SAK 14
Yaa Wẽnnaam goosneemã bal la d teenda
1, 2. a) Bõe la a Zezi yeel-yã, tɩ hal n tãag rũndã bɩ kiris-neb hakɩkã ket n tũudẽ? b) Bõe la bɛɛb maan n tagsdẽ tɩ b na n tõog-d lame, la baasa wãna?
DAAR a yembre, b talla a Zezi n kẽng a Pɩlat nengẽ. Yaa zʋɩf rãmbã soolmã bʋ-kaoodb taoor-soaba. A Zezi yeel-a-la gomd baraarã, la hal n tãag rũndã, gomdã sõnga kiris-neb hakɩkã tɩ b bãng bũmb b sẽn segd n maane. Ad a sẽn yeelã: “Mam soolem ka dũniyã rẽnd ye. Mam soolem sã n da yaa dũniyã rẽnda, mam tʋm-tʋmdbã ra na n zabame tɩ b ra yõk maam n kõ Zʋɩf rãmbã ye. La masã mam soolem ka dũniyã ka rẽnd ye.” (Zã 18:36) A Pɩlat kɩtame tɩ b kʋ a Zezi. Ra wõnda yẽ n tõoge. Mik a tõogrã na n yɩɩ wakat bilfu. Bala Wẽnnaam vʋʋga a Zezi. Rom soolmã sẽn da tar pãng wʋsgã nanambs makame n na n menes kiris-nebã, la b pa tõog ye. Kiris-nebã moona Rĩungã koɛɛgã hal tɩ yelg n ta bãmb wakatẽ dũniyã zĩig fãa.—Kol. 1:23.
2 Rĩungã sẽn lugl saasẽ yʋʋmd 1914 poore, nanambs kẽer ne b sodaas sẽn tar pãng wʋsg makame n na n menes Wẽnnaam nin-buiidã. La b baa a ye pa tõog tõnd ye. Tẽns wʋsg pʋgẽ, goosneemã la politik sul kẽer makame n na n modg tõnd tɩ d kẽes d toog b zabẽ wã. B pa tõog n tũnug ne b zabã n welg tõnd ne taab ye. Rũndã-rũndã, Wẽnnaam Rĩungã poorẽ dãmbã sãeeg n bee dũniyã tẽnsã fãa la bal pʋsẽ. Baa ne rẽ, d fãa yaa saam-biis hakɩk sẽn zemsd taaba, n ket n pa kẽesd d toog baa bilf politikã yɛlẽ ye. Zems-n-taar ning sẽn be d sʋkã yaa kaset t’a Zezi Kirist sẽn yaa Wẽnnaam Rĩungã Rĩmã rɩta naam, la t’a ket n wilgda a nebã sore, n sõngd-b tɩ b remsd yɛl kẽere, la a kogend-ba. D na n yãa yɛl a wãn d sẽn tall n kẽng bʋʋdo, tɩ d Rĩmã sõng-d tɩ d paam bʋʋm, n ket n wilgd wakat fãa tɩ d “ka dũniyã rẽnd” ye.—Zã 17:14.
Yell sẽn wa n sɩd lebg yel-pakre
3, 4. a) Rĩungã luglg saasẽ wã poore, bõe n maane? b) Bõe n wilgd tɩ sɩngrẽ wã, Wẽnnaam nin-buiidã ra pa wʋmd ra kẽes f toog dũniyã yɛlẽ wã võor sõma?
3 Rĩungã luglgã poore, zabr n yik saasẽ, tɩ b rig a Sʋɩtãan t’a wa tẽngã zugu. (Karm-y Wilgr 12:7-10, 12.) Zabr n yik tẽngã zug me, hal tɩ pa yɩ nana ne Wẽnnaam nin-buiidã tɩ b kell n tũ a Zezi gomdã ye. B ra yãka yam n na n dɩk a Zezi mak-sõngã, n da yɩ dũniyã rẽnd ye. La sɩngrẽ wã, b ra pa wʋmd ra kẽes f toog dũniyã yɛlẽ wã võor sõma ye.
4 Wala makre, L’Aurore du Millénium sebrã volim a 6 soabãa b sẽn yiis yʋʋmd 1904 pʋgẽ, b yeelame tɩ kiris-nebã pa tog n kẽes b toog zabã pʋgẽ ye. La b yeelame me tɩ sã n yaa tɩlae tɩ kiris-ned kẽ sodaarã, a tog n maana a sẽn tõe fãa tɩ b kõ-a tʋʋmd sẽn pa na n yɩ neb kʋʋbo. A sã n mak rẽ n pa tõoge, tɩ lebg tɩlae t’a kẽng zabre, a tog n maana a sẽn tõe fãa n da yãk yõor ye. Saam-biig a Herbert Senior sẽn deeg lisg yʋʋmd 1905 wã ra bee Gãrãnd Bertayn wakat kãngã. A ra tẽega sẽn yɩ to-to wã, n yeele: “Saam-biisã sʋka, kɩɩs taabã ra yaa wʋsgo. Sẽn paase, sagls ra pa be n wilgd vẽeneg sã n yaa wẽng bɩ pa wẽng tɩ ned yɩ sodaaga, sã n mik t’a sẽn na n maan bũmb ningã pa na n yɩ neb kʋʋb ye.”
5. Bõe yĩng tɩ d yetẽ tɩ yʋʋmd 1915 bõn-bɩʋʋng kiuug pipi daar Gũusg Gasgã maneg n waa ne vẽenem?
5 Yʋʋmd 1915 bõn-bɩʋʋng kiuug pipi daar Gũusg Gasgã maneg n waa ne vẽenem yel-kãngã zugu. B tẽega saglsã b sẽn da kõ Études des Écritures pʋgẽ wã, la b yeele: “D pa mi sagl-kãensã tũub sã n pa na n yɩ Wẽnnaam noor kɩɩsg ye.” La kiris-ned sã n zãgs t’a kõn yeelg sodaarã fuugu, la t’a kõn kẽ sodaarã, tɩ b yeel tɩ b na n tão-a-la bug-raoogo, a maanda wãna? Gũusg Gasgã pʋgẽ b yeela woto me: “Ned sã n dat ne a sũur fãa n sak laafɩ naabã, n zãgs t’a kõn kɩɩs-a, tɩ b tão-a bug-raoogo, rẽ pa são a sẽn kẽng n na n tɩ tʋm n kõ dũniyã nanambs tɩ b tão-a bug-raoog sɩda? Baa a soab sã n tagsdame tɩ tʋʋmdã pa tolg n sõngd-ba, tɩ yaool n kɩɩsd d saasẽ Rĩmã noore, a sẽn na n sak laafɩ naabã n ki pa são? D na n saka kũum d sẽn pa rat n kɩɩs d saasẽ Rĩmã yĩnga.” Baa ne b sẽn yeel woto vẽenegã, baasgẽ wã, b yeelame: “Tõnd togsda d tagsg bala, d pa yet tɩ yaa tɩlae tɩ y maan wa d sẽn yeelã ye.”
6. Saam-biig a Herbert Senior kibarã zãmsda tõnd bõe?
6 Saam-biis kẽer wʋma yellã võore, n yãk yam n pa na n kẽes b toog zabã pʋgẽ baa sẽn na n yɩ a soaba. A Herbert Senior d sẽn zoe n gom a yellã ra yeela woto: “Mam yamẽ, f sẽn na n sigsd bug-ra-vẽen batayo pʋgẽ [sẽn yaa tʋʋmd sẽn pa neb kʋʋbã], ne f sẽn ningd vẽenã bug-raoog pʋgẽ n na n tão fãa yaa a yembre.” (Luk 16:10) Saam-biig a Herbert Senior sẽn pa sak sodaarã sũur-kaset yĩngã, b kẽes-a-la Richmond bãensã roogẽ. Yɩɩ yẽ ne saam-biis a 4, n paas tũudum a taab neb me sẽn zãgs sodaarã sũur-kaset yĩnga. B fãa yɩɩ neb 16. B wa n soosame n tall saam-biig a Herbert ne a taabã n kẽng zabr zĩigẽ Fãrense. B sẽn ta wã, b yeelame tɩ b na n tão-b-la bug-raado. B tong-b-la sodaas taoore, tɩ b na n tão-b n kʋ, la b pa kʋ-b ye. B yeelame bal tɩ b na n kẽes-b-la bãens roog yʋʋm piiga.
“Mam bãngame tɩ Wẽnnaam nin-buiidã segd n modgame tɩ laafɩ zĩnd bãmb ne nebã sʋka, baa zabr sã n wa yiki.”—Simon Kraker (Ges-y sull a 7)
7. Dũni gill zabr a yiib-n-soabã sẽn wa n na n sɩngã tɩ Wẽnnaam nin-buiidã ra zoe n mii bõe?
7 Dũni gill zabr a yiib-n-soabã sẽn wa n na n sɩngã t’a Zeova nin-buiidã zoe n wʋmda ra kẽes f toog dũniyã yɛlẽ wã võor sõma, la b mi b sẽn tog n maan bũmb ning n wilg tɩ b rɩkda a Zezi naoore. (Mat. 26:51-53; Zã 17:14-16; 1 Pɩɛ. 2:21) Wala makre, sõsg sẽn tar yõod wʋsg la b yiis yʋʋmd 1939 sɩpaolg kiuug pipi daar Gũusg Gasgã pʋgẽ. Sõsgã gom-zug ra yaa: “ Neutralité. ” B yeela woto: “Tẽnsã sẽn zabd taabã, a Zeova nin-buiidã sẽn segd n maan masã yaa b modg n da tol n kẽes b toog baa bilf ye.” A Simon Kraker sẽn wa n lebg Burkilin Betɛllã tʋm-tʋmdã goma sõs-kãng yelle. Ad a sẽn yeele: “Mam bãngame tɩ Wẽnnaam nin-buiidã segd n modgame tɩ laafɩ zĩnd bãmb ne nebã sʋka, baa zabr sã n wa yiki.” B sẽn togs bũmb ning sõsgã pʋgẽ wã kell n zemsa a wakate. Sõnga Wẽnnaam nin-buiidã tɩ b na n kell n tõog toog nams-toaag ning b sẽn da na n paame, b sẽn teend Rĩungã ne b sũy fãa wã yĩnga.
Namsg sẽn dat n lim-b wa kʋɩlg koom
8, 9. Wãn to la a Zã bãngr-gomdã pids-yã?
8 Tʋm-tʋmd a Zã ra togsa bũmb sẽn wilgd tɩ Rĩungã luglg yʋʋmd 1914 poore, dargõ wã sẽn yaa Sʋɩtãanã na n makame n na n menes Wẽnnaam Rĩungã poorẽ dãmbã. A Zã bilgrã pʋgẽ, a yeelame t’a Sʋɩtãan puusa koom ne a noor tɩ lebg kʋɩl-kãsenga.b (Karm-y Wilgr 12:9, 15.) Wãn to la a gomdã pids-yã? Yʋʋmd 1920 wã tɛka, Wẽnnaam nin-buiidã paama namsg hal wʋsgo. Dũni gill zabr a yiib-n-soabã sasa, Amerikdinoor saam-biis wʋsg la b kẽes bãens roogo, b sẽn da teend Wẽnnaam Rĩungã ne b sũy fãa wã yĩnga. Wala makre, saam-biig a Kraker. Zabrã sasa, neb sẽn zãgs sodaarã b tũudmã yĩng tɩ b kẽes-b bãens-rot pʋsẽ Etazĩni yɩɩ wʋsgo. B sã n pʋɩ nin-kãens sul a tãabo, a Zeova Kaset rãmbã sõor yɩɩda sul a yiibã.
9 Rĩungã poorẽ dãmbã sẽn da beẽ fãa, a Sʋɩtãan ne a poorẽ dãmbã ra modgdame bal n na n kɩt tɩ b kɩɩs Wẽnnaam. Afiriki, Erop la Etazĩni, b talla saam-biis n kẽng bʋ-kaoodb sul toɛy-toɛy taoore. B sẽn kell n zãgs tɩ b kõn kẽes b toogã, b paga kẽer bãens roogo, n pãb sãnda, hal n koms pɛdb menga. A Hitler wakatẽ wã, Wẽnnaam nin-buiidã yãa namsg wʋsg Alemayn, b sẽn zãgs tɩ b kõn yeel tɩ heil Hitler bɩ n kẽes b toog zabrẽ wã. Sẽn ta neb 6000 la b kẽes bãense. Alemayn la tẽns a taab saam-biis sõor sẽn yɩɩd 1600 la b nams tɩ tũ ne b yõore. Ne rẽ fãa, a Sʋɩtãan pa tõog n maan Wẽnnaam nin-buiidã wẽng hal tɩ tɩɩm kaẽ ye.—Mark 8:34, 35.
“Tẽngã” vela “kʋɩl-kãsengã koom”
10. “Tẽngã” makda bõe, la bõe la a maan n sõng Wẽnnaam nin-buiidã?
10 Tʋm-tʋmd a Zã bãngr-gomdã wilgdame me tɩ tẽngã na n vela “kʋɩl-kãsengã koom” sẽn makd namsgã, n sõng Wẽnnaam nin-buiidã. “Tẽngã” makda dũniyã sigls kẽer sẽn pa tolg n yaa dem-deme. Wãn to la gom-kãngã pids-yã? Dũni gill zabr a yiib-n-soabã poore, “tẽngã” sõnga Mesi wã Rĩungã poorẽ dãmba naoor wʋsgo. (Karm-y Wilgr 12:16.) Wala makre, bʋ-kaoodb sul kẽer gom n sõnga a Zeova Kaset rãmbã, n wilg tɩ b tara sor n na n zãgs tɩ b kõn kẽ sodaarã, la tɩ b kõn naag kibs rãmb nebã sẽn maand tẽngã yʋʋr yĩng ye. D na n deng n gesa yɛl kẽer d sẽn tall n kẽng bʋʋd sodaarã wɛɛngẽ, t’a Zeova sõng-d tɩ d paam bʋʋm.—Yɩɩl 68:21.
11, 12. Yel-bʋg n paam saam-biig a Sicurella ne saam-biig a Thlimmenos, la baasa wãna?
11 Etazĩni: A Anthony Sicurella yaa saam-biig sẽn deeg lisg a yʋʋm 15. A roagdbã ra yaa a Zeova Kaset rãmba. A sẽn wa n tar yʋʋm 21, a kɩtame tɩ goosneemã biru a ye gʋls a sɛbã zug t’a yaa ned sẽn tʋmd tũudum yĩnga. Yʋʋm a yiib poore, rat n yeel tɩ yʋʋmd 1950 wã, a baoome n na n toeem n ning tɩ ned sẽn zãgs sodaarã sũur-kaset yĩnga. Goosneemã biru ning sẽn maand ãnkɛt rãmbã (FBI) vaeesame, la b ka yã bũmb sẽn kɩt tɩ b pa tõe n sak a sẽn datã ye. Baa ne rẽ, tʋʋmd noor ning sẽn get bʋʋdã yellã zãgsame. B talla yellã n kẽng bʋ-kaoodb sul toɛy-toɛy taoore, la wa n baasa bʋ-kaoodb sull ning sẽn tar noor n tɩ yɩɩdã nengẽ. Bãmb wilgame tɩ bʋ-kaoodb sul a taabã sẽn yeelã pa zemse, n kõ saam-biig a Sicurella bʋʋm. B sẽn dɩk no-sɩɩr ningã sõnga wʋsgo. Etazĩni tẽngã neb a taab sã n wa zãgs sodaarã sũur-kaset yĩnga, bʋ-kaoodbã tikda no-sɩɩrã n welg yellã.
12 Gɛrs: Yʋʋmd 1983, b kẽesa a Iakovos Thlimmenos bãens roogo, n yeel t’a kɩɩsa taoor dãmbã bala a zãgsame t’a kõn yeelg sodaar fuug ye. B sẽn yiis-a wã poore, a tɩ rɩgla a demand n dat n yɩ kõntaabl tɩ b zãgse, bala a sɛbã zug b gʋlsame t’a yaa bi-bɛɛga. A talla yellã n kẽng bʋʋdo, tɩ b pa kõ-a bʋʋm ye. A wa n talla yellã n kẽng Erop bʋ-kaoodbã sull ning sẽn get ninsaalbã dʋrwa-rãmb yellã taoore. Yʋʋmd 2000 wã, sul-kãng neb 17 n kao bʋʋdã. B no-sɩɩrã pʋgẽ, b yeelame tɩ saam-biigã tara bʋʋm. Rẽ tɛka, yell sã n wa bʋ-kaoodbã taoor tɩ yaa bak-n-sõng yelle, b tikda no-sɩɩr kãng n welge. Sẽn deng rẽ, sẽn yɩɩd saam-biis 3500 sɛb zug la b ra gʋls tɩ b yaa bi-beese, b sẽn zãgs sodaarã yĩnga. La Gɛrs soolmã yiisa noor sẽn wilgd tɩ b sã n da gʋlsa saam-biig sɛb zug t’a yaa bi-bɛɛga, b segd n manegame. Yʋʋm a wãn sẽn looge, b ra yiisa noor n wilg tɩ tẽngã ned fãa tara sor n tõe n zãgs sodaarã n tʋm tʋʋm a taaba. B sẽn wa n na n lebg n maneg Gɛrs soolmã kõstitisɩõ wã, b le tẽega no-kãnga.
“Nand tɩ mam kẽ bʋʋdã roogẽ, m pʋʋsa a Zeova sõma. Wakat kãng bala, m yãame t’a kɩtame tɩ m yamã gãande.”—Ivailo Stefanov (Ges-y sull 13)
13, 14. Yãmb tagsdame tɩ yam bʋg la d tõe n dɩk saam-biig a Stefanov ne saam-biig a Bayatyan yellã pʋgẽ?
13 Bilgari: Yʋʋmd 1994 b boola saam-biig a Ivailo Stefanov sodaare. Rẽ t’a tara yʋʋm 19. A zãgsame t’a kõn yɩ sodaaga, bɩ n tʋm sodaar tʋʋmd a to, baa pa neb kʋʋbo. B kaoo a bʋʋdo, n yeel t’a tog n kẽe bãens roog kiis 18, la a sẽn da mi t’a tara sor n zãgs sodaarã sũur-kaset yĩngã, a talla yellã n kẽng bʋ-kaoodb a taab taoore. Yellã wa n baas n taa Erop bʋ-kaoodbã sull ning sẽn get ninsaalbã dʋrwa-rãmb yellã. La yʋʋmd 2001 wã, Bilgari tẽngã taoor dãmb zemsa ne saam-biig a Stefanov n welg yellã tɩ pa ta bʋʋdã daar ye. B yeelame t’a pa na n le kẽ bãens roog ye. Sẽn paase, b yeelame tɩ tẽngã ned fãa tara sor n na n zãgs sodaarã, n tʋm goosneemã tʋʋmd a to.c
14 Armeni: Yʋʋmd 2001 wã, b boola saam-biig a Vahan Bayatyan sodaare.d A zãgsa sũur-kaset yĩnga. Yellã taa bʋ-kaoodb sul toɛy-toɛy taoore, tɩ b pa kõ-a bʋʋm ye. Yʋʋmd 2002 bõn-bɩʋʋng kiuugã, b kẽes-a-la bãense, n yeel t’a na n maana yʋʋm a yiib la pʋɩ-sʋka. La kiis piig la pʋɩ-sʋk poore, b yiis-a lame. A sẽn wa n be bãensã roogẽ wã, a taasa yellã Erop bʋ-kaoodbã sull ning sẽn get ninsaalbã dʋrwa-rãmb yellã, tɩ b sak n na n bʋ. Yʋʋmd 2009 zĩ-likr kiuug rasem 27 wã, b kaoo bʋʋdã n yeel t’a ka bʋʋm ye. No-sɩɩrã maaga Armeni saam-biis nins sẽn da be yel-kãngã buud pʋgẽ wã gĩin zãnga. La Erop bʋ-kaoodb nins sẽn get ninsaalbã dʋrwa-rãmb yellã sull ning sẽn tar noor n yɩɩdã lebg n gesa yellã. Yʋʋmd 2011 sẽoog kiuug rasem a 7 wã, b kõo saam-biig a Bayatyan bʋʋm, n yeel tɩ ned fãa sẽn tar sor n na n togs a sẽn tagsde, n na n tũ a sũur-kasetã, la a tũ a tũudum wa a sẽn datã yĩnga, ned tõe n tika rẽ n zãgs sodaarã sũur-kaset yĩnga. Erop bʋ-kaoodbã sull ning sẽn get ninsaalbã dʋrwa-rãmb yellã ra zɩ n sak n deeg woto ye. No-sɩɩrã pa naf a Zeova Kaset rãmbã bal ye. Kɩtame tɩ neb milyõ rãmbã sẽn be tẽns sẽn naag Conseil de l’Europe tar sor n tõe n maan yɛl kẽere.e
Erop bʋ-kaoodbã sull ning sẽn get ninsaalbã dʋrwa-rãmb yellã kõo Armeni saam-biisã bʋʋm, n yiis-b bãensã roogẽ
Kibs nins b sẽn maand tẽngã yʋʋr yĩngã lebga yel-pakre
15. Bõe yĩng t’a Zeova nin-buiidã pa sakd n naag kibs nins nebã sẽn maand tẽngã yʋʋr yĩngã?
15 A Zeova nin-buiidã sẽn dat n teel Mesi wã Rĩungã ne b sũy fãa wã, b pa kẽed sodaare, b pa naagd kibs rãmb nins nebã sẽn maand tẽngã yʋʋr yĩngã me ye. Dũni gill zabr a yiib-n-soabã tɛka, ned fãa maneg n nonga a tẽng hal tɩ looge. Tẽns wʋsg pʋsẽ, b kɩtame tɩ nin-buiidã zãmsd goam nebã sẽn lebsd n togsd tẽngã waoogr yĩnga, wall b yɩɩnd tãb-kaoorã yɩɩla, pa rẽ bɩ b pʋʋsd darpo wã, tɩ rẽ fãa wilgdẽ tɩ b na n saka b tẽngã noor buud fãa. Yaool n yaa a Zeova la tõnd sakd n yɩɩd bũmb fãa. (Yik. 20:4, 5) Woto kɩtame tɩ b nams tõnd wʋsgo, hal tɩ lim-d wa sa-kẽeng koom. Baa ne rẽ, a Zeova le ninga a nugu, n kɩt tɩ b sẽn bool-b rãmb tɩ “tẽngã” vel namsgã tɩ booge. Bɩ d tẽeg yɛl a wãn d sẽn tall n kẽng bʋʋdo, t’a Zeova sõng-d ne Kiristã maasem tɩ d paam bʋʋm hal tɩ yɩ lingri.—Yɩɩl 3:9.
16, 17. Yel-bʋg n paam a Lillian ne a William Gobitas, la b kibarã zãmsda yãmb bõe?
16 Etazĩni: Yʋʋmd 1940, Etazĩni bʋ-kaoodb sull ning sẽn tar noor n tɩ yɩɩdã bʋʋ yell b sẽn pʋd tɩ Secteur scolaire de Minersville contre Gobitis. Yɩɩ bʋ-kaoodb a 9, t’a 8 wã fãa yeel t’a Zeova Kaset rãmbã ka bʋʋm ye. A Lillian Gobitasf yaa bi-pugl sẽn da tar yʋʋm 12, t’a yao a William tar yʋʋm 10. B sẽn da pa rat n kɩɩs a Zeova wã yĩnga, b zãgsame tɩ b kõn pʋʋs darpo wã, la tɩ b kõn togs goam nebã sẽn lebsd n togsd tẽngã waoogr yĩngã ye. B yiis-b-la lekollã rẽ yĩnga. Yellã taa bʋ-kaoodb sull ning sẽn tar noor n tɩ yɩɩdã, la b baas n yeelame tɩ lekollã taoor dãmb sẽn maanã yaa sẽn na yɩl tɩ “tẽngã neb fãa yɩ noor a ye,” la tɩ rẽ yĩnga, zemsa ne kõstitisɩõ wã. B no-sɩɩrã kɩtame tɩ nams-toaag na n sɩnge. Kamb wʋsg sẽn yaa a Zeova Kaset rãmb la b rig lekollẽ, tɩ kãsemb kẽer tʋʋm sãame, tɩ neb sũ taab n nams saam-biis wʋsgo. Sebr a ye (Le Lustre de notre pays) yeelame: “Yʋʋmd 1900 n tãag 2000 pʋgẽ, b pa nams neb b tũudum poorẽ Amerik soolmẽ wã, n ta b sẽn nams a Zeova Kaset rãmbã to-to yʋʋmd 1941 n tãag 1943 wã ye.”
17 La Wẽnnaam bɛɛbã tõogrã yɩɩ wakat bilf pʋgẽ bala. Yʋʋmd 1943, bʋ-kaoodb sull ning sẽn tar noor n tɩ yɩɩdã le bʋʋ yell a to sẽn wõnd a Gobitis rãmb yellã. B boola yel-kãng tɩ Ministère de l’Éducation de la Virginie occidentale contre Barnette. So-kãngã wã, bʋ-kaoodbã kõo a Zeova Kaset rãmbã bʋʋm. Yɩɩ pipi la woto, Etazĩni bʋ-kaoodb sull ning sẽn tar noor n tɩ yɩɩdã sẽn kao bʋʋdo, n dɩk no-sɩɩr tɩ pa kaoos tɩ b wẽneg n toeeme. No-sɩɩrã poore, b pa le nams a Zeova nin-buiidã Etazĩni soolmã pʋgẽ wʋsg ye. Kɩtame me tɩ Etazĩni ned fãa dʋrwa-rãmb maneg n paam pãnga.
18, 19. A Pablo Barros yeelame tɩ bõe n sõng-a t’a kell n gãd a tẽebã kãn-kãe, la bõe la tõnd ned kam fãa tõe n maan n dɩk a togs-n-taare?
18 Arzãntin: Yʋʋmd 1976, b yiisa a Pablo Barros sẽn da tar yʋʋm a yopoe wã, ne a kẽem a Hugo sẽn da tar yʋʋm a nii wã lekolle, b sẽn pa sak n naag n dʋʋs darpo wã yĩnga. Daar a ye menga, pag ning sẽn yaa karen-saam-dãmbã taoor soabã tusa a Pablo la a koek a zugã. Lekollã sigb poore, a kɩtame tɩ kamb a yiibã fãa pa sẽn ta lɛɛre, t’a mak n na n modg-b tɩ b maan bũmb kẽer sẽn wilgd tɩ b nonga b tẽngã. A Pablo wa n tẽega rẽ n yeele: “Sã n da pa tũ ne a Zeova sõngre, m da pa na n tõog n kell n gãd m tẽebã kãn-kãe n pa kɩɩs ye.”
19 A Pablo ne a Hugo yellã sẽn ta bʋ-kaoodbã taoorã, b yeelame tɩ b sẽn yiis-b lekollã sɩd zemsame. La yellã wa n taa Arzãntin bʋ-kaoodb sull ning sẽn tar noor n yɩɩdã. Yʋʋmd 1979 wã, sul-kãng yeelame tɩ pipi bʋ-kaoodbã sẽn da rɩk no-sɩɩr ningã pa zems ye. B yeela woto: “B sẽn yiis kambã lekollã kɩɩsda kõstitisɩõ wã sẽn yeel tɩ ned fãa tara sor n na n karmã (Article 14), la noor ning sẽn wilgd tɩ goosneemã tog n gesame tɩ kom-bõonegã fãa kẽng lekollã (Article 5).” No-sɩɩrã nafa a Zeova Kaset rãmb kamb sẽn na ta bãmb 1000. B basame n pa yiis kamb kẽer lekolle, la b lebs n deeg b sẽn da yiis-b rãmbã, wa a Pablo ne a Hugo.
Kamb wʋsg sẽn yaa a Zeova Kaset rãmb talla b tẽebã namsgã pʋgẽ
20, 21. A Roel ne a Emily Embralinag kibarã pʋgẽ, bõe n keng yãmb tẽebã?
20 Filipin: Yʋʋmd 1990 wã, b yiisa a Roel Embralinag sẽn da tar yʋʋm a 9 wã, ne a kẽem a Emily sẽn da tar yʋʋm 10 lekolle, b sẽn zãgs tɩ b kõn pʋʋs darpo wã yĩnga. A Zeova Kaset rãmb kamb sẽn dat n ta 66 me la b yiis rẽ yĩnga. A Leonardo sẽn yaa a Roel ne a Emily ba wã makame n na n yẽs ne lekollã taoor dãmba, la pa yãk neng ye. Yellã maneg n kengame, tɩ saam-biig a Leonardo na n gʋls sebr n kos bʋ-kaoodb sull ning sẽn tar noor n yɩɩdã tɩ b bʋ. Saam-biig a Leonardo ra pa tar ligdi, a ra pa tar avoka me sẽn na n sõng-a ye. Yẽ ne a zakã rãmb naaga taab n pʋʋs a Zeova ne b sũy fãa t’a wilg-b sore. Nebã yẽ ra tara kambã n yaandẽ la b tʋʋda. Saam-biig a Leonardo ra tagsdame t’a sẽn pa mi baa fʋɩ bʋ-kaoorã wɛɛngẽ wã yĩnga, a pa tol n tõe n paam bʋʋm ye.
21 B wa n paamame t’a Felino Ganal sẽn da yaa avoka wã na n sõng-ba. A ra tʋma tẽngã avoka rãmb biru kãseng a yembrẽ. Yellã sasa t’a ra basa tʋʋm-kãngã, n yaa a Zeova Kaset soaba. Yellã sẽn ta bʋʋdã, bʋ-kaoodbã sull ning sẽn tar noor n yɩɩdã naaga taab noor a yembre, n yeel t’a Zeova Kaset rãmbã tara bʋʋm, la b sãam noor ning sẽn wilgd tɩ b yiisa kambã lekollã. Yel-kãngã pʋgẽ me, sẽn da rat-b tɩ Wẽnnaam nin-buiidã kɩɩs-a wã pa tõog ye.
D sẽn pa kẽed dũniyã yɛlẽ wã kɩtame tɩ d zemsd taaba
22, 23. a) Bõe yĩng la d sẽn paam bʋʋm naoor wʋsg bʋ-kaoodbã taoorã? b) Tõnd sẽn yaa saam-biis n be dũniyã gill zugu, tɩ zems-n-taar be d sʋkã wilgda bõe?
22 Bõe yĩng la a Zeova Kaset rãmbã sẽn paam bʋʋm naoor wʋsg bʋ-kaoodbã taoorã? D yaool n pa tar pãng politikã rãmb zug ye. Baasgo, tẽns wʋsg pʋgẽ, la bʋ-kaoodb sul wʋsg taoore, bʋ-kaoodb sẽn yaa wʋmdb n sõng tõnd tɩ bɛɛb sẽn yaa wẽns wʋsg pa tõog-d ye. No-sɩɩr nins b sẽn dɩkã me sõnga tẽns kẽer tɩ b paam n tik rẽ n kao bʋʋdo. Sãmbg kae tɩ yaa Kiristã n sõng-d la d sẽn paam bʋʋma. (Karm-y Wilgr 6:2.) La bõe yĩng tɩ d tall yɛl kẽer n kẽng bʋʋdo? Tõnd pa baood n na n toeem tẽnsã laloa rãmb ye. D sẽn dat bal yaa d tõog n ket n tũud d Rĩm a Zezi Kirist tɩ gɩdgr kae ye.—Tʋʋ. 4:29.
23 Politikã weela dũniyã nebã, tɩ lebg zab la beem. La a Zezi Kirist sẽn yaa tõnd Rĩmã ninga a nin-buiidã barka, tɩ b sẽn modg n na n kell n da kẽes b toog dũniyã yɛlẽ wã tõoge. Sʋɩtãanã pa tõog tõndo, a pa tõog me n welg-d ye. Rĩungã tigma neb milyõ rãmb sẽn zãgs ne b sũy fãa tɩ b “ka na n le zãms zabr” ye. D sẽn yaa saam-biis sẽn be dũniyã gill zugu, tɩ zems-n-taar be d sʋkã yaa yel-solemde. Hakɩka, wilgda vẽeneg tɩ Wẽnnaam Rĩungã Rĩm rɩta naam!—Ezai 2:4.
a B boonda volim-kãngã me tɩ La Nouvelle Création. B wa n boonda L’Aurore du Millénium sɛbã fãa tɩ Études des Écritures.
b B wɛgsa bãngr-gomd kãngã La Révélation : le grand dénouement est proche ! sebrã sak 27 wã pʋgẽ, seb-neng 184-186.
c Bʋ-kaoodbã no-sɩɩrã wilgame tɩ Bilgari goosneemã tog n kõta neb nins sẽn zãgs sodaarã sũur-kaset yĩngã tʋʋmd a to.
d Ges-y yʋʋmd 2012 sɩpaolg kiuug pipi daar Gũusg Gasgã ne fãrendã, neng 29-31 wã n paam n bãng kibarã sõma.
e Sẽn yɩɩd yʋʋm 20 pʋgẽ, Armeni goosneemã yõga sẽn yɩɩd kom-bɩɩs 450 sẽn yaa a Zeova Kaset rãmba, n kẽes bãens roogo. Yaa yʋʋmd 2013 sɩpaolg kiuugã la b yiis b nin-yendã sẽn da ket bãensã roogẽ wã.
f Bʋ-kaoodbã pa bool b sondrã sõma ye.