Iż-​Żgħażagħ Jistaqsu . . .

Għandi Bżonnu t-​Telefon Ċellulari?

“Inħossni irritata u qisni l-​mitlufa jekk ma jkollix it-​telefon ċellulari fuqi.”​—Akiko.a

F’ĦAFNA pajjiżi, it-​telefons ċellulari qed isiru dejjem iżjed popolari. Dawn huma konvenjenti. Kemm il-​ħbieb kif ukoll il-​ġenituri tiegħek jistgħu jikkuntattjawk kulfejn tkun, fi kwalunkwe ħin—u int lilhom. B’xi telefons tistaʼ tibgħat u tirċievi messaġġi qosra bil-​kitba, u dan “huwa l-​aħħar mod li bih iż-​żgħażagħ jissodisfaw il-​ħeġġa tagħhom biex jikkomunikaw,” tgħid The Times taʼ Londra. Jeżistu wkoll telefons ċellulari li bihom tistaʼ taqbad maʼ l-​Internet, billi jagħtuk aċċess għall-​Web sites u l-​E-mail.

Forsi int diġà għandek telefon ċellulari, jew qed tippjana li tixtri wieħed. Hu x’inhu l-​każ, ikun tajjeb li tismaʼ ż-​żewġ qniepen. Veru, it-​telefon ċellulari għandu ħafna benefiċċji. Madankollu, forsi trid tismaʼ l-​qanpiena l-​oħra, għax anki jekk tiddeċiedi li tixtri wieħed, il-​fatt li tkun taf bis-​sħiħ bl-​iżvantaġġi tiegħu se jgħinek tużah b’mod għaqli.

‘Qis in-​Nefqa’

Ġesù esprima l-​prinċipju għaqli li wieħed għandu “jqis in-​nefqa” qabel jidħol għal xi proġett importanti. (Luqa 14:28) Jistaʼ dan il-​prinċipju jiġi applikat għat-​telefons ċellulari? Dażgur. Forsi huwa minnu li t-​telefon waħdu jistaʼ ma jkunx daqshekk għoli jew saħansitra tistaʼ tiksbu b’xejn. Madankollu, bħalma skopriet Henna li għandha 17-il sena, “f’daqqa waħda l-​kont jistaʼ jitlaʼ m’ogħla s-​sema.” Jistaʼ jkollok ukoll pressjoni kontinwa biex tlaħħaq mas-​servizzi addizzjonali u tixtri mudelli ogħla. B’hekk, Hiroshi jgħid: “Jien għandi xogħol part-time u nġemmaʼ l-​flus biex nixtri mudell ġdid kull sena.” Ħafna żgħażagħ jagħmlu l-​istess bħalu.b

Anki jekk il-​ġenituri tiegħek jaċċettaw li jħallsulek il-​kont, xorta huwa importanti li tikkunsidra l-​ispejjeż involuti. Fil-​Ġappun, ministru Kristjan li jivvjaġġa jinnota: “Xi ommijiet qed jagħmlu xogħol part-time apposta biex iħallsu t-​telefon ċellulari taʼ wliedhom, li wara kollox jistgħu lanqas biss ikollhom bżonnu.” Int żgur li ma tridx tpoġġi tagħbija bħal din fuq il-​ġenituri tiegħek!

“Xi Ħaġa li Taħlilek il-​Ħin”

Ħafna li jibdew jużaw it-​telefon b’moderazzjoni jistgħu jindunaw li qed jiħdilhom ħafna iżjed ħin milli kienu jaħsbu—u qed inaqqrilhom il-​ħin minn affarijiet ferm iżjed importanti. Wara l-​ikel, Mika kienet tqattaʼ ħafna ħin mal-​familja tagħha. “Issa,” tgħid hi, “wara li nieklu, kulħadd imur f’kamartu bit-​[telefon ċellulari] tiegħu.”

“Terz mill-​adulti żgħażagħ taʼ bejn is-​16 u l-​20 sena jippreferu jibagħtu messaġġi bil-​kitba [bit-telefon] iżjed minn kwalunkwe komunikazzjoni oħra bil-​kitba,” tgħid The Guardian taʼ Londra. Il-​fatt li tibgħat messaġġ bil-​kitba jistaʼ jiswa inqas flus minn konversazzjoni fuq it-​telefon, imma se jiħodlok iżjed ħin biex tiktbu. Mieko tammetti: “Jekk xi ħadd jibgħatli ‘l-​lejl it-​tajjeb,’ jien inwieġbu ‘l-​lejl it-​tajjeb.’ Imbagħad inqattgħu xi siegħa nibagħtu messaġġ wara l-​ieħor. Ġeneralment ikun biss paroli fil-​vojt.”

Ħafna wħud li jużaw it-​telefon ċellulari jistgħu jibqgħu sorpriżi jekk jieqfu ftit u jikkunsidraw l-​ammont taʼ ħin li jqattgħu jużaw it-​telefon ċellulari. Tfajla taʼ 19-il sena, Teija, tammetti: “Għal ħafna nies, it-​telefon ċellulari hu xi ħaġa li taħlilek il-​ħin flok li tiffrankahulek.” Anki jekk minħabba ċ-​ċirkustanzi tiegħek huwa neċessarju li jkollok wieħed, huwa importanti li tkun konxju taʼ kemm tqattaʼ ħin fuq it-​telefon.

Tfajla Kristjana jisimha Marja tosserva: “Fl-​assembleat Kristjani ħafna żgħażagħ jibqgħu jibagħtu messaġġi banali lil xulxin. Hija ħaġa komuni ħafna!” Aġir simili ġie osservat fost ħafna żgħażagħ waqt li dawn ikunu qed jieħdu sehem fil-​ministeru Kristjan. Il-​Bibbja twissi lill-​Kristjani biex jixtru l-​ħin għall-​attivitajiet spiritwali. (Efesin 5:16) X’ħasra li ħin daqshekk prezzjuż qed jinħela fuq it-​telefon!

Komunikazzjoni bil-​Moħbi

Marie tikkummenta dwar periklu ieħor: “Minħabba li t-​telefonata tasal dirett għand l-​individwu, mhux id-​dar, hemm il-​periklu li l-​ġenituri ma jkunux jafu maʼ min ikunu qed jitkellmu wliedhom jew jekk dawn humiex qegħdin fuq it-​telefon jew le.” B’hekk, xi żgħażagħ jużaw it-​telefons ċellulari biex jikkomunikaw bil-​moħbi m’oħrajn tas-​sess oppost. Xi wħud ma baqgħux attenti, u injoraw prinċipji li normalment josservaw meta jikkomunikaw m’oħrajn. Dan kif?

‘L-​effett taʼ li ż-​żgħażagħ jibagħtu messaġġi bil-​kitba huwa li ħadd ma jistaʼ jikkontrolla dak li qed jagħmlu,’ tgħid The Daily Telegraph taʼ Londra. Il-​fatt li la tara u lanqas tismaʼ lill-​persuna l-​oħra jistaʼ jeffettwak. “Xi wħud iħossu li messaġġ bil-​kitba huwa mod inqas persunali kif tikkomunika,” josserva Timo. “F’messaġġ, xi wħud jistgħu jiktbu affarijiet li kieku jaħsbuha darbtejn biex jgħiduhomlok f’wiċċek.”

Meta Keiko, tfajla Kristjana taʼ 17-il sena, bdiet tuża t-​telefon ċellulari, tat in-​numru tagħha lil ħafna minn ħbiebha. F’qasir żmien bdiet tikkomunika bil-​messaġġi kuljum maʼ ġuvni fil-​kongregazzjoni tagħha. Keiko tgħid: “Għall-​ewwel konna nitkellmu dwar l-​affarijiet taʼ kuljum, imma mbagħad bdejna niftħu qalbna dwar il-​problemi. Ħloqna dinja għalina permezz tat-​telefons ċellulari tagħna.”

B’ferħ nistgħu ngħidu li hi rċiviet għajnuna mingħand il-​ġenituri tagħha u l-​anzjani Kristjani qabel ma l-​affarijiet daħlu ’l ġewwa. Hi issa tammetti: “Avolja qabel ma tawni t-​telefon ċellulari l-​ġenituri tiegħi kienu wissewni ħafna dwar li nikkomunika bil-​messaġġi maʼ dawk tas-​sess oppost, jien kont nibgħatlu kuljum. Ma kienx l-​aħjar mod kif nuża t-​telefon.”c

Il-Bibbja twissina biex ‘inżommu kuxjenza safja.’ (1 Pietru 3:16) Li tagħmel dan ifisser li meta tuża t-​telefon ċellulari, trid tkun ċert, bħalma qal Koichi, li “ma jkollok xejn minn xiex tistħi,” anki jekk ħaddieħor jaqra l-​messaġġi tiegħek jew jisimgħek titkellem. Għandek dejjem tiftakar li m’hemm xejn moħbi għal Missierna tas-​sema. Il-​Bibbja tispjega: “Xejn ma hemm fil-​ħolqien li hu moħbi għalih, imma kollox hu miftuħ għal għajnejn Alla, li lilu rridu nagħtu kont.” (Lhud 4:13) Mela, għala tipprova żżomm relazzjoni bil-​moħbi?

Poġġi Limiti

Jekk qed tikkunsidra biex tixtri telefon ċellulari, għala qabel xejn ma tqisx is-​sitwazzjoni birreqqa biex tara għandekx bżonnu tassew? Iddiskuti l-​ħaġa mal-​ġenituri tiegħek. Xi wħud iħossuhom bħaż-​żagħżugħa Jenna, li qalet: “Għal ħafna żgħażagħ, it-​telefon ċellulari huwa responsabbiltà kbira.”

Anki jekk tiddeċiedi li jkollok telefon, huwa importanti li tużah bil-​moderazzjoni. Kif? Poġġi limiti raġunevoli. Per eżempju, illimita s-​servizzi li tuża jew l-​ammont taʼ ħin u flus li taħli fit-​telefon. Peress li ħafna kumpaniji tat-​telefon jagħtu rapport dettaljat tat-​telefonati li tkun għamilt, forsi minn żmien għal żmien ikun tajjeb li tanalizza l-​kont mal-​ġenituri tiegħek. Xi wħud isibuh tajjeb li jkollhom telefon ċellulari li tistaʼ tħallas minn qabel biex jillimitaw l-​użu.

Barra minn hekk, oqgħod attent meta u kif twieġeb it-​telefonati jew il-​messaġġi. Poġġi linji taʼ gwida raġunevoli għalik innifsek. Shinji jispjega: “Jien nara l-​messaġġi li nirċievi darba fil-​ġurnata, u ġeneralment inwieġeb biss il-​messaġġi li jkunu importanti. Bħala riżultat, il-​ħbieb m’għadhomx jibagħtuli messaġġi bla sens. Jekk ikun hemm xi problema urġenti, huma xorta waħda jċempluli.” Iżjed importanti, kun selettiv maʼ min tikkomunika. Oqgħod attent lil min tagħti n-​numru tat-​telefon tiegħek. Applika l-​istess prinċipji li tuża rigward sħubija tajba.—1 Korintin 15:33.

Il-Bibbja tgħid: “Kollox għandu żmienu, . . . [hemm] żmien li tiskot, u żmien li titkellem.” (Koħèlet 3:​1, 7) Biċ-​ċar, hemm ħin ukoll għat-​telefons ċellulari ‘li jisktu.’ Il-​laqgħat u l-​ministeru Kristjan huma ż-​“żmien” biex inqimu lil Alla, mhux biex nużaw it-​telefon. Taʼ spiss, xi maniġers tar-​restoranti u t-​teatri jitolbu lill-​klijenti tagħhom biex ma jużawx it-​telefons ċellulari. Aħna nirrispettawha x-​xewqa tagħhom. Żgur li l-​Ħallieq taʼ l-​univers ħaqqu ferm iżjed rispett minn hekk!

Meta jkunu qed jagħmlu attivitajiet essenzjali, ħafna jippreferu li jitfu t-​telefon jew ineħħulu s-​sawnd jekk ma jkunux qed jistennew xi telefonata importanti. Xi wħud ipoġġu t-​telefon fejn ma jkunux jistgħu jilħquh. Fuq kollox, mhux kważi l-​messaġġi kollha tistaʼ tieħu ħsiebhom wara?

Jekk tiddeċiedi li jkollok telefon ċellulari, kun determinat li tkun int li tikkontrollah u mhux tħalli lilu jikkontrollak. Biċ-​ċar, għandek bżonn toqgħod attent u żżomm il-​prijoritajiet f’posthom. Il-​Bibbja tinkuraġġina: “[“Ir-​raġunevolezza,” NW] tagħkom, ħa jkunu jafuha l-​bnedmin kollha.” (Filippin 4:5) Jekk tiddeċiedi li jkollok telefon ċellulari, kun deċiż li tkun raġunevoli fil-​mod kif tużah.

[Noti taʼ taħt]

[Stampi f’paġna 14]

Xi żgħażagħ jidħlu f’relazzjoni bil-​moħbi permezz tat-​telefon ċellulari