Bõe yĩng t’a Zeova sẽn yaa yĩngr la tẽng naabã lugund rĩungu?
“Yãmb yaa kãseng n so pãng la ziiri, la naam ne waoogre. . . . Yaa yãmb n yaa rĩm n so fãa.”—1 KIBAYA 29:11.
1. Bõe yĩng tɩ yaa a Zeova n segd n yɩ yĩngr la tẽng fãa Naaba?
“ZUSOABÃ yẽbga b naam geer saasẽ, la bũmb fãa yaa bãmb naam n so.” (Yɩɩl Sõamyã 103:19) Ne gom-kãensã, yɩɩl-gʋlsdã wilga sẽn yaa-a yĩngr la tẽng naab tɩ no-koeemd kaẽ wã. Wẽnnaam a Zeova sẽn yaa yĩngr la tẽng Naandã yĩnga, yaa yẽ bal n tar sor n na n yɩ a Naaba.
2. Bilg-y-yã a Daniɛll sẽn yã bũmb ning saasẽ.
2 Wala d sẽn mi wã, naab buud fãa segd n tara nin-buiid a sẽn so. Sɩngrẽ wã, a Zeova ra rɩta a naamã malɛgsã a sẽn deng n naanã zutu. Ra reng n yaa a Bi-ribl-kãsengã a ye, tɩ sẽn pʋgde, a wa naan malɛgs tus-kẽema a taabã. (Kolos rãmba 1:15-17) Wẽnnaam ra vẽnega no-rɛɛs a Daniɛll t’a yã a sẽn zao a naamã geer saasẽ. A Daniɛll yeela woto: “Mam sẽn be be n getẽ, b mee gɛya. La wakat fãa naabã zaoo be. . . . Neb tus-kẽema n da tʋmd bãmb tʋʋma, la neb tus ka tɛk n da yas bãmb taoorã.” (Daniɛll 7:9, 10) Hal sẽn na maan yʋʋm sẽn kõn bãng n sõde, “wakat fãa naabã” sẽn yaa a Zeova wã sɩng n dɩta naam malɛgs tus-kẽema wã zutu. B yaa a “tʋm-tʋmdb” a sẽn sigl tɩ b maand a raabã.—Yɩɩl Sõamyã 103:20, 21.
3. Bõe la a Zeova maan n yalg a naamã?
3 Kaoosg zugẽ, a Zeova naana tẽngã la bũmb nins fãa nif sẽn ne wã, n na n yalg a naamã. (Zoob 38:4, 7) D sã n paam bũmb n wõon n ges yĩngrã, n yã ãdsã la bõn-naands a taabã fãa sẽn sigl sõma n kẽnd to-to wã, d tõe n tagsame tɩ b pa baood tɩ b ges b yell ye. La yɩɩl-gʋlsdã yaool n yeela woto: “[A Zeova] kõo noor n naan bãmba. Bãmb yẽbga bãmb tɩ b kaoos wakat sẽn ka sɛta n kõ bãmb tõog b sẽn ka tõe n kɩɩs ye.” (Yɩɩl Sõamyã 148:5, 6) A Zeova sẽn naan malɛgsã la yĩngr la tẽng teed a taabã tɛka, a kõo b fãa noy la a wilgd-b b sẽn segd n maan bũmb ninsi, tɩ rẽ wilgdẽ t’a yaa b Soaala.—Nehemi 9:6.
4. Wãn-wãn la a Zeova rɩt a naamã ãdem-biisã zutu?
4 Wẽnnaam sẽn wa n naan pipi raoã ne a pagã, a leb n yalga a naamã, n maan bũmb wʋsg n wilg tɩ yẽ n yaa b Soaala. A sẽn kõ-b bũmb nins fãa sẽn na yɩl tɩ b vɩɩmã tall võor la yɩ-b noogã toor sẽn ka be, a kõ-b-la noor tɩ b soog rũmsã fãa sẽn be tẽngã zugã. Rẽnd a kɩtame tɩ b me lebg zu-soben-dãmba. (Sɩngre 1:26-28; 2:8, 9) Woto wilgda vẽeneg tɩ Wẽnnaam naamã tara lohorem n sõmb hal wʋsgo. Wẽnnaam waoogda malɛgsã la ãdem-biisã a sẽn so wã me. A Ãdem ne a Hawa sã n da kell n sak t’a Zeova na n soog-ba, b ra na n paam n vɩɩmda wakat sẽn kõn sa tẽngã zugu.—Sɩngre 2:15-17.
5. Bõe la y na n yeel a Zeova naamã zugu?
5 D sẽn bãng woto fãa wã, bõe la d na n yeele? Pipi, d tõe n yeelame t’a Zeova sɩng n yaa bũmb nins a sẽn naanã fãa Soaala. Yiib-n-soaba, a rɩta a naamã malɛgsã la ãdem-biisã neer yĩnga, la a waoogd-ba. Sẽn na n baase, d tõe n yeelame tɩ d sã n sak tɩ Wẽnnaam na n soog-do, d na n paama bark sẽn ka saabo. Pĩnd wẽndẽ Israɛll rĩm a Davɩɩd sẽn da yeel bũmb ning Wẽnnaam zugã sɩd yaa sɩda. A yeela woto: “Yãmb yaa kãseng n so pãng la ziiri, la naam ne waoogre. Bũmb nins fãa sẽn be yĩngr la tẽnga yaa yãmb n so. Yaa yãmb n yaa rĩm n so fãa.”—1 Kibaya 29:11.
Bõe yĩng tɩ Wẽnnaam lugund Rĩungu?
6. Wẽnnaam Rĩungã luglg yõod yaa bõe?
6 Sẽn yaa a Zeova n sɩng n yaa yĩngr la tẽng Naab n dɩt naam a zug ne a pãn-kãsengã, bõe yĩng t’a lugund Rĩungu? Naoor wʋsgo, rĩm tara neb a sẽn sigl tɩ b so a nin-buiidã la b get a soolmã fãa yelle. Dẽnd Wẽnnaam Rĩungã me yaa siglg a sẽn lugl tɩ na n soog bũmb nins a sẽn naanã fãa, n ges b yelle.
7. Bõe n kɩt t’a Zeova wa na n lugl Rĩung n wilg tɩ yẽ n sɩd segd n yɩ yĩngr la tẽng Naaba?
7 Hal wakat sẽn ka sɩngre, a Zeova maana yɛl toor-toor n wilg tɩ yẽ n sɩd yaa yĩngr la tẽng Naaba. La bũmb n wa n maan tɩ kɩt t’a na n lugl Rĩungu, n kɩt tɩ b bãng tɩ yẽ n sɩd segd n yɩ Rĩma. A malɛk a ye n wa n yik n kɩɩs-a n lebg Sʋɩtãanã. Yaa rẽ n wa ne Rĩungã luglgu. Malɛg-kãng belga a Ãdem ne a Hawa tɩ b tẽ tɩ Wẽnnaam pa segd n yɩ b naab ye. B sẽn tẽ rẽ wã, b wilgame tɩ b tõdgame tɩ Wẽnnaam pa segd n yɩ yĩngr la tẽng Soaal ye. Bõe yĩng tɩ d yet woto? A Sʋɩtãan yeela a Hawa t’a sã n dɩ tɩɩg ning biig Wẽnnaam sẽn gɩdg tɩ b ra rɩ wã, ‘a pa na n ki’ ye. Woto rat n yeelame t’a Zeova sẽn kõ-b noor ningã pa sɩda, la tɩ b pa segd n tẽ-a ye. A Sʋɩtãan leb n yeela a Hawa woto: “Wẽnnaam miime tɩ daar ninga yãmb sẽn na n yãk a biisã n dɩ, yãmb ninã na n pukame tɩ yãmb lebg wa Wẽnnaam n mi sõma ne wẽng n bake.” A gomdã ra yaa saglga. A yeela a Hawa tɩ yaa yẽ ne a Ãdem sẽn na n tõdg Wẽnnaam noyã tũubu, n maand b yam la b na n nafe. (Sɩngre 3:1-6) Woto yɩɩ a Zeova naamã kɩɩsgo. Bõe la a Zeova ra na n maane?
8, 9. a) Neb sã n wa yik n kɩɩs naab n tõdg-a, wãn-wãn la a na n welg yellã? b) Wãn to la a Zeova welg kɩɩsg ning sẽn zĩnd Edɛnnã?
8 Neb sã n wa yik tẽng pʋgẽ n tõdg naabã n dat n deeg naamã, yãmb tagsdame tɩ bõe la a na n maane? Sẽn mi-b wall sẽn zoe n yã-b yel-kãensã buudã segd n mii sẽn na n baas to-to. Naoor wʋsgo, baa naabã yaa nin-sõngo, a pa basd yell a woto buud saalg ye. A baooda a tɩɩm. Naabã na n yõga tõtbã n bʋ-ba, n wilg tɩ b yaa a naamã bɛɛba. Rẽ poore, a tõe n kõo ned noor t’a menes tõtbã n kɩt t’a tẽngã gãand bãane. Woto me, b sẽn kɩɩs a Zeova wã poor bala, a maana bũmb n wilg t’a tara yellã tɩɩm. Zĩig pʋgẽ bala, a bʋʋ kɩɩsdbã n wilg ned fãa sɩbgr sẽn na n yɩ bũmb ninga. A yeelame t’a Adem ne a Hawa pa le segd ne vɩɩm sẽn-kõn-sa wã, n dig-b n yiis Edɛn zẽedã zĩigẽ.—Sɩngre 3:16-19, 22-24.
9 A Sʋɩtãan sẽn kɩɩsã poore, a Zeova sẽn yeel-a gomd ningã wilgdame t’a yãka a sẽn na n maaneg n kɩt tɩ laafɩ la bãan zĩnd a soolmã fãa pʋgẽ, la a kɩt tɩ b bãng tɩ yẽ n ket n yaa Naaba. Wẽnnaam yeela a Sʋɩtãan yaa: “Mam na n ninga beem foo ne paga sʋka, la fo yagenga ne yẽ yageng sʋka. Yẽ yageng na n pogla fo zugu, la fo na n pogla yẽ na-kãsenkãare.” (Sɩngre 3:15) A Zeova sẽn yeel woto wã wilgdame t’a na n kɩtame tɩ “yageng” sãam a Sʋɩtãan ne a poorẽ dãmbã n wilg tɩ yẽ bal n tog ne naamã.—Yɩɩl Sõamyã 2:7-9; 110:1, 2.
10. a) B wa n bãngame tɩ yagengã yaa ãnda? b) Pipi bãngr-gomdã pidsg wɛɛngẽ, bõe la tʋm-tʋmd a Poll yeel-yã?
10 Kaoosg zugẽ, b bãngame tɩ “yageng” ning yell b sẽn gomã yaa a Zezi Kirist ne neb sull sẽn na n naag-a n dɩ naam Wẽnnaam nin-buiidã zugu. Yaa sul-kãngã la b sẽn boond tɩ Wẽnnaam Mesi Rĩungã. (Daniɛll 7:13, 14, 27; Matɩe 19:28; Luk 12:32; 22:28-30) La b pa vẽneg woto fãa zĩig pʋgẽ n wilg ye. Sɩd me, pipi bãngr-gomdã sẽn da na n pids to-to wã kell n pa n solgame hal tɩ kaoos yʋʋma. (Rom dãmba 16:25) Sẽn na maan yʋʋm wʋsgo, wẽn-tũudb wʋsg gũu wakat ning yel-soalgdgã sẽn na n vẽnege, tɩ pipi bãngr-gomdã pidsi, n wilg t’a Zeova n sɩd segd n yɩ yĩngr la tẽng Soaala.—Rom dãmba 8:19-21.
Wẽnnaam vẽnega ‘yel-soalgdgã’ bilf-bilfu
11. Bõe la a Zeova vẽneg a Abrahaam t’a bãnge?
11 Pipi bãngr-gomdã togsg tɛk n tar n watẽ, Wẽnnaam a Zeova talla a Soolmã bɩ a Rĩungã sẽn na n yɩ to-to wã vẽnegr bilf-bilfu. (Mark 4:11) A Abrahaam b sẽn bool tɩ “Wẽnnaam zoa” wã bee neb nins a sẽn vẽneg yel-kãngã wã sʋka. (Zak 2:23) A Zeova pʋlma a Abrahaam t’a na n ‘kɩtame t’a lebg buud sẽn yaa kãseng ba.’ Kaoosg zugẽ, Wẽnnaam vẽnega a Abrahaam t’a bãng yɛl kẽer Rĩungã wɛɛngẽ n paase. A yeel-a-la woto: “Rĩm dãmb na n yii fo pʋgẽ.” A le wa n yeel-a-la woto: “Yaa fo [yagengã] yĩng la dũniyã buud fãa na n paam barka.”—Sɩngre 12:2, 3; 17:6; 22:17, 18.
12. Sãoong sa-kãsengã loogr poore, wãn to la b bãng a Sʋɩtãan yagengã?
12 A Abrahaam wakatã, neb n da zoe n makd n na n soog b taab n yɩ b nanambse. Wala makre, Biiblã goma a Nowe yagen-tʋbrakẽeg a Nimrood yell n yeel woto: “Yaa yẽ n deng n yɩ pãng soab dũniyã zugu. A wilgame t’a yaa tãoos sẽn tar pãnga, la sẽn kɩɩsd a Zeova.” (Sɩngre 10:8, 9, NW) Yaa vẽeneg t’a Nimrood ne neb nins fãa sẽn da yik n soog b taabã ra yaa a Sʋɩtãan poorẽ dãmba. Yaa nanamb-kãens ne sẽn da be-b b naamã poorẽ wã fãa n yɩ a Sʋɩtãan yagengã wakat kãnga.—1 Zã 5:19.
13. Bãngr-gom-bʋg la a Zeova vẽneg a Zakoob t’a togse?
13 Baa ne a Sʋɩtãan sẽn modg n na n kɩt tɩ rĩm dãmb zĩnd ãdem-biisã sʋk n soog-bã, pa gɩdg a Zeova raabã pidsg ye. A wa n vẽnega a Abrahaam yageng a Zakoob t’a yeel woto: “Naam dasaar ka na n bas a Zida ye. La naam kãnd ka na n yi yẽ nao wã tẽngr ye, hal tɩ sẽn so-a bãmba wa. Yaa bãmb la neba na n sake.” (Sɩngre 49:10) Hebre gom-bil ning b sẽn lebg ka tɩ “sẽn so-a bãmbã” yaa “Silo.” A rat n yeelame tɩ “sẽn so-a [naam dasaarã.]” Dẽnd bãngr-gom-kãngã wilgdame tɩ ned la b yãk t’a na n wa soog ‘naam kãndã’ la ‘naam dasaarã,’ rat n yeel tɩ naamã, tɩ “nebã,” rat n yeel tɩ ãdem-biisã fãa sak-a. Nin-kãng na n yɩɩ ãnda?
‘Hal t’a Silo wa’
14. Kaool bʋg la a Zeova maan ne a Davɩɩde?
14 A Zida yagensã sʋka, ned ning a Zeova sẽn yãk pipi tɩ rɩ naam a nin-buiidã zug yɩɩ pe-kɩɩm a Davɩɩd sẽn yaa a Zese biigã.a (1 Sãmwɛll 16:1-13) Baa ne a Davɩɩd sẽn maan yel-wẽn la a tudg naoor wʋsgã, a yɩɩ ned sẽn kell n ta a Zeova yam. Bala, a teela a Zeova naamã ne a sũur fãa. Rẽ n so t’a Zeova maan kaool ne-a, n kõ vẽenem pipi bãngr-gomdã a sẽn togs Edɛnnã zug n paase. A yeela a Davɩɩd yaa: “Mam na n zẽka f biig a ye sẽn yi fo pʋgẽ n kõ-a naam.” Gom-kãensã ra pa na n pids a Davɩɩd biig a Salomo zug bal ye. Bala kaoolã pʋgẽ, Wẽnnaam paasa woto: “Mam na n kɩtame t’a yagensã rɩ naam wakat fãa.” Kaool kãngã Wẽnnaam sẽn maan ne a Davɩɩdã kɩtame tɩ b bãng vẽeneg tɩ “yageng” ning sẽn na n wa soog Rĩungã na n yɩɩ a Davɩɩd yagenga.—2 Sãmwɛll 7:12, 13.
15. Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel tɩ Zida rĩungã ra yaa Wẽnnaam Rĩungã makr tẽngã zugu?
15 Sẽn sɩng ne a Davɩɩde, Zida rĩm dãmbã fãa ra yaa a Davɩɩd roogã neba. Maan-kʋʋdbã kãsem n da zaeed nin-kãens ne kaam b sẽn da maan rĩm dãmbã yãkr yĩnga. Yaa rẽ n so tɩ b ra tõe n bool rĩmã tɩ b sẽn zae a soabã bɩ Mesi. (1 Sãmwɛll 16:13; 2 Sãmwɛll 2:4; 5:3; 1 Rĩm dãmba 1:39) B ra geta rĩm kãens sẽn da rɩt naam Zerizalɛmmã wa rĩm dãmb a Zeova sẽn zĩnig a naam geerã zugu. (2 Kibaya 9:8) Woto yĩnga, Zida rĩungã ra yaa Wẽnnaam Rĩungã makr tẽngã zugu. Rat n yeel tɩ b ra getame tɩ yaa a Zeova n dɩt naam a nin-buiidã zugu.
16. Zida rĩm dãmbã naam baasa wãna?
16 Rĩmã ne a nin-buiidã sã n da sakd a Zeova wala b Soaala, a ra kogend-b lame la a ningd-b barka. Wala makre, rĩm a Salomo naamã wakate, tẽngã talla bãan la bark wʋsg sẽn pa tol n tall to. Rẽ ra wilgda laafɩ la bark nins sẽn na n zĩnd tẽngã zugu, Wẽnnaam Rĩungã sã n wa menems a Sʋɩtãan la a maneg a Zeova yʋʋrã, tɩ lebg yẽ n so dũniyã fãa. (1 Rĩm dãmba 4:20; 5:5) La bʋko, a Davɩɩd roogã rĩm dãmb wʋsg pa sak a Zeova fasɩ ye. Nin-buiidã me kʋɩɩbame n pʋʋs bõn-naands la b yo. Rẽ n so t’a Zeova bas tɩ Babilon nebã sãam Rĩungã yʋʋmd 607 soabã sẽn deng a Zezi rogmã pʋgẽ. Rẽ tɛka, ra wõnda wa a Sʋɩtãan tõog n wilgame t’a Zeova naamã pa sõma ye.
17. Bõe n wilgd t’a Davɩɩd roogã rĩungã lʋɩɩs pa rat n yeel t’a Zeova naamã lʋɩɩme?
17 A Davɩɩd roogã rĩungã sẽn lʋɩ tɩ Israɛll sẽn yaa rɩtg rĩungã me lʋɩyã pa wilg tɩ Wẽnnaam naamã pa sõmã ye. B lʋɩɩsã kõo kaset vẽeneg bal tɩ ãdem-biisã sã n sak a Sʋɩtãan n tõdg Wẽnnaam, b baasg yɩta wẽnga. (Yelbũna 16:25; Zeremi 10:23) Sẽn na yɩl n wilg t’a ket n yaa yĩngr la tẽng Rĩma, a Zeova kɩtame tɩ no-rɛɛs a Ezekɩɛll togs gom-kãensã. A yeela woto: “Fõk f naam maanfã ne f zug peendã. . . . Sãoongo! Sãoongo! Mam na n kɩtame tɩ Zerizalɛm sãam. La yãoã me ka na n zĩnd hal tɩ ned ninga sẽn so-a noorã wa tɩ m kõ-a tẽngã.” (Ezekɩɛll 21:31, 32) Gom-kãensã wilgdame tɩ “yageng” ning b sẽn yeel tɩ watame wã, rat n yeel tɩ sẽn “so-a noorã” ra nan pa wa ye.
18. Koe-bʋg la malɛk a Gabriyɛll taas a Maari?
18 Kaoosg zugẽ, Wẽnnaam tʋma malɛk a Gabriyɛll a Maari nengẽ. A Maari ra yaa pʋg-sad sẽn nan pa mi raoa. A ra yita Nazarɛte. Nazarɛt yaa Galile sẽn be Palɛstin soolmã nug-rɩtgã tẽng a yembre. Malɛkã tɩ taasa a Maari koɛɛga. A yeel-a lame: “Gese, fo na n dɩka pʋg n dog bi-ribla, n pʋd a yʋʋr t’a Zezi. A na n yɩɩ nin-kãsenga, la b na n boond-a lame tɩ Sẽn-ka-to Biiga. La Zusoab a Wẽnnaam na n kõo yẽ a yaab a Davɩɩd naam. Yẽ na n sooga a Zakoob buuda wakat fãa la a soolem ka na n sɛ abada.”—Luk 1:31-33.
19. Wakat bʋg n da ta n sa?
19 Gom-kãensã wilgame tɩ wakat ra ta n saame tɩ Wẽnnaam na n vẽneg yel-soalgdgã. Ra keta bilf masã tɩ Wẽnnaam kɩt tɩ b bãng “yageng” ning a sẽn da pʋlem tɩ watame wã sẽn yaa ned ning takɩ. (Galat dãmba 4:4; 1 Tɩmote 3:16) A Sʋɩtãan na n pogla yagen-kãng na-kãsenkãare. La yẽ na n pogla a Sʋɩtãan zugu, sẽn dat n yeel t’a na n sãama a Sʋɩtãan ne a poorẽ dãmbã fãa fasɩ. A na n wilgame me tɩ Wẽnnaam Rĩungã na n manega bũmb nins fãa a Sʋɩtãan sẽn sãama, tɩ wilg t’a Zeova bal n sɩd segd n yɩ yĩngr la tẽng Rĩma. (Hebre dãmba 2:14; 1 Zã 3:8) Wãn to la a Zezi ra na n maan woto? Mak-sõng bʋg la a kõ tõnd tɩ d segd n tũ? D na n leoka sogs-kãensã sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ.
[Tẽngr note]
a Israɛll pipi rĩm a Sayull Wẽnnaam sẽn da yãkã yɩɩ Bẽnzame buudã neda.—1 Sãmwɛll 9:15, 16; 10:1.
Y na n leokame tɩ bõe?
• Bõe n kɩt tɩ yaa a Zeova bal n segd n yɩ yĩngr la tẽng Naaba?
• Bõe yĩng t’a Zeova wa lugund Rĩungu?
• Wãn-wãn la a Zeova tall yel-soalgdgã vẽnegre?
• Bõe n wilgd tɩ baa a Davɩɩd roogã rĩungã lʋɩɩs poore, a Zeova ra ket n dɩta naam?
[Foto, seb-neng a 5]
A Zeova ra wilgame tɩ na n tũu ne a Abrahaam tɩ bõe yɩ?
[Foto, seb-neng a 7]
Bõe n wilgd t’a Davɩɩd roogã rĩungã lʋɩɩs pa rat n yeel t’a Zeova naamã lʋɩɩme?