da na n tall manesem ningã. D ning rẽ d yamẽ la d sok d mense: Bõe la d tõe n kʋmb n yeel a Zeova zugu, d sã n ges b sẽn togs Luk 5:12, 13 la Luk 7:11-15 pʋgẽ wã?

2) Ges-y kɩbarã sẽn tɩ loe ne Biiblã gom-zug to-to: a Zeova naam sẽn ka to wã zemsg wilgri, la a yʋʋrã taal yẽesg sẽn na n tũ ne Rĩung ning a Zezi Kirist sẽn yaa Yageng ning b sẽn kãabã sẽn dɩt naam a pʋgẽ wã.

Wãn to la a Ezekɩɛll la a Daniɛll wilg Biiblã gom-zug sõma-sõma? (Ezekɩɛll 38:21-23; Daniɛll 2:44; 4:17; 7:9-14)

Wãn to la Biiblã wilgd vẽeneg t’a Zezi yaa Yageng ning b sẽn kãabã? (Galat dãmba 3:16)

Wãn to la Wilgr sebrã bilgd Rĩungã sẽn yaa Biiblã gom-zugã pids-kãsengã? (Wilgri 11:15; 12:7-10; 17:16-18; 19:11-16; 20:1-3; 21:1-5)

3) Sok-y y meng n ges yãmb mengã sẽn tõe n tũ y sẽn karemdã to-to. Wala makre, d sã n karem Yikr n tɩ ta Tõodã sebre, d yãta be tɩ b gomd Israɛll yoobã la a tõdgrã yelle. D bãngdame tɩ manesem kãens waa ne yel-beedo. Rẽnd woto segd n kɩtame tɩ d rat n ta a Zeova yam, n da rɩk Israɛll manesem wẽngã togs-n-taar ye. “Bõn-kãens maana bãmb tɩ yɩ mamsgo, la bãmb gʋlsa tõnd saglg yĩnga, tõnd sẽn be dũniyã sɛɛb wakata yĩnga.”—1 Korẽnt dãmba 10:11.

Kɩbar ning sẽn wilgd t’a Kayẽ kʋʋ a Abɛllã zãmsda tõnd bõe? (Sɩngre 4:3-12; Hebre dãmba 11:4; 1 Zã 3:10-15; 4:20, 21)

Biiblã sagls nins b sẽn taasd kiris-neb nins sẽn tar saasẽ saagrã paka neb nins me sẽn saagd n na n vɩɩmd wakat sẽn kõn sa tẽng zugã bɩ? (Sõdbo 15:16; Zã 10:16)

Baa d sã n tar yʋ-noog kiris-neb tigingã pʋgẽ, bõe yĩng tɩ d segd n get d sẽn na n tũ Biiblã sagls nins d sẽn zoe n miẽ wã to-to n paase? (2 Korẽnt dãmba 13:5; 1 Tesalonik rãmba 4:1)

4) Tags-y y sẽn tõe n dɩk y sẽn karemdã n sõng neb a taab to-to. Yĩnsã laafɩ wã yell paka neba fãa. Rẽnd y tõe n karma a Zezi sẽn maan bũmb ningã n wilg-b t’a na n maaname tɩ yɩɩg woto zĩig sẽn zãre, a sã n wa rɩt naam Wẽnnaam Rĩungã pʋgẽ: “Neb kʋʋng wʋsg kolga bãmba, la bãmb talla põyã ne zoense la mugsi la koms rãmba la bãad dãmb a taab wʋsgo n wa a Zezi taoore. La b maaga bãmba.”—Matɩe 15:30.

A Zairus bipuglã vʋʋgr kɩbar tõe n sõnga ãnda? (Luk 8:41, 42, 49-56)

13. D sã n ket n karemd Biiblã n pa vaandẽ la d zãmsd-a ne a Zeova siglgã, nafa bʋs la d na n paame?

¹³ Ad Biiblã kareng sɩd bee nafa wʋsgo, d sã n ges zĩis a naasã yell b sẽn gom tɩ loogã! Yaa sɩd yẽ tɩ Biiblã kareng pa nana ye. La a tõe n nafa tõnd d vɩɩmã tõre, bala d sã n karemd Gʋlsg Sõamyã, d na n bɩɩ tẽebã wɛɛngẽ n paase. D sã n karemd Biiblã n pa vaandẽ, na n pẽnega tõnd ne d nonglem Ba a Zeova la kiris-neb a taabã sẽn yaa d saam-biisã n paase. A na n sõnga tõnd tɩ d tũ saglg ning sẽn yet tɩ d kell n “talld vɩɩm koɛɛga kãn-kãe wã.”—Filip rãmba 2:16.

[Tẽngr note]

Lebg-n-gese

• Bõe yĩng tɩ b gʋls Biiblã n bĩng-a hal t’a ta tõnd wakatã?

• Wãn to la d tõe n sõng neb a taab tɩ b bãng Biiblã la b nand-a?

• Bõe yĩng tɩ Biiblã kareng wakat fãa be nafre? Zĩis a naas bʋs la d tõe n tũnug ne sẽn na yɩl n dɩ d sẽn karemd bũmb ningã nafa?

[Zĩ-gũbri/Foto, seb-neng 30]

Y SÃ N WA KAREM ZĨIG A YEMBR BIIBLÃ PƲGẼ, BƖ Y GES

A sẽn kɩtd tɩ y bãng a Zeova sẽn ya a soab n paase

A sẽn tɩ loe ne Biiblã gom-zu-kãseng to-to

A sẽn segd n toeem y mengã vɩɩm to-to

Y sẽn tõe n dɩk-a n sõng nebã to-to