Hija l-Paċi Possibbli?
“DEJJEM se jkun hemm xi gwerra xi mkien. Dik hija l-verità kerha dwar l-umanità.” Din il-ħarsa pessimista dan l-aħħar dehret f’ittra minn qarrej fir-rivista Newsweek. Taqbel int magħha? Hija l-gwerra inevitabbli u l-paċi impossibbli? Jekk nieħdu l-istorja bħala eżempju, huwa diffiċli li ma tweġibx iva għal dawn iż-żewġ mistoqsijiet. Kemm ilhom jinżammu l-istatistiċi, l-umanità kienet involuta fi gwerra wara l-oħra, u l-konflitti saru iktar u iktar qerrieda hekk kif il-bnedmin żviluppaw iktar modi effiċjenti biex joqtlu lil xulxin.
Is-seklu 20 ma kienx eċċezzjoni. Tabilħaqq, dan kien xhud taʼ l-iktar gwerer imdemmijin li qatt saru, imma kien xhud ukoll taʼ xi ħaġa ġdida. Ħamsin sena ilu l-Istati Uniti introduċiet l-era nukleari billi tefgħet żewġ bombi atomiċi fuq il-Ġappun. Fil-ħamsin sena li għaddew minn dakinhar ’l hawn, il-ġnus bnew ħażniet massivi t’armi nukleari li jistgħu jeqirdu l-umanità għal bosta drabi. Sejra l-eżistenza taʼ l-armamenti nukleari finalment tbiegħed lill-bnedmin milli jiggwerraw? Il-fatti jitkellmu waħedhom. Mill-1945 ’l hawn ħafna miljuni mietu fil-gwerer—għalkemm s’issa ma ġewx mitfugħin bombi nukleari iktar.
Għala hija r-razza umana tant ġellieda? L-Encyclopedia Americana ssemmi xi aspetti tas-soċjetà umana li storikament wasslu għall-gwerra. Dawn jinkludu l-intolleranza reliġjuża, ir-razziżmu, id-differenzi kulturali, l-ideoloġiji differenti (bħalma huma l-Komuniżmu u l-kapitaliżmu), in-nazzjonaliżmu u d-duttrina tas-sovranità nazzjonali, il-kundizzjonijiet ekonomiċi, u l-aċċettar popolari tal-militariżmu. Meta taqra dik il-lista, tara int xi ħaġa li tistaʼ tinbidel fil-futur qarib? Se jkunu l-ġnus inqas determinati li jippreservaw is-sovranità tagħhom? Se jsiru l-bnedmin inqas razzisti? Se jkunu l-fundamentalisti reliġjużi inqas fanatiċi? Dan huwa improbabbli ferm.
M’hemm ebda tama, allura, li xi darba l-affarijiet se jkunu aħjar u li se jkun hemm paċi dejjiema? Iva, hemm tama. Minkejja l-inkwiet taʼ din id-dinja, huwa possibbli saħansitra llum li ssib il-paċi. Miljuni hekk għamlu. Ħalli ngħidulek dwar xi wħud minn dawn in-nies u ara l-esperjenzi tagħhom x’jistgħu jfissru għalik. (w96 1/1)
[Sors taʼ l-Istampa f’paġna 2]
Background cover: Reuters/Bettmann
[Sors taʼ l-Istampa f’paġna 3]
Reuters/Bettmann