Tall-y tẽebo, n yãk y sẽn na n maaneg fãa ne yam

1. Bõe n kɩt t’a Kayẽ pa bãng n yãk yam-sõngo, la baasa wãna?

DAAR a ye, yɩɩ tɩlɛ ne a Kayẽ t’a yãk a sã n na n tũu a sũurã raab bɩ a na n modg n tõoga a sũurã. A sã n tũ a sũurã raabo, a sẽn na n maanã na n nams-a-la a vɩɩmã tõre. La a sã n tõog a sũurã, na n naf-a lame. D mii a Kayẽ sẽn yãk yam ningã. A tũu a sũurã raabo. La baasa ne a yao a Abɛll kũum, la sãam yẽ ne a Naandã zoodo.—Sɩng. 4:3-16.

2. Bõe yĩng tɩ tar yõod tɩ d bãngd n yãkd yam?

² Tõnd me yãkda d sẽn na n maaneg bũmb toor-toor pʋgẽ. Yaa sɩd tɩ pa yam-yãkr fãa n yaa yõor yell ye. La ned yam-yãkr tõe n naf-a lame, pa rẽ bɩ n wã-a. Bũmb fãa pʋgẽ, d sã n bãng n yãk yam, d zu-loeesã pa na n yɩ wʋsgo, d yamã me na n gãee bãane. La d sã n yãk yam tɩ pa zemse, d zu-loeesã na n yɩɩ wʋsgo, tɩ d vɩɩmã pa noomẽ ye.—Yel. 14:8.

3. a) Yɩl tɩ bũmb fãa pʋgẽ bɩ d bãng n yãk yam, bõe n yaa tɩlɛ? b) Sogs-bʋs la d na n leoke?

³ La bõe n na n sõng-d tɩ bũmb fãa pʋgẽ bɩ d bãng n yãk yam? Yaa tɩlɛ tɩ d tall tẽeb ne Wẽnnaam, n kɩs sɩd t’a rat n sõnga tõndo, la t’a tõe n sɩd sõnga tõnd tɩ bũmb fãa pʋgẽ bɩ d bãng n yãk yam. Yaa tɩlɛ me tɩ d tẽ Wẽnnaam Gomdã, n kɩs sɩd t’a sẽn wilgd tõnd bũmb ninsã la sõma, la d tũ a saglsã. (Karm-y Zak 1:5-8.) Tõnd sẽn nong a Zeova ne a Gomdã to-to wã sã n paasdẽ, d na n maneg n kɩsa sɩd tɩ yẽ n mi sẽn yaa sõma ne tõnd n yɩɩda. Na n kɩtame me tɩ d sã n wa rat n maan bũmb bɩ d bao n bãng a Gomdã sẽn yet rẽ wɛɛngẽ. La bõe n tõe n sõng-d tɩ d wa tõe n yãk d sẽn na n maaneg fãa ne yam? Rẽ yĩnga, d sã n toeem d yam-yãkre, yaa wẽng bɩ? Sõs-kãngã pʋgẽ, d na n paama sogs-kãensã leoore.

NED KAE N PA YÃKD YAM YE

4. Bõe la a Ãdem ra segd n yãke, la a yam-yãkrã biis yɩɩ bõe?

⁴ Ninsaalbã sẽn be tẽngã zug tɛka, ned kae n pa yãkd yam ye. Wakat ning menga, yaa yõor yelle. Wala makre, d yaab a Ãdem ra segd n yãka a sã n na n tũu a Naandã raab bɩ a na n tũu a pagã raabo. A maana a pagã raabo, t’a yam-yãkrã yɩ wẽng wʋsgo. Kɩtame t’a Zeova rig-b n yiis zẽedã zĩigẽ. Wa n baasa ne a kũum menga. Hal ne rũndã, tõnd ket n namsda a Ãdem yam-yãkrã yĩnga.

5. D sẽn tõe n yãk d toorẽ yamã, d tagsg segd n yɩɩ wãna?

⁵ Neb kẽer tõe n tagsdame tɩ sã n da pa tɩlɛ tɩ b yãkd b sẽn na n maaneg la vɩɩmã na n yɩ nana. Yãmb me tagsda woto bɩ? D tẽeg t’a Zeova pa naan ninsaal t’a yaa wa robo, n pa tõe n tags wall n yãk a toorẽ yam ye. A kõo tõnd Biiblã tɩ sõngd-d tɩ d bãng d sẽn tõe n maan to-to, tɩ d yam-yãkr fãa yɩ sõma. A Zeova ratame tɩ d yãkd d sẽn na n maanega, la pa sẽn na nams tõnd ye. Ad kibay a wãn sẽn wilgd rẽ.

6, 7. Bõe la Israyɛll nebã ra segd n yãke, la bõe yĩng tɩ ra yaa toog tɩ b bãng n yãke? (Ges-y sõsgã sɩngrẽ fotã.)

⁶ Israyɛll nebã sẽn wa n be kãabg tẽngẽ wã, wakat n wa n zĩnd tɩ b ra segd n yãk b sã n na n tũu a Zeova bɩ wẽnnaam-dãmb a taabã. (Karm-y Zozoe 24:15.) Woto tõe n wõnda yãkr sẽn pa toogo. La b sã n pa bãng n yãke, tõe n tũu ne b yõore. Bʋ-kaoodbã wakate, yɩɩ naoor wʋsg la Israyɛll nebã pa bãng n yãke. B basa a Zeova, n tũ wẽn-faado. (Bʋ. 2:3, 11-23) No-rɛɛs a Eli wakatã me, Wẽnnaam nin-buiidã ra segd n yãka b sã n na n tũu a Zeova bɩ wẽn-faoog a Baal. (1 Rĩm. 18:21) Tõe n wõnda yãkrã pa toogo, bala a Zeova tũub la sõma. Yam soab pa na n dat n tũ wẽnnaam sẽn pa vɩ ye. Baa ne rẽ, nin-buiidã pa bãng n yãk ye. Biiblã yeelame tɩ b ra ‘saad n yeebda goabg la rɩtgo.’ La a Eli sagl-b lame tɩ b tũ a Zeova sẽn yaa Wẽnnaam sɩd-sɩdã.

⁷ Bõe yĩng tɩ ra yaa toog ne Israyɛll nebã tɩ b bãng n yãk yam-sõngo? Pipi, b ra pa le tẽed a Zeova, b leb n da pa kelgd a goamã me. B ra pa kɩs-a sɩda, b ra pa baood bãngr hakɩɩkã bɩ yam ning sẽn yit a nengẽ wã. Yaool n yaa bãngr hakɩɩkã n da na n sõng-b tɩ b yãk sẽn yaa sõma. (Yɩɩn. 25:12) Yiib-n-soaba, Israyɛll nebã ra rɩkda tẽns a taabã neb togs-n-taare, n da tagsd wa bãmba, hal tɩ yaa nin-kãens sẽn yãk yam ning la b tũuda. Kɩtame tɩ Israyɛll nebã ra lagemd bu-zẽmsã, la b tũud b wẽnnaam-dãmbã. A Zeova yaool n da keooga a nin-buiidã ne yel-kãng hal sẽn kaoose.—Yik. 23:2.

YAA D TAABÃ N SEGD N YÃK TÕND SẼN NA N MAANEG BƖ?

8. Israyɛll nebã kibarã wilgda tõnd bõe?

⁸ Israyɛll nebã kibarã wilgda tõnd tɩ d sã n dat tɩ bũmb fãa pʋgẽ bɩ d tõog n yãk yam tɩ zemse, yaa tɩlɛ tɩ d tũud Wẽnnaam Gomdã sẽn yetã. Galat-rãmb 6:5 yetame tɩ “ned fãa na n tʋka a meng zɩɩbo.” Woto tẽegda tõnd tɩ bee ne ned fãa t’a yãk a sẽn na n maanega. Dẽnd d pa segd n dɩk rẽ n zɩlg ned a to ye. Rẽ n so tɩ ned kam fãa tog n bao n bãng sẽn yaa tɩrg Wẽnnaam nifẽ, la a yãk yam n tũ.

9. Sã n wa lebg neb a taabã n yãkd tõnd sẽn na n maanegã, bõe yĩng tɩ tõe n wa ne yelle?

⁹ Bõe n tõe n wa kɩt tɩ lebg neb a taabã n yãkd tõnd sẽn na n maanegã? Yaa b sã n pẽdgd tõnd tɩ d tũud b raabã. La tõe n waa ne yelle. Bala pẽdgrã tõe n kɩtame tɩ d maan sẽn pa segde (Yel. 1:10, 15) La baa b pẽdgd tõnd to-to, d sẽn zãmsd Biiblã tɩ kɩt tɩ d sũur-kasetã yaa sõma wã, yaa tõnd n segd n yãk d sẽn na n maanega. D sã n bas tɩ d taabã yãk tõnd sẽn na n maanegã, lebga bãmb la d tũuda. Rẽ me yaa yam-yãkre, la tõe n wã-d lame.

10. A Poll keooga Galat kiris-nebã tɩ b gũus ne bõe?

¹⁰ Tʋm-tʋmd a Poll keooga Galat kiris-nebã tɩ b gũus n da wa bas tɩ neb a taab yãkd bãmb sẽn na n maaneg ye. (Karm-y Galat-rãmb 4:17.) Galat tigingã neb kẽer ra ratame n yãkd b tẽed-n-taasã sẽn na maanega. Bõe yĩnga? B ra rata yʋʋre. Rẽ n kɩt tɩ b ra rat tɩ b tẽed-n-taasã bas tʋm-tʋmdbã sakre, n sak bãmba. B sẽn da pa sik-m-mens rãmbã, b ra pa rat n bas tɩ b taabã yãkd b sẽn na n maanegã b toor ye.

11. Yell ning pʋgẽ, d to sã n dat n yãk yam, bõe la d tõe n maan n sõng-a?

¹¹ A Poll ra wilgda a manesmã pʋgẽ t’a miime t’a saam-biisã tara sor n na n yãk b toorẽ yam. Yaa mak-sõng a sẽn kõ-do. (Karm-y 2 Korẽnt-rãmb 1:24.) Rũndã-rũndã me, kãsem-dãmbã sã n wa kõt sagls yɛl nins sẽn yaa ned fãa n yãkdã wɛɛngẽ, b segd n tũu a Poll mak-sõngã. B sẽn paam n tõe n sõng b tẽed-n-taasã tɩ b bãng sagls sẽn be Biiblã pʋgẽ wã noom-b lame. La b gũusdame, n basdẽ tɩ kiris-ned fãa yãkd a sẽn na n maanegã a toore, bala a yam-yãkrã biis na n paa ne-a a vɩɩmã tõre. D fãa segd n maanda woto. Yell ning pʋgẽ, d tõe n sõnga d tẽed-n-taag t’a paam sagls Biiblã pʋgẽ. La d tẽeg tɩ yaa yẽ n segd n yãk a toorẽ yam. A sã n bãng n yãke, na n naf-a lame. Dẽnd d pa segd n tags tɩ d tara sor n na n wilgd d tẽed-n-taasã b sẽn tog n yãk yam ning ye.

D TÕOG D SŨURÃ

12, 13. Ned sã n koms raoodo, wall a sũur sã n yiki, t’a rat n yãk yam sasa kãnga, bõe yĩng tɩ tõe n wa ne yelle?

¹² Rũndã-rũndã, neb wʋsg sã n dat n maan bũmbu, b wae n tũuda b sũurã sẽn date. La rẽ tõe n waa ne yelle. Biiblã sagenda tõnd tɩ d gũus tɩ d yam-yãkr pʋgẽ bɩ d ra tũ d sũurã ye. (Yel. 28:26, Wẽnnaam Sebre, 1983) D pa segd n teeg d sũurã, bala a “pida ne zãmb n yɩɩd bũmb fãa, la a yaa wẽng wʋsgo.” (Zer. 17:9) Kibay wʋsg n be Biiblã pʋgẽ n wilgdẽ tɩ ned sã n teeg a sũuri, pa baasd neer ye. (Zer. 3:17; 13:10; 1 Rĩm. 11:9) D sã n teeg d sũurã n yãk yam, bõe n tõe n maane?

¹³ A Zeova yeelame tɩ d segd n nonga yẽ ne d sũur fãa, la d nong d taabã wa d menga. (Mat. 22:37-39) La d segd n maana gũusgu. Bala, vɛrse nins sẽn be sull 12 pʋgẽ wã wilgdame tɩ d sã n teeg d sũurã, tõe n waa ne yelle. Wala makre, sũ-yikr pʋgẽ, ned sã n dat n yãk yam n maan bũmbu, na n yɩɩ toog t’a bãng n yãke. (Yel. 14:17; 29:22) Ned raood sã n koms me, na n yɩɩ toog t’a bãng n yãk yam tɩ yɩ sõma. (Sõd. 32:6-12; Yel. 24:10) D bas tɩ Wẽnnaam Gomdã wilg-d sore. (Rom. 7:25) D sã n wa rat n yãk yam n maan bũmb sẽn tar yõodo, pa segd n yɩ wakat d sũur sẽn yiki, wall d sũur sẽn sãam ye.

D SÃ N TOEEM D YAM-YÃKRE, YAA WẼNG BƖ?

14. Bõe n wilgd tɩ wakat ninga, pa wẽng tɩ d toeem d yam-yãkre?

¹⁴ D segd n yãkda d sẽn na n maaneg fãa ne yam. La pa rat n yeel tɩ d sã n wa toeem d yam-yãkre, yaa wẽng ye. Wakat ninga, yɩta sõma tɩ d tags n ges d yam-yãkr sã n ket n yaa sõma, bɩ d sã n segd n toeemame. D tẽeg a Zeova manesem sẽn yɩ to-to ne Niniiv nebã. Ad Biiblã sẽn yeele: “Wẽnnaam yãnda Niniiv nebã yel-manesmã, n mik tɩ b rag n basda b tʋʋm-beedã. Dẽ, Wẽnnaam teka yam ne sɩbgr ning bãmb sẽn dag n dat n sɩbg Niniiv nebã, la b basame n ka sɩbg-b ye.” (Zon. 3:10) A Zeova sẽn yã tɩ Niniiv nebã teka yam n bas b tʋʋm-beedã, a pa sãam-b wa a sẽn da yeelã ye. Woto wilgdame t’a yaa wʋmda, sik-m-meng soaba, la nimbãan-zoɛta. Neb wʋsg sũur sã n yiki, b pa rengd n tags n yaool n yãk b sẽn na n maanegã ye. La a Zeova pa woto ye.

15. Bõe n tõe n wa kɩt tɩ d toeem d yam-yãkre?

¹⁵ Wakat ning menga, d sẽn toeemd d yam-yãkr n são. Wala makre, yɛlã sã n toeeme. D ra yĩm t’a Zeova meng mi n toeema a yam-yãkr ye. (1 Rĩm. 21:20, 21, 27-29; 2 Rĩm. 20:1-5) Yell ning pʋgẽ, d sã n paam vẽenem n paase, rẽ me tõe n kɩtame tɩ d toeem d yam-yãkre. Rĩm a Davɩɩd maana a buudu. B togs-a-la yɛl sẽn pa sɩd a Sayull yageng a Mefibosɛt zugu, tɩ rẽ kɩt t’a yãk yam sẽn pa zemse. La a sẽn wa n bãng sɩdã, a toeema yam. (2 Sãm. 16:3, 4; 19:25-30) Yaa sõma tɩ tõnd me mi n maan woto.

16. a) Bõe la Biiblã yeta, tɩ tõe n sõng-d tɩ d bãng n yãk yam tɩ zemse? b) Bõe yĩng tɩ d segd n mi n lebg n ges d yam-yãkr ning pa rat toeengo, la bõe la d segd n maan rẽ poore?

¹⁶ Biiblã sagenda tõnd tɩ d sã n dat n yãk yam n maan bũmb bɩ d ra yɩ yãg-yãge, sẽn yɩɩd fãa sã n yaa bũmb sẽn tar yõod wʋsgo. (Yel. 21:5) Segdame tɩ d reng n tags neere, n yaool n tõog n yãk yam sẽn yaa sõma. (1 Tes. 5:21) Zak-soben-dãmbã sã n dat n maan bũmb sẽn pak zakã neb fãa, b segd n deng n maana vaeesg Biiblã pʋgẽ la siglgã sɛb pʋgẽ. Yɩta sõma me tɩ b sok b zakã neb n bãng b tagsgo. D tẽeg tɩ Wẽnnaam da yeela a Abrahaam t’a sak bũmb a pagã sẽn yeele. (Sɩng. 21:9-12) Nand tɩ kãsem-dãmbã me maan bũmb tigingã yell gesg wɛɛngẽ, b segd n maana vaeesgo. B sã n bãng bũmb sẽn wilgd tɩ segdame tɩ b toeem b yam-yãkr ninga, b pa yɛɛsd tɩ b sã n toeeme, na n kɩtame tɩ nebã pa le waoog-b ye. B sã n yaa sik-m-mens rãmba, n pa dem-deme, b na n sak n toeemame. Yaa sõma tɩ kiris-nebã fãa maand woto. Rẽ kɩtdame tɩ tigingã neb zemsd taaba, n yaa noor a ye.—Tʋʋ. 6:1-4.

D MAAN D SẼN YÃK YAM N NA N MAANÃ

17. Bõe n na n sõng-d tɩ d bãng n yãk yam tɩ yɩ sõma?

¹⁷ Yam-yãkr ning yõod yɩɩda a to. Sã n yaa yam-yãkr sẽn tar yõod wʋsgo, d segd n deng n bʋgsa neere, la d pʋʋs a Zeova n kos sõngre. Rẽ tõe n dɩka sẽka. Wala makre, ned sã n dat n yãk a sã n na n kẽe kãadem bɩ a pa na n kẽ, wall a sẽn na n kẽ kãadem ne ned ningã. Nina me tõe n dat n yãka wakat ning a sẽn na n kẽes a meng zãng Wẽnnaam tʋʋmdẽ wã. Yel-kãensã pʋgẽ, yaa tɩlɛ tɩ d kɩs sɩd zãng t’a Zeova tõe n sõnga tõnd tɩ d bãng n yãke, la t’a na n sɩd n sõng-d lame. (Yel. 1:5) Dẽnd yaa tɩlɛ tɩ d bao Biiblã saglsã sẽn yaa sõma wã, la d pʋʋs a Zeova n kos t’a wilg tõnd d sẽn segd n maanega. D tẽeg t’a tõe n gesame tɩ d paam bũmb nins fãa sẽn na n sõng-d tɩ d tõog n pids d yam-yãkr nins sẽn zems ne a raabã. Nand tɩ d yãk yam n maan bũmb d sẽn mi tɩ tara yõod wʋsg bɩ d sok d meng yaa: ‘Mam yam-yãkrã na n wilgame tɩ m nonga a Zeova bɩ? Na n waa ne laafɩ la sũ-noog m zakã pʋgẽ bɩ? Na n wilgame tɩ m yaa sũ-mar soaba, la ned sẽn dat a taabã neer bɩ?’

18. Bõe yĩng t’a Zeova rat tɩ ned fãa yãkd a toorẽ yam?

¹⁸ A Zeova pa modgd tõnd tɩ d nong-a, a pa modgd tõnd tɩ d tũ-a me. Yaa tõnd n yãkde. A sẽn naan tõnd tɩ d tõe n yãk d toorẽ yamã, ned fãa tara sor n na n yãk a sã n na n tũ-a lame. (Zoz. 24:15; Koɛ. 5:3) La d sã n yãk yam tɩ zems ne a Gomdã, a ratame tɩ d modg n pidsi. D sã n tũud a Zeova saglsã, n kɩs sɩd t’a sẽn yetã la sõma, d na n tõog n yãkda d sẽn na n maaneg fãa ne yam. Rẽ na n kɩtame tɩ d sẽn maand fãa pʋgẽ bɩ d yamã ra yuusdẽ ye.—Zak 1:5-8; 4:8.