Ġenituri—Issalvagwardjaw lil Uliedkom!

FI SKOLA sekondarja fin-​Niġerja, tfajla li kienet magħrufa sewwa għall-​immoralità sesswali kienet l-​għaxqa tagħha li tagħti lezzjonijiet lil sħabha l-​istudenti femminili dwar dak li għandu x’jaqsam mas-​sess. Waħda mir-​riċetti tagħha għall-​abort kienet birra stout iddrogata sew b’sustanza tat-​tabakk. L-​istejjer tagħha, magħżulin minn letteratura pornografika, saħħru lil ħafna mill-​istudenti sħabha. Xi wħud bdew jesperimentaw bis-​sess, u waħda minnhom ħarġet tqila. Biex tipprova tagħmel abort, xorbot it-​taħlita taʼ birra stout u tabakk. Fi ftit sigħat, bdiet tirremetti d-​demm. Ftit jiem wara, mietet fl-​isptar.

Fid-dinja tal-​lum, ħafna żgħażagħ jitkellmu l-​ħin kollu dwar is-​sess, u b’hekk iġibu rovina fuq semmiegħa li jibilgħu kollox. Iż-​żgħażagħ lejn min għandhom iduru biex isibu għarfien eżatt li se jissalvagwardjahom? Kemm tkun ħaġa sabiħa meta jkunu jistgħu jduru lejn il-​ġenituri devoti tagħhom, li għandhom ir-​responsabbiltà li jrabbuhom fid-​“dixxiplina u t-​twiddib tal-​Mulej.”—Efesin 6:4.

Attitudnijiet Afrikani Lejn l-​Edukazzjoni Sesswali

Madwar id-​dinja, ħafna ġenituri jsibuha diffiċli biex jiddiskutu mat-​tfal tagħhom dak li għandu x’jaqsam mas-​sess. Dan huwa partikolarment veru fl-​Afrika. Donald, missier fi Sierra Leone, għamel din l-​osservazzjoni: “Dan kważi qatt ma jsir. M’huwiex parti mill-​kultura Afrikana.” Mara Niġerjana li jisimha Confident taqbel: “Il-​ġenituri tiegħi jaraw is-​sess bħala xi ħaġa li qatt m’għandha tissemma apertament; huwa kulturalment tabù.”

F’xi kulturi Afrikani, hija xi ħaġa oxxena li ssemmi kliem relatat mas-​sess bħalma hu l-​organu ġenitali tar-​raġel, il-​liba, jew il-​menstruwazzjoni. Waħda omm Kristjana saħansitra pprojbiet lil bintha milli tuża l-​kelma “sess,” għalkemm qalet li bintha setgħet tuża l-​kelma “fornikazzjoni.” B’kuntrast, il-​Kelma t’Alla l-​Bibbja titkellem liberament dwar is-​sess u l-​organi sesswali. (Ġenesi 17:11; 18:11; 30:16, 17; Levitiku 15:2) L-​iskop taʼ dan m’huwiex biex jixxokkja jew jeċċita imma biex jipproteġi u jistruwixxi lill-​poplu t’Alla.—2 Timotju 3:16.

Barra minn tabujiet kulturali, raġuni oħra għala xi ġenituri jżommu lura ġiet espressa minn missier Niġerjan: “Jekk niddiskuti s-​sess maʼ wliedi, dan jistaʼ jistimulahom biex jikkommettu immoralità sesswali.” Imma informazzjoni dinjituża dwar is-​sess ibbażata fuq il-​Bibbja se tinkuraġġihom lit-​tfal biex jitilqu jiġru ’l barra u jesperimentaw? Le, ma tinkuraġġihomx. Fil-​fatt, x’aktarx li inqas ma jkollhom għarfien, iktar ikun probabbli li ż-​żgħażagħ jidħlu fit-​tiġrib. “Fih kenn l-​għerf [ibbażat fuq għarfien eżatt],” tistqarr il-​Bibbja.—Koħèlet 7:12.

Fit-tixbieha taʼ Ġesù, raġel diskret, billi ra l-​possibbiltà taʼ maltempati fil-​futur, bena daru fuq il-​blat mentri raġel iblah bena fuq ir-​ramel u sofra diżastru. (Mattew 7:24-27) B’mod simili, ġenituri Kristjani diskreti, billi jafu li wliedhom se jħabbtu wiċċhom maʼ pressjonijiet bħal maltempati biex jikkonformaw mal-​livelli sesswali laxki tad-​dinja, isaħħu lil uliedhom bil-​għarfien eżatt u l-​fehma li se jgħinuhom biex jibqgħu sodi.

Raġuni oħra għala ħafna ġenituri ma jiddiskutux is-​sess maʼ wliedhom kienet mistqarra minn mara Afrikana: “Meta kont żagħżugħa, il-​ġenituri tiegħi li kienu Xhieda ma ddiskutewx miegħi dwar dak li għandu x’jaqsam mas-​sess, u għalhekk ma daħallix f’moħħi li niddiskuti dawn l-​affarijiet maʼ wliedi.” Madankollu, il-​pressjonijiet fuq iż-​żgħażagħ tal-​lum huma akbar milli kienu fuq iż-​żgħażagħ 10 jew 20 sena ilu. Dan m’għandux jissorprendina. Il-​Kelma t’Alla bassret li fl-​“aħħar tad-​dinja . . . , [i]n-nies il-​ħżiena u l-​uċuħ b’oħra jmorru mill-​ħażin għall-​agħar, iqarrqu u jitqarrqu.”—2 Timotju 3:1, 13.

Il-problema tiżdied minħabba l-​fatt li ħafna tfal jew m’għandhomx il-​ħila jew iżommu lura milli jiftħu qalbhom mal-​ġenituri tagħhom. Komunikazzjoni reċiproka spiss tkun fqira saħansitra fuq kwistjonijiet taʼ importanza żgħira. Żagħżugħ taʼ 19-il sena qal b’sogħba: “Ma niddiskutix affarijiet mal-​ġenituri tiegħi. M’hemmx komunikazzjoni tajba bejni u bejn missieri. Hu ma joqgħodx attent.”

Iż-żgħażagħ jistgħu wkoll jibżgħu li stħarriġ dwar kwistjonijiet sesswali se jġib konsegwenzi koroh. Tfajla taʼ 16-il sena qalet: “Ma niddiskutix problemi tas-​sess mal-​ġenituri tiegħi minħabba l-​mod kif jirreaġixxu għal affarijiet bħal dawn. Ftit taʼ żmien ilu oħti l-​kbira staqsiet lil ommi xi mistoqsijiet relatati mas-​sess. Minflok ma għenitha bil-​problema tagħha, ommi saret suspettuża dwar l-​intenzjonijiet t’oħti. Spiss ommi ssejjaħli u toqgħod tistaqsini dwar oħti, u kultant tagħmel xi insinwazzjonijiet dwar il-​morali tagħha. Ma rridx nissogra nitlef l-​imħabba li ommi għandha għalija, u għalhekk il-​problemi tiegħi ma ngħidhomlhiex.”

Għala Tistruwixxi?

Li nistruwixxu lil uliedna sakemm ikun adegwat fi kwistjonijiet sesswali ma jkunx biss sewwa imma jkun ukoll ħanin. Jekk il-​ġenituri ma jgħallmux lil uliedhom dwar is-​sess, oħrajn se jagħmlu dan​—ġeneralment qabel ma jantiċipaw il-​ġenituri u kważi qatt fi qbil mal-​prinċipji divini. Tifla taʼ 13-il sena kkommettiet il-​fornikazzjoni għaliex intqalilha minn seħbitha taʼ l-​iskola li jekk ma titlifx il-​verġinità tagħha, kienet se ssofri wġigħ terribbli fil-​futur. “Se jaqtgħulek il-​ħajta b’imqass,” intqalilha. Meta iktar tard staqsewha għala ma qalitx lil ommha li kienet Kristjana dak li kienet semgħet, it-​tifla rrispondiet li kwistjonijiet bħal dawn qatt ma kienu diskussi maʼ adulti.

Tifla Niġerjana qalet: “Il-​ħbieb taʼ l-​iskola tiegħi pprovaw jikkonvinċuni li s-​sess kien xi ħaġa li kulmin hu normali jrid jieħu parti fih. Qaluli li jekk ma niħux parti fis-​sess issa, meta jkolli 21 sena, taqbadni marda li jkollha impatt diżastruż fuq l-​istat tiegħi taʼ mara. Għaldaqstant, sabiex niskansa periklu terribbli bħal dan, qalu huma, kienet tkun ħaġa tajba li jkollok relazzjonijiet sesswali qabel iż-​żwieġ.”

Billi kellha komunikazzjoni tajba mal-​ġenituri tagħha, hi minnufih irrikonoxxiet konflitt maʼ dak li kienet tgħallmet id-​dar. “Bħas-​soltu, mort lura d-​dar u lil ommi għedtilha dak li kienu qaluli l-​iskola.” Ommha kellha l-​ħila tirribatti l-​informazzjoni falza.—Qabbel Proverbji 14:15.

Billi jagħtu l-​għarfien meħtieġ li jgħin lit-​tfal jiksbu l-​għerf divin f’dak li għandu x’jaqsam mas-​sess, il-​ġenituri jgħammruhom biex jidentifikaw sitwazzjonijiet perikolużi u biex jindunaw b’nies li jixtiequ jisfruttawhom. Dan jgħinhom biex jipproteġu ruħhom kontra l-​uġigħ il-​qalb taʼ mard trasmess sesswalment u tqâla mhix mixtieqa. Jikkontribwixxi għar-​rispett lejhom infushom u r-​rispett li jaqilgħu mingħand oħrajn. Jilliberahom minn ideat żbaljati u ansjetà. Jippromwovi attitudni bnina u pożittiva lejn sess xieraq, billi jikkontribwixxi għal hena jekk jiżżewġu iktar tard. Jistaʼ jgħinhom iżommu waqfa approvata m’Alla. U hekk kif it-​tfal jaraw it-​tħassib b’imħabba muri lilhom, dan jistaʼ jqanqalhom biex jirrispettaw u jħobbu lill-​ġenituri tagħhom iktar u iktar.

Komunikazzjoni Tajba

Sabiex il-​ġenituri jfasslu pariri skond il-​ħtiġijiet taʼ wliedhom, irid ikun hemm komunikazzjoni reċiproka. Jekk il-​ġenituri ma jkunux jafu x’hemm fl-​imħuħ u fil-​qlub taʼ wliedhom, saħansitra pariri f’lokhom għandhom mnejn ikunu taʼ ftit benefiċċju, sewwa sew bħal meta tabib jipprova jagħti mediċina mingħajr ma jkun jaf in-​natura tal-​marda tal-​pazjent. Biex ikunu wħud effettivi f’li jagħtu l-​pariri, il-​ġenituri jridu jkunu jafu dak li wliedhom jaħsbu u jħossu tassew. Jeħtieġ li jifhmu l-​pressjonijiet u l-​problemi li wliedhom qegħdin iħabbtu wiċċhom magħhom u l-​mistoqsijiet li qegħdin jinkwetawhom. Huwa importanti li tagħti widen b’attenzjoni kbira lill-​ulied, li tkun ‘ħafif biex tismaʼ, tqil biex titkellem.’—Ġakbu 1:19; Proverbji 12:18; Koħèlet 7:8.

Jirrikjedi ħin, paċenzja, u sforz biex il-​ġenituri jikkultivaw u jżommu relazzjoni mill-​qrib maʼ wliedhom, relazzjoni li fiha t-​tfal iħossuhom liberi li jirrivelaw is-​sentimenti l-​iktar ġewwinin tagħhom. Imma kemm tkun ħaġa sabiħa meta din tinkiseb! Missier taʼ ħamest itfal mill-​Afrika tal-​Punent jgħid: “Jien kemm missier u kemm ħabib tal-​qalb. It-​tfal jiddiskutu miegħi bil-​libertà s-​suġġetti kollha, inkluż is-​sess. Saħansitra l-​bniet jiftħu qalbhom miegħi. Nieħdu l-​ħin biex niddiskutu l-​problemi tagħhom. Huma jaqsmu wkoll il-​ferħ tagħhom miegħi.”

Bola, waħda minn uliedu l-​bniet, tgħid: “Ma naħbilu xejn lil missieri. Missieri juri konsiderazzjoni u empatija. Ma jilgħabhiex tal-​búli magħna jew ikun aħrax magħna, saħansitra meta nkunu għamilna xi ħaġa ħażina. Minflok ma jitlagħlu, janalizza l-​kwistjoni u jurina x’għandna nagħmlu jew x’m’għandniex nagħmlu. Hu spiss jirreferi għall-​ktieb Youth u għall-​ktieb Hena Fil-​Familja.”a

Meta jkun possibbli, ikun tajjeb li l-​ġenituri jibdew jitkellmu maʼ wliedhom dwar is-​sess meta wliedhom ikunu żgħar mhux ħażin. Dan ipoġġi l-​bażi għal diskussjonijiet kontinwi matul is-​snin spiss diffiċli taʼ l-​adolexxenza. Meta d-​diskussjonijiet ma jinbdewx minn kmieni, kultant ikun imbarazzanti li tintroduċihom iktar tard, imma dan jistaʼ jsir. Waħda omm taʼ ħamest itfal qalet: “Sforzajt lili nnifsi biex nitkellem dwaru sakemm fl-​aħħar ma ħassejtnix iktar skomda, u lanqas it-​tifla ma ħassitha hekk.” Tant hemm x’titlef li sforzi bħal dawn żgur li huma vallapena.

Protetti u Hienja

It-​tfal japprezzawhom lill-​ġenituri li b’imħabba jfornuhom b’għarfien li se jissalvagwardjahom. Ikkunsidra l-​kummenti minn xi Xhieda Afrikani taʼ Jehovah:

Mojisola, fl-​età taʼ 24 sena, qalet: “Dejjem se nibqaʼ grata lejn ommi. Hi tatni l-​edukazzjoni meħtieġa fuq is-​sess f’waqtu. Għalkemm ħassejtni imbarazzata meta kienet qiegħda tiddiskuti dawn l-​affarijiet żmien twil ilu, issa qiegħda nara l-​affarijiet tajbin li ommi għamlet għalija.”

Iniobong żiedet: “Dejjem inħossni hienja meta nħares lura u naħseb dwar dak li ommi għamlet għalija billi tatni taħriġ adegwat fuq is-​sess. Dan kien t’għajnuna vitali ferm f’li jiggwidani biex nieħu l-​istat tiegħi. Naħlef li nagħmel l-​istess għat-​tfal li għad ikolli.”

Kunle, li għandu dsatax-il sena, qal: “Il-​ġenituri tiegħi għenuni biex nirreżisti pressjonijiet minn nisa tad-​dinja biex niżni magħhom. Li ma kienx għat-​taħriġ li tawni, kont naqaʼ fid-​dnub. Dejjem se nibqaʼ napprezzah dak li għamlu huma.”

Christiana qalet: “Nikseb ħafna u ħafna benefiċċji minn djalogi li jkolli m’ommi rigward is-​sess. Ġejt protetta minn mardiet fatali u tqâla mhix mixtieqa, u stajt inkun taʼ eżempju tajjeb għal ħuti iżgħar, subjien u bniet, biex isegwuh. Qlajt ukoll ir-​rispett mingħand in-​nies, u r-​raġel futur tiegħi se jirrispettani wkoll. Iktar importanti, għandi relazzjoni tajba m’Alla Jehovah talli żammejt il-​kmandament tiegħu.”

Bola, li ssemmiet qabel, qalet: “Kelli waħda fil-​klassi li qalet li s-​sess għandu jitgawda mingħajr ebda obbligu għaż-​żwieġ. Għaliha, dan kien taʼ gost. Madankollu, malajr skopriet li xejn ma kien taʼ gost meta ħarġet tqila u ma setgħetx toqgħod magħna għall-​eżami finali taʼ l-​iskola. Kieku ma kellix missier tajjeb biex jiggwidani, forsi kont inkun bħalha, nitgħallem bid-​dnewwa.”

X’barka meta ġenituri Kristjani jgħinu lil uliedhom isiru ‘għorrief għas-​salvazzjoni’ f’din id-​dinja miġnuna fuq is-​sess! (2 Timotju 3:15) L-​istruzzjoni tagħhom ibbażata fuq il-​Bibbja hi bħal ġiżirana prezzjuża li żżejjen u ssebbaħ lit-​tfal f’għajnejn Alla. (Proverbji 1:8, 9) It-​tfal iħossuhom fis-​sigurtà, u l-​ġenituri jkollhom sodisfazzjon profond. Missier Afrikan li dejjem jistinka biex iżomm il-​linji taʼ komunikazzjoni miftuħin mat-​tfal tiegħu qal: “Għandna l-​paċi tal-​moħħ. Aħna fiduċjużi li t-​tfal tagħna jafu x’inhu dak li jogħġob lil Jehovah; ma jistgħux jiġu żvijati min-​nies tad-​dinja. Aħna fiduċjużi li m’humiex se jagħmlu affarijiet li se jġibu wġigħ lill-​familja. Jien niżżiħajr lil Jehovah talli huma ġġustifikaw il-​fiduċja tagħna.”

[Nota taʼ taħt]

[Stampa f’paġna 10]

Żgħażagħ Kristjani li jirċievu informazzjoni bbażata fuq il-​Bibbja mingħand il-​ġenituri jistgħu jiċħdu stejjer mgħawġin li jirrakkontaw żgħażagħ oħrajn