Matusala fuq il-​Muntanja

FIL-​White Mountains fil-​punent taʼ l-​Istati Uniti, 3,000 metru fuq il-​livell tal-​baħar tgħix dik li hi maħsuba li hija l-​ixjeħ siġra fid-​dinja​—siġra taʼ l-​arżnu, jew pin, tat-​tip Pinus longaeva msejħa s-​Siġra taʼ Matusala, magħrufa wkoll bħala r-​Raġel ix-​Xiħ. Matusala, li għandha iktar minn 4,700 sena, hija l-​eqdem membru f’masġar taʼ dan it-​tip taʼ arżnu antik li hu magħruf bħala l-​Masġar taʼ Matusala.a

Dawn is-​siġar jirnexxilhom jgħixu f’ambjent diffiċli. “L-​ammont taʼ ilma miġbur huwa inqas minn 30 ċentimetru kull sena, li ħafna minnu jinżel bħala silġ, għalhekk hemm ftit likwidu,” jgħid rapport fil-​ġurnal New Scientist. “U s-​siġar jikbru fuq id-​dolomit, tip taʼ ħaġar tal-​ġir li ftit għandu nutrimenti.” Barra minn hekk, “it-​temperaturi huma estremi u r-​riħ ikun qawwi ħafna.”

Madankollu, dawn l-​istess kundizzjonijiet huma fattur għala dawn is-​siġar jgħixu ħafna. “It-​temp tant hu xott li anki l-​virus u l-​batterji jsibuha diffiċli biex jgħixu. U l-​injam taʼ l-​arżnu taʼ dan it-​tip tant huwa oħxon u għandu raża li ma jħallix l-​insetti qerrieda jidħlu. Is-​sajjetti huma taʼ periklu, iżda s-​siġar huma ’l bogħod sew minn xulxin għalhekk in-​nar ma jinfirixx,” tispjega n-​New Scientist.

L-istaġun taʼ tkabbir taʼ dawn is-​siġar idum għal 45 ġurnata. Minħabba li jikbru bil-​mod ferm, dawn is-​siġar jippreservaw lenerġija limitata tagħhom. Iddawra taz-​zokk tas-​siġra tiżdied ftit iktar minn 25 millimetru kull seklu, u l-​weraq tagħha jibqaʼ ħaj għal 30 sena. L-​itwal siġra hija għolja madwar 18-il metru. Ir-​riċerkaturi jikkalkulaw li hemm mnejn li l-​ixjeħ siġar taʼ l-​arżnu għandhom ħames sekli oħra x’jgħixu.

Fi snin reċenti, nies li jridu jtawlu l-​ħajja umana ħadu interess kbir f’dan it-​tip taʼ arżnu, bit-​tama li jiskopru x’inhi dik il-​ħaġa li tgħin lil din is-​siġra biex tibqaʼ tgħix daqshekk. Madankollu, iċ-​ċavetta għal ħajja twila tistaʼ ssibha iktar faċilment minn xi ħaġa li tistaʼ ssib fuq muntanja għolja f’siġra xwejħa mgħawġa. L-​eqdem ktieb fid-​dinja, il-​Bibbja, jgħid: “Din hi l-​ħajja taʼ dejjem, li jagħrfu lilek, Alla waħdek veru, u lil Ġesù Kristu, li inti bgħatt.” (Ġwanni 17:3) Dan l-​għarfien huwa disponibbli għal kulħadd. Għaliex ma tfittix dan għalik innifsek?

[Nota taʼ taħt]

[Stampa f’paġna 23]

Waħda mis-​siġar taʼ l-​arżnu tat-​tip “Pinus longaeva” fil-​Masġar taʼ Matusala