D sã n tar zʋg-sõma nins vʋʋsem sõngã sẽn kõtã, pẽgda Wẽnnaam
“Yãmb sã n wom biis wʋsgo, m Ba na n paama waoogre.”—ZÃ 15:8.
1, 2. a) Segb bʋs la d tar n tõe n keng d taabã raoodo? b) Bõe la a Zeova kõt tõnd tɩ kɩtdẽ tɩ d paamd minim n paasd a tʋʋmdã pʋgẽ?
D RƖK makr a yiibu. Pipi makrã la woto. Tiging pʋgẽ, saam-bi-poak n gũus pʋg-sad a ye manesem n mik tɩ wõnda a tara zu-loɛɛga. Saam-bi-poakã zemsa ne pʋg-sadã tɩ b na n yi n moon koɛɛgã ne taaba. B sẽn wa n saagd zak-zak n moondẽ la b sõsdã, pʋg-sadã sɩng a zu-loɛɛgã yell goam ne saam-bi-poakã. Baraare, pʋg-sadã wa n pʋʋsa a Zeova, n wilg t’a sũur nooma ne saam-bi-poakã sẽn ges a yell woto wã, la tɩ yaa rẽ bal la a ra rata. Ad makr a yiib-n-soabã. Saam-biig a ye ne a pag n da kẽng tẽn-zẽng n tɩ moon koɛɛgã n lebg n wa. Daar a yembre, bãmb ne saam-biis sẽn wa n seg taab n na n kok pemsem, b togsa kiba-nood b sẽn paam b tʋʋmdã pʋgẽ, tɩ bi-bɩɩg a ye sẽn zĩnd be ra maag a yĩng n kelgdẽ. Yʋʋm a wãn poore, a sẽn wa n lebg misioneer n segend n na n loog tẽn-zẽnga, a tẽega saam-biigã ne a pagã sõsg sẽn kɩt tɩ yẽ me tʋlg n na n lebg misioneerã.
2 Tõe tɩ mak-kãensã tẽegda yãmb ned manesem bɩ a goam sẽn kɩt tɩ y tʋlg n na n maan bũmb a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ n paase. Yaa sɩd tɩ pa wakat fãa la ned tõe n sõs ne a to vugr bal tɩ kɩt t’a toeem ye. La daar fãa, d tara segb toor-toor n tõe n keng d taabã raoodo. Rẽ yĩnga bũmb beeme n tõe n kɩt tɩ y paam minim la zʋg-sõma n paas tɩ naf y tẽed-n-taasã la sõng-y Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ bɩ? Bũmb a woto sã n beẽ, kõn yɩ sõma sɩda? Bãng-y tɩ bõn-kãng beeme. Yaa a Zeova vʋʋsem sõngã a sẽn kõt tõndã. (Luk 11:13) Wẽnnaam vʋʋsem sõngã sã n be ne-do, a kɩtdame tɩ d paamd zʋg-sõma toor-toor sẽn sõngd-d a tʋʋmdã nens toɛy-toɛyã pʋsẽ. Ad d sẽn paamd vʋʋsem sõngã sɩd yaa bark tɛkẽ n kõ-do!—Karm-y Galat dãmb 5:22, 23.
3. a) Bõe yĩng tɩ d yetẽ tɩ d sã n paamd zʋg-sõma nins vʋʋsem sõngã sẽn kõtã, waoogda Wẽnnaam? b) Sogs-bʋs la d na n leoke?
3 Vʋʋsem sõng biisã bɩ zʋg-sõma nins vʋʋsem sõngã sẽn kõtã kɩtdame tɩ d rɩkd Wẽnnaam a Zeova sẽn yaa a kõtã togs-n-taare. (Kol. 3:9, 10) A Zezi wilga bʋʋm kãseng ning sẽn kɩt tɩ kiris-nebã segd n mao n dɩk Wẽnnaam togs-n-taarã, n yeel a tʋm-tʋmdbã woto: “Yãmb sã n wom biis wʋsgo, m Ba na n paama waoogre, la woto yãmb na n yɩɩ mam karen-biisi.”a (Zã 15:8) D sã n paamd zʋg-sõma nins vʋʋsem sõngã sẽn kõtã, d no-goamã la d tʋʋmã na n wilgda rẽ vẽenega, tɩ waoogd Wẽnnaam. (Mat. 5:16) Wãn to la zʋg-sõma nins vʋʋsem sõngã sẽn kõtã yaa toor ne a Sʋɩtãan dũniyã neb zʋgo? Wãn to la d tõe n paam zʋg-sõma nins vʋʋsem sõngã sẽn kõtã? Bõe n tõe n kɩt tɩ zʋg-sõma kãens paoong yɩ toogo? Sẽn na yɩl n leok sogs-kãensã, d na n goma zʋg-sõma nins vʋʋsem sõngã sẽn kõtã a tãab yelle. Yaa nonglmã, sũ-noogã, la laafɩ wã. Bãmb la Biiblã sõdg pipi.
Nonglem buud sẽn ka to
4. Nonglem bʋg buud la a Zezi sagl a karen-biisã tɩ b talle?
4 Nonglem ning vʋʋsem sõngã sẽn kɩtd tɩ ned tallã yaa toor fasɩ ne nonglem ning dũniyã neb sẽn wae n tarẽ wã. Bõe yĩng tɩ d yet woto? Bala yaa nonglem buud sẽn ka to. A Zezi sẽn wa n sõsd ne nebã tãngã zugã, a wilga bũmb ning sẽn kɩt tɩ nonglem kãng yaa toorã. (Karm-y Matɩe 5:43-48.) A yeelame tɩ baa yel-wẽn-maandbã maanda neb nins sẽn maand bãmb neerã me neere. ‘Nonglem’ a woto wilgr pa baood modgr ye. Bala f miime tɩ b na n dol-f lame. La d sã n dat n wilg tɩ d yaa d ‘Ba sẽn be saasẽ wã kamba,’ d segd n yɩɩ toor ne nin-kãensã. Wall tɩ d gũ tɩ d taabã maan-d neer tɩ d yaool n maan-b neerã, d sẽn segd n get-b to-to la d manesem sẽn segd n yɩ to-to ne-bã pʋgẽ, d tog n dɩkda a Zeova togs-n-taare. La wãn to la d tõe n nong d bɛɛbã wa a Zezi sẽn yeelã?
5. Wãn to la d tõe n wilg neb nins sẽn namsd tõndã tɩ d nong-b lame?
5 D tẽeg kibar a ye sẽn be Biiblã pʋgẽ yelle. A Poll ne a Sɩlas sẽn da wa n moond koe-noogã Filip tẽngã pʋgẽ, b yõk-b lame n pãbe, la b kẽes-b bi-bees roogẽ n balg-b ra-bãongo. Tõe tɩ bãensã roog gũudã meng nams-b lame. La tẽn-digimdg sẽn wa n tiig n yɩ sabab tɩ b paam b mensã, rẽ yĩnga b baoome n na n lebs nin-kãngã wẽng bɩ? Abada! B sẽn bao a neerã, rat n yeel tɩ nonglem ning buud b sẽn tall ne-a wã kɩtame tɩ b yɩ tao-tao n sõng-a, tɩ kɩt tɩ raoã ne a zakã rãmb fãa sak n lebg tẽedba. (Tʋʋ. 16:19-34) Rũndã-rũndã, tõnd saam-biis wʋsg me ‘ninga neb sẽn nams-b zut barka.’—Rom 12:14.
6. Bõe ne bõe la d tõe n maan n wilg tɩ d nonga d tẽed-n-taasã? (Ges-y zĩ-gũbrã sẽn be seb-neng 25 wã.)
6 La d sẽn tog n nong d tẽed-n-taasã to-to wã segd n zʋʋga rẽ. Biiblã wilgdame tɩ segdame ‘tɩ tõnd me kõ d vɩɩmã d ba-biisã yĩnga.’ (Karm-y 1 Zã 3:16-18.) La naoor wʋsgo, baa yel-bõoneg pʋsẽ, d tõe n wilga d taabã d nonglem. Wala makre, d sã n wa gom wall d maana bũmb tɩ sãam d tẽed-n-taag sũuri, d tõe n wilgame tɩ d nong-a lame, n yɩ pipi n bao yellã manegre. (Mat. 5:23, 24) La sã n yaa ned n beeg tõnd yẽ? Rẽ yĩnga d “kõta sugr” bɩ, bɩ d wae n tugda beem? (Yɩɩl 86:5) Nonglem ning vʋʋsem sõngã sẽn kõtã sẽn ka to wã tõe n kɩtame tɩ d basd d taabã kong-bõonegã taale, n sakd n kõt-b sugr wa ‘a Zeova sẽn kõ tõnd sugrã.’—Kol. 3:13, 14, NW; 1 Pɩɛ. 4:8.
7, 8. a) Bõe n kɩt tɩ tall nonglem ne nebã ne tall nonglem ne Wẽnnaamã tũud taaba? b) Wãn to la d tõe n paas nonglem ning d sẽn tar ne a Zeova wã pãnga? (Ges-y foto wã sẽn be tẽngrã.)
7 Wãn to la nonglem hakɩkã sẽn kɩtd tɩ d sakd n mongd d mens d tẽed-n-taasã yĩngã paamda? Yaa d sẽn na n paasd nonglem ning d sẽn tar ne Wẽnnaamã. (Ef. 5:1, 2; 1 Zã 4:9-11, 20, 21) Tõnd ned kam fãa sã n dɩkd sẽk n baood a Zeova sõngr ne Biiblã karengo, bʋgsgã la pʋʋsgã maasem, toeemda d sũurã, n paasd nonglem ning d sẽn tar ne d saasẽ Ba wã pãnga. Woto baoodame tɩ d maood n paamd sẽka.
8 Ad makr sẽn wilgd rẽnda: Tags-y n ges-y wa b sã n da yãkẽ wakat takɩ, tɩ daar fãa yaa wakat kãng bal la y tõe n karem Wẽnnaam Gomdã, n bʋgs a goamã zug la y pʋʋse. Rẽ yĩnga y kõn mao y pãng tɛk tɩ bũmb da wa gɩdg tɩ y pa tõog n maan dẽ wakat kãng sɩda? Yaa vẽeneg tɩ ned pa tõe n gɩdg tõnd tɩ d ra pʋʋs Wẽnnaam ye. Sẽn paase, d fãa la bal tõe n karma Biiblã wakat ning d sẽn date. La baasgo, tõe n yɩɩ tɩlae tɩ d mao tɩ d tʋʋmã toor-toorã ra kɩtdẽ tɩ d pa yãt sẽk n baood n bãngd Wẽnnaam ye. Rẽ yĩnga y maanda y sẽn tõe fãa n baood sẽk n baood n bãngd a Zeova daar fãa bɩ?
Sũ-noog ning vʋʋsem sõngã sẽn kõtã
9. Bõe n kɩt tɩ sũ-noog ning vʋʋsem sõngã sẽn kõtã be yamleoogo?
9 Bũmb sẽn kɩt tɩ zʋg-sõma nins vʋʋsem sõngã sẽn kõtã be yamleoogã yaa tɩ f sã n tar-ba, f tõee toog zu-loees sasa. Sũ-noogã yell d sẽn na n gom masã wã wilgda rẽ. Sũ-noogã yaa wa tɩɩg sẽn pa zoet ware, tɩ baa a sã n yi rasempʋɩɩgẽ bɩ a tõe n vɩɩmde. Dũniyã gill zugu, neb wʋsg sak n “deega Wẽnnaam goamã tood wʋsg pʋgẽ ne sɩɩg sõng sũ-noogo.” (1 Tes. 1:6) Neb kẽer me sakda Wẽnnaam zu-loees toor-toor pʋgẽ. La baasgo, a Zeova kõt-b-la a vʋʋsem sõngã, tɩ sõngd-b tɩ b tõogd toogo, n “modgd ne sũ-mar la sũ-noog daar fãa.” (Kol. 1:11) Sũ-no-kãng yita yɛ?
10. Bõe n kɩt tɩ tõnd tar sũ-noogo?
10 D sẽn maand a Zeova raabã sẽn kɩt tɩ d paamd bark ninsã yaa arzɛgs sẽn yaa toor fasɩ ne a Sʋɩtãan dũniyã “arzɛg-sɛtma.” Bala, bark kãens pa sat abada. (1 Tɩm. 6:17; Mat. 6:19, 20) Wala makre, d saagd n na n wa vɩɩmda wakat sẽn kõn sa. D sũy yaa noog me, d sẽn paam n be kiris-nebã sẽn naag taab n yaa wa zag-yɛng neb dũniyã gill zugã sʋkã. La sẽn yɩɩd fãa, yaa zood ning sẽn be tõnd ne Wẽnnaam sʋkã n kɩt tɩ d tar sũ-noogã. Dẽnd d me tõe n yeela wa a Davɩɩd sẽn yeel bũmb ning n pẽg a Zeova, a sẽn wa n zoet n baood a yõorã sasa wã. A yeela woto: “Yãmb nonglem yaa neer n yɩɩd vɩɩm, mam noor na n pẽga yãmba. Mam na n pʋʋsa yãmb bark m vɩɩmã pʋgẽ.” (Yɩɩl 63:4, 5) Baa d sã n wa tar zu-loeese, d sã n pẽgd Wẽnnaam ne sũ-noogo, kengda d pɛlga.
11. Bõe yĩng tɩ d segd n maand a Zeova raabã ne sũ-noogo?
11 Tʋm-tʋmd a Poll sagla kiris-nebã n yeel woto: “Bɩ y maan sũ-noog daar fãa ne Zusoabã. La mam leb n yetame, bɩ y maan sũ-noogo.” (Fil. 4:4) Bõe yĩng tɩ kiris-nebã segd n tũ a Zeova ne sũ-noogo? Yaa no-koeemd ning a Sʋɩtãan sẽn wa ne a Zeova naam sẽn ka to wã wɛɛngẽ wã yĩnga. A Sʋɩtãan yeelame tɩ ned kae n tũud Wẽnnaam ne yamleoog ye. (Zoob 1:9-11) Woto kɩtame tɩ d sã n maand a Zeova raabã d sẽn mi tɩ rẽ segdame wã yĩng bala, tɩ pa ne sũ-noogo, pa tat a yam zãng ye. Rẽ n so tɩ d maood n tũud yɩɩl-gʋlsdã saglgã. A yeela woto: “Bɩ y sak Zusoabã ne sũ-noogo, n wa bãmb nengẽ ne sũ-noog kaasgo.” (Yɩɩl 100:2) D sã n maand a Zeova raabã ne sũ-noog la ne d sũur fãa, waoogd-a lame.
12, 13. D sã n wa rat n koms raoodo, bõe la d tõe n maan tɩ sõng-do?
12 Yaa sɩd tɩ sasa mi n wa zĩndame tɩ baa neb sẽn dɩk b mens n kõ a Zeova koms raoodo, tɩ kɩt tɩ b maood n dat n kell n tall b sũ-noogã. (Fil. 2:25-30) D sã n tar zu-loe-kãens buudu, bõe n tõe n sõng-do? Kãab-paalgã Koe-noogã pʋgẽ, Efɛɛz rãmb 5:18, 19 wã yeta woto: “Pid-y ne Wẽnnaam sɩɩgã. Sõs-y ne taab ne yɩɩn-sõamyã, la ne Wẽnnaam yɩɩla, la ne sɩɩg-sõng yɩɩla. Yɩɩl-y n pẽg-y Zusoabã ne y sũy fãa.” Wãn to la d tõe n tũ sagl-kãngã?
13 D raood sã n wa rat n komse, d tõe n pʋʋsa a Zeova n kos a sõngre, la d mao n bʋgs bũmb nins sẽn zems pẽgrã zug sõma. (Karm-y Filip rãmb 4:6-9.) D tẽed-n-taas kẽer yãame tɩ b sũy sã n wa rat n sãame, b sã n ning tõnd yɩɩlã kasɛt rãmb n kelgdẽ la b tũud n yɩɩnd tẽngr-tẽngre, sõngd-b lame. Saam-biig a ye sẽn da tar zu-loɛɛg sẽn mi n kɩt t’a koms raood tẽega rẽ yelle, n yeel woto: “Mam sẽn da pelgd m pʋg n pʋʋsdẽ wã toor sẽn ka be, mam zãmsa tõnd yɩɩlã kẽer ne zugu. M sã n da yɩɩnd yɩɩn-kãensã sẽn pẽgd a Zeova wã, m zẽka m koɛɛg wall yaa m sũur pʋgẽ la m yɩɩnd me, kɩtdame tɩ m yamã gãande. Sẽn paase, yɩɩ wakat kãng la b yiis Approchez-vous de Jéhovah sebrã. Yʋʋmd ning sẽn pʋglã pʋgẽ, mam karma seb-kãng n yɩlem naoor a yiibu. Sebrã goam sɩd kõ-m-la belsgo. Yaa vẽeneg t’a Zeova ninga m modgrã barka.”
Laafɩ sẽn be d sʋkã kɩtame tɩ d zemsd taaba
14. Laafɩ ning vʋʋsem sõngã sẽn kõtã wata ne bõe?
14 Tõnd tigis-kãsems nins sẽn yaa tẽns toɛy-toɛy neb sẽn tigim taabã sasa, d yãta buud toor-toor neb sẽn tigim taaba, tɩ zems-n-taar be b sʋk hal tɩ be yamleoogo. Woto wilgda laafɩ ning sẽn be Wẽnnaam nin-buiidã sʋk rũndã-rũndã tɩ kɩt tɩ b zemsd taabã. Sẽn pa-b kiris-nebã sẽn tagsd tɩ neb sẽn yaa toor-toor pa tõe n zems taabã yĩnga, b sã n mi n ne tõnd sẽn naag taab n maood sẽn na yɩl tɩ d ‘fãa sak sɩɩg sõng ratem tɩ laafɩ zĩndã,’ lingd-b lame. (Ef. 4:3) D sã n ges toeems nins wʋsg sẽn tõog n maanã, kɩtdame tɩ d maneg n neẽ tɩ zems-n-taar ning sẽn be d sʋkã sɩd yaa bõn-kãsenga.
15, 16. a) A Pɩɛɛr bɩɩ neb sẽn da tar tags-bʋg sʋka, la rẽ kɩtame t’a ra tar zu-loe-bʋgo? b) Wãn to la a Zeova sõng a Pɩɛɛr t’a toeem a tagsgã?
15 Yɩl n tõog tɩ neb buud toor-toor zems taab pa nana ye. D gom kibar sẽn zĩnd pipi kiris-nebã wakatẽ wã yell tɩ na n sõng-d lame tɩ d bãng zems-n-taarã paoong sẽn baood tɩ d bas yɛl ninsã. Yaa tʋm-tʋmd a Pɩɛɛr yell la d na n gome. A yeela bũmb tɩ wilgd a tagsg sẽn da yaa to-to ne bu-zẽmsã neb sẽn pa kẽ bãongã. A yeela woto: “Yãmb mi t’a ka zems ne zʋɩf rãmbã tõog tɩ ned sẽn yaa zʋɩf buud mag ne neb sẽn ka zʋɩf buudu, wall kẽ a zak pʋgẽ ye. La Wẽnnaam wilga maam t’a ka zems tɩ mam bool ned tɩ zaalg wall rẽgd ye.” (Tʋʋ. 10:24-29; 11:1-3) Tõe tɩ wakat kãng zʋɩf rãmbã sẽn da tagsd tɩ Tõogã wilgdame tɩ yaa b zʋɩf-taasã bal la b segd n nongẽ wã yĩnga, kɩtame t’a Pɩɛɛr me bɩ ne tags-kãngã. Tõe tɩ rẽ ra kɩtame t’a Pɩɛɛr tagsdẽ tɩ zemsame t’a ges bu-zẽmsã neb wa bɛɛb a sẽn segd n kisgi.b
16 Tags-y n ges-y sẽn yɩ to-to ne a Pɩɛɛre, a sẽn wa n kẽ a Korney zakẽ wã. Rẽ yĩnga ned sẽn da get bu-zẽmsã neb wa bɛɛb tõe n wa sak n naag-b lame tɩ b “lebg bũmb a yembre,” tɩ laafɩ be b sʋk sɩda? (Ef. 4:3, 16) N-ye. Bala rasem a wãn sẽn deng rẽ, Wẽnnaam vʋʋsem sõngã vẽnega a Pɩɛɛr tɩ kɩt t’a tagsgã sɩng toeengo, t’a bas bu-zẽmsã neb kisgri. Vẽnegr pʋgẽ, a Zeova kɩtame t’a bãng tɩ yẽ sẽn get nebã to-to wã pa be ne b yĩng-kõbg bɩ b sẽn yit tẽng ningã ye. (Tʋʋ. 10:10-15) Rẽ n kɩt t’a Pɩɛɛr tõog n yeel a Korney woto: “Yaa sɩda, mam bãnga masã tɩ Wẽnnaam ka tũusd neb ye. La buud fãa sʋka, ned ning sẽn zoet bãmba la sẽn maand tɩrga, yẽ soab tata bãmb yam.” (Tʋʋ. 10:34, 35) Rẽnd a Pɩɛɛr toeemame, n sɩd sak n lagem ne a tẽed-n-taasã sẽn zemsd taab wa zak a ye nebã.—1 Pɩɛ. 2:17, NW.
17. Bõe n kɩt tɩ Wẽnnaam nin-buiidã sẽn zemsd taabã yaa bõn-kãsenga?
17 A Pɩɛɛr kibarã sõnga tõnd tɩ d maneg n nand Wẽnnaam nin-buiidã sẽn maand toeen-kãsems nins rũndã-rũndã wã. (Karm-y Ezai 2:3, 4.) Neb milyõ rãmb sẽn yit “soolem fãa, la buud fãa, la neb sẽn gomd goam toɛy-toɛy fãa” sak n demsa b tagsgo, tɩ ‘tat Wẽnnaam yam la zems zãnga.’ (Wil. 7:9; Rom 12:2) Nin-kãensã wʋsg ra maanda wa a Sʋɩtãan dũniyã nebã sẽn maandã. Wala makre, b ra kisa neba, n da tugd beem la b ra pa zemsd taab me ye. La b sẽn zãmsd Wẽnnaam Gomdã la b paamd vʋʋsem sõngã sõngrã, b tõogd n ‘tũuda bũmb ning sẽn wat ne laafɩ wã.’ (Rom 14:19) Woto kɩtame tɩ b zemsd taab tɩ waoogd Wẽnnaam.
18, 19. a) Bõe la tõnd ned kam fãa tõe n maan n kɩt tɩ laafɩ la zems-n-taar kell n zĩnd tigingã pʋgẽ? b) Bõe yell la d na n gom sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ?
18 Bõe la tõnd ned kam fãa tõe n maan n kɩt tɩ laafɩ la zems-n-taar kell n zĩnd Wẽnnaam nin-buiidã sʋka? Tigims wʋsg tara neb sẽn yi tẽn-zemse. Kẽer minimd tõe n yaa toor ne tõnd rẽndã, wall b pa wʋmd tõnd buudã gomd sõma ye. Rẽ yĩnga d pẽnegd-b lame bɩ? Wẽnnaam Gomdã sagend-d lame tɩ d maand woto. Lɛtr ning a Poll sẽn gʋls n tool Rom tigingã neb sẽn da yaa zʋɩf rãmb la bu-zẽms neb sẽn naag taabã pʋgẽ, a yeela woto: “Bɩ y reeg taab wa Kirist sẽn deeg yãmbã, Wẽnnaam waoogr yĩnga.” (Rom 15:7) Rẽ yĩnga ned bee yãmb tigingã pʋgẽ y sẽn segd n bao n bãng sõma n paas bɩ?
19 Bõe me la d tõe n maan tɩ kɩt tɩ vʋʋsem sõngã wilgd-d sore? Sẽn na yɩl n leok sok-kãngã, sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ, d na n goma zʋg-sõma a taab vʋʋsem sõngã sẽn kõt yelle.
[Tẽngr not rãmbã]
a Biis nins yell a Zezi sẽn gom ka wã yaa zʋg-sõma nins vʋʋsem sõngã sẽn kõtã, n paas kiris-nebã sẽn moond Wẽnnaam Rĩungã tɩ yaa ‘kaset b sẽn kõt ne noor goamã.’—Heb. 13:15.
b Maankʋʋr 19:18 yeta woto: “Bɩ f ra rok f sũur ne f buud ned ye, la bɩ f ra sak tɩ sũ-toog kaoos foom ne f buud sʋk ye. Bɩ f nong f yak wa f menga.” Zʋɩf rãmbã tũudmã taoor dãmb ra yetame tɩ b sẽn yeel tɩ “f buud ned” la ‘f yakã,’ yaa zʋɩf rãmbã bala. Tõogã ra wilga Israɛll nebã tɩ b segd n welga ne bu-zẽmsã nebã, la a ra pa yet tɩ sẽn pa-a zʋɩf fãa yaa bɛ tɩ b segd n kisg-a, wa pipi kiris-nebã wakatẽ tũudmã taoor dãmb sẽn da yetã ye.
Y na n leokame tɩ bõe?
• Wãn to la d tõe n mongd d mens d tẽed-n-taasã yĩng n wilg tɩ d nong-b lame?
• Bõe yĩng tɩ d segd n maand Wẽnnaam daabã ne sũ-noogo?
• Bõe la d tõe n maan n kɩt tɩ laafɩ la zems-n-taar kell n zĩnd tigingã pʋgẽ?
[Zĩ-gũbri, seb-neng 25]
“Bãmbã yaa kiris-neb hakɩka”
Sebr a yembr (Entre résistance et martyre : les Témoins de Jéhovah sous le IIIe Reich [all.]) goma bi-bɩɩg sẽn yaa zʋɩf b sẽn da yõk n pag Neuengamme kã de kõnsãntrasiõ wã pʋgẽ yelle. Yaa be la bi-bɩ-kãng seg a Zeova Kaset rãmbã pipi. Ad a sẽn yeele:
“Tõnd sẽn yi Dachau n ta kã de kõnsãntrasiõ wã pʋgẽ bala, tõnd zʋɩf taasã sẽn yã tõndã, b solga bũmb nins fãa b sẽn da tarã b sẽn pa rat n yãk n kõ tõnd yĩnga. . . . Tõnd sẽn wa n be yɩngã, d yaool n da sõngda taaba. La kã de kõnsãntrasiõ wã pʋgẽ, sẽn lebg yõor yellã, ned kam fãa yĩm a taabã, tɩ lebg a meng yell bal n pak-a. La ges-y bũmb ning Biiblã Zãmsdbã sẽn maane. Tõnd ta n mikame tɩ b manesd koomã tiyo rãmbã, hal n tʋmd wʋsgo. Ra yaa waood wakate, la b ra segd n tʋma daarã tõr ko-maasgã pʋgẽ. Ned baa a ye ra pa mi b sẽn maan to-to n tõe toog woto wã ye. B yeelame tɩ yaa a Zeova n kõt-b raoodo. La bãmb me yaool n da yaa wa tõndo. B ra pa kõt-b rɩɩb tɩ sekdẽ ye. Komã ra namsd-b lame. La ne rẽ fãa, bõe la b maan-yã? B naaga b rɩɩbã fãa taaba, n welg pʋɩ-sʋk n kõ b tẽed-n-taas nins sẽn nan yi Dachau n wa wã. Rẽ toor sẽn ka be, b reeg-b-la ne sũ-noogo. Nand tɩ b rɩ wã, b naaga taab n pʋʋse. Rɩɩbã poore, b ned kam fãa sũur da noomame. B pʋd n yeelame tɩ kom pa le tar-b ye. Yaa rẽ n kɩt tɩ mam yeel m meng woto: ‘Bãmbã yaa kiris-neb hakɩka.’”
[Foto rãmba, seb-neng 23]
Baa y tʋʋmã sã n waoogẽ, y yãkda sẽk daar fãa n na n bao n bãng a Zeova n paas bɩ?