SAK A TÃABO
Wẽnnaam datame tɩ ninsaalbã vɩɩm yɩ wãna?
1. Wẽnnaam da ratame tɩ ninsaalbã vɩɩm yɩ wãn to?
WẼNNAAM datame tɩ ninsaalbã vɩɩm tall barka. Sɩngrẽ wã, a naana d yaab a Ãdem ne a Hawa, n ning-b zĩ-neer pʋgẽ. A ra ratame tɩ b rog kamba, la b kɩt tɩ dũniyã gill lebg arzãna, la b ges rũmsã yelle.—Sɩngre 1:28; 2:8, 9, 15; ges-y Vẽnegr a 5 wã.
2. a) Bõe n kɩt tɩ d miẽ tɩ Wẽnnaam na n pidsa a sẽn yeelã? b) Biiblã yeelame tɩ nin-bʋs buud n na n vɩɩmd wakat sẽn kõn sa?
2 Yãmb tagsdame tɩ tẽngã tõe n wa lebga arzãn tɩ d vɩɩmd a zug bɩ? A Zeova yeelame: “Mam sã n yãk yam n na n maan bũmbu, mam maand-a lame.” (Ezayi 46:9-11; 55:11) Wẽnnaam na n pidsa a sẽn yeelã, tɩ bũmb pa gɩdg-a ye. A yeelame tɩ yẽ ka naan tẽngã zaalem yĩng ye. A “naan-a lame tɩ neb tõe n zĩnd a pʋgẽ.” (Ezayi 45:18) A ratame tɩ nebã pid dũniyã. A ratame tɩ nin-bʋs buud vɩɩmd tẽngã zugu? A ratame tɩ b vɩɩmd n kaoos yʋʋm a wãna? Biiblã leokdame: ‘Nin-tɩrsã [wẽn-sakdbã] n na n soog tẽngã, la b na n paa beenẽ wakat sẽn kõn sa.’—Yɩɩn-sõamyã 37:29; Vẽnegre 21:3, 4.
3. Nebã sẽn bẽed la b kiidẽ wã kɩtame tɩ y mi n sokd y meng bõe?
3 La rũndã-rũndã, nebã bẽedame la b kiidẽ. Tẽns wʋsgo, yaa zaba la kʋ-taaba. Yaa vẽeneg tɩ pa woto la Wẽnnaam da rat ye. La bõe yĩng tɩ vɩɩmã yaa woto? Biiblã bal n tõe n sõng tõnd tɩ d bãnge.
MALƐK N LEBG WẼNNAAM BƐ
4, 5. a) Ãnd n tũnug ne waaf n gom ne a Hawa wã? b) Sɩngda wãn tɩ pʋ-peelem soab wa lebg wagdre?
4 Biiblã wilgda tõnd tɩ Wẽnnaam tara bɛ b sẽn boond t’a Sʋɩtãana. Edɛn zẽedã zĩigẽ, a tũnuga ne waaf n gom ne a Hawa. (Vẽnegre 12:9; Sɩngre 3:1) A maaname tɩ yaa wa waafã n gomde.—Ges-y Vẽnegr a 6.
5 Wẽnnaam n naan a Sʋɩtãan bɩ? Ayo! Ra yaa malɛk n be saasẽ. A yãa Wẽnnaam sẽn naan tẽngã la a maneg zĩ-neer n ning a Ãdem ne a Hawa wã. La a wa n lebga Sʋɩtãana. (Zoob 38:4, 7) Sɩnga wãna? D rɩk makre. Ned tõe n yaa nin-sõng la pʋ-peelem soaba, n wa lebg wagdre. A pa rog n yaa wagdr ye. A tʋlga a sẽn pa so, n tags rẽ yell hal tɩ tʋls-wẽngã wa paam pãnga. Rẽ kɩtame t’a sẽn wa n paam segbã bala, a zuka a sẽn da tʋlgã. Yaa rẽ tɛk la a lebg wagdre.—Karm-y Zak 1:13-15; ges-y Vẽnegr a 7 wã.
6. Sɩnga wãn tɩ malɛk a ye wa lebg Wẽnnaam bɛ?
6 Yɩɩ woto me ne malɛk ning sẽn wa n lebg Sʋɩtãanã. Wẽnnaam sẽn naan a Ãdem ne a Hawa wã, a yeel-b lame tɩ b rog kamb “n pid dũniyã.” (Sɩngre 1:27, 28) Tõe tɩ malɛk ning sẽn lebg Sʋɩtãanã tagsa woto: ‘Ges wɛ! M sã n da paam tɩ ninsaalbã fãa bas Wẽnnaam n tũ maam!’ A kell n tagsa rẽ yelle, tɩ kɩt t’a tʋlg bũmb sẽn yaa Wẽnnaam bal n segd ne. A ra ratame tɩ nebã waoog yẽ. Rẽ n kɩt t’a yag ziri, n belg a Hawa. (Karm-y Sɩngr 3:1-5.) Yaa woto la a lebg Wẽnnaam bɛ tɩ b boond-a t’a “Sʋɩtãana.”
7. a) Bõe yĩng t’a Ãdem ne a Hawa ki? b) Bõe yĩng tɩ ninsaalbã kʋʋndẽ la b kiidẽ?
7 A Ãdem ne a Hawa kɩɩsa Wẽnnaam n dɩ tɩɩgã bila. (Sɩngre 2:17; 3:6) B sẽn maanã yaa yel-wẽnde. Rẽ kɩtame tɩ b wa baas n ki wa Wẽnnaam sẽn da yeelã. (Sɩngre 3:17-19) A Ãdem ne a Hawa kambã la a yagensã fãa rogda ne yel-wẽndã. Rẽ n so tɩ bãmb me kiidẽ. (Karm-y Rom-dãmb 5:12.) Sẽn na yɩl n wʋm rẽ võor sõma, d rɩk makre. Tãn-koeem-wamd sã n wẽge, tãn-koɛɛmã fãa na n yɩɩ wẽgdo. A Ãdem n makd tãn-koeem-wamdã. A sẽn kɩɩs Wẽnnaamã, a lebga ned sẽn pa zems zãnga. Dẽnd tõnd sẽn yaa a yagensã, d yaa yel-wẽn-maandba. Rẽ n kɩt tɩ ninsaalbã kʋʋndẽ la b kiidẽ.—Rom-dãmbã 3:23; ges-y Vẽnegr a 8 wã.
8, 9. a) Bõe la a Sʋɩtãan da rat t’a Ãdem ne a Hawa tẽ? b) Bõe yĩng t’a Zeova pa sãam tõatbã zĩig pʋgẽ?
8 A Sʋɩtãan sẽn belg a Ãdem ne a Hawa tɩ b beeg a Zeova wã, a lebga a bɛ. A ra ratame t’a Ãdem ne a Hawa tẽ t’a Zeova yaa ziri yagda, t’a yaa na-wẽnga, n pa rat b neer ye. A Sʋɩtãan da rat n yeelame tɩ pa tɩlɛ tɩ Wẽnnaam wilgd ninsaalbã b sẽn segd n maane, la t’a segd n basa a Ãdem ne a Hawa tɩ b bãng sẽn yaa sõma ne wẽng n bak b toore. Woto wã, wãn to la a Zeova na n welg yellã? A ra tõeeme bal n kʋ tõatbã, tɩ yellã sa zĩig pʋgẽ. La woto ra na n wilgame t’a Sʋɩtãan yaa ziri yagd bɩ? Ayo!
9 Rẽ n so t’a Zeova pa kʋ tõatbã zĩig pʋgẽ ye. A pʋd n basa ninsaalbã tɩ b na n soog b mense. Rẽ, na n wa yɩɩ vẽeneg t’a Sʋɩtãan yaa ziri yagda, la t’a Zeova n mi sẽn yaa sõma ne ninsaalbã. D na n maneg n goma rẽ yell sak 11 wã pʋgẽ. La yãmb tagsg yaa wãn ne a Ãdem la a Hawa sẽn yãk yam ningã? B ra bee bʋʋm n na n tẽ a Sʋɩtãan n kɩɩs Wẽnnaam bɩ? A Zeova kõo a Ãdem ne a Hawa bũmba fãa. A kõ-b-la vɩɩm, b ra zemsa zãnga, b ra vɩɩ zĩ-neer pʋgẽ, tɩ b tʋʋmdã me ra kõt-b sũ-noogo. A Sʋɩtãan yaool n da zɩ n maan bũmb n kõ-b ye. Yãmb sã n da be a Ãdem bɩ a Hawa zĩigẽ, y na n maana wãna?
10. Tõnd ned kam fãa segd n maana bõe?
10 Tõnd ned kam fãa segd n yãka a sẽn na n sak a soaba. Yaa yõor yelle. Tõnd tõe n yãka yam n zĩnd a Zeova poorẽ, t’a yɩ d naaba, n wilg t’a Sʋɩtãan yaa ziri yagda, wall n sak t’a Sʋɩtãan yɩ d naaba. (Yɩɩn-sõamyã 73:28; karm-y Yel-bũn 27:11.) Neb bilf bal n sakd Wẽnnaam. Dẽnd d pa tõe n yeel tɩ Wẽnnaam n yaa dũniyã naab ye. La yaa ãnda?
ÃND N YAA DŨNIYÃ NAABA?
A Sʋɩtãan yɩta wãn n kãab a Zeezi dũniyã soolem fãa, sã n da pa yẽ n so?
11, 12. a) A Sʋɩtãan sẽn yeel t’a na n kõo a Zeezi dũniyã naamã wilgda tõnd bõe? b) Biiblã vɛrse bʋs n wilgd tɩ yaa a Sʋɩtãan la dũniyã naaba?
11 A Zeezi ra mii dũniyã naab sẽn yaa a soaba. Daar a ye, a Sʋɩtãan wilga a Zeezi “dũniyã soolem toay-toayã fãa ne b ziirã,” n yeele: “Yãmb sã n wõgemd n waoog maam, mam na n kõo yãmb yõwã fãa.” (Matye 4:8, 9; Luk 4:5, 6) Tags-y n ges-y-yã! Sã n da pa a Sʋɩtãan n so dũniyã soolem toɛy-toɛyã fãa, a tõe n kõo a Zeezi sɩda? Ayo! Dẽnd dũniyã goosneema rãmbã fãa yaa a Sʋɩtãan n so.
12 Tõe tɩ y sokda y meng yaa: ‘A Zeova n yaa Wẽnnaam sẽn tõe fãa, n leb n yaa ãndũniyã fãa Naanda. Maana wãn tɩ yaa a Sʋɩtãan la dũniyã naaba?’ (Vẽnegre 4:11) A Zeezi yeela vẽeneg t’a Sʋɩtãan n yaa “dũni naabã.” (Zã 12:31; 14:30; 16:11) Tʋm-tʋmd a Poll boola a Sʋɩtãan tɩ “dũni-kãngã na-wẽngã.” (2 Korẽnt-rãmbã 4:3, 4) Tʋm-tʋmd a Zã me yeelame tɩ “dũniyã zãng bee wẽng soabã nugẽ.”—1 Zã 5:19.
B NA N SÃAMA A SƲƖTÃAN DŨNIYÃ
13. Bõe yĩng tɩ d rat dũni-paalga?
13 Dũniyã lebgda wẽng n paasdẽ. Zabã, pʋ-likã, zãmbã la tʋʋm-beedã bee zĩig fãa. Baa ninsaalbã sẽn maan to-to fãa, b pa tõe n welg dũni-kãngã zu-loeesã ye. La ka la bilfu, Wẽnnaam zab-kãsengã b sẽn boond tɩ Harmagedõ wã sasa, a na n sãama dũni-kãngã, n ledg-a ne dũni-paalga, tɩ tɩrlem na n zĩnd a pʋgẽ.—Vẽnegre 16:14-16; ges-y Vẽnegr a 9 wã.
14. Ãnd la Wẽnnaam yãk t’a yaa a Rĩungã naaba? Biiblã ra reng n togsa bõe a Zeezi zugu?
14 Yaa a Zeezi la a Zeova yãke, t’a yaa a Rĩungã bɩ a goosneemã sẽn be saasẽ wã naaba. Hal sẽn kaoose, Biiblã ra reng n yeelame t’a Zeezi na n yɩɩ “vɩ-bãan naaba,” la t’a naamã ka na n tol n sa ye. (Ezayi 9:5, 6) A Zeezi zãmsa a karen-biisã tɩ b pʋʋs tɩ Wẽnnaam Rĩungã wa, t’a raabã maan tẽng zug wa sẽn maand saasẽ wã. (Matye 6:10) Sak a 8 wã pʋgẽ, d na n bãnga sẽn na n yɩ to-to tɩ Wẽnnaam goosneemã reeg dũni-kãngã goosneem dãmbã zĩiga. (Karm-y Dãniyɛll 2:44.) Rẽ poore, Wẽnnaam Rĩungã na n kɩtame tɩ tẽngã lebg arzãna.—Ges-y Vẽnegr 10.
DŨNI-PAALG N KOLGE
15. “Dũni paalgã” yaa bõe?
15 Biiblã yetame: “Tõnd gũuda Wẽnnaam sẽn pʋlem saasẽ paalg la dũni paalgã, tɩ tɩrlem na n zĩnd a pʋgã.” (2 Pɩyɛɛr 3:13; Ezayi 65:17) Wakat ninga, Biiblã sã n gomd dũni yelle, makda neb nins sẽn vɩ tẽngã zugã. (Sɩngre 11:1) Dẽnd yaa wẽn-sakdbã sẽn paamd Wẽnnaam barkã, sẽn na n vɩɩmd tẽngã zugã la b sẽn bool vɛrse wã pʋgẽ tɩ “dũni paalgã.”
16. Bõe la Wẽnnaam na n kõ neb nins sẽn na n vɩɩmd dũni-paalgã pʋgẽ wã? Bõe la d segd n maan n paam dẽ?
16 A Zeezi pʋlmame tɩ neb nins sẽn na n vɩɩmd dũni-paalgã pʋgẽ wã na n paama “vɩɩm sẽn kõn sa.” (Mark 10:30) Bõe la d segd n maan n paam n naag nin-kãense? Karm-y Zã 3:16 ne 17:3 tɩ y na n bãngame. Biiblã wilgda vɩɩmã sẽn na n yɩ to-to, tẽngã sã n wa lebg arzãna. Bɩ d gom rẽ yelle.
17, 18. Bõe n wilgd tɩ laafɩ la bãan na n wa zĩnda zĩig fãa?
17 Zabã, wẽnemã, bi-be-tʋʋmã la maan taab pãngã na n saame: Nin-wẽng ka na n leb n zĩnd tẽngã zug ye. (Yɩɩn-sõamyã 37:10, 11) Wẽnnaam na n kɩtame tɩ “zabã sẽn be dũniyã tɛk fãa wã sɛ.” (Yɩɩn-sõamyã 46:10; Ezayi 2:4) Tẽngã na n pida ne neb sẽn nong Wẽnnaam, n sakd-a. Na n yɩɩ vɩ-bãan wakat sẽn kõn sa.—Yɩɩn-sõamyã 72:7.
18 Nebã na n vɩɩmda bãan hakɩɩk pʋgẽ: Pĩnd wẽndẽ wã, Israyɛll nebã sã n da sakd Wẽnnaam, b ra vɩɩ bãane, bala a kogend-b lame. (Maan-kʋʋre 25:18, 19) Arzãnã pʋgẽ, d pa na n yɛɛsd yell na n wa paam-do, bɩ ned na n wa maan-d wẽng ye. Na n yɩɩ laafɩ la sũ-noogo!—Karm-y Ezayi 32:18; Miise 4:4.
19. Bõe n kɩt tɩ d miẽ tɩ rɩɩb wʋsg na n zĩnda dũni paalgã pʋgẽ?
19 Kom pa na n zĩnd ye: Tẽngã na n pida ne kood buud toor-toore. Baa tãmsã zutu, koodã na n galame. (Yɩɩn-sõamyã 72:16) Tõnd Wẽnnaam a Zeova na n ning-d-la barka, la a kɩt tɩ tẽn-gãongã bõn-koaadlã wom sõma.—Yɩɩn-sõamyã 67:7.
20. Bõe yĩng tɩ d tõe n kɩs sɩd tɩ tẽngã gill na n lebga arzãna?
20 Tẽngã gill na n lebga arzãna: Nebã na n mee ro-neeba, la b maneg zĩigã fãa tɩ yaa neere. (Karm-y Ezayi 65:21-24; Vẽnegr 11:18.) Dũniyã zĩig fãa na n lebga neer wala Edɛn zẽedã zĩig sẽn da yaa to-to wã. Biiblã wilgdame t’a Zeova na n ‘puka a nugu, tɩ sẽn vɩ-bã fãa paam b sẽn dat tɩ seke.’—Yɩɩn-sõamyã 145:16.
21. Bõe n wilgd tɩ laafɩ na n zĩnda ninsaalbã ne rũmsã sʋka?
21 Laafɩ na n zĩnda ninsaalbã ne rũmsã sʋka: We-rũmsã ne yir-dũmsã fãa pa na n le maan ned bũmb ye. Baa bi-kɩdg pa na n le zoe rũms nins sẽn da yaa toosã ye.—Karm-y Ezayi 11:6-9; 65:25.
22. Bõe la a Zeezi na n maane?
22 Ned pa na n le lʋɩ bãag ye: A Zeezi sẽn wa n be tẽngã zugã, a sãooga neb wʋsg bãase. (Matye 9:35; Mark 1:40-42; Zã 5:5-9) Sẽn yaa yẽ la Wẽnnaam Rĩungã naabã, a na n kɩtame tɩ nebã fãa bãas sa. “Tẽngã ned kõn yeel t’a ka keem ye!”—Ezayi 33:24; 35:5, 6.
23. Bõe la Wẽnnaam na n maan neb nins sẽn ki wã yĩnga?
23 Sẽn ki-bã na n vʋʋgame: Wẽnnaam pʋlmame t’a na n vʋʋga neb milyõ-rãmb sẽn ki. Biiblã yetame tɩ nin-tɩrse, la neb sẽn pa tɩrs na n vʋʋgame.—Karm-y Zã 5:28, 29; Tʋʋmã 24:15.
24. Tẽngã sã n wa lebg arzãna, bõe n na n yɩ yãmb noogo?
24 Ned fãa tõe n yãka yam n zãms Biiblã, n bãng a Zeova sõma la a maan a raabã, bɩ n maan a sẽn date. La d sã n tũ a Zeova raabã, d vɩɩmã na n talla bark beoog-daare. Bɩ d modg n zãms Biiblã n bãng a Zeezi Kiris sõma, la d bãng a sẽn na n maan to-to n pids Wẽnnaam kãab-noodã.