Yaa tɩlɛ tɩ b kõ yãmb noor bũmb fãa wɛɛngẽ bɩ?
YÃMB sẽn wa n yaa bi-bilfã, tõe tɩ y roagdbã ra kõt-y-la noy wʋsgo. Yãmb sẽn wa n bɩtẽ wã, y wa n bãngame tɩ yaa y roagdbã sẽn dat y neerã yĩng la b sẽn da kõt-y noyã. Y sẽn lebg kãsmã, tõe tɩ y ket n tũuda sagls kẽer b sẽn da kõ-yã, baa sẽn yaa yãmb n yãkd y torẽ yam masã wã.
A Zeova sẽn yaa tõnd Ba sẽn be saasẽ wã tũnugda ne Biiblã sẽn yaa a Gomdã, n kõt tõnd noy bũmb kẽer wɛɛngẽ. Wala makre a gɩdga bõn-naands pʋʋsgo, yoob la wagdem. (Yikri 20:1-17; Tʋʋma 15:28, 29) D sã n bɩt “bũmb fãa pʋgẽ” tẽebã wɛɛngẽ, d wat n bãngame tɩ yaa a Zeova sẽn dat d neerã yĩng la a sẽn maand woto wã, la tɩ pa a sẽn dat n weoog tõnd yĩng la a sẽn kõt-d noyã ye.—Efɛɛz rãmbã 4:15; Ezayi 48:17, 18; 54:13.
La bũmb kẽer wɛɛngẽ, b pa kõ noor takɩ ye. Rẽ n so tɩ neb kẽer tagsdẽ tɩ Biiblã sẽn pa kõ noor takɩ wã, b tara sor n na n maan b sẽn date. B yetame tɩ Wẽnnaam sã n da tagsdẽ tɩ rẽ yaa tɩlɛ, a ra na n kõo noor takɩ n wilg a sẽn date.
Naoor wʋsgo, neb nins sẽn tagsd woto wã mi n yãka yam n maan bũmb sẽn pa sõma, n wa maand b bãngẽ. B yĩmdame tɩ pa noy bal n be Biiblã pʋgẽ ye. Biiblã wilgda Wẽnnaam sẽn get yɛlã to-to wã me. D sã n zãmsd Biiblã, n bãngd a Zeova sẽn get yɛlã to-to wã, d kibinda d sũur-kasetã ne Biiblã maasem, tɩ rẽ sõngd tõnd tɩ d yãkd yam tɩ zemsd ne a sẽn get yɛlã to-to wã. D sã n maand woto d noogda a Zeova sũuri, la d bãngd n yãkd yam me tɩ nafd tõndo.—Efɛɛz rãmbã 5:1.
Neb sẽn kõ mak-sõng tɩ Biiblã gomd b yelle
D sã n karemd Biiblã kibay nins sẽn gomd neb sẽn tũ Wẽnnaam pĩnd wẽndẽ wã yellã, d yãtame tɩ wakat kẽere, nin-kãens maaname tɩ zems ne a Zeova sẽn get yɛlã to-to wã, baa noor takɩ sã n da ka be. D gom a Zozɛf yelle. Wakat ning a Potifaar pagã sẽn wa n yet-a t’a gãand-a wã, rẽ tɩ noor da ka be sẽn yit Wẽnnaam nengẽ n gɩdgd yoob ye. Baa noor takɩ sẽn da ka be wã, a Zozɛf bãngame t’a sã n yo, pa na n dẽgem a sũur-kasetã bal ye. Na n yɩɩ yel-wẽnd a sẽn maan n “beeg Wẽnnaam” me. (Sɩngre 39:9) Yaa vẽeneg t’a Zozɛf bãngame tɩ yoob pa zems ne Wẽnnaam daabã la a sẽn get yɛlã to-to wã ye. Tõe tɩ yaa bũmb ning Wẽnnaam sẽn yeel Edɛn zẽedẽ wã n kɩt t’a bãng rẽ.—Sɩngre 2:24.
D gom ned a to yelle. Tʋʋm 16:3 pʋgẽ, b wilgame tɩ nand t’a Poll peeg a Tɩmote t’a yãagd-a tɩ b moond koe-noogã, a tall-a lame n tɩ kẽes bãongo. La vɛrse a 4 pʋgẽ, b yeelame tɩ rẽ poore, a Poll ne a Tɩmote ra kẽngda tẽng-tẽnga, n taasd saam-biisã “sard ning tẽn-tʋmdbã ne kãsem-dãmbã sẽn da be Zerizalɛmmã sẽn dɩkã.” Sard ning b sẽn da rɩkã yaool n wilgdame tɩ pa le yaa tɩlɛ tɩ kiris-nebã tũ tõogã n kẽ bãong ye! (Tʋʋma 15:5, 6, 28, 29) La bõe yĩng t’a Poll tags tɩ yaa tɩlɛ t’a Tɩmote kẽ bãongo? Yaa “Zʋɩf-rãmb nins sẽn da be tẽn-kãens pʋsẽ wã yĩnga. Bala b fãa ra miime t’a [Tɩmote] ba wã ra yaa Gɛrke.” A Poll ra pa rat n sãam ned sũur zaalem ye. A sẽn da rat ne a sũur fãa yaa tɩ Wẽnnaam taoore, kiris-nebã na kell n yɩ “mak-sõng ned buud fãa sũur-kaset yĩnga.”—2 Korẽnt rãmbã 4:2; 1 Korẽnt rãmbã 9:19-23.
A Poll ne a Tɩmote kell n talla yam-kãnga. D sã n karem vɛrse-rãmb wala Rom dãmb 14:15, 20, 21 la 1 Korẽnt rãmb 8:9-13; 10:23-33, d yãtame tɩ neb a taabã tẽeb na n paam pãngã sɩd ra paka a Poll wʋsgo, sẽn yɩɩd fãa, neb nins sẽn da tõe n lak n lʋɩ bũmb ned sẽn maan yĩngã, tɩ bõn-kãng yaool n pa wẽngã. A Poll goma a Tɩmote yelle, n yeel yaa: “Mam pa tar ned a to sẽn tar yam-sõng wa yẽ sẽn na n ges yãmb yell sõma ye. Neb a taabã fãa baooda b mens nafre, la b pa baood a Zeezi Kirist nafr ye. La yãmb miime t’a Tɩmote wilgame t’a pa woto ye. A wɩsga a meng n tʋm ne maam wa biig sẽn tʋmd ne a ba koe-noogã na kẽng taoor yĩnga.” (Filip rãmbã 2:20-22) Ad nin-kãensã b yiibã sɩd kõo mak-sõng d tõe n tũ rũndã-rũndã! Noor takɩ sẽn yit Wẽnnaam nengẽ sã n da ka be, b pa maand sẽn nafd bãmb wall sẽn noom bãmb ye. B talla a Zeova ne a Biigã nonglmã buudu, n da get b sẽn yãkd yam n maand bũmb ninsã sã n pa na n koms b taabã tẽebã.
D gom a Zeezi Kirist sẽn yaa soab ning sẽn kõ tõnd mak-sõng sẽn ka to wã yelle. A sẽn wa n sõsd ne nebã tãngã zugã, a wilga vẽeneg tɩ ned sẽn wʋmd Wẽnnaam noyã võor sõma tũud-b lame tɩ zʋʋgd bũmb ning b sẽn gɩdg vẽeneg-vẽenegã. (Matiye 5:21, 22, 27, 28) A Zeezi, a Polle, a Tɩmote wall a Zozɛf ra pa tagsd tɩ noor takɩ sẽn yit Wẽnnaam nengẽ sã n ka be, ned tõe n maana a sẽn dat ye. Sẽn na yɩl n vɩɩmd tɩ zems ne Wẽnnaam sẽn get yɛlã to-to wã, nin-kãensã tũu noy a yiib nins a Zeezi sẽn yeel tɩ b yaa kãsems n yɩɩdã: Yaa nong Wẽnnaam, la nong f to.—Matiye 22:36-40.
Kiris-nebã sẽn maand to-to rũndã-rũndã
Yaa vẽeneg tɩ d pa segd n ges Biiblã wa laloa sebre, n dat tɩ b gʋls bũmb nins fãa b sẽn gɩdgã ball-ball a pʋgẽ ye. Noor takɩ sã n wa ka be n wilgd d sẽn segd n maanega, tɩ d baas n yãk yam n maan bũmb sẽn zems ne a Zeova sẽn get yɛlã to-to wã, d noogda a sũur wʋsgo. Woto rat n yeelame tɩ wall tɩ d baood wakat fãa tɩ b wilg tõnd noor takɩ sẽn yit Wẽnnaam nengẽ wã, d tõe n ‘baood n bãngda a Zeova raabã sẽn yaa a soaba.’ (Efɛɛz rãmbã 5:17; Rom dãmbã 12:2) Bõe yĩng tɩ rẽ maaneg noom a Zeova? Bala wilgdame tɩ d rat n nooga a sũuri, n yɩɩd d sẽn na n maan sẽn noom tõnd wall d sẽn tar sor n na n maan bũmb ninsã. Wilgdame me tɩ d sũur nooma ne a nonglmã hal tɩ d rat n dɩk a togs-n-taare, tɩ lebg nonglem kãng n kɩtd tɩ d maand bũmb fãa. (Yel-bũnã 23:15; 27:11) Sẽn paase, d sã n maand bũmb fãa tɩ zemsd ne Gʋls-sõamyã sẽn yetã paasda d tẽebã pãnga, la mi n paasd d yĩnsã laafɩ me.
Bɩ d ges rẽ sẽn tõe n sõng tõnd to-to yam-yãkr toor-toor wɛɛngẽ.
Yam-yãkre, yõ-noogrã wɛɛngẽ
D rɩk makr ne bi-bɩɩg sẽn na n dat n da yɩɩn-yɩɩnd albom. A wʋmame tɩ yɩɩlã yaa noogo, la yellã yaa tɩ bũmb nins b sẽn gʋls albommã zugã wilgdame tɩ yɩɩlã naaga ne gom-dẽgdo. Sẽn paase, a miime tɩ yɩɩl kẽer naaga ne sũ-to-goam la nen-kɛglem goama. Bi-bɩ-kãng sẽn nong a Zeova wã yĩnga, a baood n bãnga a tagsg sẽn yaa a soab ne rẽ. Bõe n tõe n sõng-a t’a bãng Wẽnnaam tagsg sẽn yaa a soab yel-kãng wɛɛngẽ?
Sebr ning tẽn-tʋmd a Poll sẽn gʋls n tool Galat-rãmbã pʋgẽ, a sõdga yĩngã tʋʋma, la Wẽnnaam vʋʋsem sõngã biisi. Tõe tɩ yãmb miime tɩ Wẽnnaam vʋʋsem sõngã biis yaa nonglem, sũ-noogo, laafɩ, sũ-mare, maan-neere, sõmblem, tẽebo, sũ-bʋgsem, la yõk-m-menga. La yĩngã tʋʋm yaa bõe? A Poll yeelame: “La yĩngã tʋʋm yaa vẽenese: B yaa yoobo, rẽgdo, nin-yoolem, bõn-naands pʋʋsgo, zĩn-dãmb yɛl maanego, beem, zaba, sũ-kiiri, sũ-yikri, no-koɛɛma, welsgo, ninsaalb pʋgbo, to bũmb tʋlgre, rã-tɩgre, reem sẽn naag ne tʋʋm-yoodo, la bũmb a taab sẽn wõnd bõn-kãensã. Mam pĩnd n keoogda yãmb bõn-kãensã wɛɛngẽ wa mam sẽn da zoe n keoog yãmbã. Neb nins sẽn maand bõn-kãensa wã pa na n paam Wẽnnaam Rĩungã ye.”—Galat-rãmbã 5:19-23.
Yãmb yãa a Poll sẽn yeel bũmb ning a sẽn wa n sõdg yĩngã tʋʋmã n sa wã bɩ? A yeelame tɩ “bũmb a taab sẽn wõnd bõn-kãensã.” Rẽnd a Poll pa sõdg bũmb nins fãa b sẽn tõe n yeel tɩ yaa yĩngã tʋʋmã ye. Ned pa tõe n yeel tɩ Gʋls-sõamyã kõt-a-la sor t’a tõe n maan bũmb ning fãa a Poll sẽn pa sõdg n naag yĩngã tʋʋmã ye. Rẽnd karemdbã segd n tagsame, sẽn na yɩl n bãng bũmb nins b sẽn pa sõdg n naag yĩngã tʋʋmã, tɩ b yaool n “wõnd bõn-kãensã.” Neb nins sẽn maand bũmb nins b sẽn pa sõdg n naag yĩngã tʋʋmã, tɩ b yaool n “wõnd bõn-kãensã” n pa rat n tek yam n kos sugrã pa na n paam bark nins Wẽnnaam Rĩungã sẽn na n wa ne wã ye.
Rẽnd d segd n baood n bãngda bũmb nins sẽn pa tat a Zeova yamã. Rẽ yaa toog bɩ? D rɩk makr ne logtor sẽn na n yeel yãmb tɩ y rɩt tɩɩs biis la zẽ-vãad buud toor-toor wʋsgo, la tɩ y pa segd n wãb bʋr-maasa, n yũ dɛgɛ wall bũmb sẽn wõnd woto ye. Na n yɩɩ toog tɩ y bãng tɩ gato naaga bũmb nins y sẽn pa segd n wãbã sʋk sɩda? Tẽeg-y Wẽnnaam vʋʋsem sõngã biisã la yĩngã tʋʋm yelle. Albom ning bi-bɩɩgã sẽn dat n da wã goam kɩtdame tɩ ned bɩɩs vʋʋsem sõngã biis bɩ, bɩ teenda yĩngã tʋʋmã? Yaa vẽeneg tɩ b pa nonglem goama, sõmblem, yõk-m-menga, wall zʋg-sõma a taabã Wẽnnaam vʋʋsem sõngã sẽn sõngd ned t’a bɩɩsã goam ye. Pa tɩlɛ tɩ d paam noor takɩ, n yaool n bãng tɩ yɩɩl a woto buudã pa zems ne Wẽnnaam sẽn get yɛlã to-to wã ye. D tõe n maana woto me n bãng sebre, filim, televiziyõ emisiyõ, ze video, sɩt wɛɛb la bũmb a taab sã n zemsa ne Wẽnnaam sẽn get yɛlã to-to wã.
Mengã manegr wɛɛngẽ
Biiblã tara sagls sẽn tõe n sõng tõnd fu-yerdɩ wã la mengã manegr wɛɛngẽ. Sagl-kãens tõe n sõnga kiris-ned kam fãa t’a bãng n maneg a meng tɩ be yamleoog la sakd gesgo. Fu-yerdɩ wã la mengã manegr wɛɛngẽ me, ned sẽn nong a Zeova getame tɩ yaa segb a sẽn paam n na n noog a saasẽ Ba wã sũuri, la pa sẽn na n maan bũmb ning fãa a sẽn dat ye. D zoe n yãame t’a Zeova sã n pa kõ noor takɩ bũmb ning wɛɛngẽ, pa rat n yeel tɩ neb nins sẽn tũud-a wã sẽn maand bũmb nins rẽ wɛɛngẽ wã pa pak-a ye. Nebã sẽn manegd b mens to-to wã bee ne b sẽn vɩ tẽns ninsã. Baa tẽn-yɛng pʋga, nebã sẽn manegd b mens to-to wã toeemdame. La Biiblã pʋgẽ, Wẽnnaam kõo sagls sẽn tõe n sõng neb nins sẽn tũud-a wã wakat fãa, la zĩig fãa.
Wala makre, 1 Tɩmote 2:9, 10 yetame: “Woto me, pagbã segd n manegda b mens ne sik-m-meng la gũusgu, n yer fut sẽn zemse. Pa segd n yɩ ne zut pãneng buud toor-toor la ne sãnem, wall ne kĩndi, bɩ ne fut ligd sẽn yaa toog wʋsg ye. Segd n zemsa ne pagb sẽn yet tɩ b tũuda Wẽnnaam sẽn manegd b mens to-to wã, rat n yeel tɩ ne tʋʋm-sõma.” Rẽnd pagb nins sẽn yaa kiris-nebã, la rapã me segd n geta bãmb babgẽ neb nins “sẽn yet tɩ b tũuda Wẽnnaam sẽn manegd b mens to-to wã.” Sẽn yɩɩd fãa, yɩta sõma tɩ kiris-ned tags a sẽn manegd a meng to-to wã sẽn na n kɩt tɩ neb a taabã tall tagsg ning ne Biiblã koɛɛgã a sẽn moondã. (2 Korẽnt rãmbã 6:3) Kiris-ned sẽn kõt mak-sõng pa na n tagsd bũmb ning sẽn noom-a wã, pa rẽ bɩ a sẽn tar sor n na n maanã yell wʋsg ye. A na n gũusdame n da wa tiis a taabã, wall a kɩt tɩ b lak n lʋɩ ye.—Matiye 18:6; Filip rãmbã 1:10.
Kiris-ned sã n wa mik t’a fu-yerdɩ wã la a sẽn manegd a meng to-to wã sãamda neb a taabã sũuri, wall kɩtdame tɩ b lakd n lʋɩtẽ, a tõe n dɩka tẽn-tʋmd a Poll togs-n-taare, n wilg tɩ sẽn pak-a n yɩɩd yaa neb a taabã tẽebã na tall pãnga, pa sẽn noom yẽ wã ye. A Poll yeelame yaa: “Yɩ-y mam togs-n-taase, wa ma-me sẽn yaa Kirist togs-n-taagã.” (1 Korẽnt rãmbã 11:1) A Poll goma a Zeezi yell n yeele: “Baa Kiristã pa maan sẽn noom a meng ye.” A Poll sẽn dat tɩ kiris-nebã fãa gãd bũmb ningã yaa vẽenega. A yeelame yaa: “Tõnd a neb nins tẽeb sẽn tar pãngã segd n sõnga neb nins tẽeb sẽn pa tar pãngã tɩ b mao ne b pãn-komsmã, la d ra maand sẽn noom tõnd mengã ye. Bɩ d ned kam fãa maan sẽn noom a to, a to wã neer yĩnga, n paas a tẽebã pãnga.”—Rom dãmbã 15:1-3.
D sẽn tõe n bãngd Wẽnnaam sẽn get yɛlã to-to
Bõe la d tõe n maan n bãng sẽn noom a Zeova, baa a sã n wa pa kõ noor takɩ bũmb ning wɛɛngẽ? D sã n karemd a Gomdã daar fãa, n zãmsd-a n pa vaandẽ, la d bʋgsd bũmb ning d sẽn karemdã zugu, d na n bãngda a sẽn get yɛlã to-to wã nana-nana. Ned pa wat n tiig n paam bãngr a woto ye. Biig sã n bɩtẽ yaa bilf-bilfu, la b pa ne rẽ zĩig pʋgẽ ye. Yaa woto me ne tẽebã wɛɛngẽ bɩʋʋngã. Rẽnd d segd n talla sũ-mare, tɩ d sã n pa neẽ tɩ d bãngrã paasdame bɩ d ra sãam d sũur ye. La bãngd Wẽnnaam sẽn get yɛlã to-to nana-nana wã pa be ne tõnd sẽn sɩng Biiblã zãmsgã sẽn kaoos to-to ye. Sẽn na yɩl tɩ rẽ naf tõndo, d segd n zãmsda Wẽnnaam Gomdã wa d sẽn zoe n yeelã, la d modgd n tũud bũmb ning d sẽn bãngdã wa d sẽn tõe tɛka.—Ebre-rãmbã 5:14.
D tõe n yeelame tɩ d sã n tũud Wẽnnaam noyã d wilgdame tɩ d yaa sakdba, la tɩ d sã n tũud Wẽnnaam saglsã d wilgdame tɩ d tẽebã tara pãnga, la tɩ d sɩd rat n taa a yam. D tẽebã pãng sã n paasdẽ, d na n maneg n dɩkda a Zeova ne a Biigã togs-n-taare. D na n data ne d sũur fãa, tɩ d sẽn yãkd yam n maand bũmb ninsã zemsd ne Gʋls-sõamyã sẽn wilg Wẽnnaam sẽn get yɛlã to-to wã. Bũmb nins d sẽn maandã fãa sã n noogd d Ba sẽn be saasẽ wã sũuri, d na n yãame tɩ tõnd mengã sũ-noogã paasdame.
[Pictures]
Fu-yerdɩ wã yaa toor-toor tẽng ne a to pʋgẽ, la Biiblã saglsã tõe n sõnga tõnd tɩ d bãng n yãk yam tɩ zemse